​#Дунё_ёшлари

ТУРКИЯ ТАЪЛИМ ТИЗИМИ. УЛАР МУСТАҚИЛМИ?

Таълим ҳар қачон ва ҳар қаерда мамлакат ривожининг энг муҳим омили бўлиб хизмат қилган. Турли мамлакатларнинг ўзига хос таълим тизими, ёшлар сиёсати мавжуд. Туркияда таълим тизими қандай, нима учун кўпчилик у ерда таълим олишни афзал кўради, ёшларнинг дунёқараши қандай? Қуйидаги мақола шу ҳақда.

Таълим тизими

Туркияда таълим соҳаси давлат томонидан қаттиқ назорат қилинади. Таълим олиш ҳуқуқи Конституция билан кафолатланган. Мамлакат фуқаролари учун бошланғич таълим олиш мажбурий ва давлат мактаблари мутлақо бепулдир.

Давлат мактабларида синфларда 40 нафаргача ўқувчи таълим олади. Хусусий мактабларда эса ўқиш пуллик, синфда кам сонли ўқувчилар ўқийди.
Мактабга бориш мажбурий, олти ёшдан бошлаб ҳар бир бола тўғрисидаги маълумотлар давлат таълим тизимига киритилади. Ота-оналар ўз фарзандларини давлат ёки хусусий таълим муассасасига ўқишга беришлари шарт. Бу қонун чет элдан келган муҳожир фарзандларига ҳам тегишлидир.

Босқичлар

Мамлакатда таълим олти босқичга бўлинади ва боғчадан кейинги таълимнинг ҳар бири тўрт йилдан иборат. Бу системанинг номи 4+4+4 деб аталади ва унга 5 йилдан бери амал қилиб келинмоқда. Босқичлар:
— мактабгача таълим бир ёшдан уч ёшгача бўлган болалар;
— мактабга тайёрлов уч ёшдан беш ёшгача;
— бошланғич мактаб тўрт йил;
— ўрта мактаб тўрт йил;
— лицей тўрт йил.

Болалар лицейни битиргач истакларига кўра коллеж, техникум ёки университетга имтиҳон топширишади. Агар ўқувчи ўз соҳаси бўйича лицей йўналишини тамомлаган бўлса, университетга имтиҳонсиз қабул қилинади. Абитуриент энг юқори баллни қўлга киритса грант асосида таълим олади, аммо чет эллик талабалар учун грант мавжуд эмас. Ўртача стипендия қиймати 150 АҚШ долларига тенг.

Ижара

Талабалар кампуси жойлашган ҳудудларда ётоқхоналар мавжуд. Бироқ ҳар доим ҳам уларда жойлар сони етарли эмас. Ижара пули ойига 400-500$. Шу сабабли кўплаб талабалар хонадонни (уйни) ижарага олишни афзал кўришади.

Маҳаллий университетни тугатиш ва мамлакатда шахсий уйга эга бўлиш шахсий ривожланиш, яъни карьера учун мустаҳкам пойдевор бўлиб хизмат қилади.

Мамлакат ёшлари сиёсатда ўта фаол ва ўз ҳақ-ҳуқуқларини мукаммал даражада яхши билишади. Одатий 18 ёшидан сўнг мустақил ҳаётга қадам қўйишади ва уларнинг шахсий ҳаёти деярли ўзларининг қўлида. Жамиятда эркак ва аёллар тенглиги таъминланган. Улар ҳар соҳа ва жабҳада фаол.

✉️Telegram 📱Instagram 📱Facebook 🌐YouTube

​#Ёшларни_алдаманг

Ёшларни чув туширишнинг нурафшонча усули: "Гилам" лақабли "дастрўмолча"

"Гилам" лақабли "Дастрўмолча" ҳангомаси кўпларга таниш. Буни қарангки, нурафшонлик масъуллар бу ҳангомадан ўзларига ажойиб мотивация олган кўринишади, ёшларни айни шу усулда чув туширишибди. Яна кимни денг, "Ёшлар дафтари" даги муҳтож йигит-қизларни.

"Ёшлар жамғармаси" томонидан дафтарда турувчи ёшларни иш билан таъминлаш мақсадида умумий қиймати 131.1 млн. сўмлик ноутбуклар етказиб берилганлиги ҳақида Нурафшон шаҳар ҳокимлигига ҳисоб-китоб ҳужжатлари тақдим этилган. Қоғозда ишлар беш. Аммо текширувлар шуни кўрсатдики, ёшларга етказиб берилган ноутбук параметрлари ҳужжатдагиларига мос эмас. Яъни қўшиб ёзиш санъатидан моҳирона фойдаланилиб, сифатлилари ўрнига ўртамиёналари етказилган. Хариди 89.5 млн. сўм бўлган компьютерлар сирли равишда 131.1 млн. сўмга айланиб қолган. Ёшларнинг 41.4 млн. сўм ҳақи эса чўнтак топиб кетган.

"Приписка" ишларига Нурафшон шаҳар ҳокимлигининг ҳисоб-китоб ишларига масъули "С.И" ҳамда "АRTEL SHIWAKI SHOP BUSSINES" МЧЖ раҳбари "Т.Л" лар бош-қош бўлишган. Ҳозирда "қаҳрамонларимиз"нинг устидан жиноий иш қўзғатилган.

✉️Telegram 📱Instagram 📱Facebook 🌐YouTube

​#эслаб

“Синфком” бўлганмисиз?

Бизда синф сардорлиги ажойиб бўлган. 1-4 синфларда фақат қизлар тайинланарди. Юлдуз ва Зулхумор навбат билан бошқарарди. Уларнинг асосий вазифаси ‒ устоз йўқлигида ўқувчилар тинчлигини сақлаш, китоб-дафтарларни текшириш, ўзлаштиришда дангасалик қилаётганларга ёрдам бериш. Гоҳида қизларимиз ўзида ваколат аталмиш кучни чуқур ҳис қилиб юбориб, темир чизғич билан тушириб қоларди. Тўрт йил давом этган “матриархат даври” умуман олганда ёмон бўлмаган.😊

Юқори синфга ўтгач йигитларнинг бўйи чўзилиб, кучга тўла бошлади; қизларимиз феъл-атворида юмшоқлик, назокат устунлик қилгач вазият ўзгарди. Энди ғайрати ичига сиғмаётган йигитлар бошқарувчиликка ўта бошлади.

Буни шароитнинг ўзи тақозо этарди. Энди ўсмирлар ўзаро кучини синашгиси, кимлигини кўрсатиб қўйгиси келарди. Уларни эса албатта, чизғич билан назорат қилиб бўлмасди. Қизларнинг эса ўзига маҳлиёлик даври ‒ ортиқча машмашага вақти йўқ.😉

Хуллас, синф сардорлигига 5-6 синфда очиқ усулда овоз бера бошладик. Аммо 7-8 синфда яширин овоз берганмиз. 9-11 синфда эса ким масъулиятни олса ўшанга топширганмиз. 11 йиллик мактаб даврида икки “синфком” фаолияти ёрқин из қолдирган. Булар Бекмирзо ва Мирзабек. Чунки улар оғир‑босиқ, ташаббускор, таъсир доираси кенг, қатъиятли ва барчанинг ҳурматига лойиқ йигитлар бўлган.

Энди ўйлаб қарасак, синф сардорлиги ҳам болаликдан масъулиятли бўлишни, бошқарув тажрибасини ўргатар экан. Эҳ, қанча болалар сардорликни орзу қиларди. Лекин сардор дегани билим ва куч жиҳатидан устун бўлиши кераклигини ҳамма ич‑ичидан ҳис қиларди.

Сиз синф сардори бўлганмисиз?

Отабек Бакиров,
"Ёшлар кундалиги" мухбири.

✉️Telegram 📱Instagram 📱Facebook 🌐YouTube

​“ЯШАСИН ҒАНИМЛАРИМ!”

У умр бўйи ғанимларидан миннатдор бўлиб ўтди. Душманларидан хафа бўлиб, асабийлашиб, уларнинг ёмонликларини оламга достон қилиб юрмади. Бирон жойда исмларини зикр қилмади. Токи уларнинг номи тарихда қолмасин. Вақт ўтди ‒ улар унутилди. У ва унинг асарлари эса халқ юрагида қолди.

Эсини таниганидан буён курашлар ичида яшади. Аввал Сурхоннинг Денов тумани давраларида кураш тушди. Кейин бу курашлар илм ва иш йўлига кўчди. Курашлар уни ўжар, асов, чўрткесар, ҳақиқатпарвар, ҳалол ва пок шахсга айлантирди.

Сўз ортидан Сурхоннинг иссиқ далаларидан то Рус ўлкасининг совуқ шаҳарларигача кезиб чиқди. Аввал Ватанини ўрганди, кейин дунёни ва... яна Ватанга қайтди. Йўллар уни аксар вақт Паркентнинг сўлим Кумушконига чорларди. Балки бу жойлар унга Хўжасоат қишлоғини эслатгани учундир.

У адабиёт майдонига кирар экан бирон сўз полвони қодир бўлмаган усулни қўллади. Шунинг учун бу майдонда ғолиб юрди.

У бу дунёда ўлиб бўлмаслигини ёшлигидан тушунди ва вақтнинг қадрига ета бошлади. Отасидан қолган далаларда Момо Ернинг қўшиқларига қулоқ тутди. От кишнаган оқшомда ойдинда юрган одамларни уйғоқликка, ёруғ тонгга чорлаб ўтди.

Ўзбекнинг ор қўшиғини яратган бу адиб...

Тоғай Мурод эди... Тоғаймурод Менгноров эди...

✉️Telegram 📱Instagram 📱Facebook 🌐YouTube

​#Қишлоқларимиз_тарихидан

Зар топилмаган Зарбулоқ

Юртимизнинг турли ҳудудларида Зарбулоқ номи билан аталувчи қишлоқ ва маҳаллалар кўплаб топилади. Хусусан, Ангрен шаҳрида ҳам ана шу номдаги қишлоқ мавжуд.

Зарбулоқ қишлоғи Чотқол тоғ тизмалари бағрида жойлашган. Ҳудуднинг юқори қисмида доимо сариқ ва қизил тусда товланиб турадиган иккита булоқ қайнаб туради. Қишда иссиқ, ёзда муздек суви билан танилган учун зарбулоқ дейилади.

Қишлоқнинг тўрт асрга тенг ўтмиши шу кунгача ота-боболар томонидан оғиздан-оғизга ўтиб келмоқда. Мазкур маълумотларни жамлашда педагог Дўсан Тошбоевнинг ҳиссаси катта. Айни вақтда меҳнат фахрийси Қурбонқул Юсупов ушбу ишни давом эттирмоқда. Унинг таъкидлашича, Зарбулоқ қишлоғи  Дукентсой, Сойлиқлар номи билан ҳам аталган. Дукентсой дейилишига сабаб, ҳудуддан оқиб ўтувчи сойнинг икки томонида аҳоли яшаган. 

1930 йилда Ўрта Чирчиқ тумани ҳудудига тегишли мазкур қишлоқда Инқилоб,  Фрунзе, Октябрь номлари билан колхозлар ташкил этилган.  Шунингдек, Зарбулоқ қишлоғи 1940 йилда Оҳангарон туманига, 1960 йилдан Ангрен шаҳар ҳудуди таркибига қўшилгач, 1967 йилдан то мустақиллик даврига қадар Усмон Юсупов номи билан аталган.  2011 йилдан эса "Зарбулоқ" маҳалласи ташкил этилган.

Дарвоқеа, 1961 йилда аҳоли томонидан бу ерлардан ўтган асрларга дахлдор омоч, чироқ, четар (дўмбра), дон ва сув сақлайдиган кўза каби бир қатор рўзғор буюмлари топилган. Қишлоқда ЮНЕСКО рўйхатидан жой олган 18 асрга дахлдор Қоробишбой жоме масжиди бор. Ундан ҳозиргача фойдаланиб келинмоқда.

"Шуҳрат" медали соҳиби, иккинчи жаҳон уруши қатнашчиси Убай Назаров, фан номзоди Муҳаммаджон Мирзабоев,   Оҳангарон туманининг собиқ ҳокими Маҳмуд Мирзабоевлар шу ерда туғилиб ўсган.

Ҳудудда мактаб, ёшлар учун  спорт ўйингоҳи йўқ. Шунингдек, қишлоқ инфратузилмаси 60 йилдирки, янгиланмаган.

Аҳоли даромади - боғдорчилик,чорвачилик, асаларичиликдан.

Ҳозирда "Зарбулоқ"да 1626 нафар аҳоли истиқомат қилади, уларнинг 688 нафари, 0-30  ёшгача бўлганлар ташкил этади. Ҳудуд майдони - 316,64 гектар.

Айни пайтда:

🔹Маҳалла раиси – Авазбек Абдуҳалиқов
🔹Ҳоким ёрдамчиси – Алишер Юсупов
🔹Ёшлар етакчиси – Соҳибжон Тангиров
🔹Хотин-қизлар фаоли –Шаҳло Юсупова.

✉️Telegram 📱Instagram 📱Facebook 🌐YouTube