#тарих
ҚУДДУСНИ ФАТҲ ҚИЛГАН ХОРАЗМ ҚЎШИНИ ЁХУД СУЛТОН ЖАЛОЛИДДИННИНГ ДАҲШАТЛИ АРМИЯСИ
📌Қуддуснинг хоразмликлар томонидан фатҳ этилиши мусулмон тарихида буюк, оламшумул воқеа эди.
❌ Чунки Айюбийлар давлатининг энг кучли ҳукмдори бўлган Салоҳиддин Айюбийдан сўнг ҳеч бир мусулмон қўшини салибчилар ихтиёрида бўлган бу шаҳарни эгаллай олмаганди.
💪 1244 йилда бу шаҳарни Хоразм қўшини салибчилардан тортиб олди.
✍️Батафсил
💬 Telegram 🌐 Website 📱 Instagram 📱 Facebook 🌐 YouTube
ҚУДДУСНИ ФАТҲ ҚИЛГАН ХОРАЗМ ҚЎШИНИ ЁХУД СУЛТОН ЖАЛОЛИДДИННИНГ ДАҲШАТЛИ АРМИЯСИ
📌Қуддуснинг хоразмликлар томонидан фатҳ этилиши мусулмон тарихида буюк, оламшумул воқеа эди.
✍️Батафсил
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#тарих
КИШАН ЗАҲРИ: ЎЗБЕКНИНГ БИРИНЧИ АЁЛ ЖУРНАЛИСТИНИ ТАНИЙСИЗМИ?
📌Асли журналистлик машаққатли касб, аёл киши учун эса бу соҳа икки баробар қийин.
🤔Бугун байрам муносабати билан Ўзбекистондан чиққан илк журналист аёл ким эканлигига қизиқдик. Топганларимизни эса, албатта, сиз билан бўлишгимиз келди.
👉Мақолани ўқиш учун
💬 Telegram 🌐 Website 📱 Instagram 📱 Facebook 🌐 YouTube
КИШАН ЗАҲРИ: ЎЗБЕКНИНГ БИРИНЧИ АЁЛ ЖУРНАЛИСТИНИ ТАНИЙСИЗМИ?
📌Асли журналистлик машаққатли касб, аёл киши учун эса бу соҳа икки баробар қийин.
🤔Бугун байрам муносабати билан Ўзбекистондан чиққан илк журналист аёл ким эканлигига қизиқдик. Топганларимизни эса, албатта, сиз билан бўлишгимиз келди.
👉Мақолани ўқиш учун
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#тарих
МАЙЕР АМШЕЛНИНГ ҚУВЛИГИ
💰Бугун доллар АҚШ валютаси сифатида қабул қилинган кун. Бу пул бирлигининг нархи кунора ошиб бораётгани ҳамманинг оғзида. Россиядек қудратли давлат ҳам доллартўра қаршисида тебраниб турибди, биржадан ёқимсиз хабарлар келиши тўхтамаяпти.
😯 Биласизми-йўқми, долларни АҚШ эмас, бир оила чоп этади. Яъни пул чиқарадиган ускуна бир оиланинг қўлида.
🥺 Буни ўйлашнинг ўзи кишини эсанкиратади, а?..
БАТАФСИЛ БУ ЕРДА ЎҚИНГ...
💬 Telegram 🌐 Website 📱 Instagram 📱 Facebook 🌐 YouTube
МАЙЕР АМШЕЛНИНГ ҚУВЛИГИ
💰Бугун доллар АҚШ валютаси сифатида қабул қилинган кун. Бу пул бирлигининг нархи кунора ошиб бораётгани ҳамманинг оғзида. Россиядек қудратли давлат ҳам доллартўра қаршисида тебраниб турибди, биржадан ёқимсиз хабарлар келиши тўхтамаяпти.
😯 Биласизми-йўқми, долларни АҚШ эмас, бир оила чоп этади. Яъни пул чиқарадиган ускуна бир оиланинг қўлида.
🥺 Буни ўйлашнинг ўзи кишини эсанкиратади, а?..
БАТАФСИЛ БУ ЕРДА ЎҚИНГ...
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#тарих
ЧЎПОНГА ТУРМУШГА ЧИҚҚАН МАЛИКА
➖ Шоҳ қизига харидор бўлган бу одам тасаввуф намояндаси, олим, шоир Сулаймон Боқирғоний эди.
😊 У Аҳмад Яссавийнинг энг суюкли шогирди бўлиб, сўзларидаги ҳикмати учун Ҳаким ота деб донг таратганди. Малика у билан қисқа суҳбат қурар экан, сўзларидаги маъно жавоҳирларига шайдо бўлиб қолди... ва тўй бўлди.
👉Батафсил
Yoshlar kundaligi
ЧЎПОНГА ТУРМУШГА ЧИҚҚАН МАЛИКА
👉Батафсил
Yoshlar kundaligi
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#тарих
ЖАЛОЛИДДИННИНГ СИНМАС ҚИЛИЧИ ЁХУД МЎҒУЛЛАРНИ ТОР-МОР ҚИЛГАН ХОРАЗМ ЎҒЛОНИ
1221 йил 3 ноябрь. Жалолиддин Мангубердининг синглиси Хонзода бегим ўғил кўрди. Унга донгдор бўлсин деб Маҳмуд исми берилди. Аммо Хоразм остонасида мўғуллар тургани учун бу таваллуд хоразмшоҳларга татимади. Гўдакнинг болалиги жанглар ва турли ўлкаларда жон сақлаш билан ўтди. Ўн ёшида тоғаси Жалолиддин ўлдирилгач, у мўғуллар қўлига асир тушди.
Қулликдан султонликгача
Мўғуллар ундаги бўйсунмаслик, қайсарлик ва абжирликни кўриб “Қутуз” номини беради. Бу “ёввойи ит”, “қопағон ит” дегани. Шунингдек, аслзодалиги учун Сайфиддин ҳам дейишарди. Уни ўқимишли, табиатан софдил мисрлик Ибн Зай исмли киши Дамашқдаги қул бозоридан сотиб олади. Хожасининг марҳамати билан йигитча тез орада араб тили, фиқҳ, давлат бошқаруви ва ҳарбий соҳани мукаммал эгаллайди.
Кўп ўтмай Миср султони Салоҳиддин Айюбийнинг амирларидан бири Иззиддин Ойбек хизматига кириб, унинг ишончли кишисига айланди. Иззиддин Ойбек аввалига Миср тахтига ўтиради, аммо хотини бошчилигидаги фитначилар томонидан ўлдирилади. Сайфиддин Қутуз ёрдамида тахтни унинг 15 ёшли ўғли Нуриддин Мансур Али эгаллайди. Аммо мўғуллар босқинидан омон қолган ягона ислом давлати бўлган Мисрни ўсмир қўлига топшириш хато бўларди. Шу сабабли мамлук амирлари кенгаши билан Сайфиддин Қутуз Миср султони деб эълон қилинади.
Мўғуллар устидан биринчи ғалаба
Мўғуллар Мовароуннаҳр, Хуросон, Шом ва Ироқни олгач Мисрга кўз тика бошлади. 1260 йил 3 сентябрь, жума куни саҳарда Айн-Жолут шаҳри яқинида икки қўшин тарихни ўзгартириб юборадиган жангга киришди. Тушгача давом этган шафқатсиз жангда Мамлукларнинг отлиқ қўшинлари айниқса ғайратли бўлиб, тарихда биринчи марта яқин жангларда мўғулларни тор-мор этди.
Жангни бошқариб турган Сайфиддин Қутуз душман қўшини тор-мор этилганини кўриб, аскарлар уни таниб олишлари учун дубулғасини четга ташлади ва жанговар ҳайқириқ билан жангга қўшилди. Ниҳоят, мўғуллар мамлукларнинг қаршилигига чидай олмай қочиб қолди. Султонга хабар беришдики, узоқ бўлмаган жойда душман отлиқлари қамишзорга яшириниб олган. Қутуз бутун қамишзорга ўт қўйишни буюрди. Ҳаммаси ёниб кетди.
Қасос қиёматга қолмади
Сайфиддин Қутуз ёнаётган қамишзорга боқар экан пароканда бўлган Хоразмшоҳлар оиласини, тоғаси Жалолиддин Мангубердини, култепага айланган Самарқанд, Бухоро, Урганч, Бағдод, Шом ва бошқа гўзал ўлкаларни кўз олдига келтирди.
Шу тариқа донгдор бўлсин деб Маҳмуд исми берилган гўдак улғайиб, Сайфиддин Қутуз номини олди ва мўғуллар билан туркийларнинг ҳисоб‑китоби ҳали тугамаганини, хоразмийлар шавкати сўнмаганини исботлади. Ҳали бирон халқ енголмаган мўғулларни тор-мор қилгани билан тарихда қолди. Одинда эса ҳали янги марралар кутарди...
Тўхтамурод Асқаров.
Yoshlar kundaligi
ЖАЛОЛИДДИННИНГ СИНМАС ҚИЛИЧИ ЁХУД МЎҒУЛЛАРНИ ТОР-МОР ҚИЛГАН ХОРАЗМ ЎҒЛОНИ
1221 йил 3 ноябрь. Жалолиддин Мангубердининг синглиси Хонзода бегим ўғил кўрди. Унга донгдор бўлсин деб Маҳмуд исми берилди. Аммо Хоразм остонасида мўғуллар тургани учун бу таваллуд хоразмшоҳларга татимади. Гўдакнинг болалиги жанглар ва турли ўлкаларда жон сақлаш билан ўтди. Ўн ёшида тоғаси Жалолиддин ўлдирилгач, у мўғуллар қўлига асир тушди.
Қулликдан султонликгача
Мўғуллар ундаги бўйсунмаслик, қайсарлик ва абжирликни кўриб “Қутуз” номини беради. Бу “ёввойи ит”, “қопағон ит” дегани. Шунингдек, аслзодалиги учун Сайфиддин ҳам дейишарди. Уни ўқимишли, табиатан софдил мисрлик Ибн Зай исмли киши Дамашқдаги қул бозоридан сотиб олади. Хожасининг марҳамати билан йигитча тез орада араб тили, фиқҳ, давлат бошқаруви ва ҳарбий соҳани мукаммал эгаллайди.
Кўп ўтмай Миср султони Салоҳиддин Айюбийнинг амирларидан бири Иззиддин Ойбек хизматига кириб, унинг ишончли кишисига айланди. Иззиддин Ойбек аввалига Миср тахтига ўтиради, аммо хотини бошчилигидаги фитначилар томонидан ўлдирилади. Сайфиддин Қутуз ёрдамида тахтни унинг 15 ёшли ўғли Нуриддин Мансур Али эгаллайди. Аммо мўғуллар босқинидан омон қолган ягона ислом давлати бўлган Мисрни ўсмир қўлига топшириш хато бўларди. Шу сабабли мамлук амирлари кенгаши билан Сайфиддин Қутуз Миср султони деб эълон қилинади.
Мўғуллар устидан биринчи ғалаба
Мўғуллар Мовароуннаҳр, Хуросон, Шом ва Ироқни олгач Мисрга кўз тика бошлади. 1260 йил 3 сентябрь, жума куни саҳарда Айн-Жолут шаҳри яқинида икки қўшин тарихни ўзгартириб юборадиган жангга киришди. Тушгача давом этган шафқатсиз жангда Мамлукларнинг отлиқ қўшинлари айниқса ғайратли бўлиб, тарихда биринчи марта яқин жангларда мўғулларни тор-мор этди.
Жангни бошқариб турган Сайфиддин Қутуз душман қўшини тор-мор этилганини кўриб, аскарлар уни таниб олишлари учун дубулғасини четга ташлади ва жанговар ҳайқириқ билан жангга қўшилди. Ниҳоят, мўғуллар мамлукларнинг қаршилигига чидай олмай қочиб қолди. Султонга хабар беришдики, узоқ бўлмаган жойда душман отлиқлари қамишзорга яшириниб олган. Қутуз бутун қамишзорга ўт қўйишни буюрди. Ҳаммаси ёниб кетди.
Қасос қиёматга қолмади
Сайфиддин Қутуз ёнаётган қамишзорга боқар экан пароканда бўлган Хоразмшоҳлар оиласини, тоғаси Жалолиддин Мангубердини, култепага айланган Самарқанд, Бухоро, Урганч, Бағдод, Шом ва бошқа гўзал ўлкаларни кўз олдига келтирди.
Шу тариқа донгдор бўлсин деб Маҳмуд исми берилган гўдак улғайиб, Сайфиддин Қутуз номини олди ва мўғуллар билан туркийларнинг ҳисоб‑китоби ҳали тугамаганини, хоразмийлар шавкати сўнмаганини исботлади. Ҳали бирон халқ енголмаган мўғулларни тор-мор қилгани билан тарихда қолди. Одинда эса ҳали янги марралар кутарди...
Тўхтамурод Асқаров.
Yoshlar kundaligi
#Тарих
📌 МАРКАЗИЙ ОСИЁ ТАРИХИДАГИ МАШҲУР БАЙРОҚЛАР
🔵 Ҳар бир салтанатнинг мустақиллиги, куч-қудрати ва халқининг орзу-истакларини ифода этувчи байроқлари бўлган. Ўз навбатида ҳар бир байроқ ўзига хос рамзлар билан ажралиб туради.
⚜️ Бугун сизга Амир Темур давридан то ХХ аср биринчи чорагигача Марказий Осиё осмонида ҳилпираган байроқлар ҳақида маълумот берамиз.
🔰 КИРИЛЛ ЁЗУВИДА ЎҚИШ
🔰 LOTIN YOZUVIDA O'QISH
Yoshlar kundaligi
📌 МАРКАЗИЙ ОСИЁ ТАРИХИДАГИ МАШҲУР БАЙРОҚЛАР
🔵 Ҳар бир салтанатнинг мустақиллиги, куч-қудрати ва халқининг орзу-истакларини ифода этувчи байроқлари бўлган. Ўз навбатида ҳар бир байроқ ўзига хос рамзлар билан ажралиб туради.
⚜️ Бугун сизга Амир Темур давридан то ХХ аср биринчи чорагигача Марказий Осиё осмонида ҳилпираган байроқлар ҳақида маълумот берамиз.
🔰 КИРИЛЛ ЁЗУВИДА ЎҚИШ
🔰 LOTIN YOZUVIDA O'QISH
Yoshlar kundaligi
#Тарих
1221 йил 25 ноябрь. Хоразм шаҳзодасининг юраги суғуриб олинди ва итга ташланди
Ўша йили қиш эрта келди. Синд дарёси бўйида султон Жалолиддин мўғуллардан енгилди. Хоразм қўшини ва султон оиласи дарё бўйида, тик жарлик ёқасида қамалда қолди. Жалолиддин хос маҳрамига аёллар ва фарзандларини дарёга улоқтириш амрини берди. У рақибнинг шафқатсиз эканлигини биларди. Ўзи эса арслондек жанг қилиб, жарликка тисарилиб борарди.
Хос маҳрам султоннинг бу буйруғини бажармади. У бунга журъат қилолмади. Султон оз сонли йигитлари билан дарёга от солди ва жанг бой берилди. Султон дарёдан ўтар экан, жарликнинг бир бурчида онаси ва хотинлари, фарзандлари рақиб илкига тушганини кўрди.
Афсуски, ортга қайтиб, уларни қутқариш имконсиз эди. Чингизхон жарлик лабига келди ва султонга қараб машҳур сўзларини айтди: "Ҳеч бир отадан ҳали бундай мард йигит туғилмаган..." Ва шу ерда, нариги қирғоқда алам ва исноддан дунёга сиғмай ҳайқираётган султон Жалолиддиннинг кўз ўнгида Хоразм маликалари ва шаҳзодаларини сўроққа тутди.
Хоразм султони Жалолиддиннинг 7 яшар фарзанди Жамолиддин рақиб ҳузурида шердек турар, бўйсунмас, итоат қилишни хаёлига келтирмасди. Чингизхон жаллодни имлаб чақирди ва унинг қулоғига нимадир деди. Жаллод ёвуз тиржайиб, боланинг – Хоразм шаҳзодасининг олдига борди. Унинг кийимини ечиб, кўкрагига чанг солди ва юрагини суғуриб олди.
...қор севалаб ёғар, аммо бу манзарани кўрганлар совуқдан эмас, даҳшатдан қалт-қалт титрарди, маликалар ҳушидан кетиб қолди. Нариги қирғоқда бу манзарани кузатиб турган, ҳозиргина суюкли фарзанди ваҳшийлар қўлида қандай қийналиб жон берганини ночор алпозда кўриб турган султон Жалолиддиннинг аҳволини ёзишга қалам ожиз эди, дейди ўша давр тарихчилари.
Суғуриб олинган юрак жаллоднинг қўлида дириллаб титрар, оппоқ ҳовур пуркаб турарди. Шаҳзоданинг юраги ҳали уришдан тўхтамаган эди!
Чингизхон жаллодга амр қилди ва у қўлидаги юракни итга ташлади. Шу тариқа Чингизхон Хоразм шаҳзодасининг юрагини емиш қилиб берди. Кейин нима бўлганини биласиз: Жалолиддин букилмас ирода ва ватанпарварлик тимсоли бўлиб, миллат қаҳрамони сифатида тарихда қолди. Чингизхон эса жаллод, қонхўр сифатида наслларнинг нафратига учради.
Yoshlar kundaligi
1221 йил 25 ноябрь. Хоразм шаҳзодасининг юраги суғуриб олинди ва итга ташланди
Ўша йили қиш эрта келди. Синд дарёси бўйида султон Жалолиддин мўғуллардан енгилди. Хоразм қўшини ва султон оиласи дарё бўйида, тик жарлик ёқасида қамалда қолди. Жалолиддин хос маҳрамига аёллар ва фарзандларини дарёга улоқтириш амрини берди. У рақибнинг шафқатсиз эканлигини биларди. Ўзи эса арслондек жанг қилиб, жарликка тисарилиб борарди.
Хос маҳрам султоннинг бу буйруғини бажармади. У бунга журъат қилолмади. Султон оз сонли йигитлари билан дарёга от солди ва жанг бой берилди. Султон дарёдан ўтар экан, жарликнинг бир бурчида онаси ва хотинлари, фарзандлари рақиб илкига тушганини кўрди.
Афсуски, ортга қайтиб, уларни қутқариш имконсиз эди. Чингизхон жарлик лабига келди ва султонга қараб машҳур сўзларини айтди: "Ҳеч бир отадан ҳали бундай мард йигит туғилмаган..." Ва шу ерда, нариги қирғоқда алам ва исноддан дунёга сиғмай ҳайқираётган султон Жалолиддиннинг кўз ўнгида Хоразм маликалари ва шаҳзодаларини сўроққа тутди.
Хоразм султони Жалолиддиннинг 7 яшар фарзанди Жамолиддин рақиб ҳузурида шердек турар, бўйсунмас, итоат қилишни хаёлига келтирмасди. Чингизхон жаллодни имлаб чақирди ва унинг қулоғига нимадир деди. Жаллод ёвуз тиржайиб, боланинг – Хоразм шаҳзодасининг олдига борди. Унинг кийимини ечиб, кўкрагига чанг солди ва юрагини суғуриб олди.
...қор севалаб ёғар, аммо бу манзарани кўрганлар совуқдан эмас, даҳшатдан қалт-қалт титрарди, маликалар ҳушидан кетиб қолди. Нариги қирғоқда бу манзарани кузатиб турган, ҳозиргина суюкли фарзанди ваҳшийлар қўлида қандай қийналиб жон берганини ночор алпозда кўриб турган султон Жалолиддиннинг аҳволини ёзишга қалам ожиз эди, дейди ўша давр тарихчилари.
Суғуриб олинган юрак жаллоднинг қўлида дириллаб титрар, оппоқ ҳовур пуркаб турарди. Шаҳзоданинг юраги ҳали уришдан тўхтамаган эди!
Чингизхон жаллодга амр қилди ва у қўлидаги юракни итга ташлади. Шу тариқа Чингизхон Хоразм шаҳзодасининг юрагини емиш қилиб берди. Кейин нима бўлганини биласиз: Жалолиддин букилмас ирода ва ватанпарварлик тимсоли бўлиб, миллат қаҳрамони сифатида тарихда қолди. Чингизхон эса жаллод, қонхўр сифатида наслларнинг нафратига учради.
Yoshlar kundaligi
#Муҳаббат #Тарих
ИМПЕРАТОРНИНГ "ЖАВОҲИРИ": БОНАПАРТ ВА ЖОЗЕФИНА ҚИССАСИ
Сизни буюк муҳаббат кутмоқда...
"Туринг, ҳазратим, сизни буюк ишлар кутмоқда" – замонавий Европанинг асосчиси, давлатлар хариталарини белгилаган шахс Наполеон Бонапартнинг энагаси уни шундай деб уйқудан уйғотган дейишади. Бекор гап. Менингча ҳаммаси сал бошқачароқ: "Туринг, ҳазратим, сизни буюк муҳаббат кутмоқда..." Ҳарҳолда, мен шундай ўйлайман.
Иркит ўрдакча
1763 йилнинг саратонида Исландиядаги қашшоқ дворян оилада бир қиз туғилди. Унинг тўлиқ исми-шарифи Мари Роуз Жозеф эди. У моддий қийинчилик, отасининг хоҳишига биноан опасининг ўрнига 16 ёшида зодагон граф Богаренинг рафиқасига айланди. Гўдак иси кетмаган гўзал қиз қирчиллаган генерал, тажрибали сиёсатчининг хотинчаси бўлди, икки фарзандли бўлди. Оила Францияга кўчиб келди. XVIII аср, қони қайнаган Европа, уйғониб келаётган Париж коммунаси яқин бир даврлар эди...
Генераллар ўйини
23 июнь 1794 йил. Илк турмуш ўртоғи генерал Богарне қатл қилинган куни Жозефина 32 ёшни қаршилаган эди – туғилган кун фожеа кунига айланди... Айтганча, Жозефинанинг генерал эрини бошқа бир ёш генерал қатл эттирганди. Жозефина хизматкорларидан секин сўради: "Ким экан ўша ёш генерал?" Жавоб беришди: "Асли Италиянинг Корсика оролидан экан, исмини Наполеон дейишди..."
Бонапарт – савдойи ошиқмиди?
Тарихчилар бир мавзуда ҳанузгача қаттиқ тортишадилар. Жозефина Наполеоннинг севгисига арзимасди, у буюк саркардага тинмай пинҳона хиёнат қилган, уни астойдил севмаган, жанг майдонларидан ёзилган ўтли мактубларни ҳатто очиб ҳам кўрмаган. Император буни кейинроқ сезган. Ҳарҳолда улар илк марта учрашган 1794 йилда Бонапарт 26 яшар истиқболли қўмондон, генерал; Жозефина эса 32 яшарли ҳурилиқо, икки фарзандли бева жувон эди. Муҳаббат қаёқдан пайдо бўлди? Билмайман. Севгининг мантиғини соғлом ақл билан тушунтириб бўлмайди...
Қиролича ҳазрати олиялари
Парижнинг олиймақом балларидан бирида Бонапарт ва Жозефина илк марта яқиндан танишди, сўзлашди. Эрининг қотили ўзига ошиқ эканлигини эшитган Жозефина сесканиб кетди. Аммо Наполеонни умидсиз ҳам қилгани йўқ, буёғи аёлларнинг кўҳна ҳунари: генерал Бонапарт Жозефина томонидан карашма денгизига чўктириб юборилди...
Сўнгра Наполеон тинмай мактублар ёза бошлади; Париж бу икки севишганлар ҳақида шивирлар, устига устак мода оламининг ҳушёр корчалонлари Жозефинани тимсолга айлантирган – ҳар ҳафта унинг номи билан бирон мато ёки хушбўй атир сотувга чиқариларди. Кейинроқ Жозефина узоқ иккиланишлардан сўнг ўз қасридан Наполеоннинг қасрига кўчиб ўтди: ақди никоҳ ўқилди.
Кичик оролларнинг катта ташвишли кишилари
Қизиқ факт. Жаҳон тарихига ўз номини турли рутбаларда ёзиб қолдирган бу икки шахс ҳам кичик оролларда туғилган, Наполеон — Корсикада, Жозефина — Мартиника оролида. Уларнинг биргаликда кечирган турмушини бахт деб атаб бўлмасди, аммо бу – бахтсизлик ҳам эмас эди. Бонапартнинг олис-олислардан Жозефинага ўртаниб, соғиниб ёзган мактубларини ўқиб, императорга ҳавасинг келади. Чунки бундай баркамол муҳаббат танланган бандаларгагина ато қилинади. Бироқ Парижда бу мактублар очилмай, ўқилмай тахланиб ётар, енгилтак Жозефина Ипполит деган маразнинг қучоғида ўзича бахтиёр эди. У деярли очиқчасига Бонапартнинг устидан кулди: эрининг қандай ўлдирилганини унутолмаса нима қилсин?..
Хулоса
Қироличага айланган иркит ўрдакча кунлардан бир кун Бонапартдан юз ўгирди, ажрашишни талаб қилди. Қасос қиёматга қолмади: Бонапарт баайни мана шу бахтсиз ва ишқсиз кунларида кетма-кет мағлубиятга учрай бошлади. Бородино жангида енгилган Бонапарт Парижга икки энлик хат ёзди: "Ор-номусдан бошқа ҳамма нарсани бой бердик..." Бироқ, аслида ор-номус ҳам бой берилган эди.
Сургун қилинган ва кучсиз, ожиз Наполеон ана шулар ҳақда узоқ ўйлади ва заҳар ичди: тамом. Минг саккиз юз йигирма биринчи йил эди, 5 май эди...
Yoshlar kundaligi
ИМПЕРАТОРНИНГ "ЖАВОҲИРИ": БОНАПАРТ ВА ЖОЗЕФИНА ҚИССАСИ
Сизни буюк муҳаббат кутмоқда...
"Туринг, ҳазратим, сизни буюк ишлар кутмоқда" – замонавий Европанинг асосчиси, давлатлар хариталарини белгилаган шахс Наполеон Бонапартнинг энагаси уни шундай деб уйқудан уйғотган дейишади. Бекор гап. Менингча ҳаммаси сал бошқачароқ: "Туринг, ҳазратим, сизни буюк муҳаббат кутмоқда..." Ҳарҳолда, мен шундай ўйлайман.
Иркит ўрдакча
1763 йилнинг саратонида Исландиядаги қашшоқ дворян оилада бир қиз туғилди. Унинг тўлиқ исми-шарифи Мари Роуз Жозеф эди. У моддий қийинчилик, отасининг хоҳишига биноан опасининг ўрнига 16 ёшида зодагон граф Богаренинг рафиқасига айланди. Гўдак иси кетмаган гўзал қиз қирчиллаган генерал, тажрибали сиёсатчининг хотинчаси бўлди, икки фарзандли бўлди. Оила Францияга кўчиб келди. XVIII аср, қони қайнаган Европа, уйғониб келаётган Париж коммунаси яқин бир даврлар эди...
Генераллар ўйини
23 июнь 1794 йил. Илк турмуш ўртоғи генерал Богарне қатл қилинган куни Жозефина 32 ёшни қаршилаган эди – туғилган кун фожеа кунига айланди... Айтганча, Жозефинанинг генерал эрини бошқа бир ёш генерал қатл эттирганди. Жозефина хизматкорларидан секин сўради: "Ким экан ўша ёш генерал?" Жавоб беришди: "Асли Италиянинг Корсика оролидан экан, исмини Наполеон дейишди..."
Бонапарт – савдойи ошиқмиди?
Тарихчилар бир мавзуда ҳанузгача қаттиқ тортишадилар. Жозефина Наполеоннинг севгисига арзимасди, у буюк саркардага тинмай пинҳона хиёнат қилган, уни астойдил севмаган, жанг майдонларидан ёзилган ўтли мактубларни ҳатто очиб ҳам кўрмаган. Император буни кейинроқ сезган. Ҳарҳолда улар илк марта учрашган 1794 йилда Бонапарт 26 яшар истиқболли қўмондон, генерал; Жозефина эса 32 яшарли ҳурилиқо, икки фарзандли бева жувон эди. Муҳаббат қаёқдан пайдо бўлди? Билмайман. Севгининг мантиғини соғлом ақл билан тушунтириб бўлмайди...
Қиролича ҳазрати олиялари
Парижнинг олиймақом балларидан бирида Бонапарт ва Жозефина илк марта яқиндан танишди, сўзлашди. Эрининг қотили ўзига ошиқ эканлигини эшитган Жозефина сесканиб кетди. Аммо Наполеонни умидсиз ҳам қилгани йўқ, буёғи аёлларнинг кўҳна ҳунари: генерал Бонапарт Жозефина томонидан карашма денгизига чўктириб юборилди...
Сўнгра Наполеон тинмай мактублар ёза бошлади; Париж бу икки севишганлар ҳақида шивирлар, устига устак мода оламининг ҳушёр корчалонлари Жозефинани тимсолга айлантирган – ҳар ҳафта унинг номи билан бирон мато ёки хушбўй атир сотувга чиқариларди. Кейинроқ Жозефина узоқ иккиланишлардан сўнг ўз қасридан Наполеоннинг қасрига кўчиб ўтди: ақди никоҳ ўқилди.
Кичик оролларнинг катта ташвишли кишилари
Қизиқ факт. Жаҳон тарихига ўз номини турли рутбаларда ёзиб қолдирган бу икки шахс ҳам кичик оролларда туғилган, Наполеон — Корсикада, Жозефина — Мартиника оролида. Уларнинг биргаликда кечирган турмушини бахт деб атаб бўлмасди, аммо бу – бахтсизлик ҳам эмас эди. Бонапартнинг олис-олислардан Жозефинага ўртаниб, соғиниб ёзган мактубларини ўқиб, императорга ҳавасинг келади. Чунки бундай баркамол муҳаббат танланган бандаларгагина ато қилинади. Бироқ Парижда бу мактублар очилмай, ўқилмай тахланиб ётар, енгилтак Жозефина Ипполит деган маразнинг қучоғида ўзича бахтиёр эди. У деярли очиқчасига Бонапартнинг устидан кулди: эрининг қандай ўлдирилганини унутолмаса нима қилсин?..
Хулоса
Қироличага айланган иркит ўрдакча кунлардан бир кун Бонапартдан юз ўгирди, ажрашишни талаб қилди. Қасос қиёматга қолмади: Бонапарт баайни мана шу бахтсиз ва ишқсиз кунларида кетма-кет мағлубиятга учрай бошлади. Бородино жангида енгилган Бонапарт Парижга икки энлик хат ёзди: "Ор-номусдан бошқа ҳамма нарсани бой бердик..." Бироқ, аслида ор-номус ҳам бой берилган эди.
Сургун қилинган ва кучсиз, ожиз Наполеон ана шулар ҳақда узоқ ўйлади ва заҳар ичди: тамом. Минг саккиз юз йигирма биринчи йил эди, 5 май эди...
Yoshlar kundaligi
