#ona_tilim_mangu_makonim

O‘ZBЕK TILI

O‘zbek tili mening uchun asosiy til,
Bugun, erta-indin, kecha... huvv, moziy til.
O‘zin hurmat etar odam o‘zin bilar,
O‘z tilida o‘ylab, aytar so‘zin bilar.

Kecha paydo bo‘lgan emas o‘zbek tilim,
Oltoy tillar oilasida o‘zdek tilim.
Turkiy tillar ichida o‘z o‘rni bordir,
Hayajoni, xotirasi, qo‘ri bordir.

Ona-ota, Vatan, millat yagonadir,
Din, e’tiqod iymonliga bir donadir.
Fors, arab, rus tillaridek jozibador.
Millat ruhi.
Ruh oldida o‘zbek qarzdor!

✍️Umida Abduazimova

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

#maqollar_tavsifi

🔰BITTA EDI MOYAM, IKKITA BO‘LDI DASTMOYAM

✔️Ona tovuqqa moyak qo‘yadilar. U shu moyakni bosib yotib, tuxum qoʻyadi. So‘ng bitta tuxum ikkita bo‘ladi. Bu maqol o‘zining tashvishi yetmay turganday, yana birovning ham tashvishiga sherik bo‘lishga majbur bo‘lgan odam tomonidan majoziy maʼnoda aytiladi.

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

🔰KUN SO‘ZI

✔️XAZANAK

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

“Davlat tili va taraqqiyoti: muammo va yechimlar” mavzusidagi IV respublika an’anaviy ilmiy-amaliy anjumani materiallari to‘plamining to‘liq shakli e’lon qilindi.

Yuklab olish👈

Bizning manzillar:
Veb-sahifa |Telegram | Facebook | Youtube

Narzulla Joʻrayev:
– Xorijiy tilni oʻrganaman deb ona tilini unutish fojia!

Batafsil: https://oyina.uz/uz/posts/17065

〰️〰️〰️〰️〰️
Kanalga ulanish👇👇👇
https://t.iss.one/gazetalar_sharhi

🔰KUN SO‘ZI

✔️YELVIZAK

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

#Davlat_tilida_ish_yuritish

Tasdiqlash ustxati

Ushbu zaruriy qism «Tasdiqlayman» so‘zidan, hujjatni tasdiqlayotgan shaxs lavozimining nomi, shaxsiy imzosi, imzosining yoyilmasi va sanadan iborat bo‘ladi. Masalan:

Tasdiqlayman
Institut direktori
_________S. Rahimov
(imzo)

2018-yil 16-dekabr

Agar hujjat blankaga yozilmasa, lavozim oldiga tashkilot
nomi qo‘yiladi. Hujjat yuqori yoki begona tashkilot rahbari
tomonidan tasdiqlanganda ham, lavozim nomiga tashkilot
nomi qo‘yiladi. Masalan:

Tasdiqlayman
O‘zbekiston Respublikasi
Fanlar akademiyasi
O‘zbek tili, adabiyoti va
folklori instituti direktori
____________ N. Mahmudov
(imzo)
2018-yil 19-dekabr

Agar hujjat qaror, buyruq yoki bayonnoma bilan tasdiqlanayotgan bo‘lsa, u holda tasdiqlash ustxati: «TASDIQLANDI» so‘zidan, bosh kelishikdagi hujjat nomidan, uning sana va tartib raqamidan iborat bo‘ladi.

Masalan:
Institut direktorining
2018-yil 27-dekabrdagi 5-sonli
buyrug‘i bilan
Tasdiqlandi

yoki
Mehnat jamoasi yig‘ilishining
2018-yil 26-dekabrdagi
3-son bayonnomasi bilan
Tasdiqlandi

Tasdiqlash ustxati hujjatning yuqori o‘ng burchagiga
qo‘yiladi. Shtat tuzilmasi va soni, shtat jadvali hujjatlarida
tasdiqlash ustxati ustiga muhr qo‘yiladi.

Ayrim hujjat turlari (dalolatnoma, shartnoma, ustav, yo‘riqnoma, hisobotlar, rejalar va b.) uchun tasdiqlash ustxati
majburiy zaruriy qism hisoblanadi.

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

​​#bilib_oling

✔️BAYROQ HAQIDA QIZIQARLI MA’LUMOTLAR

🏳️Turkiy tillarda bayroq bilan bog‘liq terminologiya juda rivojlangani qiziq fenomendir. Aslida har qanday davlatning o‘z ramzlari, bayroqlari bo‘lgan qadimdan. Lekin ko‘chmanchilar bunday simvolikaga ko‘proq murojaat etgan. Davlatning ramzi bo‘lmish bayroq turli jabhalarda ishlatilgan: xon chodiriga o‘rnatilgan, egallangan shaharlar qo‘rg‘oniga yoki bosh maydoniga tikilgan, janglarda ko‘tarib yurilgan. Ko‘p xon ko‘rgan, ko‘p shahar zabt etgan, ko‘p jang qilgan turkiy qabilalardan shu sababdan bo‘lsa kerak, bayroqlarning turlari va ularga qo‘llanadigan atamalar ko‘p bo‘lgan.

🏳️Bugun asosiyga aylangan “bayroq” so‘zi sanchib qo‘yiladigan bayroqni anglatgan. Yaʼni tepasiga bayroq ilingan nayzani. Uning qadimgi shakli – batraq/batruq, +bat “botmoq, botirmoq” o‘zagidan. Xuddi shu tushunchani ifodalaydigan boshqa so‘z – sancaq bugungi Turkiya turkchasida saqlangan. Uning o‘zagi, ko‘rinib turganidek, +sanç “sanchmoq”, qadimgi shakli esa sançğaq. Sançğaq va batraq jang chog‘ida ko‘taib yurilgan va g‘alaba qozonilishi bilan tikib qo‘yilgan.

🏳️Urushdan tashqari vaqtda yerga qadab qo‘yiladigan bayroq tuğ deb yuritilgan. Bu so‘z bugungi o‘zbek adabiy tilida ham bor, “tug‘” shaklida, lekin kam ishlatiladi. Baʼzi etimologlar uning ildizini tuğığ “tikik, tikilgan” deb rekonstruksiya qiladi, baʼzilar esa xitoycha va mo‘g‘ulcha etimonlar qidiradi.

🏳️Lekin turkiy tillarda bayroq maʼnosini ifodalovchi asosiy so‘z boshqa edi: bonçuq. Hozir u “munchoq” shaklida (boshqa maʼnoda) o‘zbek tilida ishlatiladi. Bonçuq deganda xon chodirida turadigan, hokimiyatni ifodalaydigan rasmiy davlat bayrog‘i tushunilgan. U odatda uzun yog‘och boshiga osilgan ot dumidan iborat bo‘lgan. Dumlar soni bittadan to‘qqiztagacha bo‘lgan (to‘qqiz muqaddas son hisoblangan).

🏳️Oxirgi so‘z – “yalov”. Uning o‘zagi tushunarli – yalmaq “hilpiramoq”. Etimologiyasidan ham anglagan bo‘lsangiz kerak, bugungi shaklga yaqin, hilpirab turadigan bayroq nazarda tutilgan. U odatda janglarda ko‘tarib yurilmagan, uzun nayzaga ilinmagan, kalta tayoqqa mustahkamlanib, o‘tovlar va binolar tepasiga osib qo‘yilgan.

Tilshunos Eldar Asanovning
“Telegram”dagi sahifasidan olindi.

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook

🔰KUN SO‘ZI

✔️QUMANJIR

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

#Davlat_tili

Chet ellik quruvchi!

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook

#til_tarixi

✔️Hоzirgi oʻzbеk tili uchtа – qarluq-chigil-uygʻur, qipchоq hаmdа oʻgʻuz lаhjаlаridаn tаrkib tоpgаn.

✔️Oʻzbеk tili gеnеаlоgik jihаtdаn turkiy tillаr qarluq guruhining qarluq guruhchаsigа mаnsub dеb qаrаlаdi.

✔️Hоzirgi oʻzbеk tili – turkiy tillаrning qarluq guruhigа mаnsub tillаrdаn; yangi uygʻur tili bilаn birgаlikdа qarluq guruhchаsini tаshkil qilаdi.

✔️Ilmiy аdаbiyotlаr, qоmus vа mа’lumоtnоmаlаrdа qаyd qilinishichа, hоzirgi oʻzbеk tiligа qarluq vа qipchоq lаhjаsining Tоshkеnt vа Fаrgʻоnа shеvаlаri аsоs qilib оlingаn.

✔️Tаrixаn hоzirgi Oʻzbеkistоn hududidа qаdimdаn turkiy xаlqlаrning eng yirik boʻgʻinlаri boʻlmish qarluq, qipchоq vа oʻgʻuz qаbilаlаri yashаb kеlishgаn. Ushbu qаbilаlаr pirоvаrdidа oʻzbеk xаlqi vа oʻzbеk tilining rivоjlаnishidа muhim oʻrin tutgаn. Аmmо oʻzbеk tilining shаkllаnish ildizlаri judа qаdim zаmоnlаrgа bоrib tаqаlаdi.

"OʻZBЕK TILINING SHАKLLАNISHI VА RIVОJLАNISHI TАRIXI" kitobidan

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

🔰KUN SO‘ZI

✔️CHOSHNIGIR

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

#ona_tilim

“SO‘Z DURLARIN TERMOQ..."

Iqbol MIRZO,
O‘zbekiston xalq shoiri.

“So‘z ham tirik mavjudot. Uning chaqaloqlik bolalik, o‘smirlik hamda balog‘at chog‘lari bo‘ladi. So‘zda mansub xalqning ruhi, fe’l-atvori aks etadi. O‘z so‘zingni qo‘yib, o‘zganing zaboniga suyanish - o‘z jigaringni uyingdan haydab, begonani yetaklab yurishdek gap..”

(Erkin Vohidov suhbatlaridan)

So‘z xiyoboni (Adiblar so‘z tarifida) kitobidan.

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

🔰KUN SO‘ZI

✔️HALFANAXO‘RLIK

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

#Davlat_tilida_ish_yuritish

«Munosabat belgisi»

Munosabat belgisi xizmat hujjatlari ustiga mansabdor shaxslar tomonidan muayyan fikr bildirib yoziladigan qaydlardir.

Bunday qaydlar, odatda, nihoyatda qisqa, lo‘nda shaklda, ko‘rsatma tarzida yoziladi; biror qog‘ozga, u xoh yuqori tashkilotdan kelgan yo‘riqnoma yoki buyruq bo‘lsin, xoh muayyan xodimning talabi yoki shikoyati bo‘lsin, munosabat belgisini yozishdan oldin, rahbar u bilan yaxshilab tanishib chiqishi, mohiyatini chuqur anglashi va ijrosini to‘g‘ri belgilashi, vaqti-vaqti bilan nazorat qilib turishga ham e’tibor berishi lozim.

Munosabat belgisining asosiy tarkibiga quyidagilar kiradi:
– ijrochi yoki ijrochilar familiyasi;
– qisqa ko‘rsatma – mazmuni;
– ijro muddati (zaruriyat bo‘lsa);
– rahbar imzosi (elektron raqamli imzo, QR kod);
– sana.

Ko‘p hollarda hujjatda yakka munosabat belgisi bo‘ladi. Hujjat ijrosi tartibiga yoki uning ijrochilari tarkibiga aniqlik kiritish lozim bo‘lsa, boshqa shaxslarning munosabat belgisi ham qo‘yiladi. Munosabat belgisi umumiy va aniq mazmunga ega bo‘lishi mumkin.

Umumiy munosabat belgilari:

Rahbarlik uchun inobatga olinsin.

Ijro uchun inobatga olinsin.

Ma’lumot uchun inobatga olinsin.

Aniq munosabat belgisida rahbar hujjatning mazmunidan kelib chiqib, bo‘ysunuvchi lavozimdagi shaxslarga tegishli topshiriqlar yozadi.

Ularda, odatda, lavozimlari qayd etilgani holda (kichik tashkilotlarda shart emas) aniq shaxslar ismi va familiyasi ko‘rsatiladi:

Kasaba uyushmasi qo‘mita raisi E. Zokirovga
Qo‘mita yig‘ilishida ko‘rib chiqing va shikoyatga javob xati
tayyorlang.
________________
(shaxsiy imzo, sana)

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

Bulduruqmi yoki bulduriq? – Bir so‘z imlosi izidan yoxud adabiy tilda ortogrammalarning mutlaqlashuvi

Adabiy til me’yorlari milliy til xususiyatlaridan kelib chiqib belgilanishini hisobga olsak, imlo qoidalarimizda bulduriq yozilishi norma deb topilgan so‘z. Shu tilda nashr etilgan barcha lug‘atlarda, jumladan, elektron lug‘atlar, darslik kitoblar, ommaviy axborot vositalari, hatto me’yor uchun asos qilib olingan imlo lug‘atlarimizning bir nechtasida ham bulduruq shaklida berilganini qanday baholaymiz?

Batafsil: https://oyina.uz/uz/article/3219

Rasmiy sahifalarimiz👇

Telegram | Facebook | YouTube | X

#ona_tilim

Fyodorov Evgeniy

Kanalga ulanish 👉  https://t.iss.one/dtrdep

Bizning manzil
Veb-sahifa | Telegram | Facebook

Rasul Hamzatov. Mening Dog‘istonim. Toshkent, 2019.

Dunyoda shunday qarg‘ish-u duoibadlar borki, eshitsangiz, etingiz jimirlab ketadi. Alhazar! Odam bolasining og‘zidan bunday qo‘rqinch so‘zlar chiqishiga ishonmaysiz. Lek til suyaksiz, tig‘i esa qilichdan-da keskir – yurakni shunday jarohatlaydiki, chandig‘i umrbod bitmaydi. “Mening Dog‘istonim”da dahshatli bir lavha keladi: “Iloyo, Yaratganning o‘zi bolalaringni ona tilida gapirishdan benasib etsin! Bir ayol ikkinchisini shu so‘zlar bilan qarg‘abdi”. Agar shu qarg‘ish ijobat bo‘lsa, o‘sha farzand timsolida butun millatning ahvolini tasavvur qildim-u ko‘z oldim qorong‘ilashib ketdi. Ajnabiy lisonda tili chiqqan, ona tilini butkul unutgan millionlab manqurtlarni xayolga keltirishning o‘zi dahshat!

Rasul Hamzatov Parijda asli dog‘istonlik rassom bilan tanishadi. Musavvir qalbida Vatan sog‘inchi yashayotgani, biroq yurtiga qaytolmasligini aytadi. Shoir Dog‘istonga kelgach, rassomning qarindosh-urug‘larini izlab topadi. Qarangki, uning onasi ham hayot ekan. Musofir o‘g‘lining kechmishlarini tinglar ekan, ona to‘satdan “Sizlar avarcha so‘zlashdinglarmi?” deb so‘raydi. “Yo‘q, biz tarjimon yordamida gaplashdik. Men ruscha gapirdim, u fransuzcha” deb javob beradi shoir. Voqeaning davomi bunday: “Ona yuziga qora chodrasini tushirdi, bizda onalar o‘z o‘g‘lining o‘lganini eshitganda shunday qiladi... Uzoq jimlikdan keyin ona dedi: “Rasul, sen yanglishibsan, mening o‘g‘lim allaqachon o‘lgan ekan. Agar hayot bo‘lganda, avar onasi o‘rgatgan tilni unutmagan bo‘lardi”.

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ