❗️💧آبی گل آلود برای صیدی بزرگ
📝عباس دهقان_ پژوهش‌گر اقتصادی
سیل با خسارت‌های فراوانی که در شهرهای مختلف کشورمان برجای گذاشته است، حالا سوال‌های اساسی را درباره آینده پیش می‌کشد. وقتی دوباره چنین رویدادی تکرار شود، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ کدام نهادها مسئولیت دارند و علت وقوع سیلاب در برخی شهرها چه بود و چرا این‌قدر خسارت به‌بار آورد؟
توجیهی برای سدسازی‌های بیشتر
طی سال‌های اخیر منازعه‌ای مدام بین طرفداران سدسازی و مخالفان آن برقرار بوده است. مخالفان می‌گویند که #سدسازی_افراطی در ایران به خشکسالی دامن زده و سدسازان را هم تکنوکرات‌هایی سودجو می‌دانند که درک درستی از محیط‌‌زیست ایران ندارند. طرفداران سدسازی اما بر موثر بودن سدها در ذخیره آب و کنترل سیلاب‌ها تاکید دارند.
به نظر می‌رسد حالا با سیلاب‌هایی که به وقوع پیوسته، طرفداران سدسازی برای طرح‌های خود توجیه تازه‌ای پیدا کرده‌اند. در واقع آب گل آلود سیلاب‌های اخیر فرصتی مناسب برای صید ماهی بزرگ (سدسازی) را فراهم نموده تا با طرح این مسأله که وجود سدها برای کنترل سیلاب‌ها بسیار موثر بوده، زمینه اجرای سیاست‌های مسکوت مانده سال‌های اخیر برای توسعه سدسازی و صدور مجوز ادامه ساخت سدهای در دست اجرا و در حال مطالعه را مهیا نمایند.
قاسم تقی‌زاده خامسی، معاون آب و آبفای وزارت نیرو، روز سه‌شنبه هفتم فروردین‌ماه، به خبرگزاری ایرنا گفت: «صددرصد موافق سدسازی هستم»، «برنامه‌های سدسازی را ادامه می‌دهیم» و «اگر سدها نبودند، چگونه سیلاب‌ها را کنترل می‌کردیم.»
یک روز پیش از این، رضا اردکانیان، وزیر نیرو هم در جلسه مدیریت بحران استان مازندران گفته بود باید خودمان را پس از یک دوره خشکسالی، برای «ترسالی‌های شدید» آماده کنیم. او در این جلسه از لزوم تکمیل پروژههای نیمه‌تمام سدسازی در استان گلستان دفاع کرد و گفت نقش سدها در کاهش خسارت‌ها قابل توجه بوده است. البته وزیر نیرو چند روز بعد و در پی انتقادات گسترده به این صحبت‌های او سعی کرد آن را تصحیح کند و این بار احتمال بازگشت خشکسالی را محتمل دانست. وی در گفتگو با پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو(پاون) گفت: «یکی از مشخصات تغییر اقلیم این است که سال‌های شدید خشک یا سال‌های شدید تر را پشت سر می گذاریم، اگر امروز شاهد بارش شدید هستیم و وارد ترسالی شده ایم ممکن است دوباره خشکسالی هم پس از آن را شاهد باشیم».
با این اوصاف باید گفت وزیر محترم نیرو مصداق ضرب المثل قدیمی "با یک غوره سردیش می‌کنه و با یک مویز گرمی" شده است. تا پیش از سیل اخیر صحبت‌های وزیر محترم سمت و سوی دیگری داشت؛ ایشان در آبان‌ماه ۹۷ در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا گفته بود: «توهم فراوانی آب را کنار بگذاریم. کمیته سازگاری با کم آبی شاید در کوتاه‌مدت درگیر مسائل مشکل‌ساز شود، اما نباید از اقدامات بنیادین غفلت شود».
چرخش لحظه‌ای مواضع وزیر نیرو و تغییر رویکرد وی از #سازگاری_با_کم_آبی به #سازگاری_با_تغییر_اقلیم باعث بروز نگرانی های گسترده در میان طیف مخالف رویکردهای سازه محور یا محیط زیستی ها شده است. بدون شک تغییر اقلیم یک واقعیت است و بایستی جامعه علمی و همین طور مردم ما نسبت به این مهم آگاهیهای بیشتری کسب نمایند تا در آینده آمادگی بهتری برای مدیریت وقایع حدی ناشی از تغییرات اقلیمی نظیر سیل یا خشکسالی داشته باشیم اما تغییر رویکرد سریع وزیر محترم نیرو بر شائبه توجیه گری وزارت نیرو برای پیشبرد سیاست‌های مدنظر فن سالاران، بدون توجه به #تاب_آوری_جامعه و توسعه پایدار دامن زده است.
می‌توان پیش‌بینی کرد که در ماه‌های آینده، مقام‌های وزارت نیرو با این استدلال که وارد دوره ترسالی و بارش‌های شدید شده‌ایم، بستر را برای تبلیغ سدسازی و دور تازه‌ای از پروژههای کلان در این حوزه مهیا ببینند. حتی ساخت سدهای بیشتر نه برای رفع کم آبی بلکه برای کنترل سیلاب‌ها موجه جلوه داده می‌شود به طوری که وزیر نیرو در گفتگوی اخیرش با پاون به صراحت از آن دفاع نمود:
«سد سازی شاید در شرایط نرمال با هدف اصلی تامین آب برای شرب و کشاورزی باشد، اما در برخی مناطق صرفا برای کنترل سیلاب صورت می‌گیرد؛ هرچند ممکن است چند سالی خالی باشد، اما آن یک‌سالی که با چنین حادثه‌ای مواجه می‌شود هم خسارات حداقلی می‌شود و هم جمع‌آوری آب شیرین به حداکثر می‌رسد».
به نظر می‌رسد دوگانگی گفتاری و شناختی-تحلیلی در میان سیاست‌مداران ما عمومیت یافته است. همچنانکه علی لاریجانی در جلسه مدیریت بحران استان خوزستان با صراحت وزیر نیرو را خطاب نقدهای خود قرار داد و گفت: اگر می‌خواهید کسی در کارتان دخالت نکند آن را درست انجام دهید. چرا برای سدسازی همواره طرح و پیشنهاد دارید اما برای لایروبی رودخانه‌ها هیچ طرحی ارایه نمی‌کنید؟»/اقتصاد آنلاین
💢کانال شفافیت برای آب💢
🆔 @Transparencyforwater
📝عباس دهقان_ پژوهش‌گر اقتصادی
سیل با خسارت‌های فراوانی که در شهرهای مختلف کشورمان برجای گذاشته است، حالا سوال‌های اساسی را درباره آینده پیش می‌کشد. وقتی دوباره چنین رویدادی تکرار شود، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ کدام نهادها مسئولیت دارند و علت وقوع سیلاب در برخی شهرها چه بود و چرا این‌قدر خسارت به‌بار آورد؟
توجیهی برای سدسازی‌های بیشتر
طی سال‌های اخیر منازعه‌ای مدام بین طرفداران سدسازی و مخالفان آن برقرار بوده است. مخالفان می‌گویند که #سدسازی_افراطی در ایران به خشکسالی دامن زده و سدسازان را هم تکنوکرات‌هایی سودجو می‌دانند که درک درستی از محیط‌‌زیست ایران ندارند. طرفداران سدسازی اما بر موثر بودن سدها در ذخیره آب و کنترل سیلاب‌ها تاکید دارند.
به نظر می‌رسد حالا با سیلاب‌هایی که به وقوع پیوسته، طرفداران سدسازی برای طرح‌های خود توجیه تازه‌ای پیدا کرده‌اند. در واقع آب گل آلود سیلاب‌های اخیر فرصتی مناسب برای صید ماهی بزرگ (سدسازی) را فراهم نموده تا با طرح این مسأله که وجود سدها برای کنترل سیلاب‌ها بسیار موثر بوده، زمینه اجرای سیاست‌های مسکوت مانده سال‌های اخیر برای توسعه سدسازی و صدور مجوز ادامه ساخت سدهای در دست اجرا و در حال مطالعه را مهیا نمایند.
قاسم تقی‌زاده خامسی، معاون آب و آبفای وزارت نیرو، روز سه‌شنبه هفتم فروردین‌ماه، به خبرگزاری ایرنا گفت: «صددرصد موافق سدسازی هستم»، «برنامه‌های سدسازی را ادامه می‌دهیم» و «اگر سدها نبودند، چگونه سیلاب‌ها را کنترل می‌کردیم.»
یک روز پیش از این، رضا اردکانیان، وزیر نیرو هم در جلسه مدیریت بحران استان مازندران گفته بود باید خودمان را پس از یک دوره خشکسالی، برای «ترسالی‌های شدید» آماده کنیم. او در این جلسه از لزوم تکمیل پروژههای نیمه‌تمام سدسازی در استان گلستان دفاع کرد و گفت نقش سدها در کاهش خسارت‌ها قابل توجه بوده است. البته وزیر نیرو چند روز بعد و در پی انتقادات گسترده به این صحبت‌های او سعی کرد آن را تصحیح کند و این بار احتمال بازگشت خشکسالی را محتمل دانست. وی در گفتگو با پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو(پاون) گفت: «یکی از مشخصات تغییر اقلیم این است که سال‌های شدید خشک یا سال‌های شدید تر را پشت سر می گذاریم، اگر امروز شاهد بارش شدید هستیم و وارد ترسالی شده ایم ممکن است دوباره خشکسالی هم پس از آن را شاهد باشیم».
با این اوصاف باید گفت وزیر محترم نیرو مصداق ضرب المثل قدیمی "با یک غوره سردیش می‌کنه و با یک مویز گرمی" شده است. تا پیش از سیل اخیر صحبت‌های وزیر محترم سمت و سوی دیگری داشت؛ ایشان در آبان‌ماه ۹۷ در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا گفته بود: «توهم فراوانی آب را کنار بگذاریم. کمیته سازگاری با کم آبی شاید در کوتاه‌مدت درگیر مسائل مشکل‌ساز شود، اما نباید از اقدامات بنیادین غفلت شود».
چرخش لحظه‌ای مواضع وزیر نیرو و تغییر رویکرد وی از #سازگاری_با_کم_آبی به #سازگاری_با_تغییر_اقلیم باعث بروز نگرانی های گسترده در میان طیف مخالف رویکردهای سازه محور یا محیط زیستی ها شده است. بدون شک تغییر اقلیم یک واقعیت است و بایستی جامعه علمی و همین طور مردم ما نسبت به این مهم آگاهیهای بیشتری کسب نمایند تا در آینده آمادگی بهتری برای مدیریت وقایع حدی ناشی از تغییرات اقلیمی نظیر سیل یا خشکسالی داشته باشیم اما تغییر رویکرد سریع وزیر محترم نیرو بر شائبه توجیه گری وزارت نیرو برای پیشبرد سیاست‌های مدنظر فن سالاران، بدون توجه به #تاب_آوری_جامعه و توسعه پایدار دامن زده است.
می‌توان پیش‌بینی کرد که در ماه‌های آینده، مقام‌های وزارت نیرو با این استدلال که وارد دوره ترسالی و بارش‌های شدید شده‌ایم، بستر را برای تبلیغ سدسازی و دور تازه‌ای از پروژههای کلان در این حوزه مهیا ببینند. حتی ساخت سدهای بیشتر نه برای رفع کم آبی بلکه برای کنترل سیلاب‌ها موجه جلوه داده می‌شود به طوری که وزیر نیرو در گفتگوی اخیرش با پاون به صراحت از آن دفاع نمود:
«سد سازی شاید در شرایط نرمال با هدف اصلی تامین آب برای شرب و کشاورزی باشد، اما در برخی مناطق صرفا برای کنترل سیلاب صورت می‌گیرد؛ هرچند ممکن است چند سالی خالی باشد، اما آن یک‌سالی که با چنین حادثه‌ای مواجه می‌شود هم خسارات حداقلی می‌شود و هم جمع‌آوری آب شیرین به حداکثر می‌رسد».
به نظر می‌رسد دوگانگی گفتاری و شناختی-تحلیلی در میان سیاست‌مداران ما عمومیت یافته است. همچنانکه علی لاریجانی در جلسه مدیریت بحران استان خوزستان با صراحت وزیر نیرو را خطاب نقدهای خود قرار داد و گفت: اگر می‌خواهید کسی در کارتان دخالت نکند آن را درست انجام دهید. چرا برای سدسازی همواره طرح و پیشنهاد دارید اما برای لایروبی رودخانه‌ها هیچ طرحی ارایه نمی‌کنید؟»/اقتصاد آنلاین
💢کانال شفافیت برای آب💢
🆔 @Transparencyforwater