کالای عمومی جنگ، سرمایه ملی دفاع

محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

✅ جنگ بخشی از تاریخ ملت‌هاست و همه ملت‌ها برای حفاظت و صیانت از جنگ و تاریخ‌اش، تلاش می‌کنند. کشورهای متجاوز هم حتی تلاش می‌کنند که جنگ‌های خود را تقدیس کنند و آن‌را به سرمایه اجتماعی و نمادین خود تبدیل کنند.

✅ سؤال مهم برای ما ایرانیان که هشت سال را بر اثر تجاوز عراق، در جنگ سپری کردیم، این است که چگونه از جنگ و دفاع هشت ساله، صیانت و حفاظت کنیم.

✅ معتقدم برای حفاظت و صیانت از سرمایه جنگ هشت ساله در تاریخ ملت ایران، می‌توانیم از مفهوم عمدتاً اقتصادی «کالای عمومی» استفاده کنیم. «کالای عمومی» چیست؟ امنیت مصداق کاملی از کالای عمومی است.

✅ کالای عمومی، تخصیص‌ناپذیر است و همگان می‌توانند از آن استفاده کنند بدون آن‌که سهم دیگران کاسته شود. اگر امنیت تأمین شود، نمی‌توان آن‌را به کسانی خاصی تخصیص داد و بقیه را از آن محروم کرد.

✅ شهر که امن باشد، همه امنیت دارند. ممکن است کسانی مالیات داده باشند و دیگرانی نداده باشند، اما وقتی امنیت با همین پول مالیات تأمین شد، آن‌ها که مالیات نداده‌اند هم امنیت دارند.

✅ کالای عمومی رقابت‌پذیر هم نیست. شما می‌توانید برای کسب گوشت یا خودرو بیشتر و بهتر رقابت کنید، اما تلاش برای رقابت در کسب کالای عمومی هوای پاک در تهران یا امنیت، خیلی معنادار نیست. امنیت و هوای پاک یا برای همه هست یا برای هیچ کس نیست. مبحث کالای عمومی شرح بسیار بیشتری دارد، اما همین مقدار برای بحث ما کافی است.

✅ کالاهای عمومی وقتی در بهترین شرایط تولید و ارائه می‌شوند که همگان در تولید آن مشارکت کنند. همه باید در استفاده از لوازم نقلیه عمومی و در نتیجه تولید هوای پاک، سهیم شوند.

✅ آب، امنیت، هوای پاک و محیط‌زیست باید با مشارکت همگان حفظ شوند. اما اگر گروهی تلاش کنند کالای عمومی را از آن خود کرده و دیگران را از آن محروم کنند، منجر به بی‌تفاوتی و عدم مشارکت می‌شود.

✅ اگر آب و محیط‌زیست پاک مختص گروه خاصی شود، بقیه مردم نسبت به صیانت از منابع آب بی‌تفاوت می‌شوند. اگر امنیت مال گروه خاصی باشد، بقیه هم مالیات نمی‌دهند و بی‌تفاوتی نسبت به امنیت، سبب تخریب امنیت برای همه می‌شود.

✅ حفاظت از میراث مثبت جنگ برای ملت، باید بر اساس مدل کالای عمومی صورت گیرد. اقشار و گروه‌های مختلف مردم در تأمین منابع مالی، انسانی، نمادین و حتی عاطفی جنگ سهم داشته‌اند. جنگ به همین ترتیب باید متعلق به همه باشد.

✅ اگر گروهی تلاش کنند «کالای عمومی جنگ» را از دیگران دریغ کرده و آن‌را میراث فکری، اجتماعی و سیاسی خود کنند؛ در نهایت به بی‌تفاوتی بقیه منجر خواهد شد.

✅ اگر آب مال همه باشد و با مشارکت همه صیانت شد، همه خود را مسئول می‌دانند اما اگر این گونه نبود، در بهترین حالت بی‌تفاوت می‌شوند و بدتر این‌که خود نیز در تخریب و آلوده کردن آن می‌کوشند. عین همین اتفاق برای جنگ هم رخ می‌دهد. جنگ باید کالای عمومی و سرمایه همه ملت ایران باشد.

✅ اگر جنگ و سال‌های دفاع، مال همه شد – حتی صرف‌نظر از این‌که در تولید سرمایه ملی، عاطفی، معنوی و اجتماعی حاصل از جنگ سهیم بوده‌اند یا نبوده‌اند - آن وقت، حس مشارکت ملی در حفظ سرمایه جنگ هم شکل می‌گیرد.

✅ بی‌تفاوتی نسبت به میراث ملی دفاع زمانی شکل می‌گیرد که برخی می‌کوشند «کالای عمومی جنگ» را اختصاصی کنند.
امنیت به مثابه کالای عمومی یا برای همه است یا به تدریج برای هیچ کس نخواهد بود. سرمایه ملی دفاع و جنگ هم برای همه است یا به تدریج زوال می‌یابد و برای هیچ کس نخواهد بود.

⭕ #کالای_عمومی_جنگ

⭕ #سرمایه_ملی_دفاع

⭕ #هفته_دفاع_مقدس

(اگر می‌پسندید، به اشتراک بگذارید.)

⭕️ دغدغه ایران در اینستاگرام:👇👇
https://www.instagram.com/p/B2yESh4Bqnn/?igshid=16vwiv79sn03t

فیلمی درباره فاجعه، انسان و امید

محمد فاضلی

🔹 فیلم درخت گردو، ساخته محمدحسین مهدویان، فاجعه‌ای در تاریخ ایران را روایت می‌کند: بمباران شیمیایی سردشت.

🔹 #درخت_گردو فیلم مهم، خوب و خبرسازی است.

🔷  میهمان برنامه اینترنتی #نقد_نو بودم و به همراه #میلاد_دخانچی و #کورش_علیانی به تحلیل این فیلم پرداختیم.
 
🔷 برنامه اینترنتی «نقد نو» همزمان با برگزاری سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، توسط سارمدیا منتشر می‌شود.

🔹 #نقد_نو می‌کوشد نگاه متفاوت و چندجانبه به فیلم‌های جشنواره فجر داشته باشد. این اپیزود یازدهم #نقد_نو است.

⭕️ دانلود اپیزود یازده، با کیفیت دلخواه:

 www.aparat.com/v/y5YaC

🔹 #نقد_نو را در سارمدیا دنبال کنید:
@saarmedia_ir

#جشنواره_فیلم_فجر
#نقد_نو

کانال #دغدغه_ایران :
@fazeli_mohammad

زنان و مردان قرنطینه را چگونه می‌گذرانند؟

محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

✅ روز دوازده فروردین پرسشنامه‌ای با 49 سؤال را به اشتراک گذاشتم. این پرسشنامه ابعاد اجتماعی متفاوتی از مواجهه ایرانیان با بحران کرونا را بررسی می‌کند. ظرف چهار روز 25073 نفر به این پرسشنامه پاسخ گفتند. پاسخ‌گویانی را که سن‌شان کمتر از 15 سال ذکر شده بود از تحلیل کنار گذاشته و تحلیل بقیه پرسشنامه‌ها (24447) انجام شد.

✅ قول داده بودم نتایج را منتشر کنم و این کار را انجام می‌دهم. گزارش نهایی بیش از پنجاه صفحه است که مستقلاً منتشر می‌کنم، اما نتایج برخی تحلیل‌ها هم احتمالاً برای خوانندگان جالب باشد.

✅ این اولین قسمت از تحلیل‌های مختصرشده است. یک بار دیگر از همه کسانی که به این پرسشنامه پاسخ گفتند و در انتشار آن سهم داشتند سپاس‌گزارم.

☑️⭕️ تحلیل رفتارهای فراغتی زنان و مردان در قرنطینه

✅ نظر پاسخ‌گویان درباره میزان انجام دادن ده نوع فعالیت فراغت پرسیده شده بود. استفاده از یک ابزار آماری به نام تحلیل عاملی نشان می‌دهد که این فعالیت‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:

⭕️ دسته اول شامل خواب و استراحت، بازی کامپیوتری، سرگرمی با گوشی موبایل، پرسه‌زنی در اینترنت. (فعالیت‌های ساکن کم‌انرژی‌بر)

⭕️ دسته دوم شامل دیدن فیلم و دیدن تلویزیونی. (فعالیت‌های ساکن تلویزیون‌محور)

⭕️ دسته سوم شامل خواندن کتاب، نرمش و ورزش، بازی و سرگرمی، گپ‌وگفت خانوادگی، ارتباطات تلفنی-تصویری. (فعالیت‌های ارتباطی و انرژی‌بر)

✅ زنان بیش از مردان کتاب خوانده‌اند، نرمش و ورزش کرده‌اند، گپ‌وگفت خانوادگی داشته‌اند و ارتباطات تلفنی-تصویری برقرار کرده‌اند، یعنی فعالیت‌های «ارتباطی و انرژی‌بر» انجام داده‌اند.

✅ زنان هم‌چنین در زمینه فعالیت‌های دو دسته «ساکن کم‌انرژی‌بر» و «تلویزیون محور» نیز بیش از مردان فیلم دیده‌اند، تلویزیون تماشا کرده‌اند و البته در اینترنت پرسه زده‌اند.

✅ مردان نیز بیش از زنان خوابیده‌اند و استراحت کرده‌اند، با گوشی موبایل سرگرم شده‌اند و بازی و سرگرمی انجام داده‌اند، یعنی مردان بیشتر به فعالیت‌های «ساکن کم‌انرژی‌بر» مشغول شده‌اند.

(اگر می‌پسندید به اشتراک بگذارید.)
@fazeli_mohammad

پی‌نوشت:
نتایج نهایی پرسشنامه اینترنتی «بررسی برخی ابعاد اجتماعی بحران کرونا» را به زودی در کانال #دغدغه_ایران (@fazeli_mohammad) مشاهده کنید. 

املاء بنویس! انشاء ننویس!

محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

⭕️ تقدیم به همه معلمانی که عاشقانه و عالمانه، سودای ساختن ایرانی آباد و آزاد، از مسیر تربیت دانش‌آموزان و دانشجویانی خلّاق، قلندر و سرکش، نوآور، متعهد و مسئول در سر دارند.

✅ من برای خلاصه کردن آموزش و پرورش (آپ) ما در یک جمله می‌نویسم: «املاء بنویس! انشاء ننویس!»

✅ انشاء حتی اگر موضوعش همان جمله تکراری «علم بهتر است یا ثروت؟» باشد، عامل به حرکت درآوردن ذهن، خلّاقیت و درگیر شدن با دوراهی‌های بنیادی زندگی است. ابوالفضل بیهقی بزرگ بی‌دلیل ننوشته است: «مرد آن‌گاه آگاه شود که نبشتن گیرد و بداند که‌ پهنای کار چیست ...».

✅ انشاء در فرهنگ معین چنین معنی شده است: «آفریدن، به وجود آوردن . 2 - آغاز کردن . 3 - از خود چیزی گفتن. 4 - سخن‌پردازی.» آپ باید آفریدن و خلق کردن بیاموزد، و دانش‌آموز خلاّق و آفرینش‌گر شود. انشاء آدمی را به ضرورت خلق کردن، فراتر رفتن از زندگی روزمره، اندیشیدن به مفاهیم مهم چون آزادی، عدالت، انسانیت، اخلاق، حقیقت، دین، معنای زندگی و ... آگاه می‌کند. انشاء نوشتن، چیزی فراتر از سیاه کردن کاغذ است.

✅ انشاء قدرت دادن به دانش‌آموز است. قدرت آن‌که حرف متفاوتی بزند، جلوی جمع بایستد و بگوید من این گونه می‌اندیشم، خود را به داوری جمع بسپارد، وارد گفت‌وگو شود، و همه چیز را به چالش بکشد. رابطه قدرت افقی می‌شود. معلّم گوینده نیست، شنونده است.

✅ زنگ املاء را اما به خاطر بیاورید. هیچ ابداعی در آن نیست، کلماتی را که به خطر سپرده‌اید تکرار می‌کنید، رونویسی. سرت را زیر می‌اندازی و به حرف معلم گوش و عین آن‌را تکرار می‌کنی. املاء که جای نوآوری، خلاقیت و خوداظهاری و بروز شخصیت نیست. رابطه قدرت است. معلّم املایت را تصحیح می‌کند، غلط می‌گیرد، گفت‌وگو هم نمی‌کند. خط می‌زند و نمره می‌دهد.

✅ املاء رابطه قدرت است. معلم بالای سرت، و معلم و دانش‌آموز هر دو یک چیز را تکرار می‌کنند، آن‌چه در مرجعی به نام کتاب لغت نوشته شده است، عین کتاب بنویس، همین!!

✅ هر قدر املاء تکرار مکررات است و رابطه قدرت، انشاء تکثر و تنوع است و بال و پر دادن به خیال تا فراتر برود از هر آن‌چه هست به هر آن‌چه دوست داری باشد، یا خیال می‌کنی باید باشد. انشاء دانش‌آموز را سرکش می‌آموزد و املاء اطاعت و رام بودن طلب می‌کند. هر قدر در این باره بنویسم کم است.

✅ آموزش و پرورش ما هر قدر هم که در بند یک از فصل چهارم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، اهدافش برای تربیت انسان را ردیف کند، منطق رنگ باختن زنگ انشاء و جایگاه نوشتن در آپ و پررنگی املاء و ساختار املاءدوست، بیشتر آشکار می‌شود.

✅ تضعیف انشاء و پررنگی املاء و منطق املاءدوستی، دانش‌آموز را دوازده سال عمله بساط کنکور بار می‌آورد. این دوازده سال فضیلتی ندارد الا آمادگی برای رسیدن به کنکور، و حالا چهار سال بعدش هم فضیلتی ندارد جز رفتن به کنکور کارشناسی ارشد و همین طور الی آخر. تست زدن همان املاء نوشتن است، نه انشاء کردن.

✅ انشاء سرکشی و پرواز خیال می‌طلبد به فراسوی آن‌چه هست، و املاء منقاد و مطیع می‌طلبد و راضی به هر چه هست. املاءدوستی و انشاءگریزی منطق قدرت است. آموزش و پرورش این منطق قدرت را لخت و عریان، قبیح و دریده، بازتولید می‌کند. مرگ زنگ انشاء و قوت املاء فقط یک نشانه است.

✅ آب توسعه، آزادی، دموکراسی، دین‌داری، وطن‌دوستی، معنویت و معیشت از این املاء‌دوست و انشاءگریز گرم نمی‌شود. اگر هنوز باریکه‌ای از خلاقیت، انسان‌دوستی، اخلاق و فضائل در خروجی‌های این آپ هست، کارکرد خانواده و قوت‌های جامعه ایرانی و زحمت معلمانی است که هنوز سر به اطاعت کامل این نظم املاءدوست ننهاده‌اند.

✅ اوج تناقض آن‌جاست که نسل جدید خیال انشاء کردن دارد و املاء‌گریز؛ و جماعت سیاست‌گذار سودای املاءکردن دارد و انشاءگریز؛ بازی سرجمع صفر، هیچ در هیچ، سراسر خسران. دست‌آورد: عمر بر بادرفته فرزندان خلایق و شکافی که عریض‌تر می‌شود.

(اگر می‌پسندید به اشتراک بگذارید.)

@fazeli_mohammad

آقا معلم هندسه 👇👇
https://www.instagram.com/p/B_ncKL1pNnP/?igshid=qyyjs2nmc9pd

آقا معلم فارسی 👇👇
https://www.instagram.com/p/B_oepBgJn8_/?igshid=1qnp0ati9pw7s