#در_خدمت_و_خیانت_رسانه_ها
فضای مجازی وچالش های پیش رو
مطهره یوسف نژاد، دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی
شاید از آن زمان که گیدنز در کتاب جامعه شناسی کاریکاتوری از یک کودک و دختر جوانی را که از طریق چت کردن با هم آشنا شده بودند نیاورده بود ، هیچ کسی تصور نمی کرد روزی این کاریکاتور اغراق آمیز به واقعیت بپیوندد و در فضای مجازی مرزهای جنسی،سنی و قومی از هم فروبپاشد. این روزها فضای مجازی برای بسیاری از ما تبدیل به یک دغدغه ی روز شده است به طوری که انجام دادن مهم ترین کارهایمان هم با استفاده از آن انجام می گردد. از انجام خرده فعالیت های اقتصادی مثل خرید اینترنتی وسایل ضروری خانه گرفته تا انجام بخشی از آداب اجتماعی مثل تبریک گفتن و تسلیت گفتن به آشنایان و دوستان و یا افرادی که حتی یک بار هم آن ها را ندیده ایم. امروزه نوجوانان و جوانان ایرانی برای تطبیق دادن برنامه ی روزانه ی خود با این فضا ، دست به تلاش های بسیار می زنند.
آنها زمان زیادی را با گوشی های هوشمند سپری می کنند و به نوعی بیشتر اوقات خود را در فضای مجازی سپری می کنند. اما چرا این فضا برای نوجوانان و جوانان هیچگاه تکراری نمی گردد؟ یکی از دلایل این امر متنوع بودن کارکترها و سوژه های فضای مجازی است. اگر خاطرتان باشد زمانی در فضای مجازی چالش #همین_الان_یهویی به پرشمارترین هشتک تبدیل شده بود و بسیاری از جوانان برای انداختن عکسهایی از خود در محیطهای اجتماعی مثل خانه ، محل کار ، پارک و..... تلاش می کردند. اما اگر دقت کرده باشید این عکس ها در آن واحد گرفته نمی شد و بسیار شکیل تر و جذاب تر از واقع می نمود و در واقع آن "نقاب اجتماعی" که هر کنشگر برای نشان دادن خود به دیگران از آن استفاده می کند ، در این افراد دیده می شد.
یکی از چالش های پرطرفدار دیگر چالش #سلفی است که معادل فارسی آن خودانگاره است این چالش هم به دنبال بازنمایی فرد ایجاد شده است. فردی که سعی دارد خود را در فضای مجازی آن طوری که" می پسندند " نشان دهد. فرد در قبال واکنش های مختلف بازخوردهای متفاوتی از خود نشان می دهد. در واقع گذاشتن تصاویری از خود به منظور گرفتن تاییدی است از جانب دیگران نه نظرات واقع بینانه.
گاهی گرفتن برخی خودانگاره ها فرد را با خطرات جدی مثل افتادن از برج، پرت شدن از رودخانه و سایر اتفاقات ناگوار روبرو می سازد اما از دید فرد آن چیزی که مهم است "بهتر دیده شدن" است. اخیرا چالش #کلیشه_برعکس در فضای مجازی با استقبال فراوانی در بین سایر چالش ها روبرو شده و بسیاری از کلیشه های اجتماعی را وارونه جلوه می دهد تا نزد مخاطب طنزآمیز نشان داده شود. می توان ادعا نمود که این کلیشه بیشتر در اعتراض به کلیشه های جنسیتی ، شکل گرفته و قصد دارد آن ها را زیرسوال ببرد چون معمولا در آن جای زن و مرد عوض می گردد و به دنبال آن نقش های آنان نیز جابجا می گردد. مشخص نیست که این کلیشه تا چه زمانی دوام خواهد آورد و چه وقت جای خود را به کلیشه ی جدیدتر می دهد. اما چرا فضای مجازی توانسته جای بقیه ی رسانه های اجتماعی مثل تلویزیون و کتاب را بگیرد؟
آنچه که از مصادیق فوق می توان نتیجه گرفت این است که فضای مجازی با ساختن چالش ها و کلیشه های جدید باعث می گردد تا با ایجاد تنوع های اینچنینی این فضا را برای مخاطبین خود سرگرم کننده سازد و مخاطب را منتظر برنامه ای نگه دارد که از آن بی خبر است . شاید دلیل دیگری که باعث شده فضای مجازی در بین رسانه های دیگر برگ برنده داشته باشد ، در دسترس بودن آن نسبت به سایر رسانه ها باشد. چون فرد در هر محیطی می تواند از آخرین اخبار و تحولات آگاه شود و درمورد این تحولات نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارد. قابلیت دیگر این فضا تبدیل شدن آن به همه ی رسانه های دیگر است هرچند که محدودیت های خاص خود را هم دارد.
با توجه به مطالب گفته شده باید خاطر نشان کرد که استفاده از هر وسیله ای در کنار آثار و پیامدهای مثبت ، نکات منفی خود را هم دارد.فضای مجازی هم از این قاعده مستثنی نیست. پیامدهایی که این فضا میتواند با خود به همراه آورد عبارتند از : بحران هویت ، آسیبهای اخلاقی ، افت تحصیلی ، بروز رفتارهای پرخاشگرانه و بسیاری از آسیبهای دیگر که می توان به آنها اشاره نمود. شاید یکی از افرادی که می توانند به کودکان و نوجوانان کمک کنند نزدیک ترین افراد به آنها یعنی والدین شان باشند. گوشی های هوشمند که بعضی از والدین از آن برای سرگرم شدن کودکانشان استفاده می کنند شاید در برهه ای آن ها را آرام نگه دارد اما این آرامش پیش از طوفان گاهی باعث خسارات زیادی به کانون گرم خانواده گردد. از آنجایی که گوشی های هوشمند و لپ تاپ ها دنباله ی وسایل ارتباطی قدیمی تری مثل روزنامه هستند، ما باید از این وسیله ی ارتباطی در زمان خاصی و به منظور اطلاع رسانی استفاده کنیم .
@hod8hod 🕊🕊🕊
فضای مجازی وچالش های پیش رو
مطهره یوسف نژاد، دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی
شاید از آن زمان که گیدنز در کتاب جامعه شناسی کاریکاتوری از یک کودک و دختر جوانی را که از طریق چت کردن با هم آشنا شده بودند نیاورده بود ، هیچ کسی تصور نمی کرد روزی این کاریکاتور اغراق آمیز به واقعیت بپیوندد و در فضای مجازی مرزهای جنسی،سنی و قومی از هم فروبپاشد. این روزها فضای مجازی برای بسیاری از ما تبدیل به یک دغدغه ی روز شده است به طوری که انجام دادن مهم ترین کارهایمان هم با استفاده از آن انجام می گردد. از انجام خرده فعالیت های اقتصادی مثل خرید اینترنتی وسایل ضروری خانه گرفته تا انجام بخشی از آداب اجتماعی مثل تبریک گفتن و تسلیت گفتن به آشنایان و دوستان و یا افرادی که حتی یک بار هم آن ها را ندیده ایم. امروزه نوجوانان و جوانان ایرانی برای تطبیق دادن برنامه ی روزانه ی خود با این فضا ، دست به تلاش های بسیار می زنند.
آنها زمان زیادی را با گوشی های هوشمند سپری می کنند و به نوعی بیشتر اوقات خود را در فضای مجازی سپری می کنند. اما چرا این فضا برای نوجوانان و جوانان هیچگاه تکراری نمی گردد؟ یکی از دلایل این امر متنوع بودن کارکترها و سوژه های فضای مجازی است. اگر خاطرتان باشد زمانی در فضای مجازی چالش #همین_الان_یهویی به پرشمارترین هشتک تبدیل شده بود و بسیاری از جوانان برای انداختن عکسهایی از خود در محیطهای اجتماعی مثل خانه ، محل کار ، پارک و..... تلاش می کردند. اما اگر دقت کرده باشید این عکس ها در آن واحد گرفته نمی شد و بسیار شکیل تر و جذاب تر از واقع می نمود و در واقع آن "نقاب اجتماعی" که هر کنشگر برای نشان دادن خود به دیگران از آن استفاده می کند ، در این افراد دیده می شد.
یکی از چالش های پرطرفدار دیگر چالش #سلفی است که معادل فارسی آن خودانگاره است این چالش هم به دنبال بازنمایی فرد ایجاد شده است. فردی که سعی دارد خود را در فضای مجازی آن طوری که" می پسندند " نشان دهد. فرد در قبال واکنش های مختلف بازخوردهای متفاوتی از خود نشان می دهد. در واقع گذاشتن تصاویری از خود به منظور گرفتن تاییدی است از جانب دیگران نه نظرات واقع بینانه.
گاهی گرفتن برخی خودانگاره ها فرد را با خطرات جدی مثل افتادن از برج، پرت شدن از رودخانه و سایر اتفاقات ناگوار روبرو می سازد اما از دید فرد آن چیزی که مهم است "بهتر دیده شدن" است. اخیرا چالش #کلیشه_برعکس در فضای مجازی با استقبال فراوانی در بین سایر چالش ها روبرو شده و بسیاری از کلیشه های اجتماعی را وارونه جلوه می دهد تا نزد مخاطب طنزآمیز نشان داده شود. می توان ادعا نمود که این کلیشه بیشتر در اعتراض به کلیشه های جنسیتی ، شکل گرفته و قصد دارد آن ها را زیرسوال ببرد چون معمولا در آن جای زن و مرد عوض می گردد و به دنبال آن نقش های آنان نیز جابجا می گردد. مشخص نیست که این کلیشه تا چه زمانی دوام خواهد آورد و چه وقت جای خود را به کلیشه ی جدیدتر می دهد. اما چرا فضای مجازی توانسته جای بقیه ی رسانه های اجتماعی مثل تلویزیون و کتاب را بگیرد؟
آنچه که از مصادیق فوق می توان نتیجه گرفت این است که فضای مجازی با ساختن چالش ها و کلیشه های جدید باعث می گردد تا با ایجاد تنوع های اینچنینی این فضا را برای مخاطبین خود سرگرم کننده سازد و مخاطب را منتظر برنامه ای نگه دارد که از آن بی خبر است . شاید دلیل دیگری که باعث شده فضای مجازی در بین رسانه های دیگر برگ برنده داشته باشد ، در دسترس بودن آن نسبت به سایر رسانه ها باشد. چون فرد در هر محیطی می تواند از آخرین اخبار و تحولات آگاه شود و درمورد این تحولات نظرات خود را با دیگران به اشتراک بگذارد. قابلیت دیگر این فضا تبدیل شدن آن به همه ی رسانه های دیگر است هرچند که محدودیت های خاص خود را هم دارد.
با توجه به مطالب گفته شده باید خاطر نشان کرد که استفاده از هر وسیله ای در کنار آثار و پیامدهای مثبت ، نکات منفی خود را هم دارد.فضای مجازی هم از این قاعده مستثنی نیست. پیامدهایی که این فضا میتواند با خود به همراه آورد عبارتند از : بحران هویت ، آسیبهای اخلاقی ، افت تحصیلی ، بروز رفتارهای پرخاشگرانه و بسیاری از آسیبهای دیگر که می توان به آنها اشاره نمود. شاید یکی از افرادی که می توانند به کودکان و نوجوانان کمک کنند نزدیک ترین افراد به آنها یعنی والدین شان باشند. گوشی های هوشمند که بعضی از والدین از آن برای سرگرم شدن کودکانشان استفاده می کنند شاید در برهه ای آن ها را آرام نگه دارد اما این آرامش پیش از طوفان گاهی باعث خسارات زیادی به کانون گرم خانواده گردد. از آنجایی که گوشی های هوشمند و لپ تاپ ها دنباله ی وسایل ارتباطی قدیمی تری مثل روزنامه هستند، ما باید از این وسیله ی ارتباطی در زمان خاصی و به منظور اطلاع رسانی استفاده کنیم .
@hod8hod 🕊🕊🕊