💠 بزرگ معمارانِ مشائی فلسفه اسلامی


🔸برخی محققان «ايرانشهری» را نخستين فيلسوف مسلمان می‌خوانند ولی از آنجا كه آثاری از او در دست نيست، بايد «كندی» را صاحب اين عنوان دانست. برای كندی متجاوز از ۲۶۰ اثر ذكر كرده‌اند ولی تنها در حدود چهل و اندی رساله از او باقی است. از اين ميان رسائل «في الفلسفه الاولي»، «في كمية كتب ارسطو طاليس» و «في العقل» اهميت خاصی دارند.
كندی تلاش فراوانی داشت تا بين دين و فلسفه هماهنگی ايجاد كند و نشان دهد كه ميان اين دو تعارضی وجود ندارد. او به اين منظور حكمت را به حكمت الاهی و حكمت انسانی تقسيم كرد. از نظر كندی حكمت الاهی مخصوص انبيا بود در حالی كه كمال حكمت انسانی را می‌بايست در فلسفه جست. او به اين نحو حقايق دينی از قبيل حدوث زمانی، معاد جسمانی و مسأله وحي را خارج از دسترس حكمت انسانی قرار داد بدون اينكه منكر آن‌ها شود.

🔸«فارابی» از تأثيرگذارترين فلاسفه اسلامی است. او را «معلم ثانی» خوانده‌اند، زيرا همان‌طور كه ارسطو جامع علوم يونانی بود، فارابی نيز بيش از هركس ديگری از علوم اسلامی بهره برده بود. فارابی در كتاب «المجمع بين رأيي الحكمين» سعی در تلفيق بين فلسفه افلاطون و ارسطو كرد و همچنين درصدد ايجاد هماهنگی ميان دين و فلسفه برآمد. او منطق ارسطويی را در قالب نهايی‌اش در جهان اسلام شكل داد و در اين فن تحقيقات دقيقی نمود. فارابی بر كتب ارسطو و مخصوصاً بر مابعدالطبيعه شرح‌های مهمی نگاشت. وی در كتاب‌هايی همچون «آراء أهل المدينة الفاضلة»، «السياسه المدنيه»، «تحصيل السعاده» و «فصول المدنی» فلسفه سياسی را در جهان اسلام پايه‌گذاری كرد.
اولين رساله در تقسيم‌بندی علوم حاصل كار فارابی است. كتاب «احصاءالعلوم» بدين منظور نگاشته شد. يكی از معروف‌ترين آثار فارابی كتاب «فصوص‌الحكم» است كه شامل اصطلاحات مهم فلسفی و مباحث عرفانی می‌باشد.

🔸بعد از فارابی فلاسفه ديگری مكتب مشائی را رشد و تقويت كردند اما فلسفه مشاء با «ابن سينا» به اوج كمال خود رسيد. ابن سينا سرآمد فلاسفه مشاء است. كتاب‌های «شفاء»، «اشارات»، «نجات»، «مبدأ و معاد»، «عيون الحكمه» و «دانش‌نامه علايی» تنها بعضی از كتب مهم فلسفی اوست كه اعتبار و اتقان خود را تاكنون حفظ كرده و همچنان از منابع مهم علم فلسفه به شمار می‌رود.
ابن سينا مكتبی را كندی و فارابی شروع كرده ‌بودند، توسعه داد و به سرحد كمال رساند. او الاهيات ارسطويی را با افكار نوافلاطونی درآميخت و به اين ترتيب مراتب هستی به عنوان افاضات يک سلسله عقول از مبدأ يكتا جلوه‌گر شد. ابن سينا به تبع فارابی بحث وجود را بسط داد، ابواب نوينی در آن گشود و آن را اساس فلسفه اسلامی نمود. تمايز بين وجود و ماهيت و جهات سه‌گانه وجوب، امكان و امتناع كه در كتب ابن سينا ديده می‌شود در حالی اساس فلسفه اسلامی شد كه در فلسفه ارسطو از آن‌ها خبری نبود.
ابن سينا در محيط فكری وحی اسلامی می‌زيست و مسلمان بود، پس مسأله وحدت مبدأ، خلقت عالم، نبوت، معاد و علم خداوندی به جزئيات نزد او به صورت خاصی جلوه‌گر می‌شد. او سعی داشت در اين امور اصول فلسفه يونانی را با معارف اسلامی تلفيق كند. ابن سينا هنگامی كه از طريق استدلال به حل برخی مسائل از قبيل معاد جسمانی نائل نشد به عجز خود اقرار كرد و تصريح نمود كه تنها راه رسيدن به اين گونه حقايق پيروی از تعاليم آسمانی است.

فلسفه مشائی تركيبی است از فلسفه ارسطو و افكار شارحان اسكندرانی او و فلسفه نوافلاطونيان، مخصوصاً فلوطين؛ اين تركيب در دامان تفكر اسلامی و به دست ابن سينا به مرحله پختگی رسيد. شيخ همواره سعی می‌كرد تا دين و فلسفه را تلفيق دهد و اين سعی او خصوصاً در تفسيرهايی كه بر سوره‌های قرآن نوشته مشهود است. وی در فلسفه خود به تعاليم اسلامی كه عالم را قائم به حقيقتی فراتر از خود می‌داند، معاد را امری حتمی می‌شمارد و توحيد را اساس همه حقايق می‌انگارد، توجه كامل داشته است.


💠 برشی از كتاب «حكمت جاودانه»، نوشته حسن معلمی، انتشارات كانون انديشه جوان

#تاريخ‌_فلسفه #فلسفه_اسلامی #ابن_سينا

📚 @canoon_org

💠 «زیست‌نامه شیخ اشراق»


🔸 شیخ شهاب‌الدین یحیی بن حبش بن امیرک سهروردی معروف به "شیخ اشراق" از حکمای بزرگ اسلام در قرن ششم ه‌ق است که در حدود سال ۵۴۹ ه‌ق در سهرورد (دهکده‌ای در حوالی زنجان) دیده به جهان گشود.
وی در دوران کودکی برای کسب علم و حکمت مسافرت کرد تا به مراغه رسید. در آنجا به تحصیل علوم مقدماتی نزد "مجدالدین جیلی" پرداخت. پس از مدتی عازم اصفهان شد و به حوزه درس "ظهیر فارسی" راه یافت. او در نزد مجدالدین جیلی و ظهیر فارسی علوم گوناگونی مانند ادبیات فارسی، صرف و نحو زبان عربی، معانی و بیان و علوم بلاغی، کلام، تفسیر و تاریخ و منطق، فلسفه، اصول فقه و فقه، تصوف و عرفان و ریاضیات و رجال را فراگرفت.
🔸سهروردی پس از محکم کردن ریشه‌های علمی خود، مسافرت به بیشتر مراکز مهم ایران آغاز نمود. وی با دیدار و بهره گیری از جماعت صوفیه در آن مراکز و مصاحبت با بزرگان آنها، به جانب تهذیب و ریاضت متوجه شد، تا آنکه به مقامات والایی دست یافت.
🔸وی در سفرهای علمی معنوی خود از ایران هم فراتر رفت تا به "ماردین" ترکیه رسید و در محضر "فخرالدین ماردینی" عارف و حکیم آن عصرها بهره‌ها برد. او در یکی از سفرهایش وارد سوریه شد و علاقه فراوانی به این کشور پیدا کرد. در حدود سال ۵۷۹ ه‌ق از دمشق وارد حلب شد و در "مدرسه حلاویه" در درس "افتخار الدین" حضور یافت. زمانی که افتخارالدین از علم و فضل سهروردی آگاهی یافت، او را به مردم نیز معرفی کرد. از آن پس بود که دانشمندان و فقها به سوی او متوجه شده و به مباحثه و مناظره در مباحث علمی و اعتقادی با او پرداختند.
پس از مدتی "ملک ظاهر بن صلاح‌الدین" که پادشاه مصر، یمن و شام بود، از این مساله آگاه شد و سهروردی نزد پادشاه و اهل علم جایگاه قابل توجهی یافت، و البته همین باعث شد برخی علیه وی دست به دسیسه بزنند.
🔸جمعی به تحریک صلاح‌الدین ایوبی، پدر ملک ظاهر پرداخته و اورا از فساد عقیده سهروردی و حتی سرایت به ملک ظاهر ترساندند و مسائل زیادی بر ضد وی اضافه کرده تا اینکه او را فریب دادند. صلاح‌الدین به پسر خود نوشت و تهدید کرد که باید او را به قتل برساند، او این کار را نکرد. مرتبه دیگر نوشت و تهدید کرد اگر او را به قتل نرسانی، حکومت حلب را از تو باز پس می‌گیرم.
🔸در نهایت سهروردی در حدود ۵۸۷ ه‌ق در ۳۸ سالگی به دستور صلاح‌الدین ایوبی و فرزندش ملک ظاهر به قتل رسید‌.


💠 برشی از كتاب «آواز عقل سرخ» مروری بر اندیشه‌های شیخ اشراق، نوشته عباس بخشنده بالی، انتشارات كانون انديشه جوان

#تاريخ_فلسفه #فلسفه_اسلامی #سهروردی #شیخ_اشراق #آواز_عقل_سرخ

📚 @canoon_org

💠 «جایگاه رفيع اشراق در فلسفه اسلامی» عنوان مقاله‌ای در سایت کانون اندیشه جوان👇👇
yon.ir/7eUE

#تاريخ_فلسفه #فلسفه_اسلامی #سهروردی #شیخ_اشراق #آواز_عقل_سرخ

📚 @canoon_org

💠 «حکیم اشراقی»
ناگفته‌هایی از فلسفه‌ی سهروردی و نسبت آن با فلسفه‌های معاصر
در گفتگو سایت کانون اندیشه جوان با دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی👇
yon.ir/LT5t

#تاريخ_فلسفه #آواز_عقل_سرخ

📚 @canoon_org