📚معرفی کتاب حقیقت و مصلحت
🔰 خطای راهبردی کسانی که به تقابل مصلحت در برابر حقیقت معتقدند، تلقی یکسان از عملکرد حکومت اسلامی و حکومت‌های غربی در این زمینه است. در نظام اسلامی اگر شرایط اجرای احکام الهی مهیا باشد، اصولاً نوبت به مصلحت‌اندیشی توسط حاکم نمی‌رسد.
🔹نویسنده بر آن است تا به برخی سوالات از قبیل: نسبت میان حقیقت و مصلحت چیست؟ چه کسی مجاز به تشخیص مصلحت در جامعه اسلامی است؟ و نقش مردم در مصلحت‌سنجی اجتماعی چیست؟ و ... پاسخ دهد.
🔸کتاب حاضر حاوی هفت گفتار است که در پایان هر گفتار، منابعی بیشتر برای مطالعه آن مبحث آورده است.
1️⃣گفتار اول با عنوان «کدام مصلحت؟ کدام حقیقت؟» به بررسی معنای مصلحت و تطبیق سیره ائمه (ع) بر مفاهیم مصلحت و حقیقت پرداخته است.
2️⃣گفتار دوم به چرایی مصلحت‌گرایی توجه میکند و مبانی معرفت‌شناختی، جامعه‌شناختی و سیاست‌شناختی مصلحت را شرح می‌دهد.
3️⃣گفتار سوم، فرد مصلحت‌سنج را معرفی میکند و به تلاقی دو مفهوم ولایت فقیه و مصلحت عمومی نظر می‌افکند.
4️⃣گفتار چهارم کتاب، به دو نوع از مصلحت‌اندیشی (عمومی و شخصی) می‌پردازد و سیره پیامبر (ص) را بر این تقسیم‌بندی تطبیق می‌نماید.
5️⃣گفتار پنجم ، اهداف شرع از مصلحت‌سنجی مانند حفظ جان، مال و اصل اسلام را بررسی میکند و در بخش دیگری از این گفتار، نمونه‌هایی از برخورد ائمه (ع) در مصلحت‌سنجی‌های نوعی و عمومی را معرفی میکند.
6️⃣گفتار ششم به نقش مردم در تشخیص مصلحت و تأثیر مشورت با مردم در مصلحت سنجی را بررسی می‌نماید.
7️⃣گفتار هفتم نیز در پایان به حدّ و مرزهای مصلحت‌سنجی اشاره میکند و آنان را برمی‌شمرد.
✒️کتاب حقیقت و مصلحت به قلم محمدحسن شاهنگی و به همّت انتشارات کانون اندیشه جوان منتشر شده است.
#معرفی_کتاب
#محمدحسن_شاهنگی
#حقیقت_و_مصلحت
📌@canoon_org
https://b2n.ir/moarefii8
🔰 خطای راهبردی کسانی که به تقابل مصلحت در برابر حقیقت معتقدند، تلقی یکسان از عملکرد حکومت اسلامی و حکومت‌های غربی در این زمینه است. در نظام اسلامی اگر شرایط اجرای احکام الهی مهیا باشد، اصولاً نوبت به مصلحت‌اندیشی توسط حاکم نمی‌رسد.
🔹نویسنده بر آن است تا به برخی سوالات از قبیل: نسبت میان حقیقت و مصلحت چیست؟ چه کسی مجاز به تشخیص مصلحت در جامعه اسلامی است؟ و نقش مردم در مصلحت‌سنجی اجتماعی چیست؟ و ... پاسخ دهد.
🔸کتاب حاضر حاوی هفت گفتار است که در پایان هر گفتار، منابعی بیشتر برای مطالعه آن مبحث آورده است.
1️⃣گفتار اول با عنوان «کدام مصلحت؟ کدام حقیقت؟» به بررسی معنای مصلحت و تطبیق سیره ائمه (ع) بر مفاهیم مصلحت و حقیقت پرداخته است.
2️⃣گفتار دوم به چرایی مصلحت‌گرایی توجه میکند و مبانی معرفت‌شناختی، جامعه‌شناختی و سیاست‌شناختی مصلحت را شرح می‌دهد.
3️⃣گفتار سوم، فرد مصلحت‌سنج را معرفی میکند و به تلاقی دو مفهوم ولایت فقیه و مصلحت عمومی نظر می‌افکند.
4️⃣گفتار چهارم کتاب، به دو نوع از مصلحت‌اندیشی (عمومی و شخصی) می‌پردازد و سیره پیامبر (ص) را بر این تقسیم‌بندی تطبیق می‌نماید.
5️⃣گفتار پنجم ، اهداف شرع از مصلحت‌سنجی مانند حفظ جان، مال و اصل اسلام را بررسی میکند و در بخش دیگری از این گفتار، نمونه‌هایی از برخورد ائمه (ع) در مصلحت‌سنجی‌های نوعی و عمومی را معرفی میکند.
6️⃣گفتار ششم به نقش مردم در تشخیص مصلحت و تأثیر مشورت با مردم در مصلحت سنجی را بررسی می‌نماید.
7️⃣گفتار هفتم نیز در پایان به حدّ و مرزهای مصلحت‌سنجی اشاره میکند و آنان را برمی‌شمرد.
✒️کتاب حقیقت و مصلحت به قلم محمدحسن شاهنگی و به همّت انتشارات کانون اندیشه جوان منتشر شده است.
#معرفی_کتاب
#محمدحسن_شاهنگی
#حقیقت_و_مصلحت
📌@canoon_org
https://b2n.ir/moarefii8
🔷 احکام حکومتی تصمیم‌هایی هستند که ولی امر در سایه قوانین شریعت و رعایت موافقت آنها به حسب مصلحت وقت گرفته، طبق آنها مقرراتی وضع نموده و به اجرا در می‌آورد. گاه گفته میشود احکام حکومتی همانند احکام اولی دارای مصالح‌اند و از آنجا که مصلحت زایل نشدنی است، لذا باید حکم نیز مستمر باشد.
🔶 در پاسخ به این شبهه که از تفکر یکسان انگاری دوام مصالح احکام حکومتی و احکام اولیه نشئت گرفته، می‌گوییم حکم اولی غیر قابل تغییر است؛ چون در احکام اولی حکم به عنوانی تعلق گرفته که در هر زمان و مکان وجود خارجی پیدا کند به اصطلاح منطقی، جعل احکام اولی به گونه قضیه حقیقی است و روایاتی که دلالت دارد.
🔷 حلال و حرام خدا تا روز قیامت استمرار دارد ناظر به حکم اولی است؛ اما در مقابل، احکام حکومتی قابل تغییر و موقتی‌اند؛ زیرا حکم دایرمدار وجود مصلحت و مفسده‌ای است که حاکم آن را تشخیص داده است، بنابراین هرگاه تشخیص حاکم منتفی شود حکم نیز تغییر میکند.
📖 کتاب حقیقت و مصلحت به قلم محمدحسن شاهنگی
#حکم_حکومتی
#حقیقت_و_مصلحت
#محمد_حسن_شاهنگی
📌@canoon_org
🔶 در پاسخ به این شبهه که از تفکر یکسان انگاری دوام مصالح احکام حکومتی و احکام اولیه نشئت گرفته، می‌گوییم حکم اولی غیر قابل تغییر است؛ چون در احکام اولی حکم به عنوانی تعلق گرفته که در هر زمان و مکان وجود خارجی پیدا کند به اصطلاح منطقی، جعل احکام اولی به گونه قضیه حقیقی است و روایاتی که دلالت دارد.
🔷 حلال و حرام خدا تا روز قیامت استمرار دارد ناظر به حکم اولی است؛ اما در مقابل، احکام حکومتی قابل تغییر و موقتی‌اند؛ زیرا حکم دایرمدار وجود مصلحت و مفسده‌ای است که حاکم آن را تشخیص داده است، بنابراین هرگاه تشخیص حاکم منتفی شود حکم نیز تغییر میکند.
📖 کتاب حقیقت و مصلحت به قلم محمدحسن شاهنگی
#حکم_حکومتی
#حقیقت_و_مصلحت
#محمد_حسن_شاهنگی
📌@canoon_org
🔶یکی از بدفهمی های مفهوم احکام بنیادی، این است که گاه بنیادین بودن یک حکم یا یک حق را، در مطلق بودن آن جست وجو می کنند. این برداشت، خالی از اشکال نخواهد بود. می توان ادعا کرد هیچ سامانه حقوقی را نمی توان در دنیا پیدا کرد که در آن احکام دارای جنبه مطلق باشند.
🔷به نظر پراگماتیستها، اگر عقیده ای به نتیجه خوب و کارآمد برای انسان بینجامد، باید آن را حقیقی قلمداد کرد. حقیقت چیزی نیست که مستقل و مجرد از انسان وجود داشته باشد. در نظر مکتب پراگماتیسم، افکار و عقاید همچون ابزارهایی هستند برای حل مسائل و مشکلات بشر و تا زمانی که اثر مفیدی دارند، صحیح و حقیقی اند و پس از آن غلط و خطا می شوند.
💢به این ترتیب عقیده ای ممکن است مدتی به کار آید و مؤثر شود و از این رو مدتی حقیقی باشد؛ اما بعدا ممکن است نتایج رضایت بخش نداشته باشد و آن موقع، به نظریه ای باطل و خطا تبدیل می شود. این در حالی است که اصل و اساس اندیشه های اسلامی و معرفتی ما که بر اساس آنها مصالح چیده می شوند، متغیر نیستند و از این حیث با مبانی پراگماتیسمی فاصله دارند.
📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به کوشش #محمدحسن_شاهنگی
#پراگماتیسم
#مصلحت_گرایی
📌@canoon_org
🔷به نظر پراگماتیستها، اگر عقیده ای به نتیجه خوب و کارآمد برای انسان بینجامد، باید آن را حقیقی قلمداد کرد. حقیقت چیزی نیست که مستقل و مجرد از انسان وجود داشته باشد. در نظر مکتب پراگماتیسم، افکار و عقاید همچون ابزارهایی هستند برای حل مسائل و مشکلات بشر و تا زمانی که اثر مفیدی دارند، صحیح و حقیقی اند و پس از آن غلط و خطا می شوند.
💢به این ترتیب عقیده ای ممکن است مدتی به کار آید و مؤثر شود و از این رو مدتی حقیقی باشد؛ اما بعدا ممکن است نتایج رضایت بخش نداشته باشد و آن موقع، به نظریه ای باطل و خطا تبدیل می شود. این در حالی است که اصل و اساس اندیشه های اسلامی و معرفتی ما که بر اساس آنها مصالح چیده می شوند، متغیر نیستند و از این حیث با مبانی پراگماتیسمی فاصله دارند.
📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به کوشش #محمدحسن_شاهنگی
#پراگماتیسم
#مصلحت_گرایی
📌@canoon_org
🔷ولایت، تدبیر مصلحت عامه است. این مطلب عصاره نظریه ی فقیهان مختلف در رابطه با تلاقی دو مفهوم «ولایت فقیه» و «مصلحت عمومی» است. شهید اول، قضاوت را که شاخه ای از ولایت و زعامت است، به ولایت بر حکم مصالح عامه از سوی امام تفسیر کرده است.
🔶تشخيص مصالح جامعه، مستلزم فهم به موقع نیازها و جدیت بخش های مختلف جامعه و مهم تر از همه اعتماد افکار عمومی و همراهی آحاد مختلف جامعه است. نمی توان انکار کرد که مصلحت ورزی در عرصه های مختلف، معمولا با مقاومت مواجه می شود و بدون برخورداری از پشتوانه ای قوی و نافذ، یا به ناکامی و توقت کشیده می شود یا با خسارت ها و هزینه های فراوان تحقق می یابد.
💢وظیفه رهبری، تشخیص اجتهادی، روش مند، متعهدانه و آگاهانه نیازهای جامعه و اقدام جدی در مقاطع مورد نیاز بوده و باید نه طبق امیال ملت بلکه بر طبق مصالح ملت عمل کند. در بحث ولایت فقیه، تشخیص مصلحت اجتماع، در شعاع تدبیر امور مردم که با زندگی و حقوق افراد مرتبط می شود، بدون نیاز به عناوین ثانویه به اتکای تشخیص قطعی مصلحت عموم افراد، انجام می گیرد.
📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به قلم #محمدحسن_شاهنگی
#ولایت_فقیه
#تشخیص_مصلحت
📌@canoon_org
🔶تشخيص مصالح جامعه، مستلزم فهم به موقع نیازها و جدیت بخش های مختلف جامعه و مهم تر از همه اعتماد افکار عمومی و همراهی آحاد مختلف جامعه است. نمی توان انکار کرد که مصلحت ورزی در عرصه های مختلف، معمولا با مقاومت مواجه می شود و بدون برخورداری از پشتوانه ای قوی و نافذ، یا به ناکامی و توقت کشیده می شود یا با خسارت ها و هزینه های فراوان تحقق می یابد.
💢وظیفه رهبری، تشخیص اجتهادی، روش مند، متعهدانه و آگاهانه نیازهای جامعه و اقدام جدی در مقاطع مورد نیاز بوده و باید نه طبق امیال ملت بلکه بر طبق مصالح ملت عمل کند. در بحث ولایت فقیه، تشخیص مصلحت اجتماع، در شعاع تدبیر امور مردم که با زندگی و حقوق افراد مرتبط می شود، بدون نیاز به عناوین ثانویه به اتکای تشخیص قطعی مصلحت عموم افراد، انجام می گیرد.
📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به قلم #محمدحسن_شاهنگی
#ولایت_فقیه
#تشخیص_مصلحت
📌@canoon_org
🔷مصلحت، مبنا و منشا صدور #احکام_حکومتی است. گستره مصلحت هایی که مبنای صدور احکام حکومتی است، به منطقه مباحات محدود نیست؛ بلکه حاکم می تواند در قلمرو #قانون، به منظور پاسداری از اسلام، نظام اسلامی و بالندگی جامعه اسلامی و عزت مسلمانان، #مصلحت را در نظر گیرد و بر اساس آنها احکام #حکومتی را صادر کند.
🔶مطابق با نظر #امام_خمینی(ره)، فقیه عادل، دارای همه اختیاراتی است که پیامبر و ائمه در امور حکومتی و #سیاسی دارا بوده اند و فرق گذاشتن بین این دو عقلانی نیست؛ زیرا حاکم، #احکام شریعت و حدود الهی را اجرا می کند. بنابراین، رهبری حکومت اسلامی قاطعانه باید در پی تحقق مصلحت های #جامعه_اسلامی باشد و اگر نیاز دانست میتواند مهمترین احکام شرع-مانند حج را-به دلیل مراعات مصلحتها به طور موقت تعطیل کند.
💢امام، مخاطبین احکام حکومتی مصلحتی را عموم مسلمین معرفی می کرد: #مسلمانان در احکام حکومتی باید از حاکم #جامع_الشرایط اسلامی تبعیت کنند ولی در احکام اولیه، تابع مراجع خویش هستند؛ به همین دلیل، پیروی سایر #فقها از حاکم اسلامی نیز واجب و لازم است.
📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به قلم #محمدحسن_شاهنگی
#اسلام
#احکام
📌@canoon_org
🔶مطابق با نظر #امام_خمینی(ره)، فقیه عادل، دارای همه اختیاراتی است که پیامبر و ائمه در امور حکومتی و #سیاسی دارا بوده اند و فرق گذاشتن بین این دو عقلانی نیست؛ زیرا حاکم، #احکام شریعت و حدود الهی را اجرا می کند. بنابراین، رهبری حکومت اسلامی قاطعانه باید در پی تحقق مصلحت های #جامعه_اسلامی باشد و اگر نیاز دانست میتواند مهمترین احکام شرع-مانند حج را-به دلیل مراعات مصلحتها به طور موقت تعطیل کند.
💢امام، مخاطبین احکام حکومتی مصلحتی را عموم مسلمین معرفی می کرد: #مسلمانان در احکام حکومتی باید از حاکم #جامع_الشرایط اسلامی تبعیت کنند ولی در احکام اولیه، تابع مراجع خویش هستند؛ به همین دلیل، پیروی سایر #فقها از حاکم اسلامی نیز واجب و لازم است.
📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به قلم #محمدحسن_شاهنگی
#اسلام
#احکام
📌@canoon_org
🔶مصلحت در لغت عبارت است از کار نیک، سود، فایده، بهره و خیر. این مفهوم از ماده #صلاح بوده و مطابق با برخی آرا مصدر است؛ به معنای «صلاح دیدن» و مطابق با برخی دیگر از آراء اسم مصدر است که جمع آن، مصالح خواهد بود. #فخرالدین_رازی در #مفاتیح_الغیب این واژه را در «جلب منفعت و دفع ضرر» می داند.
🔷برخی دیگر از زبان شناسان، برابر واژه #مصلحت، کلمه «شایستگی» را می نهند. در کتاب #المنجد نیز مصلحت هر آنچه انسان انجام می دهد، از اعمالی که باعث نفع خود یا نفع قومش می شود، معرفی شده است. اهل لغت برای مصلحت برابرهای زیادی را عنوان نموده اند که «صوابدید» و «خیراندیشی» مهمترین آنهاست.
💢مصلحت را می توان در دو مجرا مطرح نمود؛ اول به معنی ضرورت حفظ #نظام و حاکمیت #اسلام که امری ضروری است و فقها معمولا آن را یک قاعده و اصل حاکم بر احکام دیگر و حتی مقدم بر احکام اولیه تلقی نموده اند و دوم به معنی رعایت صلاح عمومی و عبور از تنگناها به هنگام دشوار بودن اجرای #احکام اولیه و نجات از بن بست ها که در صورت تحقق شرایط لازم، ذیل #احکام_حکومتی بروز می یابد.
📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به قلم #محمدحسن_شاهنگی
#آموزش_مفاهیم
📌@canoon_org
🔷برخی دیگر از زبان شناسان، برابر واژه #مصلحت، کلمه «شایستگی» را می نهند. در کتاب #المنجد نیز مصلحت هر آنچه انسان انجام می دهد، از اعمالی که باعث نفع خود یا نفع قومش می شود، معرفی شده است. اهل لغت برای مصلحت برابرهای زیادی را عنوان نموده اند که «صوابدید» و «خیراندیشی» مهمترین آنهاست.
💢مصلحت را می توان در دو مجرا مطرح نمود؛ اول به معنی ضرورت حفظ #نظام و حاکمیت #اسلام که امری ضروری است و فقها معمولا آن را یک قاعده و اصل حاکم بر احکام دیگر و حتی مقدم بر احکام اولیه تلقی نموده اند و دوم به معنی رعایت صلاح عمومی و عبور از تنگناها به هنگام دشوار بودن اجرای #احکام اولیه و نجات از بن بست ها که در صورت تحقق شرایط لازم، ذیل #احکام_حکومتی بروز می یابد.
📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به قلم #محمدحسن_شاهنگی
#آموزش_مفاهیم
📌@canoon_org
کانون اندیشه جوان
Photo
🔶 یکی از عواملی که مانع دسترسی همگان به #اطلاعات شده #مصلحت اندیشی های کاذب است؛ البته از مصلحت اندیشی های صادق و روشمند دفاع می کنیم هیچ جامعه ای بدون توجه به مصلحت نمیتواند به تعالی و ترقی برسد؛ به ویژه جامعه ما که جامعه ای دینی و حقیقت گراست و می خواهد حقایق و فضایلی را در جامعه بشری طرح کند؛ اما این جامعه نیز ممکن است دچار مصلحت اندیشی های کاذب شود. ایــن مصلحت اندیشی ها هم انواع و اقسام دارد گاهی فقط به نام مصلحت است، اما منافع گروهی و جمعی در پس آن نهفته است این خطری است که همه جوامع را تهدید می کند.
🔷 معمولاً «#مصلحت_برای_جامعه» با «#مصلحت_جامعه» خلط می شود. مصلحت برای جامعه مصلحت عده ای است که به نام جامعه رقم می خورد و مصلحت جامعه مصلحت کل جامعه است؛ البته ممکن است واقعاً هم نیت منفعت جویی در کار نباشد، اما روشمند نباشد؛ یعنی مصلحت را با انجام تحقیقات و مطالعات روشمند، مشخص و ارائه نکنیم و برخورد سلیقه ای بکنیم؛ حتی از روی ناآگاهی به هر حال عوامل بسیاری در این زمینه مطرح هستند که به حساسیت های جامعه بلوغ نیافتگی گروه های سیاسی و حتى اصحاب نقد و.... بر می گردد همواره باید به روشمند بودن تشخیص مصلحت کلان و انطباق و سازگاری آن با یک سری قواعد و اصول روش شناختی و حتی محتوایی تعریف شده هوشیار و مراقب بود و باید به این سؤال پاسخ داد که آیا مصلحت به دست آمده مربوط به سطح کلان و عام نظام است یا مصلحت اشخاص و گروه ها یا رده ها و سطوح پایین تری که به نام مصلحت کلان نظام، طرح و القا می شود؟
🔻 برخی متفکران غربی مانند #کاسینلی ایده تضاد میان منافع عمومی و شخصی را با اخلاق دموکراتیک سازگار نمی دانند عموماً تصور میشود مصالح فردی و جمعی الزاماً در یک بستر سیر می کنند و مصلحت فرد چیزی جز مصلحت جزء کوچک جمع نیست و مصلحت جمع عبارت است از کنار هم گذاری مصلحت فرد (الف) با مصلحت فرد (ب) و مصلحت فرد (ج) و...
🔺در پاسخ به این تفکر باید بیان داشت که اسلام تفکیک این چنینی درباره مصالح فردی و جمعی را نمی پسندد و در وهله نخست از هم افقی این دو صحبت میکند و برای نمونه در سیاست کیفری اسلام تأمین ،خیر سعادت مصلحت و منفعت مردم و اشخاص تک تک افراد همزمان با هم مورد توجه قرار گرفته است و در وهله دوم در صورت تقابل مصالح فردی و جمعی با طرح مصلحت سومی به نام «مصلحت حقیقی» متمایل به سمت مصالح جمعی می شود.
🟨 در جهت مصلحت عمومی سیاست وسیله ای است برای تأمین نوعی نظم اجتماعی و نوعی همگونگی کلیه افراد در اجتماع سیاست های مصلحت آمیز برای اینکه بتوانند به قله نظم و امنیت اجتماعی رهنمون، شوند باید با راه میانبری به نام وحدت و انضباط اجتماعی آشنا شوند؛ تا بهتر سریع تر و پایدارتر به این مهم نائل گردند گاه اشکال گرفته میشود که در ایده تقدم مصالح جمعی بر مصالح فردی در حقیقت مصالح فردی قربانی میگردد و حقوق افراد لطمه می بیند و حتی در نگاهی فراتر، مفهوم عدالت به مسلخ فراموشی فرستاده میشود در پاسخ می گوییم در دیدی کلی به اذعان بسیاری از متفکران حتی غیر مسلمانان خیر و صلاح فرد، همان خیر و صلاح جامعه است.
🟧 از سوی دیگر تقدم مصالح جمعی بر مصالح فردی به منزله نفی و زیر سؤال بردن یکی و اثبات دیگری نیست بلکه این عنوان صرفاً بیان کننده مقام اولویت دهی است. به بیان دیگر در صورت تعارض مصلحت فرد با مصلحت جامعه آنچه اولویت دارد مصالح جمع و نظام است مصالح گروهی و جناحی تشکیل یافته مصالح افراد محدودی از یک جامعه است و عقلا تقدم مصالح عموم جامعه (اکثریت) بر مصالح گروه ها و جناح ها (اقلیت) ارجحیت دارد.
🟥 از جمله تبادرات ذهنی اصلی در خصوص واژه سیاست تدبیر و مصلحت کردن است. این برداشت در اندیشه اسلامی با مراعات شنون امت در داخل و خارج طبق شریعت تکمیل می شود؛ در واقع میتوان حلقه واصـل بـیـن حکومت و سیاست را مصلحت خواند و بر کارایی آن به منظور همخوانی الگوهای مدیریت سیاسی تأکید کرد.
💢 در این باره دو فرایند «,مشروعیت بخشی» و «مردم محوری» بیش از همه جلوه گر میشوند در حکومت اسلامی جایگاه افراد و گروه ها و جریان های مختلف مشخص است و در آن محو نمیگردند بلکه در کنار آن می ایستند و به آن کمک میکنند و برای بقا و منافع آن عمل میکنند؛ همچنان که حکومت نیز برای بقای مصالح افراد، گروه ها و جریان ها در تلاش است.
📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به قلم #محمد_حسن_شاهنگی
#مردم
#مسئله
#جامعه
#حکمرانی
#مصلحت
#کاسینلی
📌@canoon_org
🔷 معمولاً «#مصلحت_برای_جامعه» با «#مصلحت_جامعه» خلط می شود. مصلحت برای جامعه مصلحت عده ای است که به نام جامعه رقم می خورد و مصلحت جامعه مصلحت کل جامعه است؛ البته ممکن است واقعاً هم نیت منفعت جویی در کار نباشد، اما روشمند نباشد؛ یعنی مصلحت را با انجام تحقیقات و مطالعات روشمند، مشخص و ارائه نکنیم و برخورد سلیقه ای بکنیم؛ حتی از روی ناآگاهی به هر حال عوامل بسیاری در این زمینه مطرح هستند که به حساسیت های جامعه بلوغ نیافتگی گروه های سیاسی و حتى اصحاب نقد و.... بر می گردد همواره باید به روشمند بودن تشخیص مصلحت کلان و انطباق و سازگاری آن با یک سری قواعد و اصول روش شناختی و حتی محتوایی تعریف شده هوشیار و مراقب بود و باید به این سؤال پاسخ داد که آیا مصلحت به دست آمده مربوط به سطح کلان و عام نظام است یا مصلحت اشخاص و گروه ها یا رده ها و سطوح پایین تری که به نام مصلحت کلان نظام، طرح و القا می شود؟
🔻 برخی متفکران غربی مانند #کاسینلی ایده تضاد میان منافع عمومی و شخصی را با اخلاق دموکراتیک سازگار نمی دانند عموماً تصور میشود مصالح فردی و جمعی الزاماً در یک بستر سیر می کنند و مصلحت فرد چیزی جز مصلحت جزء کوچک جمع نیست و مصلحت جمع عبارت است از کنار هم گذاری مصلحت فرد (الف) با مصلحت فرد (ب) و مصلحت فرد (ج) و...
🔺در پاسخ به این تفکر باید بیان داشت که اسلام تفکیک این چنینی درباره مصالح فردی و جمعی را نمی پسندد و در وهله نخست از هم افقی این دو صحبت میکند و برای نمونه در سیاست کیفری اسلام تأمین ،خیر سعادت مصلحت و منفعت مردم و اشخاص تک تک افراد همزمان با هم مورد توجه قرار گرفته است و در وهله دوم در صورت تقابل مصالح فردی و جمعی با طرح مصلحت سومی به نام «مصلحت حقیقی» متمایل به سمت مصالح جمعی می شود.
🟨 در جهت مصلحت عمومی سیاست وسیله ای است برای تأمین نوعی نظم اجتماعی و نوعی همگونگی کلیه افراد در اجتماع سیاست های مصلحت آمیز برای اینکه بتوانند به قله نظم و امنیت اجتماعی رهنمون، شوند باید با راه میانبری به نام وحدت و انضباط اجتماعی آشنا شوند؛ تا بهتر سریع تر و پایدارتر به این مهم نائل گردند گاه اشکال گرفته میشود که در ایده تقدم مصالح جمعی بر مصالح فردی در حقیقت مصالح فردی قربانی میگردد و حقوق افراد لطمه می بیند و حتی در نگاهی فراتر، مفهوم عدالت به مسلخ فراموشی فرستاده میشود در پاسخ می گوییم در دیدی کلی به اذعان بسیاری از متفکران حتی غیر مسلمانان خیر و صلاح فرد، همان خیر و صلاح جامعه است.
🟧 از سوی دیگر تقدم مصالح جمعی بر مصالح فردی به منزله نفی و زیر سؤال بردن یکی و اثبات دیگری نیست بلکه این عنوان صرفاً بیان کننده مقام اولویت دهی است. به بیان دیگر در صورت تعارض مصلحت فرد با مصلحت جامعه آنچه اولویت دارد مصالح جمع و نظام است مصالح گروهی و جناحی تشکیل یافته مصالح افراد محدودی از یک جامعه است و عقلا تقدم مصالح عموم جامعه (اکثریت) بر مصالح گروه ها و جناح ها (اقلیت) ارجحیت دارد.
🟥 از جمله تبادرات ذهنی اصلی در خصوص واژه سیاست تدبیر و مصلحت کردن است. این برداشت در اندیشه اسلامی با مراعات شنون امت در داخل و خارج طبق شریعت تکمیل می شود؛ در واقع میتوان حلقه واصـل بـیـن حکومت و سیاست را مصلحت خواند و بر کارایی آن به منظور همخوانی الگوهای مدیریت سیاسی تأکید کرد.
💢 در این باره دو فرایند «,مشروعیت بخشی» و «مردم محوری» بیش از همه جلوه گر میشوند در حکومت اسلامی جایگاه افراد و گروه ها و جریان های مختلف مشخص است و در آن محو نمیگردند بلکه در کنار آن می ایستند و به آن کمک میکنند و برای بقا و منافع آن عمل میکنند؛ همچنان که حکومت نیز برای بقای مصالح افراد، گروه ها و جریان ها در تلاش است.
📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به قلم #محمد_حسن_شاهنگی
#مردم
#مسئله
#جامعه
#حکمرانی
#مصلحت
#کاسینلی
📌@canoon_org