💠روشنگری در دیدگاه کانت

🔸در زمانه‌ای که بحث از روشنگری و چیستی آن در محافل فلسفی متداول بود، کانت هم یکی از فیلسوفانی بود که در مقاله‌ای کوتاه این پرسش را مطرح کرد. او شعار روشنگری را چنین معرفی کرده:«دلیر باش در به کار گرفتن فهم خویش» و در تعریف روشنگری نوشته: «روشنگری خروج آدمی از نابالغی به تقصیر خویشتن خود و نابالغی ناتوانی در به کار گرفتن فهم خویش است بدون هدایت دیگری. به تقصیر خود است این نابالغی، وقتی که علت آن نه کمبود فهم بلکه کمبود اراده و شجاعت در به کار گرفتن آن بدون راهنمایی دیگری باشد».

🔹وی اظهار کرده است:«‌من در روشنگری، بیش از هر جای دیگر بر خروج آدمی از نابالغی به تقصیر خود خویشتن در قلمرو مسائل مذهبی پای فشرده‌ام؛ زیرا که حکم‌فرمایان در دیگر عرصه‌ها هم‌چون هنرها و علوم، میلی ندارند که نقش قیم رعایایشان را بازی کنند».

📝ماهنامه زمانه، شماره 17، مهر 1390

#آموزش_مفاهیم
#روشنگری
#کانت


📌@canoon

🔹رمانتیسم


🔸از اواخر قرن هجدهم، واکنش‌ها به نگرش حداکثری به عقل و عقل‌گرایی افراطی فزونی گرفت. یکی از این واکنش‌ها جریانی بود که به رمانتیسم مشهور شد. رمانتیسم از محافل ادبی و هنری آغاز شد و به سایر عرصه‌ها نیز کشیده شد. این جنبش را باید موضع‌گیری در برابر برخی از عقاید نهضت روشنگری دانست؛ به ویژه این ادعا که عقل بشری می‌تواند واقعیت را دریابد از نظر رمانتیک‌ها فروکاستن واقعیت به یک سلسله امور عقلانی، معرفی نادرست و ناپخته‌ای از واقعیت است.

🔺اگر تکیه روشنگری به عقل بود، رمانتیسم به خیال بشری توجه داشت. از نظر رمانتیک‌ها تخیل انسان می‌تواند از محدودیت‌های عقل بشری فراتر رود و به خارج از مرزهای آن برسد. آنان می‌گفتند ممکن است عقل‌گرایی ذهن بشر را به آنچه می‌توان استنباط کرد محدود کند؛ اما تخیل می‌تواند روح بشر را از این دام خودساخته رها کند و به او فرصتی بدهد تا ژرفای واقعیت را دریابد.

▫️رمانتیک‌ها با تعالیم سنتی مسیحیت نیز مخالف بودند؛ اما تأكید آنان بر اهمیت معرفت‌شناختی احساسات و عواطف بشری را می‌توان سرآغاز نهضتى الهیاتی دانست که شلايرماخر در مسیحیت بنا نهاد.

📖کتاب از اقتدار پاپ تا تکثر معاصر، نوشته محمد حقانی فضل

#آموزش_مفاهیم
#رمانتیسم
#روشنگری


📌@canoon_org


https://b2n.ir/romant1

🔰رسالت بورژوازی در تاریخ

🔸فلسفه ترقی ناشی از ظهور انسان جدیدی بود که «بورژوازی» نامیده می‌شد؛ آنها شهرنشینان شهرهای نوپایی بودند که تازه قدرت یافته و دارای روحیه سرمایه‌داری و سودجویی و کشف مکان‌های ناشناخته بودند. روشن‌فکران بورژوازی به فکر ترویج آرمان‌های گروه تازه به قدرت‌رسیده و صدور ارزش‌های آن در کل جهان بودند.

🔹به عبارت دیگر، نهضت روشنگری از متن طبقه بورژوا برخاست، از طرفی بسیاری از اندیشمندان روشنگری دستی در کار تجارت و سوداگری داشتند؛ برای نمونه، ولتر، فیلسوف و مورخ شهير فرانسوی این عصر، در سفته‌بازی و کسب و کار زبردست بوده است.

🔻انقلاب‌های صنعتی نیمه قرن هجدهم چهره اروپا را متحول کرد و به شکل‌گیری وضعیت اقتصادی - اجتماعی جدید منجر شد که بعدها «نظام سرمایه‌داری» نام گرفت. روشنگران به همین دلیل سیر حرکت تاریخ را همراه با صعود و ترقی درک می‌کردند، چون در رویدادهای نزدیک خود جز صعود و ترقی نمی‌دیدند.

🔺ماکس هورکهایمر متفکر آلمانی در مقاله «سپیده‌دمان فلسفه تاریخ بورژوایی» می‌گوید: «غایت و هدف تاریخ» در نوشته‌های هابز و اسپینوزا و فیلسوفان دایره‌المعارف، «جامعه بورژوایی» است و همه تاریخ جهان باید در خدمت آن جامعه و تاریخ بورژوایی باشد. این اندیشه روح فلسفه تاریخ عصر مدرنیسم و جانمایه مدرنیته و تجدد بورژوایی است، سازماندهی جامعه جدید روح فلسفه تاریخ مدرن و کلاسیک غربی را تشکیل داده و یوتوپیاهای بزرگ رنسانس نیز هدف خود را تحقق جامعه بورژوایی قرار داده‌اند.

📖 کتاب آدرس را عوضی داده‌اند، نوشته غلامعلی سلیمانی، ص ۴۲ و ۴۳

#فلسفه_تاریخ
#روشنگری
#بورژوازی
#ترقی





📌@canoon_org

🔰رویای عصر مدرن؟!

🔶روشنگری، مقوله ای است که حامل پیام اصلی مدرنیته در قرن هفدهم و هجدهم اروپاست؛

⁉️آیا اندیشه ‏های برآمده از این مقوله در عصر حاضر، توانسته آنطور که باید و شاید، پاسخگوی نیازهای انسانی باشد؟



#علم
#کانت
#شابک
#دکارت
#مدرنیته
#روشنگری
#انقلاب_آمریکا
#مقاله_تصویری
#انقلاب_فرانسه
#عصر_روشنگری
#فلسفه_انتقادی_تاریخ
#سید_ابوالفضل_رضوی


📌@canoon_org

🔷علوم طبیعی بعد از رنسانس به سرعت رشد کرد و موجب شکل گیری این باور شد که اگر علوم انسانی از روش های علوم طبیعی استفاده کند، می تواند همپای تحولات علوم طبیعی پیشرفت کند. پوزیتیویسم معتقد بود با رشد دانش، روشن می شود که واقعیت، تابع قوانين علمی تکامل و ظهور علم جامعه است؛ یعنی آخرین دانش که باید اثباتی باشد، اساسی برای سامان علمی جامعه انسانی فراهم خواهد کرد.

🔶پس می توان برای جوامع انسانی قانونمندی هایی یافت و تعمیم هایی مانند علوم طبیعی ارائه و قوانین تکامل تاریخی آن را استخراج کرد. استنفورد می گفت: روشنگری، بشر را بخشی از طبیعت می داند که می توان او را مطيع قوانین کلی کرده و رفتارش را همچون کاری که نیوتن درباره اجسام متحرک انجام داد، تبیین کرد.

💢در حقیقت، روشنگری را می توان تلاشی در این جهت دانست که کاری را که نیوتن در فیزیک انجام داده بود، در قلمرو امور بشری صورت پذیرد. با استخراج چنین قوانینی برای تاریخ بشر امکان پیش بینی آینده میسر و ایجاد وحدت بین حوادث گذشته ممکن می شد.


📖کتاب آدرس را عوضی داده اند به قلم غلامعلی سلیمانی


#علم
#تاریخ
#روشنگری
#غلامعلی_سلیمانی
#آدرس_را_عوضی_داده_اند
📌@canoon_org

🔰در برابر دکارت

🔶پس از سیطره ی فلسفه ی دکارت بر غرب سده ی هفده، کدام جریان به مقابله با خوانش دکارتی برخاست؟ تاریخ نگاری عهد روشنگری به بیان چه مسائلی پرداخت و چه کسانی مهمترین نقش را در این حوزه ایفا کردند؟

#ولتر
#ویکو
#تاریخ
#شابک
#دکارت
#جان_لاک
#ریاضیات
#روشنگری
#تاریخ_نگاری
#دیوید_هیوم
#فلسفه_تاریخ
#مقاله_تصویری
#اومانیسم_و_غرب_زدگی
#محمدمهدی_حکمت_مهر



📌@canoon_org

🔷#روشنگری در دهه های پایانی قرن نوزدهم رواج یافت. «جنبش روشنگری» به مجموعه ای از اندیشه ها و نگرش ها اشاره دارد که در قرن هجدهم رواج بسیاری داشت. برای شناخت این جنبش باید به مهمترین خصوصیت آن اشاره کرد؛ این خصوصیت «نحوه اندیشیدن آنها» بود نه «آنچه می اندیشیدند». معمولاً دوره روشنگری را عصر خِرَد می نامند. هرچند در #قرون_وسطی نیز عقل جایگاهی رفیع داشت و فیلسوفان و مکاتب فکری و فلسفی فراوانی در آن دوره وجود داشتند. در واقع قرون وسطی و عصر روشنگری به یک اندازه #عصر_خرد بودند؛

🔶اما میان این دو دوره تفاوت وجود دارد. تفاوت اساسی در نحوه کاربرد عقل و محدودیت های تحمیل شده بر آن بود. در قرون وسطی عقل در خدمت مسیحیت بود و #فلسفه خادم #کلیسا. در آن زمان تمام تلاشهای عقلانی این بود که آموزه های دینی به خوبی تبیین شوند. عالمان در حمایت از ادعاهای مسیحیت از عقل و استدلال استفاده می کردند اما هرگاه عقل از عهده برنمی آمد، چیزهایی که از راه #مکاشفه الهی (وحی) بر آنها معلوم شده را به خدا نسبت می دادند چون عقل طبیعی به آن دسترسی نداشت. عقل گرایی عصر روشنگری در مقابل این نگاه قرار داشت.

💢در عقل گرایی روشنگری، #کتاب_مقدس و کلیسا به کناری انداخته شده و انسانها کوشیدند تنها با عقل خویش همه چیز را بسازند. این تغییر در زندگی و اندیشه بشر محصول یک فرایند بود و چند عامل در پیدایی آن دخیل بودند از جمله #نهضت_اصلاح_دینی که با وجود آنکه به دنبال ترویج دین بود، تأثیر بسزایی از #جنبش_روشنگری پذیرفت به گونه ای که آموزه هایی چون حجت بودن تفسیر، کلیسا، اعتبار سلسله رسولان و... انکار شدند و راه برای تردید در #اصول_اعتقادی مسیحیت هموار گشت و سرانجام عقل تنها مرجع رسیدگی به حقانیت ها گردید.

📖کتاب #از_اقتدار_پاپ_تا_تکثر_معاصر به قلم #محمد_حقانی_فضل

#دین
#عقل
#مسئله
#مسیحیت
#عصر_روشنگری
#پرسش_و_پاسخ



📌@canoon_org

🔷هالیوودی ها بر پایه اندیشه فيلسوفان ملحد #عصر_روشنگری به صراحت بیان می دارند که ما تا چیزی را نبینیم قبول نمی کنیم و تا چیزی را احساس نکنیم نمی پذیریم. صراحت بیانی که مبتنی بر تفکر بشر محور در کاملترین منظر، عالم محسوسات را به دو بخش #فیزیک و #متافیزیک تقسیم می کند و این در حالی است که صرف نظر از انحرافات موجود در برخی از ادیان، آنچه در تفکر خدا محور مورد نظر می باشد و به عنوان وجه تمایز این تفکر با تفکر بشر محور مطرح می گردد، ایمان به غیب است.

🔶حضور هالیوود به جهت خلق آثاری با محور قرار دادن موضوعات مختلفی از جمله حضور بیگانگانی فرا انسانی و زیست ایشان در قسمتی دیگر از زمین و یا در دنیایی خارج از کره زمین را می توان در این راستا ارزیابی نمود؛ آثاری مبتنی بر وجود عالم غیب که در عرصه تقابل دوران #جنگ_سرد و به منظور تقویت قدرت نظام #لیبرالیسم در مواجهه با نظام سوسیالیستی موضوعیت پیدا می نمود؛ آثار شاخصی که به صورتی ویژه اقدام به ایجاد ذهنیتی غیب باور از برای مخاطبان سینمایی خود مبادرت می ورزید؛

💢ذهنیتی که با هوشمندی بسیار عجین بوده و در این راستا اگر چه هیچ گاه به تقویت تفکر خدامحور ناب و اصیل منتج نمی شد، اما در عین حال بر بستر تفکر بشر محور یا #اومانیسم، ضمن خلط میان مبانی تفکر خدامحور و باورمندی نسبت به وجود عالم غیب، اقدام به ارائه تصویری با عنوان ماوراءالطبیعی نموده و پاسدار معنویتی مدرن می گردد؛ معنویتی که #نظام_سوسیالیستی را به چالش می کشد و در عین حال اقدام به ارائه تصویری منحرف، فانتری و البته سرگرم کننده به مخاطبان خود می نماید.

📖کتاب #کمدی_الهی_هالیوود به کوشش #عباس_دانش_طلب

#سینما
#مسئله
#هالیوود
#روشنگری
#پرسش_و_پاسخ


📌@canoon_org