🔰کودتا؛ پاسخ به یک ضرورت
🔷کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ محصول اراده توانمند رضاخان نبود، بلکه حاصل ناکامی‌های مشروطه، تغییر در نظام بین‌المللی در پی وقوع جنگ جهانی اول و جابجایی قدرتهای بزرگ در رقابت‌های بین‌المللی، از هم پاشیدگی شیرازه نظم جامعه ایران به دلیل بحران مشروعیت و فقدان قابلیت سلطنت، و بالاخره متمرکز نبودن قدرت به دلیل دست‌نشاندگی قدرتهای محلی بود که هیچ‌کدام از این شرایط با نظم نوظهور جهانی انطباق نداشت و باید شکل جدیدی از رژیم سیاسی در ایران به‌وجود می‌آمد که با قدرت نظامی زمینه استقرار دولت مطلقه مدرن را فراهم می‌کرد، زیرا وضعیت سنتی حاکم بر ایران دیگر پاسخگوی انتظارات داخلی و بین‌المللی نبود.
🔶بنابراین کودتا پاسخی بود به ناهنجاری‌های اجتماعی، و ضرورتی بود برای ساماندهی سیاسی کشور در جهت تأمین منافع امپریالیسم. فقط ایران نبود که در چنین اوضاعی دستخوش کودتا و تغییر رژیم سیاسی شد، بلکه در ترکیه آتاتورک، در عراق ملک فیصل، در افغانستان امان‌الله‌خان، در چین چیانکای‌چک و در ایران رضاشاه، که همگی نظامی بودند، قدرت را به دست گرفتند.
💠بنابراين با توجه به اوضاع نامساعد داخلی، تحول نظام بين‌المللی پس از جنگ جهانی اول، ظهور قدرتهای جديد مثل امريكا و الزام حركت نظام‌های سياسی خاورميانه به سوی مدرنيسم (با توجه به درآمدهای حاصل از فروش نفت) تغيير در نظام سياسی ايران یک الزام بود. به‌اين‌ترتيب رضاخان برآيند یک فرايند تاريخی بود نه محصول اراده پولادين خود. اگر اراده او تنها عامل قدرت‌گيری او بود، بايد همين اراده، سلطنت او را در زمان اشغال ايران (شهريور ۱۳۲۰) حفظ می‌كرد.
🗞ماهنامه زمانه، شماره ۵۲، دی ۱۳۸۵، ص ۳۱
#کودتا
#پهلوی
#رضاشاه
#سوم_اسفند
📌@canoon_org
🔷کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ محصول اراده توانمند رضاخان نبود، بلکه حاصل ناکامی‌های مشروطه، تغییر در نظام بین‌المللی در پی وقوع جنگ جهانی اول و جابجایی قدرتهای بزرگ در رقابت‌های بین‌المللی، از هم پاشیدگی شیرازه نظم جامعه ایران به دلیل بحران مشروعیت و فقدان قابلیت سلطنت، و بالاخره متمرکز نبودن قدرت به دلیل دست‌نشاندگی قدرتهای محلی بود که هیچ‌کدام از این شرایط با نظم نوظهور جهانی انطباق نداشت و باید شکل جدیدی از رژیم سیاسی در ایران به‌وجود می‌آمد که با قدرت نظامی زمینه استقرار دولت مطلقه مدرن را فراهم می‌کرد، زیرا وضعیت سنتی حاکم بر ایران دیگر پاسخگوی انتظارات داخلی و بین‌المللی نبود.
🔶بنابراین کودتا پاسخی بود به ناهنجاری‌های اجتماعی، و ضرورتی بود برای ساماندهی سیاسی کشور در جهت تأمین منافع امپریالیسم. فقط ایران نبود که در چنین اوضاعی دستخوش کودتا و تغییر رژیم سیاسی شد، بلکه در ترکیه آتاتورک، در عراق ملک فیصل، در افغانستان امان‌الله‌خان، در چین چیانکای‌چک و در ایران رضاشاه، که همگی نظامی بودند، قدرت را به دست گرفتند.
💠بنابراين با توجه به اوضاع نامساعد داخلی، تحول نظام بين‌المللی پس از جنگ جهانی اول، ظهور قدرتهای جديد مثل امريكا و الزام حركت نظام‌های سياسی خاورميانه به سوی مدرنيسم (با توجه به درآمدهای حاصل از فروش نفت) تغيير در نظام سياسی ايران یک الزام بود. به‌اين‌ترتيب رضاخان برآيند یک فرايند تاريخی بود نه محصول اراده پولادين خود. اگر اراده او تنها عامل قدرت‌گيری او بود، بايد همين اراده، سلطنت او را در زمان اشغال ايران (شهريور ۱۳۲۰) حفظ می‌كرد.
🗞ماهنامه زمانه، شماره ۵۲، دی ۱۳۸۵، ص ۳۱
#کودتا
#پهلوی
#رضاشاه
#سوم_اسفند
📌@canoon_org
