🔷 این دانش، گاهی مربوط به معرفت‌های غیر دینی است؛ یعنی معرفت‌های انسان در قلمرو و شناخت فلسفه و علوم طبیعی، تاریخی، اجتماعی و غیره.

🔶 گاهی نیز مربوط به معرفتهای دینی می‌شود، یعنی معرفت‌هایی که از طریق حس و عقل در حوزه دین‌شناسی پدید آمده است.
مباحثی که در معرفت‌شناسی بررسی می‌شود شامل:

۱. اصول عقلی شناخت
۲. ابزارهای شناخت در معرفت دینی
۳. صواب و خطا در معرفت دینی
۴. حجیت و قداست معرفت دینی
۵. نقش معرفت‌های غیر دینی در معرفت دینی
۶. تحول و تکامل در معرفت دینی

📖 کتاب معرفت دینی از منظر معرفت‌شناسی، علی ربانی گلپایگانی، صفحه ۱۶و۱۷

#معرفت_دینی
#معرفت_شناسی
#آموزش_مفاهیم
#علی_ربانی_گلپایگانی

📌@canoon_org

🔶 واژه سیانتیسم یا ساینتیسم را به اصالت علم و علم زدگی تـرجـمه کرده اند. و گاهی از آن به فروکاهش مفرط یا اصالت فیزیک تعبیر شده است. بر اساس اصالت علم، گزاره ها فقط به میزانی که با کمیات یا امور واقع تجربی پیوند دارند، محتوای حقیقی و صدق دارند. علم زدگی با هر دینی که شالوده مابعدالطبیعی معناداری داردـ قطع نظر از ادعای وحی آسمانی - ناسازگاری به بار می آورد. سرانجام سیانتیسم شکل یک دین را به خود گرفته و به صورت علم پرستی در آمده است.

🔷 این مذهب فکری، از مذهب تحصلی آگوست کنت سرچشمه گرفته است. گرچه در مذهب تحصلی شخص آگوست کنت، برای ایمان دینی نیز جایی می توانست باقی بماندـ زیرا وی مذهب اصالت تجربه صرف را پذیرا نبود و به قواعد عقلی چون اصل علیت نیز حرمت می نهاد ـ

🔶 ولی پس از او بعضی از پیروان مذهب تحصلی (پوزیتیویسم) به نفی مطلق ثبوت امـری ورای تجربه پرداخته، شناسایی انسان را منحصر در قلمرو علوم فیزیکی و شیمیایی دانستند و مدعی شدند که بازگشت همه معارف واقعی، و از آن جمله علوم انسانی، به علوم طبیعی است و بس. مذهب تحصلی به این معنا است که به نام «مذهب اصالت علم» (سیانتیسم) نیز خوانده شده است.

📖کتاب ریشه ها و نگرش ها به قلم علی ربانی گلپایگانی


#سیانتیسم
#علی_ربانی_گلپایگانی
#ریشه_ها_و_نگرش_ها




📌@canoon_org

🔶در فلسفه جدید غرب، در باب مبادی ادراکات بشری، دو دیدگاه ناسازگار مطرح شده و دو مکتب عقل گرایی و تجربه گرایی را پدید آورده است. دیدگاه نخست بر آن است که مبادی و ریشه‌های ادراکات بشری، ذاتی و فطری بشر است. بر این اساس نفس انسان از آغاز آفرینش با مجموعه ای از ادراکات، قدم به عرصه وجود می گذارد و اگر این سرمایه های ذاتی و فطری نبود، باب معرفت و شناخت انسان مسدود بود.

🔷نخستین و برجسته ترین فیلسوف طرفدار این دیدگاه، رنه دکارت فرانسوی است. او مفاهیم وجود، وحدت، زمان، مکان، حرکت و نظایر آن را مفاهیم فطری و ذاتی عقل می دانست.

💢 درباره ی مقصود دکارت از فطری بودن مبادی ادراکات، دو تفسیر شده است:

🔻طبق تفسیر نخست، ادراکات فطری از آغاز تولدشان به صورت بالفعل در ذهن او وجود دارد، ولی بنابر تفسیر دوم، وجود آنها در بدو پیدایش به صورت بالقوه است.

🔺روشن است که تفسیر دوم با دیدگاه طرفداری تجربه گرایی که منکر ادراکات فطری اند، ناسازگار نیست؛ چرا که آنان نیز قابلیت و استعداد ذهن انسان را برای دریافت مفاهیم و ادراکات به اصطلاح نظری، منکر نشده اند.


📖کتاب #فطرت_و_دین به قلم #علی_ربانی_گلپایگانی


#فطرت
#فلسفه_غرب

📌@canoon_org

🔷استاد مطهری در سخنی جامع و روشنگرانه می گوید: اعلامیه حقوق بشر از نوع امور قراردادی نیست که قوای مقننه کشورها آن را تصویب کنند. اعلامیه حقوق بشر، حقوق ذاتی و غیر قابل سلب و غیر قابل اسقاط انسانها را مورد بحث قرار داده. حقوقی را مطرح کرده است که به ادعای این اعلامیه، لازمه حیثیت انسانی است و دست توانای آفرینش، آنها را برای انسانها قرار داده؛

🔶یعنی مبدأ و قدرتی که به انسانها، عقل، اراده و شرافت انسانی داده است، این حقوق را هم طبق ادعای اعلامیه حقوق بشر به انسانها داده است. اعلامیه حقوق بشر فلسفه است نه قانون و باید به تصدیق فیلسوفان برسد. مجلسی ها نمی توانند با اخذ رأی و قیام و قعود، فلسفه و منطق برای مردم وضع کنند.

💢وقتی اعلامیه ای از طرف متفکرین صادر می شود، ملت ها باید آن را در اختیار فلاسفه و مجتهدین حقوق خویش قرار دهند. اگر از نظر فلاسفه و متفکرین آن ملت، مورد تأیید قرار گرفت، همه افراد ملت وظیفه دارند آن ها را به عنوان حقایقی فوق قانون رعایت کنند. قوه مقننه نیز موظف است قانونی برخلاف آنها تصویب نکند.

📖کتاب #نقد_آرای_هرمنوتیکی_مجتهد_شبستری به قلم #علی_ربانی_گلپایگانی

#حقوق_بشر

📌 @canoon_org

🔶تحقق معناهای متعدد از یک متن، ممکن است توسط افراد مختلف که هر یک متناسب با رشته علمی و مقصود ویژه خود از زاویه ای خاص به متن نگریسته اند، پدیدار شود. اینگونه کثرت معنایی، هیچ گونه اشکال عقلی و منع زبان شناختی ندارد و در متون دینی و غیردینی، تحقق یافته است.

🔷کثرت طولی یعنی یک معنا مدلول مطابقی لفظ و متن باشد و معناهای دیگر، مدلول التزامی لفظ و متن. برای مثال، آیه ای که بر مطلوب بودن عبادت خداوند دلالت می کند، بر مطلوب بودن معرفت خدا و نیز مطلوب بودن تدبر و تفکر در آیات و آموختن آنچه مقدمات لازم شناخت و عبادت خدا می باشد نیز دلالت می کند.

💢کثرت طولی معنا، به عبارتی دیگر، معانی مختلف مراتب و درجات یک حقیقت می باشد؛ یعنی معنا ناظر به یک حقیقت است که دارای مراتب و درجات است. در این صورت، دلالت لفظ بر معناهای مختلف، دلالت مطابقی بوده که اذهان معمولی، سطح نخستین آن را درک می کنند و اذهان دقیق تر، درجات و سطوح بالاتر آن را می فهمند. کثرت معنایی طولی، امری است مقبول و در متون دینی و غیردینی، متداول و مرسوم است.

📖کتاب #نقد_آرای_هرمنوتیکی_مجتهد_شبستری به قلم #علی_ربانی_گلپایگانی

#آموزش_مفاهیم


📌 @canoon_org

🔶بررسی دقیق قوانین و تعالیم اسلامی و تطبیق آنها با تمایلات فردی و اجتماعی انسان نشان می دهد که دین اسلام، تنها دینی است که همه زوایای وجود و حیات بشری را مورد توجه قرار داده و از هیچ نکته ‌ای فروگذار نکرده است. کتاب #جامعیت_و_کمال_دین ، نوشته ی #علی_ربانی_گلپایگانی که در چهار فصل تنظیم و توسط نشر کانون اندیشه جوان به چاپ رسیده، شناخت خوبی در این حوزه به ما می دهد.

🔷در فصل اول این کتاب با عنوان: جامعیت ادیان آسمانی، از معرفت و بصیرت، ارائه برنامه زندگی، انذار و بشارت و داوری و حکومت به عنوان چهار حوزه راهبردی ادیان آسمانی یاد می شود. فصل دوم با عنوان جامعیت آیین اسلام، به نظرات دانشمندان علم روانشناسی و تمایلات و نیازهای اصیل بشری اشاره می کند.

💢مولف در فصل سوم که خاتمیت و کمال دین نام دارد، به روش تحلیلی و اثباتی خاتمیت می پردازد و آن را از نظر قرآن و احادیث اسلامی بررسی می کند. فصل چهارم نیز که خاتمیت و پویایی دین اسلام نام گرفته، از تشریع اجتهاد، نقش کلیدی عقل در اجتهاد و مسئولیت ها و اختیارات حاکم اسلامی به عنوان ارکان پویایی شریعت خاتم یاد می کند.

#دین
#اسلام
#زندگی
#معرفی_کتاب


📌@canoon_org

🔷نگرش سکولاریستی، از نوعی انسان شناسی مادی گرا سرچشمه گرفته؛ یعنی انسان و نیازهای فطری و نیز اسرار خلقت او در بعد مادی و فیزیکی وجودش خلاصه شده و هستی او از جنبه مادی و طبیعی مورد توجه قرار گرفته. گویا انسان چیزی جز یک موجود طبیعی که از اجتماع برخوردار است و به وضع یک سلسله قوانین متناسب با حیات طبیعی خود نیاز دارد، چیز دیگری نیست.

🔶بنابراین؛ علم تجربی که در طبیعت شناسی به شکوفایی رسیده است، در انسان شناسی و کشف یا وضع قوانین لازم برای زندگی و تأمین سعادت او نیز توانا و خودبسنده است. هرگاه اثبات شود که انسان تنها یک موجود طبیعی نیست و آرمان خلقت او نیز در برخورداری های دنیوی و مادی خلاصه نمی شود،

💢بلکه موجودی است که علاوه بر حیات دنیوی، حیات اخروی دارد و سعادت او نیز در گرو دست یابی به سعادت ابدی است، روشن می شود که در عرصه حقوق و اخلاق به قوانین فراطبیعی نیاز دارد که دین و وحی الهی بیانگر آن است. هر چند عقل و دانش بشر در شناخت ابزار و شرایط و فراهم ساختن زمینه های تحقق یافتن قوانین الهی نقش مؤثر دارد.

📖کتاب #ریشه_ها_و_نشانه_های_سکولاریسم به قلم #علی_ربانی_گلپایگانی

#انسان
#سکولاریسم



📌@canoon_org

🔷 احکام ثانویه بر احکام اولیه نظارت دارند و در شرایط غیر عادی آنها را تغییر داده یا به کلی آنها را بر می دارند. مثلاً وجوب روزه داری در ماه رمضان، از احکام اولیه است که مربوط به شرایط عادی است. حال اگر روزه داری موجب ضرر گردد و سلامتی انسان را دچار مشکل سازد در اینجا حکم ثانوی، یعنی #قاعده_رفع_ضرر  وارد عمل میشود و وجوب روزه را از انسانی که روزه داری برای او ضرر دارد بر می دارد و همین گونه است اگر روزه داری بر فرد دیگری ضرر  وارد سازد مانند زن باردار‌ یا زنی که بچه شیر خوار دارد، و روزه گرفتن به فرزند او ضرر می رساند.

🔶 اینگونه احکام ثانوی در معاملات نیز جاری است و حکم اولی را تغییر می دهد یا به کلی آن را بر می دارد.  مثلاً حکم اولیه خوردن گوشت و دیگر غذاهای مباح، حلیت #حلال بودن است ولی اگر خوردن آن به بدن زیان جدی و مهم وارد سازد، #حرام خواهد بود چنانکه اگر ترک آن زیان آور باشد و خوردن آن برای حیات انسان ضرورت پیدا کند، واجب خواهد شد. در اینجا حکم ثانوی ضرر حکم اولی را تغییر می دهد. در حالی که حکم اولی نسخ نشده و برای همیشه باقی خواهد بود.

📖 کتاب #جامعیت_و_کمال_دین به کوشش #علی_ربانی_گلپایگانی



#اسلام
#احکام_اولیه
#احکام_ثانویه
#آموزش_مفاهیم



📌@canoon_org

💢 تمایلات به چهار دسته تقسیم می شوند که ذیلا آن ها را به صورت اجمالی مورد بررسی قرار می دهیم.

🔶 میل یا احساس حقیقت جویی :
🔸یکی از احتیاجات و تمایلات روحی انسان است که از دوران کودکی فعالیت داشته و در گفتار و رفتار کودک نمایان می‌گردد. این میل را حس کنجکاوی و حس راستی نیز می نامند. حقیقت جویی گاهی برای جلب فایده و گاهی بی غرضانه است یعنی انسان حقیقت را از آن جهت که حقیقت است جستجو می کند و چه بسا سختی ها و ناملایماتی را نیز برای درک حقیقت پذیرا می شود اساسی ترین عامل پیدایش و رشد فلسفه و دانش را باید حس کنجکاوی و حقیقت جویی بشر دانست.

🔷میل یا احساس زیبایی دوستی :
🔹تمایل به جمال و زیبایی نیز یکی از ابعاد و تمایلات روحی انسان است. بدین جهت ادراک زیبایی موجب تهییج عواطف و انبساط خاطر انسان می‌گردد گرچه این احساس به صورت فطری در روان انسان موجود است ولی پرورش و تلطیف آن منوط به این است که انسان به امور هنری و مسائل تفننی توجه بیشتری بنماید که آن نیز در گرو این است که به لحاظ معیشتی شرایط مطلوبی داشته و از آسایش و رفاه لازم برخوردار باشد.

🔶میل یا احساس اخلاقی :
🔸تمایل اخلاقی یا خیرخواهی عبارت است از این که انسان به طور فطری خواهان خیر و فضیلت بوده و از شر و پلیدی گریزان است. بازتاب روانی این احساس این است که ارضای آن مایه رضایت خاطر و عدم ارضای آن موجب پشیمانی و احساس شرمندگی است. این تمایل یکی از مهمترین وجوه تمایز انسان از دیگر حیوانات است و نمود عینی آن را باید از نشانه های تمدن حقیقی افراد و اقوام بشر دانست. حس مذهبی و دینی در ضمیر هر یک از افراد بشر، تصور کمابیش مبهمی از مبدأ کل یعنی آفریننده جهان موجود است و همه کس فطرتاً مایل به درک آن است. این میل فطری را حس مذهبی می گویند.

📖کتاب #جامعیت_و_کمال_دین به کوشش #علی_ربانی_گلپایگانی


#مسئله
#اخلاق
#فطرت
#معرفی_کتاب
#تمایلات_عالی
#کانون_اندیشه_جوان



📌@canoon_org

🔶بررسی دقیق قوانین و تعالیم اسلامی و تطبیق آنها با تمایلات فردی و اجتماعی انسان نشان می دهد که دین اسلام، تنها دینی است که همه زوایای وجود و حیات بشری را مورد توجه قرار داده و از هیچ نکته ‌ای فروگذار نکرده است. کتاب #جامعیت_و_کمال_دین ، نوشته ی #علی_ربانی_گلپایگانی که در چهار فصل تنظیم و توسط نشر کانون اندیشه جوان به چاپ رسیده، شناخت خوبی در این حوزه به ما می دهد.

🔷در فصل اول این کتاب با عنوان: جامعیت ادیان آسمانی، از #معرفت و #بصیرت، ارائه برنامه زندگی، انذار و بشارت و داوری و حکومت به عنوان چهار حوزه راهبردی ادیان آسمانی یاد می شود. فصل دوم با عنوان جامعیت آیین اسلام، به نظرات دانشمندان #علم_روانشناسی و تمایلات و نیازهای اصیل بشری اشاره می کند.

💢مولف در فصل سوم که خاتمیت و کمال دین نام دارد، به روش تحلیلی و اثباتی خاتمیت می پردازد و آن را از نظر قرآن و احادیث اسلامی بررسی می کند. فصل چهارم نیز که خاتمیت و پویایی #دین_اسلام نام گرفته، از تشریع #اجتهاد، نقش کلیدی عقل در #اجتهاد و مسئولیت ها و اختیارات حاکم اسلامی به عنوان ارکان پویایی شریعت خاتم یاد می کند.



📌@canoon_org