#حقوق‌ارتباطات
🔸جایگاه شبکه‌های اجتماعی در نظام بین‌الملل کجاست؟
پس از بسته شدن دائمی اکانت #توئیتر ترامپ از سوی مدیران این شبکه اجتماعی، مجددا این سوال مطرح می‌شود که جایگاه این شبکه‌ها در نظام بین‌الملل کجاست؟ و وضعیت حقوقی آنها چیست؟ و... .
در همین رابطه، یک حقوقدان معتقد است ما با پدیده ای مواجه هستیم که نظم مستقل خود را دارد و می‌تواند بیرون از شبکه قدرت دولت‌ها یا روابط بین‌الملل تصمیم بگیرد.
#کامبیز_نوروزی در گفت و گو با خبرنگار جماران، درباره شبکه‌های اجتماعی و دنیای تازه گفت: ما در سال‌های اخیر وارد جهان تازه‌ای شده‌ایم که خیلی از مسائل آن تازگی دارد؛ از جمله ساختارهای حقوقی این جهان جدید، که ما باید درباره آنها بیشتر بیندیشیم #شبکه‌های_اجتماعی و #پیام_رسان‌ها هستند که آنها را به عنوان "نهادهای فرادولتی" تلقی کنیم. نهادهایی که در قالب یک دولت خاص و ساختارهای حقوقی و سیاسی مشخص فعالیت نمی‌کنند.
▫️نظم مستقل پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی
وی افزود: اپلیکیشن‌ها و شبکه‌های اجتماعی حتی در چارچوب نظم حقوق بین‌الملل هم نیستند و نمی‌توان با معیارهای سازمان ملل از نظر حقوقی به تحلیل آنها پرداخت. ما با پدیده ای مواجه هستیم که نظم مستقل خود را دارد و می‌تواند بیرون از شبکه قدرت دولت‌ها یا روابط بین‌الملل تصمیم بگیرد.
این حقوقدان ادامه داد: نظام تصمیم‌گیری در شبکه‌های اجتماعی، نظامی متمرکز است. شاید بتوان گفت این شبکه‌ها با روشی غیردموکراتیک اداره می‌شوند. اما این یک جهان تازه است و در حالی که ما در ایران آنقدر درگیر مسائل ابتدایی و پیش پاافتاده اینترنت هستیم فرصتی برای پرداختن به چنین بحث‌هایی نیست.
▫️شبکه‌های اجتماعی مخل اعمال قدرت نامشروع علیه شهروندان
نوروزی در پاسخ به این سوال که فرادولتی بودن این شبکه‌ها چه فوایدی در بر دارد، گفت: اینکه شبکه‌های اجتماعی در بیرون از حوزه اعمال قدرت دولت‌ها قرار می‌گیرد باعث می‌شود که امکان اعمال قدرت نامشروع دولت‌ها علیه شهروندان‌شان کاهش پیدا کند. در این سال‌ها شاهدیم که در برخی کشورها که دولت‌ها از گردش آزاد #اطلاعات جلوگیری کرده و سانسورهای فراوانی اعمال کرده‌اند، اما شبکه‌های اجتماعی امکاناتی را در اختیار شهروندان خود گذاشتند که سیاست سرکوب اطلاعات از سوی دولت‌ها را با شکست مواجه کرد.
این حقوقدان ادامه داد: در واقع شبکه‌های اجتماعی تا اندازه‌ای در مسیر اعمال قدرت‌های نامشروع مبتنی بر سانسور اخلال ایجاد کرده و باعث شدند که شهروندان و کاربران بتوانند از تولید تا مصرف محتوا نظارت کنند. اما این موضوع ایراداتی نیز به همراه دارد. به هر حال گاهی شبکه‌های بیرون از حوزه اقتدار دولت‌ها ممکن است در مسیر تعارض‌های قدرت در روابط بین‌الملل، مغایر با حق حاکمیت ملی یک دولت عمل کنند.
▫️دموکراسی پادزهر تولید خشونت از طریق پیام رسان‌ها است
وی اظهار داشت: ما در متون حقوقی می خوانیم که دولت‌ها مظهر حاکمیت ملی هستند. این احتمال وجود دارد که این قدرت‌های فرادولتی که بیرون از حوزه اقتدار دولت‌ها قرار می‌گیرند، تبدیل به بستری برای تولید خشونت و پیشبرد پروژه‌های جنگ‌طلبانه و تجزیه‌طلبانه و... شوند. البته پادزهر این خطر، دموکراسی در حوزه اطلاع رسانی دولت‌هاست. هر قدر که دموکراسی قدرت بیشتری داشته باشد، احتمال نقض حاکمیت ملی در قالب پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی کاهش پیدا می‌کند.
نوروزی گفت: مثلاً امروز در سطح جهان، گفتمان مسلط همان گفتمان رایج در جهان غرب است. فراتر از حذف دائمی اکانت ترامپ در توئیتر، یکی از مواردی که در سال‌های گذشته در فرانسه اتفاق افتاد، انتشار کاریکاتورهایی در توهین به پیامبر اسلام بود که در چند مورد رخ داد. این کاریکاتورها در فضای مجازی هم منتشر شدند بدون اینکه شبکه‌ها یا پیام رسان‌هایی که این تصاویر در آنها منتشر شده بود، واکنشی نشان دهند. از نظر آنها انتشار این نوع کاریکاتورها در زمره #آزادی‌بیان قرار می‌گیرد در حالی که در بخش بزرگی از جهان که دنیای اسلام است، انتشار چنین کاریکاتورهایی محکوم و ناپسند تلقی می‌شود. اما حق احترام به عقاید آنها در این مورد نادیده گرفته شد.
▫️خشونت در هر قالبی محکوم است
او افزود: امروز در جهانی چندگانه زندگی می‌کنیم. جهان واحد یک افسانه است و واقعیت خارجی ندارد. نمی‌خواهم بگویم مدیران ارشد این پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی تعمدا در برخی موارد تبعیض قائل می‌شوند. این مساله عمدتا ناشی می‌شود از چندگانگی نظام جهانی موجود که بیش از هر چیز تحت تأثیر گفتمان جهان غرب است. برای نمونه وقتی در ایران برخی حرکت‌های اجتماعی اتفاق می‌افتد، در همین پیام رسان‌ها پیام‌های خشونت بار زیادی منتشر می‌شود که مروج خشونت هستند.
🔸جایگاه شبکه‌های اجتماعی در نظام بین‌الملل کجاست؟
پس از بسته شدن دائمی اکانت #توئیتر ترامپ از سوی مدیران این شبکه اجتماعی، مجددا این سوال مطرح می‌شود که جایگاه این شبکه‌ها در نظام بین‌الملل کجاست؟ و وضعیت حقوقی آنها چیست؟ و... .
در همین رابطه، یک حقوقدان معتقد است ما با پدیده ای مواجه هستیم که نظم مستقل خود را دارد و می‌تواند بیرون از شبکه قدرت دولت‌ها یا روابط بین‌الملل تصمیم بگیرد.
#کامبیز_نوروزی در گفت و گو با خبرنگار جماران، درباره شبکه‌های اجتماعی و دنیای تازه گفت: ما در سال‌های اخیر وارد جهان تازه‌ای شده‌ایم که خیلی از مسائل آن تازگی دارد؛ از جمله ساختارهای حقوقی این جهان جدید، که ما باید درباره آنها بیشتر بیندیشیم #شبکه‌های_اجتماعی و #پیام_رسان‌ها هستند که آنها را به عنوان "نهادهای فرادولتی" تلقی کنیم. نهادهایی که در قالب یک دولت خاص و ساختارهای حقوقی و سیاسی مشخص فعالیت نمی‌کنند.
▫️نظم مستقل پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی
وی افزود: اپلیکیشن‌ها و شبکه‌های اجتماعی حتی در چارچوب نظم حقوق بین‌الملل هم نیستند و نمی‌توان با معیارهای سازمان ملل از نظر حقوقی به تحلیل آنها پرداخت. ما با پدیده ای مواجه هستیم که نظم مستقل خود را دارد و می‌تواند بیرون از شبکه قدرت دولت‌ها یا روابط بین‌الملل تصمیم بگیرد.
این حقوقدان ادامه داد: نظام تصمیم‌گیری در شبکه‌های اجتماعی، نظامی متمرکز است. شاید بتوان گفت این شبکه‌ها با روشی غیردموکراتیک اداره می‌شوند. اما این یک جهان تازه است و در حالی که ما در ایران آنقدر درگیر مسائل ابتدایی و پیش پاافتاده اینترنت هستیم فرصتی برای پرداختن به چنین بحث‌هایی نیست.
▫️شبکه‌های اجتماعی مخل اعمال قدرت نامشروع علیه شهروندان
نوروزی در پاسخ به این سوال که فرادولتی بودن این شبکه‌ها چه فوایدی در بر دارد، گفت: اینکه شبکه‌های اجتماعی در بیرون از حوزه اعمال قدرت دولت‌ها قرار می‌گیرد باعث می‌شود که امکان اعمال قدرت نامشروع دولت‌ها علیه شهروندان‌شان کاهش پیدا کند. در این سال‌ها شاهدیم که در برخی کشورها که دولت‌ها از گردش آزاد #اطلاعات جلوگیری کرده و سانسورهای فراوانی اعمال کرده‌اند، اما شبکه‌های اجتماعی امکاناتی را در اختیار شهروندان خود گذاشتند که سیاست سرکوب اطلاعات از سوی دولت‌ها را با شکست مواجه کرد.
این حقوقدان ادامه داد: در واقع شبکه‌های اجتماعی تا اندازه‌ای در مسیر اعمال قدرت‌های نامشروع مبتنی بر سانسور اخلال ایجاد کرده و باعث شدند که شهروندان و کاربران بتوانند از تولید تا مصرف محتوا نظارت کنند. اما این موضوع ایراداتی نیز به همراه دارد. به هر حال گاهی شبکه‌های بیرون از حوزه اقتدار دولت‌ها ممکن است در مسیر تعارض‌های قدرت در روابط بین‌الملل، مغایر با حق حاکمیت ملی یک دولت عمل کنند.
▫️دموکراسی پادزهر تولید خشونت از طریق پیام رسان‌ها است
وی اظهار داشت: ما در متون حقوقی می خوانیم که دولت‌ها مظهر حاکمیت ملی هستند. این احتمال وجود دارد که این قدرت‌های فرادولتی که بیرون از حوزه اقتدار دولت‌ها قرار می‌گیرند، تبدیل به بستری برای تولید خشونت و پیشبرد پروژه‌های جنگ‌طلبانه و تجزیه‌طلبانه و... شوند. البته پادزهر این خطر، دموکراسی در حوزه اطلاع رسانی دولت‌هاست. هر قدر که دموکراسی قدرت بیشتری داشته باشد، احتمال نقض حاکمیت ملی در قالب پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی کاهش پیدا می‌کند.
نوروزی گفت: مثلاً امروز در سطح جهان، گفتمان مسلط همان گفتمان رایج در جهان غرب است. فراتر از حذف دائمی اکانت ترامپ در توئیتر، یکی از مواردی که در سال‌های گذشته در فرانسه اتفاق افتاد، انتشار کاریکاتورهایی در توهین به پیامبر اسلام بود که در چند مورد رخ داد. این کاریکاتورها در فضای مجازی هم منتشر شدند بدون اینکه شبکه‌ها یا پیام رسان‌هایی که این تصاویر در آنها منتشر شده بود، واکنشی نشان دهند. از نظر آنها انتشار این نوع کاریکاتورها در زمره #آزادی‌بیان قرار می‌گیرد در حالی که در بخش بزرگی از جهان که دنیای اسلام است، انتشار چنین کاریکاتورهایی محکوم و ناپسند تلقی می‌شود. اما حق احترام به عقاید آنها در این مورد نادیده گرفته شد.
▫️خشونت در هر قالبی محکوم است
او افزود: امروز در جهانی چندگانه زندگی می‌کنیم. جهان واحد یک افسانه است و واقعیت خارجی ندارد. نمی‌خواهم بگویم مدیران ارشد این پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی تعمدا در برخی موارد تبعیض قائل می‌شوند. این مساله عمدتا ناشی می‌شود از چندگانگی نظام جهانی موجود که بیش از هر چیز تحت تأثیر گفتمان جهان غرب است. برای نمونه وقتی در ایران برخی حرکت‌های اجتماعی اتفاق می‌افتد، در همین پیام رسان‌ها پیام‌های خشونت بار زیادی منتشر می‌شود که مروج خشونت هستند.