🔸رباعی؛ نوعی #شعرِ ایرانیِ خالص
🔹یک: #رباعی، نوعی شعرِ ایرانی خالص بوده که سال‌ها قبل از تولّد #رودکی در مجامعِ صوفیه با آن سماع می‌کردند.
🔹دو: رباعی، در اصطلاح صوفیه بیشتر بر شعر‌های فلکلوری، یا شعر‌هایی که گویندگانش ناشناخته بوده‌اند، اطلاق می‌شده است و غالباً سرودهٔ مردمِ عاشق‌پیشهٔ کوچه و بازار بوده است.
🔹سه: رباعی‌هایی که در حَلَقاتِ صوفیهٔ قرن سوم می‌خوانده‌اند، به زبان عربی نبوده است و به احتمال قوی به زبان دَری، یا از نمونه‌های فَهلَویات، بوده است. [تا عصر احمد غزالی (متوفی ۵۲۰) قَوّالی به شعرِ فارسی، در خانقاه‌های بغداد، هنوز رایج بوده است.]
🔹چهار: رباعی، در زبانِ عرب، نخستین بار توسط شاعران ایرانی و خراسانی پایان قرن چهارم و آغاز قرن پنجم، سروده شده است و تا آن تاریخ در زبانِ عرب سابقه نداشته است.
▫️#محمدرضا_شفیعی‌کدکنی
▫️موسیقی شعر، چاپ دوازدهم، تهران: ۱۳۸۹، صص ۴۷۸–۴۷۷

#شعر 🔸 بوی جوی مولیان
▫️#رودکی شاعر قرن چهارم
▫️ سبک خراسانی
▫️آوا: #منوچهر_انور
▫️موسیقی: #فریدون_شهبازیان

@theapll
#شعر 🔸بازگشت به پنج‌رود
بازگشت به پنج‌رود شرح و توصیفی است هنری بر احوال #رودکی، شاعر نامدار ایرانی، و اوضاع زمانۀ او در نخستین سال‌هایی که ایرانیانِ فرارودان رفته‌رفته می‌کوشیدند خود را از زیر یوغ دستگاه خلافت بغداد رها سازند. نویسنده در یادداشت‌ّهای پایانی خود بر کتاب تصریح کرده است که هدفش به‌هیچ‌وجه نوشتن کتابی مستند یا تحقیقی دربارۀ رودکی نبوده است و ازاین‌رو نباید در آن به‌دنبال صحت‌وسقم واقعیات و نکات تاریخی بود، بلکه باید متن را همانند رمانی خیالی خواند. بسیاری از وقایع یا شخصیت‌های کتاب زمینۀ تاریخی و مستند دارند و بسیاری دیگر کاملا خیالی‌اند و بسیاری از اوقات تشخیص مرز خیال و واقعیت کاری دشوار و یا حتی ناممکن می‌نماید. به فراموشی سپردن واقعیت در این رمان البته برای خوانندۀ ایرانی، که نسبت به خوانندگان روس آشنایی به‌مراتب بیشتری با صحنه‌ها و رخدادهای کتاب دارد، کار آسانی نیست؛ ما ممکن است از توصیف باده‌نوشی شاعران برآشوبیم، برخی اتفاق‌ها را مطابق واقعیت نپنداریم یا آن‌ها را در تناقض با باورهای خود ببینیم، از مشاهدۀ برخی اسامی تحریف شده یا نامعمول برای آن زمان شگفت‌زده شویم و سرانجام نویسنده را متهم کنیم که بدون مطالعه و اطلاعات کافی به نوشتن کتابی دربارۀ شاعر بزرگ ما دست زده است، ولی حقیقت آن است که وُلوس (نویسندۀ کتاب)، گذشته از مطالعۀ گسترده دربارۀ خود رودکی، با بسیاری از منابع شرقی و ایرانی از قبیل تاریخ بخارای نرشخی، نصیحة‌الملوک امام محمد غزالی، سیرالملوک (سیاحت‌نامه) خواجه نظام‌الملک طوسی آشناست و از آن‌ها در نگارش رمان بهره جسته است، اما پیوسته باید به یاد داشت که رودکی و شرح زندگی و زمانۀ او برای نویسنده فقط محمل و دستمایه‌ای است برای بیان تأملاتش در باب موضوعات مختلفی مانند سیاست و حکمرانی، تقریب مذاهب و هنر شاعری.
دیگر کار مهم نویسندۀ این کتاب ثبت برخی از آیین‌ها و باورهای مربوط به ازدواج، خاک‌سپاری، زایمان و نیز حکایت‌ها و داستان‌‌های محلی است که از منابع مختلف گرد آمده‌اند.
کتاب بازگشت به پنج‌رود، نوشتۀ آندری وُلوس و ترجمۀ دکتر آبتین گلکار، پژوهشگر گروه ادبیات تطبیقی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که نشر برج آن را در ۵۳۰ صفحه و با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه، به بهای ۱۳۵هزار تومان منتشر کرده است.
پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان:
https://apll.ir/?p=10256
https://apll.ir/wp-content/uploads/2021/11/B3008001-1200x675.jpg

#شعر🔸آموختن
هرکه نامخت از گذشت روزگار
هیچ ناموزد ز هیچ آموزگار
#رودکی

#شعر🔸بوی جوی مولیان
بوی جوی مولیان آید همی
یاد یار مهربان آید همی
ریگ آموی و درشتی راه او
زیر پایم پرنیان آید همی
آب جیحون از نشاط روی دوست
خنگ ما را تا میان آید همی
ای بخارا! شاد باش و دیر زی
میر زی تو شادمان آید همی
میر ماه است و بخارا آسمان
ماه سوی آسمان آید همی
میر سرو است و بخارا بوستان
سرو سوی بوستان آید همی
آفرین و مدح سود آید همی
گر به گنج اندر زیان آید همی
▫️عکس: آرامگاه ابوعبدالله جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم متخلص به #رودکی (فارسی‌تاجیکی: Рӯдакӣ) در شمال غربی تاجیکستان در میان کوه‌های فَن.

#شعر🔸مهمان
به سرای سپنج مهمان را
دل نهادن همیشگی نه رواست
زیر خاک اندرونت باید خفت
گرچه اکنونت خواب بر دیباست
با کسان بودنت چه سود کند؟
که به گور اندرون شدن تنهاست
یار تو زیر خاک مور و مگس
چشم بگشا، ببین: کنون پیداست
آن که زلفین و گیسویت پیراست
گرچه دینار یا درمش بهاست
چون ترا دید زردگونه شده
سرد گردد دلش، نه نابیناست
#رودکی