🔸طغیان مخاطب در زوال انحصار رسانه‌های بزرگ
#قادر_باستانی پژوهشگر | ارتباطات و رسانه
▫️این شب‌ها، شبی نیست که #مخاطبان در گعده‌های چند‌ده‌نفری تا چند میلیونی، مشغول ارتباط زنده در #اینستاگرام نباشند. ظریفی می‌گفت تاریخ ارتباط انسانی را باید به قبل از ایجاد اینستای لایو و بعد از آن تقسیم کرد! آنهایی که صدای‌شان در رسانه‌های ملی و رسمی، بازتاب ندارد، اینجا بازارِ گرم‌تری دارند. هر اتفاق سیاسی یا اقتصادی که می‌افتد، سیل خشونت‌بار لایوهای پرالتهاب جاری می‌شود و عقلانیت و اعتدال، به محاق می‌رود. وقتی در دهه ۷۰، خطرِ آمدن ماهواره‌های تلویزیونی مطرح شد، عده‌ای دلسوزانه گفتند که بیایید انحصار #صداوسیما را بشکنید و آن را مردمی کنید. كسي گوشش بدهکار این حرف‌ها نبود. گفتند، قانون اساسی این‌طور خواسته و باید انحصار باشد. البته قانون اساسی، بانک و بیمه و صنایع بزرگ را هم در انحصار گذاشته بود؛ اما انحصارشان را شکستند. هنوز هم نه‌تنها میل به شکستن انحصار صداوسیما ندارند؛ بلکه با تسری آن به تولید محتوا در فضای مجازی، چتر انحصارش را گسترده‌تر می‌کنند. برخي راه‌حلشان ممنوع‌کردن است که اگر تاریخ خوانده بودند، می‌دانستند که این ممنوعیت‌ها، هیچ افاقه‌ای نمی‌کند. آنها نمی‌دانند فناوری، خیلی وقت است که انحصار صداوسیما و رسانه‌های رسمی را شکسته است. اگر همان ۲۰ سال پیش، اینها را مثل روزنامه و مجله، مردمی کرده بودند و به نظارت صرف، بسنده می‌کردند، ما امروز با چنین آشفته‌ بازارِ کنترل‌ناپذیری در فضای مجازی مواجه نبودیم. فناوری‌های جدید ارتباطی، میزان خصومت متقابل و سرعت گسترش خشم عمومی را افزایش داده است. برخی معتقدند هدف ابتدایی رسانه‌های اجتماعی، آن بود که جهان را آزادتر و انسان‌ها را متصل‌تر کند. اوایلِ گسترش فضای مجازی، چنین تصور می‌شد که افزایش چشمگیر اتصال انسان‌ها در مقیاسی جهانی، برای دموکراسی خوب است؛ اما اکنون این خوش‌بینی رنگ باخته و فهرست مضرات آن رشد کرده است: تجربه مباحث سیاسی آنلاین، با عصبیت بیشتر و عقلانیت و نزاکت کمتری همراه است. افراد متعصب، جهان‌بینی‌های پرخطر می‌آفرینند که می‌توانند هر لحظه افراطی‌تر شوند و ایدئولوژی‌های خشونت‌بار، اعضای جدید به خود جذب می‌کنند. یک روان‌شناس اجتماعی معتقد است وقتی فردی در ارتباط شخصی با فرد دیگر، ابراز خشم کند، ناراحت‌کننده خواهد بود؛ اما اگر ابراز خشم، در حضور گروهی از مخاطبان باشد، جایگاه فرد خشمگین بالاتر می‌رود. من در یک پژوهش علمی در سال ۱۳۹۷ دریافتم که یک کانال خبری فارسی‌زبان در فضای مجازی، هر چقدر خبر دروغ بیشتری منتشر می‌سازد، مخاطب بیشتری به خود جذب می‌کند! پژوهشگران دانشگاه نیویورک، دو سال پیش، میزان بازنشر ۵۰۰ هزار توییت را سنجیدند و دریافتند که هر کلمه احساسی یا اخلاقی خشم‌آلود، به طور میانگین ۲۰ درصد بازنشر آن را افزایش می‌دهد. مرکز پژوهشی معتبر پیو، در تحقیق جامع خود دریافت پُست‌هایی که نمایانگر مخالفت خشمگینانه بودند، تقریبا دو برابر دیگر پُست‌ها، لایک می‌خوردند و بازنشر می‌شدند. امروزه #رسانه‌های_اجتماعی، تعداد زیادی از شهروندانِ دل‌مشغول با سیاست را به آتش‌افروزانی تبدیل کرده است که برای خلق پرالتهاب‌ترین پُست‌ها و تصاویر، با هم رقابت می‌کنند. هشتگ #اعدام_نکنید، نمونه کوچکی از طنین رسانه‌های اجتماعی است؛ در‌حالی‌که رسانه‌های رسمی و دولتی و رسانه ملی، این وسط نقشی جز نظاره‌گری ندارند. اگر رادیو و تلویزیون، انحصاری نبود و رسانه‌های رسمی، این محدودیت‌ را نداشت، آنها می‌توانستند میانجی مناسبی میان حاکمیت و افکار عمومی باشند. فشار، محدودیت و ممنوعیت، ارتباطات انسانی را زیرزمینی، خشن و کنترل‌ناپذیر می‌کند. رفتارهای پرخطر افکار عمومی، نتیجه محدودیت‌های فزاینده است. مجلس یازدهم هم که در پی تثبیت و توسعه محدودیت برای رسانه‌های مستقل است، می‌تواند امکان بروز خطرات بالقوه اجتماعی را بیشتر کند. پس ضرورت دارد دلسوزان و مسئولان آینده‌نگر، روند کنونی را دریابند و برای احتراز از آنارشیسم و مناسبات افراط‌گونه، چاره‌اندیشی کنند. ساده‌ترین کار آن است که انحصار را بردارند همان‌طور که انحصار بانک و بیمه را شکستند. همچنین با اعتماد به رسانه‌های داخلی، خطوط قرمز ناکارآمد را که مزیت رقابتی رسانه‌های رسمی و مجوزدار را از میان برده است، به‌تدریج حذف کنند. رسانه‌های اجتماعی، فی‌نفسه بد نیستند و قدرت انجام کارهای خوب را دارند. هر فناوری ارتباطی جدید، دامنه‌ای از تأثیرات سازنده و مخرب را به همراه دارد. هنر حاکمان فرهیخته آن است که تأثیرات سازنده را تقویت و از اثرات مخرب پیشگیری کنند.
راه تقویت تأثیرات سازنده، اعتماد به حرفه‌ای‌های مستقل است.

🔸کرونا و روزنامه‌نگاری
#امید_جهانشاهی
#کرونا روح #روزنامه‌نگاری را جان تازه‌ای بخشید. روزنامه‌نگاری امری عمیقاً انسانی و از جنس گفتگوست و دغدغه کشف و بیان حقیقت دارد و اخبار کرونا رویدادهایی عمیقا انسانی‌اند و جهانشمول با تبعات گسترده‌ای در سیاست، اقتصاد و اجتماع.
سازمان بهداشت جهانی دومین مساله جهانی بعد از کرونا را #اینفودمیک (infodemic) نامیده است: انبوه درهمی از اطلاعاتی درست و دروغ که مردم را سردرگم می‌کنند؛ و اینجاست که روزنامه‌نگاری تنها پاسخ است. از همین روست که میزان مصرف خبری به طور قابل توجهی افزایش یافته است. ضرورت به‌روز کردن اطلاعات موثق در مورد اخبار سلامت، مردم را بیش از گذشته برای گرفتن اخبار صحیح و رسمی به رسانه‌های خبری متوجه کرده است و لذا اعتماد به برندهای خبری رسمی افزایش یافته است. مخاطبی که برای گرفتن اخبار منتظر بخش‌های خبری نمی‌ماند و عمدتاً از تلویزیون برای برنامه‌های سرگرمی، گزارش رویدادهای ورزشی و سریال‌‌های جذاب استفاده می‌کرد، حالا اخبار تلویزیون را نیز جدی می‌گیرد. به عبارت دیگر، روند تبدیل شدن #تلویزیون به رسانه سرگرمی با انحرافی موقتی مواجه شده است. از آن سو، #رسانه‌های_اجتماعی بواسطه شیوع بی‌سابقه #اخبار_جعلی در مورد کرونا با چالش شکاف اعتماد مواجه شده‌اند. #فیسبوک برای مقابله با اخبار جعلی سیستم «بررسی کننده صحت اطلاعات» را تقویت کرده است و تاکنون به هزاران منتشرکننده اطلاعات نادرست اخطار فرستاده است، همچنین برای حمایت از آنچه «سلامت جامعه جهانی» نامیده است «مرکز اطلاعات کوید ۱۹» را راه‌اندازی کرده است. فیسبوک برای حمایت از صنعت خبر و روزنامه نگاران صد میلیون دلار اختصاص داده است. #یوتیوب نیز هزاران ویدیوی حاوی اطلاعات جعلی را تاکنون حذف کرده است. برخی کشورها حتی مجازات‌هایی را برای منتشرکنندگان اخبار جعلی وضع کرده‌اند.
اما این خبر خوب برای رسانه‌های رسمی، همه ماجرا نیست. گزارش‌های روندپژوهی‌ از سال ۲۰۰۵ به این سو حاکی از کاهش محسوس سهم #رسانه‌های چاپی از سبد مصرف خبری مردم، کاهش تدریجی جایگاه تلویزیون و رشد انفجاری رسانه‌های اجتماعی بودند. به عبارت دیگر رسانه های جریان اصلی (روزنامه و تلویزیون) زیر فشار تغیر تدریجی الگوهای مصرف خبری قرار داشتند.
حالا به این فضای پیچیده، شیوع عالمگیر ویروس کرونا را اضافه کنید که با تهدیدی مرگبار، رونق از بازارها ربوده و کارکنان را به دورکاری واداشته و حتی تعدیل نیرو را به شرکتها تحمیل کرده و در یک نگاه کلی‌تر، کلان روند دیجیتالی شدن را تسریع و تشدید کرده است؛ یعنی مهمترین عاملی که صنایع را به تغییر وادار می کند.
روزنامه‌نگاری هم مثل بسیاری حرفه ها بواسطه این کلان روند در حال پوست اندازی است. روند کم شدن تدریجی تبلیغات و مدل های درآمدی تلویزیون‌های خصوصی تشدید و تسریع خواهد شد. حکایت روزنامه ها البته تلخ‌تر است. آنها که بر مدار تیراژ و تبلیغات می چرخند، کرونا حالا روند تدریجی رو به افول هر دو را تشدید کرده است، بویژه تبلیغات. پیش‌بینی می شود ادامه این روند روزنامه‌های کوچک و مستقل بیشتری را به تعطیلی بکشاند. یکی از مدیران مطبوعات از آن به بزرگترین بحران تاریخ #مطبوعات یاد کرده است.
در سال‌های پس از کرونا الزامات دیجیتالی شدن، فشار را بر مدل‌های کلاسیک کسب و کار رسانه‌های بزرگ و مبتنی بر پخش تلویزیونی و روزنامه‌ها بیشتر خواهد کرد. علاوه بر مصرف خبری که رشدی قابل توجه داشته است، با قرنطینه و افزایش ساعات خانه نشینی، در مجموع مصرف رسانه‌ای بیشتر شده است از جمله مصرف رسانه‌های اجتماعی، گوش دادن به کتابهای صوتی، تلویزیون تعاملی (IP Tv)، مصاحبه های ویدیویی با متخصصان، و اکانت‌ها و صفحه‌های اجتماعی متعلق به رسانه‌های خبری و ... میزان هر کدام از اینها به الگوهای مصرف رسانه‌ای در هر کشوری بستگی دارد اما به طور کلی این رشد ذیل روندهای دیجیتالیسم است. مورد آخر یعنی افزایش توجه به اکانت‌ها و صفحه‌های اجتماعی رسانه‌های خبری باعث شده است برخی سازمان‌ها از آن به عنوان فرصتی برای ایجاد مدل‌های درآمدی تازه استفاده کنند، مثل «ثبت نام برای دریافت محتوا»، چیزی که توقع برای ارتقای کیفیت روزنامه‌نگاری را تشدید کرده است.
@media_managment

🔸آیندۀ رسانه‌های اجتماعی
▫️جکی آون - ترجمه: علی قربان‌زاده
#رسانه‌های_اجتماعی در اوج محبوبیت و فراگیری هستند اما همچنان این قابلیت را دارند که حتی بعد از سال ٢٠٢٠ نیز اهمیت محوری خود را بیش از هر زمان دیگری حفظ و بلکه تقویت کنند. میزان پیشرفت رسانه‌های اجتماعی واقعاً اعجاب‌انگیز است. بعد از شروع به کار #فیسبوک در سال ٢٠٠۴ نحوۀ اتصال ما به اینترنت پیوسته تغییر کرده است. در واقع، به نظر من، انقلابی را در #اینترنت شاهد بوده‌ایم. باور نمی‌کنید؟ به داده‌هایی که #گوگل درمورد ترندهای پنج سال گذشته منتشر کرده نگاه کنید. کاملاً مشخص است که رسانه‌های اجتماعی سال‌به‌سال محبوب‌تر می‌شوند. حالا بیایید برترین ترندهای رسانه‌های اجتماعی سال ٢٠٢٠ را مرور کنیم.
https://t.iss.one/cm_magazine

#کیوسک 🔸 فایننشال تایمز و بحران #رسانه‌های_اجتماعی

#روابط_عمومی #تکنوکلاس
🔸روابط عمومی و تکنولوژی‌های نوین؛ چند پرسش
از نگاه من؛ قلمرو نفوذگذاری و نفوذپذیری به تغییرات كیفی و ژرفی دچار شده است كه شاید بشود گوشه‌هایی از آن را در پدیده تبدیل شدن روابط عمومی دیسیپلین به روابط عمومی روند؛ دید و گوشه‌های دیگر را در منطقه ناشناخته #رسانه‌‌های_اجتماعی و از دیگر سو در افقی كه تحت عنوان روابط عمومی گلوبال (Global PR) رو به گسترش است.
▫️بازطراحی (Redesign)؟ یا بازساختاری (Restructure)؟ نوبت دومی است.
▫️روابط عمومی دیگر یك دیسیپلین نیست. روابط عمومی دیگر یك رشته نیست یك پدیده بین‌رشته‌ای است كه از رشته به "روند" تبدیل شده است
▫️آیا رسانه‌های اجتماعی می‌توانند بر #هویت یك نهاد تاثیر بگذارند یا نه؟ اگر چنین است نقش روابط عمومی در درك رسانه‌های اجتماعی چیست و یا نقش روابط عمومی در ترسیم ماهیت رسانه‌های اجتماعی برای نهادها یا سازمان‌هایی كه آن‌ها را نمایندگی می‌كنند؛ چیست؟

#کتاب در دست انتشار
🔸جزیرۀ سرگردانی؛ مطالعات کاربران رسانه‌های اجتماعی در ایران
▫️دکتر #حسین_کرمانی
▫️با مقدمۀ دکتر #هادی_خانیکی
جزیرۀ سرگردانی تلاشی است برای شناخت دنیای کاربران ایرانی #رسانه‌های_اجتماعی؛ دنیایی که علی‌رغم اهمیت و نقش‌اش در تحول ساختارهای کلان و تغییر کردارهای خرد در ایران تاکنون ناشناخته مانده است. این کتاب با تمرکز بر سه رسانۀ اجتماعی مهم در ایران - #تلگرام، #توئیتر و #فیسبوک - نشان می‌دهد که کاربران این رسانه‎ها در دوره‌های زمانی مختلف چه کسانی بوده‌اند و چگونه از این رسانه‌ها استفاده می‌کرده‌اند. دکتر حسین کرمانی از رابطۀ استفاده از فیسبوک با مشارکت سیاسی تا ابعاد و پیامدهای تولید روایت‌های شبکه‌ای در توئیتر را واکاوی می‌کند تا هم مشخص کند استفاده از رسانه‌های اجتماعی در طول زمان چگونه در ایران دستخوش تغییر شد و هم نشان دهد کاربران، چگونه و با چه سازوکارهایی تلاش کرده‌اند رسانه‌های اجتماعی را در خدمت اهداف خود به کار گیرند. این کتاب برای محققان حوزه‌های مختلف به‌ویژه علوم اجتماعی، ارتباطات، علوم سیاسی، مطالعات فرهنگی و همۀ علاقه‌مندان به رسانه‌های اجتماعی مفید خواهد بود.

🔸هشدار روسیه به توییتر
نهاد نظارت بر #رسانه‌های_اجتماعی #روسیه هشدار داد در صورتی که #توییتر محتواهایی نظیر استفاده از مواد مخدر را حذف نکند، تا یک ماه دیگر در این کشور مسدود می‌شود.
@Farsna

#کتاب
🔸ارتباطات بحران در رسانه‌های اجتماعی تجدید چاپ شد
ارتباطات بحران در رسانه‌های اجتماعی نوشته #ان‌ماری_ون‌دن‌هار» با ترجمه #عباس_رضایی‌ثمرین به چاپ دوم رسید.
نویسنده این کتاب، پژوهشگر روابط عمومی دیجیتال، #ارتباطات_بحران و امنیت سایبری است. او برای نگارش کتاب ارتباطات بحران در رسانه‌های اجتماعی با مدیران رسانه‌ای چندین سازمان‌ و شرکت بزرگ بین‌المللی درباره نحوه مدیریت بحران‌های ارتباطی به‌ویژه بحران‌هایی که در بستر شبکه‌های اجتماعی بسط یافته‌اند، به گفت‌وگو نشسته است. مترجم این کتاب هم عباس رضایی ثمرین روزنامه‌نگار است که سابقه سال‌ها فعالیت در رسانه‌های مکتوب، الکترونیکی و تصویری را در کارنامه دارد. رضایی ثمرین پیش از این هم کتاب چگونه با خبرنگاران مصاحبه کنیم اثر الن استیونس را به فارسی برگردانده بود که پاییز ۹۶ از سوی انتشارات ثانیه منتشر و پس از آن چند بار تجدید چاپ شده است. چاپ دوم کتاب #ارتباطات بحران در #رسانه‌های_اجتماعی  در ۱۵۶ صفحه توسط #انتشارات_ثانیه روانه کتاب‌فروشی‌ها شده است.

#سینما 🔸فرهادی و ورایتی
اصغر فرهادی در گفتگویی با نشریه ورایتی از نگرانی‌های خود درباره #رسانه‌های_اجتماعی و هچنین نقش سینما به عنوان بهترین راه حل برای پرداخت به معضلات ناشی از آن پرداخته است.
https://www.isna.ir/news/1400042316415

#حقوق‌ارتباطات🔸آینده حقوق اساسی آنلاین در اروپا
مقامات #اتحادیه‌اروپا پس از مذاکراتی طولانی به توافقی اصولی در مورد قانون خدمات دیجیتال (DSA) و شفافیت شرکت‌های بزرگ فضای مجازی دست یافتند. این قانون از جمله شرکت‌های فناوری را مجبور می‌کند تا به کاربران اجازه دهند مشکلات فضای مجازی را گزارش داده و تبلیغات برای کودکان را منع کنند. همچنین دست قانون‌گذاران را برای تصویب میلیاردها جریمه علیه متخلفان باز خواهد گذاشت. تصویب سند خدمات دیجیتال که شامل نیمی از اصلاحات اساسی موجود در مجموعه قوانین کلی دیجیتال اتحادیه اروپاست، اتحادیه را به عنوان پیشرو در مهار قدرت شرکت‌های مالک رسانه‌های اجتماعی و سایر بسترهای اینترنتی در جهان مطرح کرده است.
مارگرت وستاگر، نایب رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا گفت: با توافق امروز، ما اطمینان حاصل می‌کنیم که پلتفرم‌ها در قبال خطراتی که خدمات آنها برای جامعه و شهروندان ایجاد می‌کند، پاسخگو هستند. این سند، سومین سند مهم اتحادیه اروپا درباره صنعت فناوری است و با وضعیت آمریکا نیز بسیار متفاوت است. زیرا در آمریکا لابی‌گرانی که منافع #سیلیکون‌ولی را نمایندگی می‌کنند تا حد زیادی موفق شده‌اند قانونگذاران فدرال را از نظارت بر این شرکت‌ها دور نگه دارند. اتحادیه اروپا با قوانین جدیدی که برای محافظت از کاربران اینترنتی و «حقوق اساسی آنلاین» آنها طراحی کرده، بنا دارد شرکت‌های فناوری را در قبال محتوای ایجاد شده توسط کاربران و تقویت‌شده توسط الگوریتم پلتفرم‌های این شرکت‌ها، پاسخگوتر کند. در این میان، قرار است بر فعالیت آن دسته از بسترهای بزرگ آنلاین و موتورهای جستجو که بیش از ۴۵ میلیون کاربر دارند، نظارت بیشتری اعمال شود. توافق اولیه برای این سند قانونی بین پارلمان اتحادیه اروپا و کشورهای عضو حاصل شد. اما این نهادهای اروپایی هنوز پای این سند را به طور رسمی مهر تایید نزده‌اند. انتظار می‌رود این روند بدون مانع سیاسی پس از تابستان سال جاری به صورت رسمی نهایی شود. بعد از آن، قوانین تا ۱۵ ماه پس از تصویب تا اول ژانویه ۲۰۲۴ اجرایی نخواهند شد.
بر اساس قانون اتحادیه اروپا، دولت‌ها می‌توانند از شرکت‌ها بخواهند طیف وسیعی از محتوایی را که غیرقانونی تلقی می‌شود، از جمله مطالبی که تروریسم، سوء استفاده جنسی از کودکان، سخنان مشوق نفرت و کلاهبرداری تجاری را ترویج می‌کند، حذف کنند. بسترهای #رسانه‌های اجتماعی مانند #فیسبوک و #توییتر باید ابزارهایی را در اختیار کاربران قرار دهند تا چنین محتوایی را به روشی آسان و مؤثر نشانه‌گذاری کنند تا به سرعت حذف شوند. بازارهای آنلاین مانند آمازون باید همین کار را برای محصولات نامناسب و تقلبی یا اسباب‌بازی‌های ناایمن انجام دهند.
این سامانه‌ها به گونه‌ای استانداردسازی می‌شوند که روی هر بستر اینترنتی برخط به یک شکل کار کنند.