Силаи раҳм
Аллоҳ таолога ҳамду сано бўлсин! У инсонни сувдан яратиб, уни қариндошлик ва қуда-андачилик муносабатларига боғлади. Аллоҳ қариндошлик алоқаларини мустаҳкам қилишни фарз қилди ва бу амал учун улкан мукофот ваъда қилди.
Эй одамлар, Аллоҳдан қўрқинг ва У зот боғлашни буюрган алоқаларни мустаҳкам қилинг. Қариндошларингиз билан алоқани узманг. Қариндошлик (насаб) деганда, баъзи одамлар нотўғри тушунганидек, эр ёки аёлнинг қуда-андалари тушунулмайди. Балки, қариндошлик деганда, инсоннинг ўз онаси, отаси, фарзандлари ва ота ёки она томонидан келадиган барча яқинлари тушунилади.
Қариндошларингиз билан алоқани зиёратлар, совғалар, нафақалар, меҳр-оқибат ва илиқ муносабатлар орқали мустаҳкамланг. Қариндошлик алоқасини сақлаш – яхши ном қолдириш ва улкан мукофотдир. Бу – жаннатга киришга сабаб бўладиган ишдир. Аллоҳнинг каломини ўқинг: "Фақат ақл эгалари эслайдилар. Улар Аллоҳнинг аҳдига вафо қиладилар ва аҳдни бузмайдилар. Улар Аллоҳ боғлашни буюрган нарсани боғлайдилар ва Роббиларидан қўрқадилар ва қаттиқ ҳисобдан қўрқадилар. Улар Роббилари розилиги учун сабр қиладилар, намозни мустаҳкам адо этадилар ва Биз уларга берган ризқдан махфий ва ошкора инфоқ қиладилар. Улар ёмонликни яхшилик билан қайтарувчилардир. Ана ўшаларга охиратда яхши оқибат бор." (Раъд сураси, 19–22-оятлар)
Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоят қилган ҳадисда Абу Айюб Ансорий (розияллоҳу анҳу) шундай дейди: Бир киши Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳузурларига келиб: – Эй Аллоҳнинг Расули, мени жаннатга олиб борадиган ва дўзахдан узоқлаштирадиган амал ҳақида хабар беринг, – деди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) дедилар: Қандай ҳам яхши савол берди, яна қайтарчи!-дедилар. У киши саволини яна қайтарди. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: Аллоҳга ибодат қил ва Унга ҳеч нарсани шерик қилма, намозни барпо қил, закот бер ва қариндошларингга яхшилик қил!-дедилар. У киши кетгач, Расулуллоҳ: Агар у мен айтганларимга амал қилса, жаннатга киради, дедилар.
Силаи раҳм ризқни кўпайишига ва умрни узайишига сабаб бўлади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) дедилар: "Ким ризқи кенг бўлишини ва умри баракали бўлишини хоҳласа, қариндошлари билан алоқани боғласин." (Имом Бухорий ва Муслим ривояти)
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) яна шундай марҳамат қилдилар: "Аллоҳ таоло махлуқотни яратганда, раҳм (қариндошлик) келиб: 'Мен Сендан алоқани узганлардан паноҳ тилайман!' – деди. Аллоҳ таоло: 'Сен рози бўлмадингми? Мен сени боғлаганни боғлайман, сени узганни узаман.' Раҳм: 'Албатта, розиман', – деди. Шунда Аллоҳ таоло: 'Мен сени боғладим', – деди."
Имом Бухорий ва Муслим ривоят қилган ҳадисда шундай дейилади: "Қариндошлик аршга осилган ҳолда туриб, шундай дейди: 'Ким мени боғласа, Аллоҳ уни боғлайди. Ким мени узса, Аллоҳ уни узади."
Қариндошлар билан алоқани узиш оғир гуноҳдир. Аллоҳ Қуръонда шундай дейди: "Эҳтимол сизлар юз ўгирсангиз, ерда бузғунчилик қиласиз ва қариндошларингиз билан алоқани узасиз. Ана ўшаларни Аллоҳ лаънатлаган, шунинг учун уларни кар қилган ва кўзларини кўр қилган." (Муҳаммад сураси, 22–23-оятлар). Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) дедилар: "Жаннатга қариндошлик алоқасини узган киши кирмайди." (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).
Ота-онанинг ҳаққини риоя қилиш – энг муҳим қариндошлик ҳақидир. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) шундай дедилар: "Сизларга энг катта гуноҳларни айтайми?" – дедилар. "Албатта, айтиб беринг!" – дедик. У зот: "Аллоҳга ширк келтириш ва ота-онани осийлик қилиш", – дедилар.
Эй мусулмонлар! Ҳар бирингиз ўз ҳолатингизни текширинг. Қариндошларингизга яхшилик қилиб, уларга меҳр-оқибат кўрсатяпсизми? Ота-онангизни эҳтиром қилаяпсизми? Уларни зиёрат қиляпсизми? Уларга муҳаббат ва ҳурмат билан муносабатда бўлаяпсизми? Қариндошларингиз орасида муҳтожлар бўлса, уларга ёрдам бераяпсизми? Улар билан яхши муомалада бўлаяпсизми?
Эй мусулмонлар! Аллоҳдан қўрқинг, қариндошларингиз билан алоқани мустаҳкам қилинг. Қариндошларингизга меҳр-шафқат кўрсатинг ва Аллоҳдан жаннатни умид қилинг.
https://t.iss.one/tuhur
Аллоҳ таолога ҳамду сано бўлсин! У инсонни сувдан яратиб, уни қариндошлик ва қуда-андачилик муносабатларига боғлади. Аллоҳ қариндошлик алоқаларини мустаҳкам қилишни фарз қилди ва бу амал учун улкан мукофот ваъда қилди.
Эй одамлар, Аллоҳдан қўрқинг ва У зот боғлашни буюрган алоқаларни мустаҳкам қилинг. Қариндошларингиз билан алоқани узманг. Қариндошлик (насаб) деганда, баъзи одамлар нотўғри тушунганидек, эр ёки аёлнинг қуда-андалари тушунулмайди. Балки, қариндошлик деганда, инсоннинг ўз онаси, отаси, фарзандлари ва ота ёки она томонидан келадиган барча яқинлари тушунилади.
Қариндошларингиз билан алоқани зиёратлар, совғалар, нафақалар, меҳр-оқибат ва илиқ муносабатлар орқали мустаҳкамланг. Қариндошлик алоқасини сақлаш – яхши ном қолдириш ва улкан мукофотдир. Бу – жаннатга киришга сабаб бўладиган ишдир. Аллоҳнинг каломини ўқинг: "Фақат ақл эгалари эслайдилар. Улар Аллоҳнинг аҳдига вафо қиладилар ва аҳдни бузмайдилар. Улар Аллоҳ боғлашни буюрган нарсани боғлайдилар ва Роббиларидан қўрқадилар ва қаттиқ ҳисобдан қўрқадилар. Улар Роббилари розилиги учун сабр қиладилар, намозни мустаҳкам адо этадилар ва Биз уларга берган ризқдан махфий ва ошкора инфоқ қиладилар. Улар ёмонликни яхшилик билан қайтарувчилардир. Ана ўшаларга охиратда яхши оқибат бор." (Раъд сураси, 19–22-оятлар)
Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоят қилган ҳадисда Абу Айюб Ансорий (розияллоҳу анҳу) шундай дейди: Бир киши Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳузурларига келиб: – Эй Аллоҳнинг Расули, мени жаннатга олиб борадиган ва дўзахдан узоқлаштирадиган амал ҳақида хабар беринг, – деди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) дедилар: Қандай ҳам яхши савол берди, яна қайтарчи!-дедилар. У киши саволини яна қайтарди. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: Аллоҳга ибодат қил ва Унга ҳеч нарсани шерик қилма, намозни барпо қил, закот бер ва қариндошларингга яхшилик қил!-дедилар. У киши кетгач, Расулуллоҳ: Агар у мен айтганларимга амал қилса, жаннатга киради, дедилар.
Силаи раҳм ризқни кўпайишига ва умрни узайишига сабаб бўлади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) дедилар: "Ким ризқи кенг бўлишини ва умри баракали бўлишини хоҳласа, қариндошлари билан алоқани боғласин." (Имом Бухорий ва Муслим ривояти)
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) яна шундай марҳамат қилдилар: "Аллоҳ таоло махлуқотни яратганда, раҳм (қариндошлик) келиб: 'Мен Сендан алоқани узганлардан паноҳ тилайман!' – деди. Аллоҳ таоло: 'Сен рози бўлмадингми? Мен сени боғлаганни боғлайман, сени узганни узаман.' Раҳм: 'Албатта, розиман', – деди. Шунда Аллоҳ таоло: 'Мен сени боғладим', – деди."
Имом Бухорий ва Муслим ривоят қилган ҳадисда шундай дейилади: "Қариндошлик аршга осилган ҳолда туриб, шундай дейди: 'Ким мени боғласа, Аллоҳ уни боғлайди. Ким мени узса, Аллоҳ уни узади."
Қариндошлар билан алоқани узиш оғир гуноҳдир. Аллоҳ Қуръонда шундай дейди: "Эҳтимол сизлар юз ўгирсангиз, ерда бузғунчилик қиласиз ва қариндошларингиз билан алоқани узасиз. Ана ўшаларни Аллоҳ лаънатлаган, шунинг учун уларни кар қилган ва кўзларини кўр қилган." (Муҳаммад сураси, 22–23-оятлар). Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) дедилар: "Жаннатга қариндошлик алоқасини узган киши кирмайди." (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).
Ота-онанинг ҳаққини риоя қилиш – энг муҳим қариндошлик ҳақидир. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) шундай дедилар: "Сизларга энг катта гуноҳларни айтайми?" – дедилар. "Албатта, айтиб беринг!" – дедик. У зот: "Аллоҳга ширк келтириш ва ота-онани осийлик қилиш", – дедилар.
Эй мусулмонлар! Ҳар бирингиз ўз ҳолатингизни текширинг. Қариндошларингизга яхшилик қилиб, уларга меҳр-оқибат кўрсатяпсизми? Ота-онангизни эҳтиром қилаяпсизми? Уларни зиёрат қиляпсизми? Уларга муҳаббат ва ҳурмат билан муносабатда бўлаяпсизми? Қариндошларингиз орасида муҳтожлар бўлса, уларга ёрдам бераяпсизми? Улар билан яхши муомалада бўлаяпсизми?
Эй мусулмонлар! Аллоҳдан қўрқинг, қариндошларингиз билан алоқани мустаҳкам қилинг. Қариндошларингизга меҳр-шафқат кўрсатинг ва Аллоҳдан жаннатни умид қилинг.
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 4
April 4
Абу Бакр ибн Муҳаммад ибн Амр ибн Ҳазмдан, у эса отасидан ривоят қилади:
Мадинада Нуъайман деган бир киши бор эди. У ҳар қандай қизиқарли нарса Мадинага келса, уни сотиб олиб, Расулуллоҳга (соллаллоҳу алайҳи васаллам) олиб келиб:
— Ё Расулаллоҳ! Бу сизга совға, — дер эди.
Сўнг, агар ўша нарсанинг соҳиби келиб Нуъаймандан пулини талаб қилса, у Пайғамбаримизнинг (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳузурларига келиб:
— Ё Расулаллоҳ! Бу кишига молининг пулини тўлаб беринг, — дер эди.
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ундан:
— Ахир сен буни менга совға қилмадингми? — деб сўрар эдилар.
Нуъайман эса:
— Ё Расулаллоҳ! Қасамки, менда унга тўлашга пулим йўқ эдида, лекин сиз уни ейишингизни хоҳладим, — дер эди.
Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) кулиб юбориб, ўша нарсанинг эгасига ҳақини ўзлари тўлаб берар эдилар.
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Мадинада Нуъайман деган бир киши бор эди. У ҳар қандай қизиқарли нарса Мадинага келса, уни сотиб олиб, Расулуллоҳга (соллаллоҳу алайҳи васаллам) олиб келиб:
— Ё Расулаллоҳ! Бу сизга совға, — дер эди.
Сўнг, агар ўша нарсанинг соҳиби келиб Нуъаймандан пулини талаб қилса, у Пайғамбаримизнинг (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳузурларига келиб:
— Ё Расулаллоҳ! Бу кишига молининг пулини тўлаб беринг, — дер эди.
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ундан:
— Ахир сен буни менга совға қилмадингми? — деб сўрар эдилар.
Нуъайман эса:
— Ё Расулаллоҳ! Қасамки, менда унга тўлашга пулим йўқ эдида, лекин сиз уни ейишингизни хоҳладим, — дер эди.
Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) кулиб юбориб, ўша нарсанинг эгасига ҳақини ўзлари тўлаб берар эдилар.
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 9
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳижрат қилиш учун йўлга чиққанларида, у зот туяга минган эдилар ва Абу Бакр (розияллоҳу анҳу) эса, у зотнинг ортларидан эргашиб борар эдилар. Абу Бакр тижорат билан Шомга кўп бориб келганлиги учун ўша йўлларда одамларга танилиб қолган эдилар.
Улар бир қавм ёки одамлар олдидан ўтишса, улар:
— Эй Абу Бакр, сенинг олдингдаги одам ким? — деб сўрашар эди.
Абу Бакр эса:
— Бу менга йўл кўрсатувчи, — деб жавоб берар эдилар.
(Яъни, Пайғамбар алайҳиссаломни танитмаслик учун уни "йўл кўрсатувчи" деб атаган эдилар.)
Яъни, аслида ҳам Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳидоят йўлини кўрсатувчилар. Абу Бакр айнан мана шу маънода айтганлар. Лекин одамлар саҳрода йўл кўрсатувчи деб тушунишларини ирода қилганлар.
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳижрат қилиш учун йўлга чиққанларида, у зот туяга минган эдилар ва Абу Бакр (розияллоҳу анҳу) эса, у зотнинг ортларидан эргашиб борар эдилар. Абу Бакр тижорат билан Шомга кўп бориб келганлиги учун ўша йўлларда одамларга танилиб қолган эдилар.
Улар бир қавм ёки одамлар олдидан ўтишса, улар:
— Эй Абу Бакр, сенинг олдингдаги одам ким? — деб сўрашар эди.
Абу Бакр эса:
— Бу менга йўл кўрсатувчи, — деб жавоб берар эдилар.
(Яъни, Пайғамбар алайҳиссаломни танитмаслик учун уни "йўл кўрсатувчи" деб атаган эдилар.)
Яъни, аслида ҳам Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳидоят йўлини кўрсатувчилар. Абу Бакр айнан мана шу маънода айтганлар. Лекин одамлар саҳрода йўл кўрсатувчи деб тушунишларини ирода қилганлар.
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 9
Расулуллоҳнинг хулқлари
Ҳеч кимга сир эмаски, табассумнинг одамларга кўрсатадиган таъсири жуда катта ва сеҳрлидир. Аллоҳ таоло инсонларни юзи нурли, атрофидагиларни табассум билан кутиб оладиган кишиларни яхши кўрадиган қилиб яратган. Бундай инсоннинг табассуми қалблардан ҳаёт машаққатлари ва ташвишларини кетказади, атрофда осойишталик муҳитини яратади. Шунинг учун ҳам табассум – барча томонлардан маъқулланган ва мақтовга сазовор хислатлардан бири саналади.
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳам табассумни одат қилган эдилар. Табассум у зотнинг юзларидан кетмас эди. Бу ҳолат у зот билан бирга бўлган, муомала қилган ҳар бир инсонга аён эди. Абдуллоҳ ибн Ҳорис ибн Ҳазм (розияллоҳу анҳу) шундай деган:
«Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам)дан кўра кўпроқ табассум қилувчи одамни кўрмаганман» (Термизий ривояти).
Жарир ибн Абдуллоҳ ал-Бажалий (розияллоҳу анҳу) эса шундай дейди: «Мен Исломни қабул қилганимдан бери Расулуллоҳ мендан ўзларини тўсмаган, мени кўрсалар табассум қилар эдилар» (Бухорий ва Муслим ривояти).
Шу орқали у зот атрофидагиларнинг қалбини забт этиб, уларни ҳақиқатга мойил қилган эдилар.
Ҳадис китобларини ўрганиб кўрсак, Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг ҳолатлари орасида энг кўп учрайдигани — табассум эканини кўрамиз. Баъзан у зот табассумдан ҳам ортиқ қилиб, аммо меъёрни сақлаган ҳолда овоз чиқармай кулиб юборганлар. Имоми Зажжож шундай дейди: «Пайғамбарларнинг кулиши табассумдир».
Ойша онамиз (розияллоҳу анҳо) шундай деганлар: «Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам)ни ҳеч қачон овоз чиқариб, ҳалқумлари кўриниб кетадиган даражада кулиб юборганларини кўрмаганман. У зот фақат табассум қилар эдилар» (Бухорий ва Муслим ривояти).
Али ибн Абу Толиб (розияллоҳу анҳу) Пайғамбар алайҳиссаломни таърифлаб шундай деганлар: «У зотнинг кулишларининг асосий қисми — табассум эди. Табассум қилганларида тишлари оқ булут парчалари каби кўриниб турарди».
Шу асосда Жобир ибн Самуранинг (розияллоҳу анҳу) шундай дегани тушунарли бўлади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) кўпинча сукут сақлар, оз кулар эдилар».
Имом Ибн Ҳажар бу ҳақда шундай изоҳ берган: «Ҳадисларнинг жамланмасидан кўриниб турибдики, Пайғамбаримизнинг одатлари — асосан табассум эди. Баъзан табассумдан ортиқроқ кулишлари ҳам кузатилган. Лекин ортиқча, овозли ва кўп кулиш макруҳ саналади. Чунки бундай кулиш виқорни йўқотади».
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг юзларидаги очиқлик ва табассум ҳақидаги маълумотлар тарих китоблари тўла. У зот инсонлар билан гаплашганда табассум қилар, фатво берганда ҳам кулиб юборар, турли воқеаларга таянч ва руҳий хотиржамлик билан жавоб қайтариб, юзлари нур тарқатар эди.
Бунга бир мисол: Имом Бухорий ва Муслим ривоят қилган ҳадисда Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу) айтади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) жума куни хутба ўқиб турганларида одамлар ўрниларидан туриб, "Ё Расулаллоҳ! Қурғоқчилик бўлди, дарахтлар қуриди, мол-ҳол ҳалок бўлди. Аллоҳдан бизга ёмғир сўранг!" деб бақиришди. Пайғамбаримиз: "Аллоҳим, бизга ёмғир йўлла!" — деб икки марта дуо қилдилар. Шунда осмонга булут чиқиб, ёмғир ёға бошлади. Пайғамбаримиз минбардан тушиб, намоз ўқидилар. Шундан сўнг, кетма-кет бир ҳафта ёмғир тинмай ёғиб турди. Кейинги жумада одамлар яна нидо қилиб: "Уйларимиз вайрон бўлди, йўллар тўсилди. Аллоҳдан ёмғирни тўхтатишини сўранг!" — дейишди. Шунда Пайғамбаримиз табассум қилдилар ва шундай дедилар: "Аллоҳим, ёмғирни атрофимизга ёғдир, лекин бизга ёғдирма!" У зот қўллари билан қаерга ишора қилсалар, ўша ердаги булутлар тарқалар эди. Ёмғир фақат Мадинанинг атрофига ёғиб, шаҳарга ёғмасди. Бу Расулуллоҳнинг муъжизалари ва дуоларининг ижобати эди».
https://t.iss.one/tuhur
Ҳеч кимга сир эмаски, табассумнинг одамларга кўрсатадиган таъсири жуда катта ва сеҳрлидир. Аллоҳ таоло инсонларни юзи нурли, атрофидагиларни табассум билан кутиб оладиган кишиларни яхши кўрадиган қилиб яратган. Бундай инсоннинг табассуми қалблардан ҳаёт машаққатлари ва ташвишларини кетказади, атрофда осойишталик муҳитини яратади. Шунинг учун ҳам табассум – барча томонлардан маъқулланган ва мақтовга сазовор хислатлардан бири саналади.
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳам табассумни одат қилган эдилар. Табассум у зотнинг юзларидан кетмас эди. Бу ҳолат у зот билан бирга бўлган, муомала қилган ҳар бир инсонга аён эди. Абдуллоҳ ибн Ҳорис ибн Ҳазм (розияллоҳу анҳу) шундай деган:
«Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам)дан кўра кўпроқ табассум қилувчи одамни кўрмаганман» (Термизий ривояти).
Жарир ибн Абдуллоҳ ал-Бажалий (розияллоҳу анҳу) эса шундай дейди: «Мен Исломни қабул қилганимдан бери Расулуллоҳ мендан ўзларини тўсмаган, мени кўрсалар табассум қилар эдилар» (Бухорий ва Муслим ривояти).
Шу орқали у зот атрофидагиларнинг қалбини забт этиб, уларни ҳақиқатга мойил қилган эдилар.
Ҳадис китобларини ўрганиб кўрсак, Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг ҳолатлари орасида энг кўп учрайдигани — табассум эканини кўрамиз. Баъзан у зот табассумдан ҳам ортиқ қилиб, аммо меъёрни сақлаган ҳолда овоз чиқармай кулиб юборганлар. Имоми Зажжож шундай дейди: «Пайғамбарларнинг кулиши табассумдир».
Ойша онамиз (розияллоҳу анҳо) шундай деганлар: «Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам)ни ҳеч қачон овоз чиқариб, ҳалқумлари кўриниб кетадиган даражада кулиб юборганларини кўрмаганман. У зот фақат табассум қилар эдилар» (Бухорий ва Муслим ривояти).
Али ибн Абу Толиб (розияллоҳу анҳу) Пайғамбар алайҳиссаломни таърифлаб шундай деганлар: «У зотнинг кулишларининг асосий қисми — табассум эди. Табассум қилганларида тишлари оқ булут парчалари каби кўриниб турарди».
Шу асосда Жобир ибн Самуранинг (розияллоҳу анҳу) шундай дегани тушунарли бўлади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) кўпинча сукут сақлар, оз кулар эдилар».
Имом Ибн Ҳажар бу ҳақда шундай изоҳ берган: «Ҳадисларнинг жамланмасидан кўриниб турибдики, Пайғамбаримизнинг одатлари — асосан табассум эди. Баъзан табассумдан ортиқроқ кулишлари ҳам кузатилган. Лекин ортиқча, овозли ва кўп кулиш макруҳ саналади. Чунки бундай кулиш виқорни йўқотади».
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг юзларидаги очиқлик ва табассум ҳақидаги маълумотлар тарих китоблари тўла. У зот инсонлар билан гаплашганда табассум қилар, фатво берганда ҳам кулиб юборар, турли воқеаларга таянч ва руҳий хотиржамлик билан жавоб қайтариб, юзлари нур тарқатар эди.
Бунга бир мисол: Имом Бухорий ва Муслим ривоят қилган ҳадисда Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу) айтади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) жума куни хутба ўқиб турганларида одамлар ўрниларидан туриб, "Ё Расулаллоҳ! Қурғоқчилик бўлди, дарахтлар қуриди, мол-ҳол ҳалок бўлди. Аллоҳдан бизга ёмғир сўранг!" деб бақиришди. Пайғамбаримиз: "Аллоҳим, бизга ёмғир йўлла!" — деб икки марта дуо қилдилар. Шунда осмонга булут чиқиб, ёмғир ёға бошлади. Пайғамбаримиз минбардан тушиб, намоз ўқидилар. Шундан сўнг, кетма-кет бир ҳафта ёмғир тинмай ёғиб турди. Кейинги жумада одамлар яна нидо қилиб: "Уйларимиз вайрон бўлди, йўллар тўсилди. Аллоҳдан ёмғирни тўхтатишини сўранг!" — дейишди. Шунда Пайғамбаримиз табассум қилдилар ва шундай дедилар: "Аллоҳим, ёмғирни атрофимизга ёғдир, лекин бизга ёғдирма!" У зот қўллари билан қаерга ишора қилсалар, ўша ердаги булутлар тарқалар эди. Ёмғир фақат Мадинанинг атрофига ёғиб, шаҳарга ёғмасди. Бу Расулуллоҳнинг муъжизалари ва дуоларининг ижобати эди».
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 9
Имом Аҳмад ривоят қилган ҳадисда келган: Суҳайб ибн Синан (розияллоҳу анҳу) Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳузурларига келди. У зотнинг олдиларида хурмо ва нон бор эди. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам): «Яқинроқ кел ва бундан егин», дедилар. Суҳайб хурмодан ейя бошлади. Шунда у зот: «Битта кўзинг шамоллабди-ку!» — дедилар. Суҳайб: «Ё Расулаллоҳ! Мен иккинчи кўзим билан еяпман», — деди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) табассум қилдилар.
Зайд ибн Арқам (розияллоҳу анҳу) шундай дейди: «Менга шундай ғам тушдики, бошқа ҳеч кимга бундай ғам тушмаган бўлса керак. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) билан сафарда эдим, ғамдан бошим эгилган эди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) менга яқинлашиб, қулоғимни ишқадилар ва юзимга қараб кулдилар. Қасамки, шу нарсани мен дунёда абадий қолиш билан алмаштирмас эдим» (Термизий ривояти).
Ойша онамиз (розияллоҳу анҳо) ривоят қиладилар: «Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) билан сафарларидан бирида чиқдим. Ўшанда мен ҳали ориқ, эт қўймаган эдим. У зот одамларга: “Олдинга ўтинглар”, — дедилар. Улар кетгач, у зот менга: “Юр, сен билан югуришда беллашамиз”, — дедилар. Югурдик ва мен у зотдан ўтиб кетдим. У зот бу ҳақда ҳеч нарса демадилар. Вақт ўтиб, этли ва оғирроқ бўлиб қолдим, аввалги ҳолимдан фарқли эдим. Кейин яна у зот билан сафарга чиқдим. Расулуллоҳ яна одамларга: “Олдинга ўтинглар”, — дедилар. Кейин менга: “Юр, яна беллашайлик”, — дедилар. Бу сафар у зот мендан ўтиб кетдилар. Шунда у зот кулиб: “Бу ўтган галдаги учун жавоб”, — дедилар» (Имом Аҳмад ривояти).
Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу) шундай дейди: «Бир киши Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳузурларига келиб: “Ё Расулаллоҳ! Тушимда бошим кесилганини кўрдим”, — деди. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам) кулдилар ва: “Қачонки, шайтон бирортангизни тушида ўйнаб кетса, буни одамларга айтиб юрманглар”, дедилар (Муслим ривояти).
https://t.iss.one/tuhur
Зайд ибн Арқам (розияллоҳу анҳу) шундай дейди: «Менга шундай ғам тушдики, бошқа ҳеч кимга бундай ғам тушмаган бўлса керак. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) билан сафарда эдим, ғамдан бошим эгилган эди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) менга яқинлашиб, қулоғимни ишқадилар ва юзимга қараб кулдилар. Қасамки, шу нарсани мен дунёда абадий қолиш билан алмаштирмас эдим» (Термизий ривояти).
Ойша онамиз (розияллоҳу анҳо) ривоят қиладилар: «Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) билан сафарларидан бирида чиқдим. Ўшанда мен ҳали ориқ, эт қўймаган эдим. У зот одамларга: “Олдинга ўтинглар”, — дедилар. Улар кетгач, у зот менга: “Юр, сен билан югуришда беллашамиз”, — дедилар. Югурдик ва мен у зотдан ўтиб кетдим. У зот бу ҳақда ҳеч нарса демадилар. Вақт ўтиб, этли ва оғирроқ бўлиб қолдим, аввалги ҳолимдан фарқли эдим. Кейин яна у зот билан сафарга чиқдим. Расулуллоҳ яна одамларга: “Олдинга ўтинглар”, — дедилар. Кейин менга: “Юр, яна беллашайлик”, — дедилар. Бу сафар у зот мендан ўтиб кетдилар. Шунда у зот кулиб: “Бу ўтган галдаги учун жавоб”, — дедилар» (Имом Аҳмад ривояти).
Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу) шундай дейди: «Бир киши Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳузурларига келиб: “Ё Расулаллоҳ! Тушимда бошим кесилганини кўрдим”, — деди. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам) кулдилар ва: “Қачонки, шайтон бирортангизни тушида ўйнаб кетса, буни одамларга айтиб юрманглар”, дедилар (Муслим ривояти).
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 9
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига Рифаа ал-Қуразийнинг хотини келиб: «Мен Рифаа билан турмуш қурган эдим, у мени уч талоқ билан ажрашди. Кейин Абдурраҳмон ибн Зубайрга турмушга чиқдим», – деди. Шунда Пайғамбар алайҳиссалом унга табассум қилиб: «Сен Рифаага қайтишни истаяпсанми? Йўқ, фақат Абдурраҳмон сенинг асалингдан татиб, сен ҳам унинг асалидан татиб кўрмагунингча мумкин эмас», – дедилар. (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Мен ва Ҳафса рўза тутган эдик. Бизга таом ҳадия қилинди ва биз ундан едик. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузуримизга кирдилар. Ҳафса мендан олдин чиқиб: "Ё Расулаллоҳ, биз иккимиз рўзадор эдик, бизга таом ҳадия қилинди ва биз эса, таомдан едик", – деди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам табассум қилиб: «Ундай бўлса ўрнида бир кун рўза тутинглар», – дедилар. (Байҳақий ривояти)
Шу маънода яна Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда: «Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурларида ўтирган эдик. Бир одам келиб: "Ё Расулаллоҳ, ҳалок бўлдим!" – деди. Пайғамбар: «Нима бўлди?», – дедилар. У: "Мен рўза ҳолимда хотиним билан яқинлик қилдим", – деди. Шунда Пайғамбар: «Қул озод қилиш имконинг борми?», – дедилар. У: "Йўқ", – деди.
«Унда икки ой кетма-кет рўза тута оласанми?», – дедилар. У: "Йўқ", – деди. «Унда олтмиш мискинни таомлантира оласанми?», – дедилар. У: "Йўқ", – деди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам бир муддат жим қолдилар. Кейин у зотга хурмо олиб келишди. Шунда Пайғамбар: «Сўровчи қаерда?», – дедилар. У: "Менман", – деди. Пайғамбар: «Унда шу хурмони олиб садақа қил», – дедилар.
У киши: "Ё Расулаллоҳ, мендан ҳам камбағал одам борми? Қасамки, Мадинанинг икки тоғи орасидаги ҳеч бир хонадон бизнинг уйимиздан камбағал эмас", – деди. Шунда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам кулиб, ҳатто тишлари кўриниб қолди ва: «Унда шу хурмони ўз аҳлингга едир», – дедилар. (Имом Бухорий ва Муслим).
Пайғамбар алайҳиссалом баъзан ўтмиш воқеаларни гапираётган пайтларида ёки эслаганларида табассум ила гапирганлар. Масалан:
Умматларидан бир гуруҳ одамлар Аллоҳ йўлида ғазотга чиқишлари ва денгиз кечишлари ҳақида Аллоҳ томонидан хушхабар берилганини айтганларида, жаннатга ҳаммадан энг охирида кирувчи киши ҳақидаги айтганларида, Аллоҳ таолонинг буюклигини ҳақида бир яҳудий уламосининг гапини эшитганларида, жаннатда деҳқончилик қилиш учун Раббисидан изн сўраган бир киши ҳақида ҳикоя қилганларида...Шунга ўхшаш кўплаб воқеаларда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кулган ёки табассум қилганлари ривоят қилинган.
Хулоса: Табассум инсонлар қалбига етиб бориш ва ҳақиқатни етказишда энг тезкор воситалардан биридир. Бу ҳақда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг умматларига қилган қуйидаги тавсияларининг ўзи кифоя қилади: «Биродаригизни юзига табассум ила боқишингиз ҳам садақадир» (Ибн Ҳиббон ривояти).
https://t.iss.one/tuhur
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Мен ва Ҳафса рўза тутган эдик. Бизга таом ҳадия қилинди ва биз ундан едик. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузуримизга кирдилар. Ҳафса мендан олдин чиқиб: "Ё Расулаллоҳ, биз иккимиз рўзадор эдик, бизга таом ҳадия қилинди ва биз эса, таомдан едик", – деди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам табассум қилиб: «Ундай бўлса ўрнида бир кун рўза тутинглар», – дедилар. (Байҳақий ривояти)
Шу маънода яна Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда: «Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурларида ўтирган эдик. Бир одам келиб: "Ё Расулаллоҳ, ҳалок бўлдим!" – деди. Пайғамбар: «Нима бўлди?», – дедилар. У: "Мен рўза ҳолимда хотиним билан яқинлик қилдим", – деди. Шунда Пайғамбар: «Қул озод қилиш имконинг борми?», – дедилар. У: "Йўқ", – деди.
«Унда икки ой кетма-кет рўза тута оласанми?», – дедилар. У: "Йўқ", – деди. «Унда олтмиш мискинни таомлантира оласанми?», – дедилар. У: "Йўқ", – деди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам бир муддат жим қолдилар. Кейин у зотга хурмо олиб келишди. Шунда Пайғамбар: «Сўровчи қаерда?», – дедилар. У: "Менман", – деди. Пайғамбар: «Унда шу хурмони олиб садақа қил», – дедилар.
У киши: "Ё Расулаллоҳ, мендан ҳам камбағал одам борми? Қасамки, Мадинанинг икки тоғи орасидаги ҳеч бир хонадон бизнинг уйимиздан камбағал эмас", – деди. Шунда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам кулиб, ҳатто тишлари кўриниб қолди ва: «Унда шу хурмони ўз аҳлингга едир», – дедилар. (Имом Бухорий ва Муслим).
Пайғамбар алайҳиссалом баъзан ўтмиш воқеаларни гапираётган пайтларида ёки эслаганларида табассум ила гапирганлар. Масалан:
Умматларидан бир гуруҳ одамлар Аллоҳ йўлида ғазотга чиқишлари ва денгиз кечишлари ҳақида Аллоҳ томонидан хушхабар берилганини айтганларида, жаннатга ҳаммадан энг охирида кирувчи киши ҳақидаги айтганларида, Аллоҳ таолонинг буюклигини ҳақида бир яҳудий уламосининг гапини эшитганларида, жаннатда деҳқончилик қилиш учун Раббисидан изн сўраган бир киши ҳақида ҳикоя қилганларида...Шунга ўхшаш кўплаб воқеаларда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кулган ёки табассум қилганлари ривоят қилинган.
Хулоса: Табассум инсонлар қалбига етиб бориш ва ҳақиқатни етказишда энг тезкор воситалардан биридир. Бу ҳақда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг умматларига қилган қуйидаги тавсияларининг ўзи кифоя қилади: «Биродаригизни юзига табассум ила боқишингиз ҳам садақадир» (Ибн Ҳиббон ривояти).
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 9
Зайд ибн Аслам отасидан ривоят қилади: Ямандан Умар ибн Хаттобга бир неча кийимлар келтирилди. Умар уларни одамларга тақсимлаб берди. Улар ичида жуда ҳам паст сифатли, ёмон бир кийим бор эди. Умар: «Буни нима қилсам экан? Агар бировга берсам, бундаги айбини кўриб қабул қилмайди», деди. Шунинг учун уни бўхча қилиб ўрадида, ўзи ўтирган наматнинг остига қўйди. Кийимнинг бир учини чиқариб қўйди. Қолган кийимларни олдига қўйиб, одамларга тақсимлай бошлади.
Шу пайтда Зубайр ибн Аввом кириб келди. Умар ўша ҳолатда ўтирган эди. Шунда Зубайрнинг кўзи ёмон кийимга тушди ва: — Бу қандай кийим? — деб сўради. Умар: — Буни қўя тур! — деди. Зубайр: — Йўқ, айтинг! Бу нима? Нега у ерда турибди? — деди. Умар ундан юз ўгириб, қайта-қайта: — Қўй буни, у сенга керак эмас! — деди. Зубайр эса яна: — Уни менга беринг! - деди. Умар унга: — Сенга бу ёқмайди, — деди. Зубайр: — Йўқ, мен розиман, ёқтирдим, — деди. Шунда Умар ундан қаттиқ ваъда олди: — Қабул қиласанми? Қайтариб бермайсанми? — деб шарт қўйди. Зубайр рози бўлгач, Умар уни унга отди. Зубайр кийимни олди, унга қараб, у ҳақиқатан ҳам паст сифатли эканини кўрди ва: — Мен буни истамайман, — деди. Умар эса: — Йўқ, энди кеч, қабул қилиб бўлдинг, — деб уни қайтариб олмади.
Бу ривоятдан олинадиган сабоқлар:
Очиқлик ва адолатда эҳтиёткорлик: Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу хеч кимга паст сифатли буюмни мажбуран бермоқчи эмасди. У бунга аҳамият берди ва ҳатто одамлар норози бўлиб қолмаслиги учун уни ажратиб қўйди.
Содда ҳаёт тарзи ва таҳқиқ: Умар раҳбар бўлишига қарамай, оддий ва нозик масалаларга ҳам жиддий ёндашарди. Бу эса раҳбар шахснинг жавобгарлиги ва ишни пухта қилиши кераклигини кўрсатади.
Зубайрнинг ҳаваси ва сўнгги надомати: Зубайр ибн Аввом ҳаддан ташқари қизиқиб, "мен розиман" деб ваъда бериб қўйди. Кейин эса, қайтармоқчи бўлди. Бу орқали шошқалоқлик ва ишни яхши текширмай туриб қарор қилиш қандай оқибатларга олиб келишини кўрамиз.
Ваъдага вафо: Умар ундан ваъда олгач, орқага қайтмади. "Қабул қилдинг, энди бу сенки", деди. Бу инсонларни ваъдага, сўзга ва масъулиятга ўргатишнинг гўзал намунасидир.
Бу ривоят, раҳбарликдаги ҳикмат, одоб ва ҳаётдаги ибратларни ўргатади.
https://t.iss.one/tuhur
Шу пайтда Зубайр ибн Аввом кириб келди. Умар ўша ҳолатда ўтирган эди. Шунда Зубайрнинг кўзи ёмон кийимга тушди ва: — Бу қандай кийим? — деб сўради. Умар: — Буни қўя тур! — деди. Зубайр: — Йўқ, айтинг! Бу нима? Нега у ерда турибди? — деди. Умар ундан юз ўгириб, қайта-қайта: — Қўй буни, у сенга керак эмас! — деди. Зубайр эса яна: — Уни менга беринг! - деди. Умар унга: — Сенга бу ёқмайди, — деди. Зубайр: — Йўқ, мен розиман, ёқтирдим, — деди. Шунда Умар ундан қаттиқ ваъда олди: — Қабул қиласанми? Қайтариб бермайсанми? — деб шарт қўйди. Зубайр рози бўлгач, Умар уни унга отди. Зубайр кийимни олди, унга қараб, у ҳақиқатан ҳам паст сифатли эканини кўрди ва: — Мен буни истамайман, — деди. Умар эса: — Йўқ, энди кеч, қабул қилиб бўлдинг, — деб уни қайтариб олмади.
Бу ривоятдан олинадиган сабоқлар:
Очиқлик ва адолатда эҳтиёткорлик: Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу хеч кимга паст сифатли буюмни мажбуран бермоқчи эмасди. У бунга аҳамият берди ва ҳатто одамлар норози бўлиб қолмаслиги учун уни ажратиб қўйди.
Содда ҳаёт тарзи ва таҳқиқ: Умар раҳбар бўлишига қарамай, оддий ва нозик масалаларга ҳам жиддий ёндашарди. Бу эса раҳбар шахснинг жавобгарлиги ва ишни пухта қилиши кераклигини кўрсатади.
Зубайрнинг ҳаваси ва сўнгги надомати: Зубайр ибн Аввом ҳаддан ташқари қизиқиб, "мен розиман" деб ваъда бериб қўйди. Кейин эса, қайтармоқчи бўлди. Бу орқали шошқалоқлик ва ишни яхши текширмай туриб қарор қилиш қандай оқибатларга олиб келишини кўрамиз.
Ваъдага вафо: Умар ундан ваъда олгач, орқага қайтмади. "Қабул қилдинг, энди бу сенки", деди. Бу инсонларни ваъдага, сўзга ва масъулиятга ўргатишнинг гўзал намунасидир.
Бу ривоят, раҳбарликдаги ҳикмат, одоб ва ҳаётдаги ибратларни ўргатади.
https://t.iss.one/tuhur
April 9
Ҳанш ибн Муътамардан ривоят қилинади, бир куни икки киши Қурайшлик бир аёлнинг ҳузурига келиб, унга 100 динор топшириб: — Бу пулни биз иккаламиз келсаккина берасан, агар фақат биттамиз келсак бермайсан, — деб айтдилар. Шу тарзда аёл улардан пулни олди ва бир йил давомида уларни кутди. Бир йилдан сўнг, улардан бири аёлга келиб: — Менинг шеригим вафот этди, шунинг учун пулни менга бер, — деди. Аёл унинг талабини рад этди ва: — Сизлар айтган эдингиз: "Пулни биттамизга бермайсан, фақат бирга келсак топширасан", — деб, шунинг учун бермайман, деди. Шунда у аёлни оиласи ва қўшнилари билан бирга сиқувга олди ва ниҳоят, аёл пулни унга беришга мажбур бўлди.
Бир йилдан кейин, иккинчи киши келди. У ҳам пулни беришни талаб қилди. Аёл унга жавобан: — Сенинг шеригинг келиб, сени вафот этганингни айтди ва шундан кейин пулни унга бердим, деди.
Шундан кейин улар бу масалада Умар ибн Хаттобга мурожаат қилиб бордилар. Умар уларнинг иши бўйича аёлнинг зарарига ҳукм чиқармоқчи эди, лекин аёл: — Аллоҳ номи билан сўрайман, илтимос, бизни ҳазрати Алининг ҳузурига юборинг, — деб сўради. Шу тариқа, уларни Али ибн Абу Толибга юбордилар. Али уларнинг ҳаракатларини тушуниб, уларнинг аёлни алдаганини сездилар. Али улардан сўради: — Сизлар айтганингиздай, пулни икковингиз бирга олиб келиб бериб, бирга олишни шарт қилган эдингизми? — Ҳа, — деб жавоб берди. Али унга: — Агар шундай бўлса, сизларнинг пулларингиз ҳали бизда турибди. Боргинда, шеригинг билан бирга келгин, шунда пулни оласан, — дедилар.
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Бир йилдан кейин, иккинчи киши келди. У ҳам пулни беришни талаб қилди. Аёл унга жавобан: — Сенинг шеригинг келиб, сени вафот этганингни айтди ва шундан кейин пулни унга бердим, деди.
Шундан кейин улар бу масалада Умар ибн Хаттобга мурожаат қилиб бордилар. Умар уларнинг иши бўйича аёлнинг зарарига ҳукм чиқармоқчи эди, лекин аёл: — Аллоҳ номи билан сўрайман, илтимос, бизни ҳазрати Алининг ҳузурига юборинг, — деб сўради. Шу тариқа, уларни Али ибн Абу Толибга юбордилар. Али уларнинг ҳаракатларини тушуниб, уларнинг аёлни алдаганини сездилар. Али улардан сўради: — Сизлар айтганингиздай, пулни икковингиз бирга олиб келиб бериб, бирга олишни шарт қилган эдингизми? — Ҳа, — деб жавоб берди. Али унга: — Агар шундай бўлса, сизларнинг пулларингиз ҳали бизда турибди. Боргинда, шеригинг билан бирга келгин, шунда пулни оласан, — дедилар.
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 9
Бир яҳудий амир-ул-мўминийн Али разияллоҳу анҳуга: «Сизлар ҳали пайғамбарингизни дафн этмай туриб, муҳожир ва ансорлар: «Биздан бир амир, сиздан бир амир!» дединглар, деди. Шунда Али разияллоҳу анҳу унга жавобан: «Сизлар ҳали денгизнинг нами қадамларингиздан қуримай туриб: «Бизларга битта илоҳ қилиб бер!» дедингиз, дедилар».
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 9
Абдуллоҳ ибн Иёш ривоят қилади, бир куни Шаъбий уйининг эшиги олдида ўтирган эди. Шунда бир киши унинг ёнидан ўтиб қолиб, шундай деди: «Аллоҳ сени ислоҳ қилсин! Мен намоз ўқиётган эдим, бурнимга бармоғимни тиқдим ва унга қон илашиб чиқди. Нима деб ўйлайсан: ҳижома қилдиришим керакми ёки томир олдиришимми?» Шаъбий қўлларини кўтариб: «Алҳамдулиллаҳ, Аллоҳ бизни фиқҳдан энди ҳижомага ўтказиб қўйибдида!»-деди.
Изоҳ: Бу воқеа орқали Шаъбий ҳазратлари баъзи инсонларнинг дин масалаларида ҳаддан ошиб, ноўрин саволлар беришига ҳазиломуз танбеҳ бермоқдалар.
Бир киши Шурайҳ қози ҳузурида гуноҳини тан олди, кейин эса бориб бу гапини инкор қилмоқчи бўлди. Шунда Шурийҳ қози унга: «Холангнинг синглисини ўғли сенга қарши гувоҳлик бериб бўлди!»-деди.
Изоҳ: Бу ерда Шурайҳ қози ҳазил қилиб гапиряптилар — «холангнинг синглисини ўғли» дегани, аслида ўша одамнинг ўзи бўлади. Яъни, сен ўзинг тан олгансан, энди уни инкор қилишнинг фойдаси йўқ, демоқчи.
Бир куни Омир Шаъбий ҳадис ривоят қилиб: Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам) шундай деганлар:
«Саҳарлик қилинглар, бирортангиз ҳеч бўлмаса бармоғини тупроққа теккизиб, кейин оғзига солиб бўлса ҳам»-деди. Шунда бир киши: «Қайси бармоғини?»- деб сўради. Шаъбий оёғининг бош бармоғини ушлаб: «Мана буни!» - деди.
Изоҳ: Бу ривоятда Шаъбий ҳазратлари сўровчининг мантиқсиз ва ортиқча саволига ҳазил билан жавоб бермоқдалар. Ҳадиснинг моҳияти – саҳарлик қилишнинг муҳимлигини таъкидлаш бўлиб, қайси бармоқ экани муҳим эмас.
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Изоҳ: Бу воқеа орқали Шаъбий ҳазратлари баъзи инсонларнинг дин масалаларида ҳаддан ошиб, ноўрин саволлар беришига ҳазиломуз танбеҳ бермоқдалар.
Бир киши Шурайҳ қози ҳузурида гуноҳини тан олди, кейин эса бориб бу гапини инкор қилмоқчи бўлди. Шунда Шурийҳ қози унга: «Холангнинг синглисини ўғли сенга қарши гувоҳлик бериб бўлди!»-деди.
Изоҳ: Бу ерда Шурайҳ қози ҳазил қилиб гапиряптилар — «холангнинг синглисини ўғли» дегани, аслида ўша одамнинг ўзи бўлади. Яъни, сен ўзинг тан олгансан, энди уни инкор қилишнинг фойдаси йўқ, демоқчи.
Бир куни Омир Шаъбий ҳадис ривоят қилиб: Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам) шундай деганлар:
«Саҳарлик қилинглар, бирортангиз ҳеч бўлмаса бармоғини тупроққа теккизиб, кейин оғзига солиб бўлса ҳам»-деди. Шунда бир киши: «Қайси бармоғини?»- деб сўради. Шаъбий оёғининг бош бармоғини ушлаб: «Мана буни!» - деди.
Изоҳ: Бу ривоятда Шаъбий ҳазратлари сўровчининг мантиқсиз ва ортиқча саволига ҳазил билан жавоб бермоқдалар. Ҳадиснинг моҳияти – саҳарлик қилишнинг муҳимлигини таъкидлаш бўлиб, қайси бармоқ экани муҳим эмас.
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 9
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Маърифий суҳбатлар: Аёлларни ҳурмат қилиш - олий қадрият!
April 10
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Маърифий суҳбатлар: Закот – молиявий ибодатдир
April 10
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Маърифий суҳбатлар: Омонатдорлик - инсоний фазилат
April 10
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Маърифий суҳбатлар: Исломда силаи раҳм масаласи
April 10
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Маърифий суҳбатлар: Ёлғон ва фирибгарлик оғир гуноҳдир
April 10
Усмон ибн Саид ар-Роззий айтди:
— Биздан бўлган ишончли зот менга ҳикоя қилиб берди:
Бишр Марисий вафот этганида, суннат ва илм аҳлидан бирор киши унинг жанозасига қатнашмади, фақат Убайд аш-Шавнизийгина иштирок этди. У жанозадан қайтгач, одамлар уни маломат қилишди (айблашди). Шунда у:
— Менга қаранглар, сизларга нима учун борганимни айтиб берайми?-, деди. Мен у жанозада ҳозир бўлиб, унда олган ажримдек ажрни бошқа ҳеч бир жанозада умид қилмаганман. Мен сафда турганимда шундай деб дуо қилдим: «Илоҳим! Бу қулинг охиратда Сени кўришга иймон келтирмас эди; Илоҳим, уни мўминлар Сени кўрадиган кунда Ўзингдан унинг юзини тўсгин;
Илоҳим! Бу қулинг қабр азобини инкор қилар эди; Илоҳим, уни қабрида шундай азоблаки, ҳеч бир бандангни бундай азобламаган бўл;
Илоҳим! Бу қулинг мизон (амаллар тарозиси)ни инкор қилар эди; Илоҳим, унинг тарозисини Қиёмат кунида енгил қилиб қўй;
Илоҳим! Бу қулинг шафоатни инкор қилар эди; Илоҳим, Қиёмат куни унга бирорта махлуқингни шафоатчи қилма».
— Шунда одамлар уни маломат қилмай қўлишди ва кулишди.
https://t.iss.one/tuhur
— Биздан бўлган ишончли зот менга ҳикоя қилиб берди:
Бишр Марисий вафот этганида, суннат ва илм аҳлидан бирор киши унинг жанозасига қатнашмади, фақат Убайд аш-Шавнизийгина иштирок этди. У жанозадан қайтгач, одамлар уни маломат қилишди (айблашди). Шунда у:
— Менга қаранглар, сизларга нима учун борганимни айтиб берайми?-, деди. Мен у жанозада ҳозир бўлиб, унда олган ажримдек ажрни бошқа ҳеч бир жанозада умид қилмаганман. Мен сафда турганимда шундай деб дуо қилдим: «Илоҳим! Бу қулинг охиратда Сени кўришга иймон келтирмас эди; Илоҳим, уни мўминлар Сени кўрадиган кунда Ўзингдан унинг юзини тўсгин;
Илоҳим! Бу қулинг қабр азобини инкор қилар эди; Илоҳим, уни қабрида шундай азоблаки, ҳеч бир бандангни бундай азобламаган бўл;
Илоҳим! Бу қулинг мизон (амаллар тарозиси)ни инкор қилар эди; Илоҳим, унинг тарозисини Қиёмат кунида енгил қилиб қўй;
Илоҳим! Бу қулинг шафоатни инкор қилар эди; Илоҳим, Қиёмат куни унга бирорта махлуқингни шафоатчи қилма».
— Шунда одамлар уни маломат қилмай қўлишди ва кулишди.
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 10
Саъид Варроқ айтади: Аъмашнинг бир қўшниси бор эди, у доимо унга: “Келинг, уйимга кириб бир бўлак қотган нон билан туз еб кетинг”, дер эди. Аммо Аъмаш ҳар гал рад этар эди. Бир куни қўшниси яна таклиф қилди ва бу сафар Аъмашнинг қорни бир оз оч экан, “Майли борайлик”, деди. Уйга киришди ва қўшниси ростдан ҳам фақат бир бўлак қотган нон билан туз олиб чиқди. Шу пайт бир тиланчи эшик қоқди. Қўшниси чиқиб унга: “Аллоҳ баракангни берсин”, деди. Тиланчи яна сўради. Уй эгаси: “Баракангни берсин”, деди. Учинчи марта яна сўраган эди, қўшниси: “Йўқол бу ердан, акс ҳолда ҳозир уйимдан калтак олиб чиқиб ураман!” деди. Шунда уйни ичида ўтирган Аъмаш тиланчига қараб: “Эй, тиланчи кетaқол! Йўқса, ҳақиқатан ҳам калтак билан уради. Чунки, мен ваъдага вафо қилишда бу одамга ўхшаганини кўрмаганман. Бир йилдан бери мени уйига таклиф қилиб бир бурда қотган нон ва туз билан меҳмон қилишини ваъда берар эди, ростдан ҳам бугун шу нарсаларни берди, Аллоҳга қасамки, бундан ортиқ бирор нарса қўшмади ҳам”, деди.
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 14
Ибн Абу Дуод аҳли сунна уламоларига Қуръонни махлуқ дедириш билан синов қилинаётган (миҳна) даврида, ал-Ҳарис ибн Мискинга: «Қуръон махлуқ (яратилган) деб гувоҳлик бер!» деди. Шунда ал-Ҳарис шундай деди: «Мен мана бу тўртта нарса махлуқ эканлигига гувоҳлик бераман», деб тўрт бармоғини очиб кўрсатди ва: Таврот, Инжил, Забур ва Фурқон (Қуръон), деди. Шундай қилиб у ўзини синовдан қутқариб қолди.
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Абулфараж ибн ал-Жавзийнинг “Зариф ва ҳазилкашлар ҳақидаги хабарлар” китобидан.
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 14
Бугунги кунда ҳижрат қилиш йўқ
Имом Бағовий, Ибн Мандаҳ ва Абу Нуъайм роҳимаҳумуллоҳ Солиҳ ибн Башир ибн Фудайкдан ривоят қиладилар, боболари Фудайк розияллоҳу анҳу Пайғамбар алайҳиссаломнинг олдиларига келиб: Ё расулуллоҳ! Баъзи кишилар: ким ҳижрат қилмаса ҳалок бўлади, демоқдалар – деди. Шунда Пайғамбар алайҳиссалом: “Эй, Фудайк! Намозни ўқи, закотни бер, гуноҳни тарк эт, ўз қавмингни ерининг ҳохлаган жойида яша, шунда муҳожир бўласан” – дедилар.
Имом Бухорий роҳимаҳуллоҳ Ато ибн Абу Рабоҳдан ривоят қиладилар, у киши дедилар: Мен Убайд ибн Умайр ал-Лайсий билан бирга Оиша розияллоҳу анҳони зиёратларига бордик ва ҳижрат ҳақида сўрадик. Шунда Оиша розияллоҳу анҳо: Бугунги кунда ҳижрат йўқ. Илгари мўминлар фитнадан қўрқиб, динларини қутқариш учун Аллоҳ ва Росулига қочишган эди. Бугун эса, Аллоҳ таоло исломни зоҳир қилди, бугун мўмин киши қаерда бўлмасин роббисига ибодат қилиши мумкин, - дедилар.
https://t.iss.one/tuhur
Имом Бағовий, Ибн Мандаҳ ва Абу Нуъайм роҳимаҳумуллоҳ Солиҳ ибн Башир ибн Фудайкдан ривоят қиладилар, боболари Фудайк розияллоҳу анҳу Пайғамбар алайҳиссаломнинг олдиларига келиб: Ё расулуллоҳ! Баъзи кишилар: ким ҳижрат қилмаса ҳалок бўлади, демоқдалар – деди. Шунда Пайғамбар алайҳиссалом: “Эй, Фудайк! Намозни ўқи, закотни бер, гуноҳни тарк эт, ўз қавмингни ерининг ҳохлаган жойида яша, шунда муҳожир бўласан” – дедилар.
Имом Бухорий роҳимаҳуллоҳ Ато ибн Абу Рабоҳдан ривоят қиладилар, у киши дедилар: Мен Убайд ибн Умайр ал-Лайсий билан бирга Оиша розияллоҳу анҳони зиёратларига бордик ва ҳижрат ҳақида сўрадик. Шунда Оиша розияллоҳу анҳо: Бугунги кунда ҳижрат йўқ. Илгари мўминлар фитнадан қўрқиб, динларини қутқариш учун Аллоҳ ва Росулига қочишган эди. Бугун эса, Аллоҳ таоло исломни зоҳир қилди, бугун мўмин киши қаерда бўлмасин роббисига ибодат қилиши мумкин, - дедилар.
https://t.iss.one/tuhur
Telegram
Homidjon Ishmatbekov
Ушбу телеграмм каналда сиз диний илмий-оммабоп маълумотларга эга бўлиб борасиз. Аллоҳ таоло барчамизга билганларимизга амал қилмоқликни насиб айласин.
April 15