🧠 Emotsional intellektni rivojlantiruvchi neyrogimnastika mashqlari

Emotsional intellektni rivojlantiruvchi neyrogimnastika mashqlari bir vaqtning o‘zida miya faoliyatini kuchaytirish va hissiy barqarorlikni yaxshilashga xizmat qiladi.

➖ Bola o‘z hissiyotlarini yaxshiroq anglaydi va ifoda eta oladi.

➖ Ijtimoiy ko‘nikmalarni mustahkamlaydi.

➖ Boshqalar hissiyotini tushunishga (empatiya) yordam beradi.

➖ O‘zaro muloqot va jamoaviy ishlarda muvaffaqiyat oshadi.

➖ E’tibor va xotirani mustahkamlaydi.

➖ Mashqlar bolalarda uzoq va qisqa muddatli xotira yaxshilaydi.

Siz ham farzandingiz bilan birga bajarib koʼring!

#Neyrogimnastika
#KreativFikrlash
#AqliyRivojlanish
#emotsional_intellekt

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

"Teskari buyruqlar" o‘yini

Maqsad:

Bolalarda axloqiy tarbiyaning “oltin qoidasini” – “Sen o‘zingga qanday munosabatni istasang, odamlarga ham xuddi shunday munosabatda bo‘l” degan tamoyilni ongli ravishda anglash va hayotda qo‘llash ko‘nikmasini shakllantirish.

O‘yin tartibi:

➖ O‘yin bir nechta ishtirokchilardan iborat guruh uchun mo‘ljallangan.

➖ Boshqaruvchi belgilanadi. Bu odatda kattaroq yoshdagi ishtirokchi bo‘lib, o‘yin sirini biladi.

➖ Har bir ishtirokchi boshqaruvchi uchun topshiriq o‘ylab topadi: masalan, xo‘rozcha qichqirish, qorong‘i sandiqchaga kirish, mushukni qulog‘idan silash kabi topshiriqlar.

➖ Topshiriqlar qanday bo’lishga qaramay, ular hech kimga zarar yetkazmasligi lozim.

➖ Barcha ishtirokchilar o‘z topshiriqlarini aytib bo‘lgach, boshqaruvchi o‘yinning asosiy “kutilmagan burilishini” e’lon qiladi: topshiriqlarni u emas, balki o‘ylab topgan o‘yinchilar bajaradi.

E’tibor berilishi kerak bo‘lgan jihatlar:

O‘yinning tarbiyaviy samarasi ilk marotaba o‘tkazilganda yuqori natija beradi.

Keyingi safar bolalar o‘yin sirini bilgan holda, ancha ehtiyotkorlik bilan, o‘zlariga tatbiq etiladigan topshiriqlarni tanlashadi.

Bu esa ularga o‘z harakatlariga boshqalar nuqtai nazaridan qarashni o‘rgatadi.

O‘yinni rang-baranglashtirish uchun uni tarqatmalar formatiga moslashtirish mumkin:

➖ Barcha ishtirokchilar topshiriqlarni qog‘ozga yozadilar;
➖ Qog‘ozlar o‘ralib, shapka yoki qutiga solinadi;
➖ Har bir ishtirokchi navbat bilan qog‘oz olib, undagi topshiriqni bajaradi.

Bu ko‘rinish o‘yinga syurpriz va kulgu elementini qo‘shishi bilan bolalarda noan’anaviy vaziyatlarga moslashuvchanlik va empatiyani rivojlanadi.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

"Umumiy kayfiyat" o'yini

Maqsad: Suhbatdoshning kayfiyatini tushunish va his qilish ko‘nikmalarini rivojlantirish.

1-bosqich:

Eng yaxshi quvonch, qo‘rqish, g‘azab, qayg‘u ifodasini tanlash bo‘yicha tanlov e’lon qilinadi (keyinchalik emotsiyalar ro‘yxati kengaytirilishi mumkin).

Kayfiyat mimika va imo-ishoralar orqali ifodalanadi. So‘ngra, his-tuyg‘uni ifodalash aniqlangach, rahbar har bir boladan ushbu holatga mos keladigan tovushni o‘ylab topishni va chiqarishni so‘raydi.

Agar vazifa qiyin kechsa, bolalarning hayotiy tajribasiga asoslangan holatlar bilan bog‘lash mumkin: “Sen bilan ham qachon quvonchli yoki qachon noqulay voqea bo‘lganini esla va hokazo.”

Agar bolalar bir-birining harakatlarini takrorlay boshlasa, topshiriq ko‘zlari yopiqligida bajarilishi mumkin va kerakli ifoda topilganda ochiladi.

2-bosqich:

Juftliklarda ishlash. Ba’zi asosiy emotsiyalar tanlanadi: bular qo‘rqish, hayrat, quvonch, qayg‘u bo’lishi. Bolalar orqasiga qarab turib, “bir-ikki-uch” sanalganda bir xil kayfiyatni ifodalaydi, hech narsa kelishmaydi.

Muhim jihat — bir-birini iloji boricha his qilish. Juftlikda 2-3 marta ketma-ket holatlar mos kelishi yaxshi natija hisoblanadi.

3-bosqich:

Asosiy emotsiyalarni, masalan, qo‘rqish, qayg‘u, quvonch uchun yagona umumiy belgi ishlab chiqiladi.

Bu bosqichda muhim jihat — ma’lum holatni ifodalovchi ko‘rinadigan belgilarni muhokama qilinadi va aniqlanadi.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

#dolzarb90kun

📢 DIQQAT, O‘QUVCHILAR!

Yozgi ta’til boshlandi. Hordiq olish chog‘ida xavfsizlik haqida unutmang!

➖ Quyoshda bosh kiyimsiz yurmang.

➖ Suv havzalarida faqat kattalar kuzatuvida cho‘miling.

➖ Begona kishilarga ishonmang.

➖ Uyda yolg‘iz qolganingizda gaz va elektrga ehtiyot boʼling.

➖ Tabiat bilan ehtiyotkorona munosabatda bo‘ling.

➖ Yo‘l harakati qoidalariga rioya qiling.

➖ Favqulodda yordam raqamlarini yodlab oling.

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

✨ "Fantazyorlar" o‘yini

Maqsad:

Bolalarda tasviriy obrazlar orqali hissiy holatlarni tahlil qilish ko‘nikmasini shakllantirish, emotsional sezgirlikni va fantaziya salohiyatini rivojlantirish.

O‘yin tartibi:

➖ O‘yin uchun insonlarning turli hissiy holatlarini ifodalovchi bir nechta rasm tayyorlang.

Masalan: quvonch, g‘am, ajablanish, qo‘rquv va boshqalar.

➖ Bola rasmga qarab, unda nimani ko‘rayotganini so‘zlab bersin.

➖ So‘ngra undan ushbu holatga nima sabab bo‘lganini o‘ylab topishni so‘rang.

Masalan: bu holatgacha nima bo‘lgan?

➖ Endi birga o‘ylab ko‘ring: bu holatdan keyin nima sodir bo‘lishi mumkin?

Voqeani davom ettiring va bola bilan birgalikda hikoya tuzing.

E’tibor qaratilishi kerak bo‘lgan jihatlar:

Rasmdagi kichik detallarni ko‘rish va ularni izohlash bolaning kuzatuvchanligini oshiradi.

Bu o‘yinni muntazam takrorlab borsangiz, vaqt o‘tishi bilan bolaning e’tibori va emotsional anglash qobiliyati sezilarli darajada ortganini ko‘rasiz.

Yana bir foydali jihat — bola obrazlar orqali o‘z ichki holatini ham bilvosita ifoda eta oladi.

Shu sababli, bu o‘yin nafaqat tasavvurni, balki psixologik farovonlikni ham mustahkamlovchi samarali vosita bo‘lib xizmat qiladi.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

🌷Hamma uchun sovg‘a (rangli gullar) o'yini

Maqsad: Jamoaviylik tuyg‘usini rivojlantirish, do‘stlashishni qo‘llab-quvvatlash, to‘g‘ri tanlov qilishni o‘rgatish va tengdoshlar bilan hamkorlikni mustahkamlash.

Bolalarga vazifa:

"Agar sen sehrgar bo‘lsang va mo‘jizalar qilolsang, hozir hammamizga nima sovg‘a qilarding?" yoki "Agar bizda Rangli gul bo‘lsa, qaysi tilakni amalga oshirishni xohlarding?"

Faoliyat jarayoni:

➖ Har bir bola umumiy guldan bir barg uzib oladi.
➖ O‘z tilagini ovoz chiqarib aytadi.
➖ Tilaklar bir-biriga uzatiladi va jamoaviy energiya yaratiladi.

Natija:

Barcha bolalar o‘z tilaklarini bildirish orqali bir-biriga mehr ko‘rsatadi va birgalikda ijobiy muhit yaratadilar.

Tavsiya:

Faoliyatni suratga olib, guruhning birlashgan energiyasini aks ettiruvchi rasm yoki video tayyorlang.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

🖼 “Noto‘g‘ri rasm” o‘yini

Maqsad: Bolalarga ijodiy fikrlashni rag‘batlantirish va ijtimoiy norma haqida mulohaza yuritishni o‘rgatish.

Bu mashq ijodkorlikni va ijtimoiy norma haqida mulohaza yuritishni rivojlantiradi.

Ushbu o‘yin orqali bolalarda quyidagi ko‘nikmalar shakllantiriladi:

➖ yaratish;
 ➖ sharhlash;
➖ tahlil ;
➖ ijtimoiy tafakkur.

O‘tkazilish bosqichlari:

Vazifani tushuntirish:

➖ Bolalarga “bugun biz noan’anaviy, ‘noto‘g‘ri’ rasm chizamiz” deya aytib, ularni shunday rasm chizishlariga ruxsat bering.

➖ “Osmonda yashil bulutlar yoki qora quyosh bo‘lsa-chi?” kabi misollar keltiring, ularni fikrlashga undang.

Ijodiy jarayon:

➖ Har bir bola rasm chizadi, unda “noto‘g‘ri” ranglar, shakllar yoki manzara ishlatiladi.

➖ Rassomlar o‘zlarining qarorlarini erkin asoslashga chaqiriladi: “Nega yashil bulut tanladim?”, “Bu menimcha qanday hisni bildiradi?”kabi savollarga javob beriladi.

Muhokama qilish:

➖ Guruh muhokamasida savollar:

🔹 “Bu rasm sizga nega noto‘g‘ri tuyuldi?”
🔹 “Qaysi qism tushunarsizroq?”

➖ Muhokama bolalarning fikr yuritishini va ijtimoiy norma haqida tasavvurini kengaytiradi.

➖ Har bir rasm orqali hissiyotlar tasnifi qilinadi: “Bu rasm men uchun qanday kayfiyatni anglatadi?”

➖ Ijodiy va odatiy tashqaridan qarash orqali bolalar tanqidiy yondashuvni rivojlantiradi.

Variantlar bilan ishlash:

➖ O‘xshash topshiriqni ranglar, chiziq uslublari yoki abstraktsiya bilan kengaytiring: “Noto‘g‘ri” iboralarni berib, ixtiyoriy yondashuvlarga imkon yarating.

Yakun:

➖ Qisqa yakun: har bir bola “Men bugun asosan … sababli yashil bulut chizganman” deb izoh beradi.

➖ O‘rganilgan hissiyot va ijtimoiy konteptlarni qisqa jumla yoki rasm orqali mustahkamlanadi.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

🏕 Ekskursiyalar

Ekskursiyalarni har qanday yosh guruhidagi o‘quvchilar yaxshi ko‘radi. O‘rganilayotgan mavzular bilan bog‘liq joyga tashkillashtirilgan ekskursiya ta’lim jarayonini yanada qiziqarli bo‘lishini ta’minlaydi.

Bu, shuningdek, o‘quvchilarga kuzatish, savollar berish va sinfdan tashqaridagi tajribaga ega bo‘lish imkoniyatini yaratadi.

Ekskursiyalarni samarali o‘tkazish uchun o‘qituvchilar quyidagi usullardan foydalanishlari mumkin:

Mavzuga mos joylarni tanlash: Ekskursiya o‘tkaziladigan joylar o‘rganilayotgan mavzu bilan to‘liq bog‘liq bo‘lishi kerak.

Masalan, tarix darsida tarixiy obidalarga, biologiya darsida tabiatga oid joylarga tashrif buyurish o‘quvchilarga mavzuni yanada chuqurroq tushunishga yordam beradi.

Oldindan tayyorgarlik: Ekskursiyaga chiqishdan oldin o‘qituvchi o‘quvchilarga tashrif buyuriladigan joy haqidagi ma'lumotlarni taqdim etishi, kerakli savollarni belgilab berishi va o‘quvchilarning kuzatish ko‘nikmalarini rivojlantirish uchun tayyorlov mashqlari o‘tkazishi lozim.

Savollar va kuzatish: Ekskursiya davomida o‘quvchilarga ma'lum savollarni berish yoki kuzatish vazifalarini topshirish, ularni faol ishtirok etishga undaydi.

O‘quvchilar tashrif buyurilgan joylarda o‘z bilimlarini amaliyotda qo‘llash imkoniyatiga ega bo‘ladilar.

Jamoaviy faoliyatlar: Ekskursiya davomida guruhlarga bo‘linib, o‘quvchilar jamoada ishlashlari, o‘z fikrlarini baham ko‘rishlari va o‘rganilgan materialni yanada mustahkamlashlari mumkin.

Bunday faoliyatlar o‘quvchilarning jamoadagi aloqalarni rivojlantiradi.

Refleksiya va muhokama: Ekskursiya tugagandan so‘ng, o‘quvchilar bilan o‘tkazilgan faoliyatlar, kuzatishlar va o‘rganilgan mavzular haqida muhokama o‘tkazish, o‘quvchilarning o‘zlashtirgan bilimlarini mustahkamlashga yordam beradi.

📚 Ekskursiyalar o‘quvchilarga sinfdan tashqarida, haqiqiy hayotdagi tajribalarni olish imkonini beradi. Bu esa o‘rganilgan mavzuni yanada yodda qolishini ta’minlaydi va yanada qiziqarli qiladi.

Bu metod o‘quvchilarning bilimlarini chuqurlashtirish, amaliy ko‘nikmalarni oshirish va ta'limni qiziqarli qilishda muhim ahamiyatga ega.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

🐱 “Mushukchani uyg‘ot” o‘yini

O‘yinga tayyorlanish:

➖ Bolalarga o‘yin maqsadi haqida qisqa tushuntirish beriladi:

“Mushukchani muloyim uyg‘otamiz. U tinch uxlayapti, shovqin qilishdan va qo’pol harakatlardan ehtiyot bo‘lamiz.”

➖ Muhitni tinch, diqqatni jamlash uchun mos holatga keltiring:

Yoritilgan xona, yumshoq musiqa, agar mavjud bo‘lsa — gilamcha yoki stul ustida joy.

Ko‘rsatma berish:

➖ Tarbiyachi “uyg‘otuvchi” rolini o‘ynaydi:

Yengil, sekin harakatlar bilan mushukcha (yumshoq o‘yinchoq) ustidan “Xo‘p, qani endi uyg‘on-chi” kabi muloyim iboralarni aytadi.

➖ Yuqori va past ovoz balandligini farqlaydi, bolalarda sezgirlikni oshiradi.

➖ Bu bosqich bolaning mimikasi va tanasini kuzatib, qanday reaksiya berish kerakligini model qiladi .

Amaliy bosqich:

➖ Bolalarga navbat beriladi: har bir bola o‘z mushukchasini ehtiyotkorlik bilan uyg‘otadi, sekin gapiradi va yumshoq teginadi.

➖ Ularning harakatlari va ovoz ohanglari kuzatiladi va zarur qo‘llab quvvatlaydi.

Muhokama

Jarayon tugagach, guruh bilan birgalikda mulohaza yuritadi:

🔹 “Kimning ovozi eng chiroyli bo‘ldi?”
🔹 “Mushukcha o’zini qanday his qildi?”
🔹 “Nega sekin ovoz tanlandi?”

Bu bosqich bolalarda boshqalar hissiyotini tushunish va izohlash ko‘nikmasini mustahkamlaydi .

➖ Yordam beruvchi rollarni almashtirish, respublika shaklida yangi iboralar bilan o‘ynash mumkin.

Masalan, “mehri muhabbatli quchoqlash”, “yoqimli iboralar”.

➖ Har bir turdan keyin hissiyot nomi bilan bog‘liq boshqa amaliyotini kiritish tavsiya qilinadi.

Masalan, “Men mushukchaga muloyimlik bilan murojaat qildim”.

Yakuniy faoliyat

➖ O‘yin yakunida bolalarga hissiyot so‘zlarini aytib berishlari taklif etiladi:

“Mushukchani qanday uyg‘otdim?”, “Meni ohista va hurmatim uni qanday his qildirdi?”

Qisqa qo‘shiq, she’r yoki dramatizatsiya bilan hissiy kontentni mustahkamlash ham mumkin.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

🩰 "Emotsional raqslar"

Raqs — bu harakatga aylangan energiya. U nafaqat tana harakati, balki his-tuyg‘ular va kayfiyatni ajoyib tarzda ifoda qilishning bir usulidir.

"Emotsional raqslar" o‘yinida bolalar quyidagi kayfiyatlar asosida o‘z raqslarini yaratadilar:

🔹 “Quvonch raqsi” – baxt va shodlik tuyg‘usini yurakka yetkazadigan raqs;

🔹 “Xafalik raqsi” – sezgir kayfiyat uchun jasorat bilan ifodalangan harakatlar;

🔹 “Qiziqish raqsi" – kashfiyot tuyg‘usi, sirli va yoqimli hayratni aks ettiradi;

🔹 “G‘amginlik raqsi” – noan’anaviy ritm va sust intonatsiya orqali chuqur ichki holatni yuzaga chiqaradi

O‘yin qanday o‘ynaladi?

➖ Har bir bola tanlagan emotsiyasiga mos harakatni fikr qiladi.

➖ Navbat bilan chiqib, “mening emotsiyali raqsim” ni namoyish qiladi.

➖ Guruhdagi boshqa bolalar esa shu harakatni takrorlab, umumiy improvizatsiya shakllantiradi.

➖ Natijada uyg‘un, erkin va chuqur his-tuyg‘ular bilan boyigan emotsional raqs yuzaga keladi.

✨ Kutilayotgan natija

His-tuyg‘ularni tanish va ifodalash ko‘nikmasi: bolalar o‘z kayfiyatlarini harakatlar orqali boshqalarga yetkazishni o‘rganadi.

Tana va ruh uyg‘unligi: o‘zini badiiy tarzda anglash, harakat orqali ifodalash, erkin libosdagi harakatlar bolani yanada o‘ziga ishonchli qiladi.

Jamoaviy empatiya va uyg‘unlik: boshqalarning harakatlarini e’tibor bilan kuzatish, ularni takrorlash va hurmat bilan qabul qilish – hamkorlik tuyg‘usini tarbiyalaydi.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

“Sehrli qop” o’yini

Maqsad: Hissiyotlarni nomlash, tasniflash, empatiyani rivojlantirish va sezgi orqali o‘qitish.

Bolalar har bosqichda his qilish, aniqlash, tasvirlash, muhokama ko‘nikmalari hamda empatiya va so‘z boyligini rivojlantiradi.

Qop ichiga tanish predmetlar solamiz, bolalar uni qo‘li bilan his qiladi, obyekt va hissiyotlar orasida bog‘lanish hosil qiladi.

O‘tkazilish bosqichlari:

🔹 Vazifani tushuntirish:

➖ Bolalarga “Sehrli qop ichida turli narsalar bor. Umuman ko‘rmaymiz, faqat qo‘llarimiz bilan his qilamiz” deb tushuntiring.

➖ Bolalar hissiyotlar bilan obyektlar orasida bog‘lanish hosil qiladilar, his-tuyg‘ularni tasniflashni o‘rganadilar.

🔹 Amaliy mashq:

➖ Har bir bola qopga qo‘lini soladi, predmetni his qilib oladi va uni aniqlaydi.

➖ Aniqlaganidan so‘ng, predmetni stolga qo‘yadi va hissiyotini ifodalaydi: “Bu yumshoq, mayin... men qulaylik, tinchlikni his qilyapman”.

🔹 Refleksiya:

O‘qituvchi savollar beradi:

➖ “Bu predmetni qanday his qilding?”

➖ “O’zingni xotirjam his qildingmi yoki hayajonlandingmi?”

➖ “Bu predmet hissiyotingga qanchalik mos?”

🔹 Takrorlash:

➖ Haftalarga doir mavzuga qarab predmetlar to‘plamini shakllantiring.

➖ Har safar yangi predmetlar bilan o‘yin takrorlanadi.

🔹 Yakun:

➖ Har bir bola “bugungi o‘yin orqali men … his qildim” deb qisqa so‘z bilan ifodalaydi.

➖ Hissiyot va predmet bog‘lanishini mustahkamlanadi.

📌 Qopni to‘ldirish uchun tavsiya:

➖ Qopga bolalarga tanish bo‘lgan, lekin qop ostida ko‘rilmaydigan predmetlar soling: masalan, o‘yinchoq, o‘chirg‘ich, gul, kichik yumshoq obyektlar.

➖ Har haftada predmetlar ro‘yxatini yangilab turish tavsiya etiladi.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

RAFT usuli

RAFT (Role, Audience, Format, Topic) usuli o‘qish va yozishni birlashtiruvchi interaktiv o‘qitish usulidir.

Bu metod o‘quvchilarga o‘rgangan yoki o‘qigan narsalarini yozma shaklida ifodalashga yordam beradi va ularning tushunish darajasini o‘lchash imkonini yaratadi.

RAFT usuli o‘quvchilarga yozish jarayonida turli rollar va kontekstlarda fikrlarni ifodalashni o‘rgatadi, bu esa nafaqat yozma ko‘nikmalarni, balki analitik fikrlashni ham rivojlantiradi.

RAFT usulining asosiy komponentlari:

➖ Rol: O‘quvchi yozuvchi sifatida qanday rolda bo‘lishini aniqlaydi.

Masalan, o‘quvchi tarixiy voqea haqida yozar ekan, u biror shaxs yoki tarixiy figura roli orqali yozishi mumkin.

➖ Maqsadli auditoriya: O‘quvchi kimga murojaat qilayotganini aniqlaydi. Bu, o‘quvchining yozishni qayerda va kimga yo‘naltirishini ko‘rsatadi.

Masalan, o‘quvchi ma’lum bir g‘oya yoki ilmiy tadqiqotni sinfdoshlariga yoki o‘qituvchisiga taqdim etishi mumkin.

➖ Format: O‘quvchi yozuvining shakli va tuzilishini belgilaydi.

Bu, maqola, hikoya, xat, taqdimot yoki boshqa formatda bo‘lishi mumkin. Har xil formatlar o‘quvchilarga fikrlarini turli shakllarda ifodalashga yordam beradi.

➖ Mavzu: O‘quvchi yozishi kerak bo‘lgan asosiy mavzuni aniqlaydi. Bu mavzu o‘rgangan yoki o‘qigan materialga asoslangan bo‘lishi kerak.

Mavzu aniq va tushunarli bo‘lishi, o‘quvchining bilimini va tushunishini namoyon etishi lozim.

RAFT usulining afzalliklari:

Yozish va o‘qishni birlashtiradi: O‘quvchilar o‘qigan narsalari haqida yozish orqali o‘z tushunchalarini mustahkamlaydilar.

Ijodiy fikrlashni rag‘batlantiradi: O‘quvchilarga turli rollarda yozish imkonini beradi, bu esa ularning ijodiy fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi.

Yozish ko‘nikmalarini rivojlantiradi: Yozuv orqali o‘quvchilar o‘z g‘oyalarini ifodalashni o‘rganadilar, bu esa yozma tilni mustahkamlaydi.

Tushunishni baholash: O‘quvchilarning tushunish darajasini baholash uchun samarali vosita bo‘lib, ular o‘rgangan narsalari haqida qanday fikr yuritayotganini ko‘rsatadi.

Fanlararo yondashuv: RAFT usuli turli mavzular va fanlar bo‘yicha qo‘llanilishi mumkin, bu esa o‘quvchilarga turli ko‘nikmalarni rivojlantirish imkonini yaratadi.

Faraz qilaylik, o‘quvchilar tarix darsida qadimgi Rim imperiyasi haqida o‘rgandilar.

RAFT usulini qo‘llash orqali ular quyidagi topshiriqni bajarishlari mumkin:

Rol: Rim askari;
Maqsadli auditoriya: Rim imperiyasining fuqarolari;
Format: Xat;
Mavzu: Rimning jangovar muvaffaqiyatlarini yoritish.

Bu yondashuv o‘quvchilarga tarixiy faktlarni chuqurroq tushunish va ularga asoslangan yozma ishlarni yaratish imkonini beradi.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

📚 Kutubxona tadqiqotlari

Ushbu metod samarali o‘qitish usullaridan biri hisoblanadi. Darslikda berilgan ma’ruzalar ko‘pincha keng mavzularning qisqacha mazmunini beradi.

Shu sababli o‘qituvchilar o‘quvchilarni o‘rganilayotgan mavzu bo‘yicha kutubxonada tadqiqotlar olib borishga undashlari mumkin.

Ko‘plab maktablarda keng kitob kolleksiyasiga ega katta kutubxonalar mavjud.

🔎 Kutubxona kitoblariga murojaat qilish o‘quvchilarning tadqiqot ko‘nikmalarini yaxshilaydi va mavzuni chuqurroq tushunishga yordam beradi.

Kutubxona tadqiqotlari metodini qo‘llashda o‘qituvchilar quyidagi usullardan foydalanishlari mumkin:

➖ Resurslarni ko‘rsatish: O‘qituvchilar o‘quvchilarga kutubxonadagi kerakli resurslarni, kitoblar, maqolalar yoki boshqa manbalarni qanday topishni va ulardan qanday foydalanishni ko‘rsatishlari mumkin.

Bu o‘quvchilarga mustaqil izlanishlarni amalga oshirishda yordam beradi.

➖ Tadqiqot mavzusini tanlash: O‘quvchilarga o‘rganayotgan mavzularni yanada chuqurroq o‘rganish imkonini berish uchun kutubxona tadqiqotlari mavzusini tanlashda yordam berish.

O‘quvchilar o‘zlari uchun qiziqarli bo‘lgan mavzularni tanlashlari va kutubxonada mavjud bo‘lgan resurslardan foydalanishlari mumkin.

➖ Tadqiqot texnikalarini o‘rgatish: Kutubxona tadqiqotlari o‘quvchilarga turli tadqiqot texnikalarini o‘rgatish imkoniyatini beradi.

Masalan, ma’lumotlarni tahlil qilish, manbalarni tekshirish, ma’lumotlarni tartibga solish va o‘rganilgan materialni tashkil etish.

➖ Tadqiqotda o‘zaro hamkorlik: O‘quvchilarni jamoaviy tadqiqot ishlariga jalb qilish, bu ularga birgalikda ishlash va fikr almashish imkonini beradi.

Guruhlarda ishlash, o‘quvchilarga tadqiqotning turli jihatlarini o‘rganishga yordam beradi va ko‘nikmalarini rivojlantiradi.

➖ Internet resurslaridan foydalanish: Kutubxonalar nafaqat kitoblar, balki internet resurslaridan foydalanish uchun ham imkoniyat yaratadi.

O‘quvchilar onlayn kutubxonalar, akademik maqolalar, ilmiy jurnallar va boshqa elektron manbalarni izlashni o‘rganadilar.

📌 Kutubxona tadqiqotlari metodini qo‘llash o‘quvchilarga ilmiy izlanishlar qilish, yangi g‘oyalarni o‘rganish va mustaqil o‘rganish ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi.

Bu usul o‘quvchilarning o‘rganish jarayonini yanada chuqurlashtiradi va o‘z bilimlarini kengaytirishga imkon beradi.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

🧠 Neyrogimnastika: Ikki qo‘l bilan ishlashning afzalliklari

Ikki qo‘lni alohida va birgalikda ishlatish orqali miya yarimsharlari sinxron faollikka o'tadi, bu esa mintaqalararo muloqotni kuchaytiradi.

➖ Yod olish, e’tibor, fikrlash tezligi va aniqligini yaxshilaydi .

➖ Yangi neyron yo‘llar hosil bo‘lib, miya moslashuvchanligi oshadi .

➖ Chap (tahliliy) va o‘ng (ijodiy) yarimsharalarda muvofiqlik paydo bo‘ladi.

Bunday holat 10 foiz odamlarda kuzatiladi, neyrogimnastika esa bu imkoniyatni kengaytiradi.

➖ Barmoqlar, tirsak va bilak koordinatsiyasi rivojlanadi .
➖ Kundalik ishlar – yozish, chizish, matn o‘qish kabi faoliyatlarda aniqlik oshadi .

Har kuni ikki qo‘l bilan aktiv mashqlar bajarish orqali yod olish, diqqatni jamlash, kreativ fikrlash va stressga chidamlilikni mustahkamlanadi.

📥 Videoda foydalanilgan materiallar:

➖ 1-material – [Yuklab olish]
➖ 2-material – [Yuklab olish]

#Neyrogimnastika
#KreativFikrlash
#AqliyRivojlanish

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

“Ortiqchasini aniqlang” o‘yini

Bu o‘yinda pedagog o‘quvchilarga ro‘yxatdagi emotsiyalarni og‘zaki tarzda taklif qiladi va ular orasidan birini boshqalardan farq qiluvchi ishtirokchi sifatda ajratib oladi.

Maqsad:

➖ Emotsiyalarni tanish va idrok etish ko‘nikmalarini rivojlantirish.

➖ Fokus, tinglash va mantiqiy tahlil qilish qobiliyatlarini oshirish.

O‘yinning yanada to‘liq sharhi

Pedagog quyidagi ro‘yxatini o‘qiydi, bola esa ular orasidagi ortiqcha hissiyotni aniqlaydi. Ya’ni, uchchalasiga mos kelmaydigan birini tanlaydi.

1. “G‘am, og‘riq, quvonch, qayg‘u”

Uchtasi (g‘am, og‘riq, qayg‘u) salbiy; “quvonch” esa ijobiy – ortiqcha.

2. “Xursand bo‘ldi, quvonadi, hayratda bo‘ldi, jahli chiqdi”

Uchtasi (xursand bo‘ldi, quvondi, hayratda bo‘ldi) ijobiy; “jahli chiqdi” esa salbiy – ortiqcha.

3. “Xursandlik, kulgi, baxt, jahldorlik”

Uchtasi (hursandlik, kulgi, baxt) ijobiy; “jahldorlik” — salbiy.

O‘qituvchi uchun tavsiyalar:

➖ Har bir ro‘yxatni alohida ovoz bilan o‘qish.

➖ Bolalar fikrini tinglang va nega tanlaganini so‘rang.

➖ Farqlash asosida emotsiyalarning tabiatini va ijobiy-salbiy kategoriyalarini tushuntiring.

➖ Qo‘shimcha savollar: “Agar biz quvonchni ortiqcha deb bilsak, bu nimani anglatadi?” kabi tushunchalarni chuqurlashtirish.

Kutilayotgan natija

➖ Bolalar emotsiyalarni tarkib bo‘yicha qiyoslashni o‘rganadi.

➖ Tana tilidagi sezgirlik (sezgi muhiti) shakllanadi.

➖ Til ifodasi va aloqa qobiliyatlari mustahkamlanadi.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

📞 “Telefon orqali suhbat” o‘yini

Maqsad:

➖ Bolalarni telefon orqali muloqot qilish qoidalariga o‘rgatish;

➖ To‘g‘ri suhbat boshlash, salomlashish, o‘zini tanishtirish, minnatdorlik bildirish va xayrlashish ko‘nikmalarini shakllantirish.

Kerakli vositalar: ikkita o‘yinchoq telefon.

O‘yin jarayoni

1-variant (Erkin suhbat)

🔹 Bolalar juftlarga bo‘linadi.

🔹 Har bir juft suhbat mavzusini o‘ylab topadi va iloji boricha ko‘p odob-axloq so‘zlaridan foydalanadi (“iltimos”, “rahmat”, “kechirasiz” va boshqalar).

🔹 Bir juft telefon qo‘ng‘irog‘i orqali suhbat olib boradi, boshqalar tinglaydi.

🔹 G‘olib – suhbatida eng ko‘p odob-axloq iboralarini ishlatgan juft bo‘ladi.

2-variant (Mavzuli suhbat)

Suhbatlar quyidagi mavzular asosida bo‘lishi mumkin:

🔹 Dam olish kunlari nimalar qilganligi haqida;

🔹 Tomoshalarga borish (sirk yoki qo‘g‘irchoq teatri);

🔹 Sevimli multfilm yoki teleko‘rsatuv haqida;

🔹 Do‘stni chaqirish (mehmonga yoki tug‘ilgan kuniga);

🔹 Kasal do‘stidan xabar olish.

3-variant (Biznes-uslubdagi suhbat)

🔹 Telefondan foydalanib, so‘rov, taklif, eslatma, teleko‘rsatuv vaqtini aniqlash kabi masalalarda rasmiy muloqot qilish.

4-variant (Fantaziya suhbat)

🔹 Bolalar mashhur ertak yoki multfilm qahramoni bilan telefon orqali muloqot qiladi (masalan, Viktorina, savol javob ko‘rinishida).

Tavsiyalar

O‘yin davomida: boshida yaxshi salomlashish, aniq tinglash, yaxshi xulq atvorga urg‘u berish kerak.

Har variantdan so‘ng – mini-refleksiya o‘tkazing: “Nimalar yoqimli kechdi? Qayerda qiynaldingiz?”

Rasmiy variantda dialogning boshlanish va yakunini o‘rgating: “Salom, bu … ; rahmat, xayr”.

Tuzuvchi: Gulnoz Xodjayeva

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika

🧠 NEYROGIMNASTIKA: IKKI QO‘LDA RAQAM KO‘RSATISH O‘YINI ✌️🤚

Farzandingizning miyasi ham mashq qilishga muhtoj!

Neyrogimnastika o‘yinlari bola tafakkurini, harakat muvofiqligini va diqqatini kuchaytiradi. Bugun sizga juda qiziqarli va foydali o‘yinni taklif qilamiz!

📌 Qanday o‘ynaladi?

1. Har ikki qo‘lingiz bilan turli raqamlarni (1 dan 5 gacha) ko‘rsating.
2. Masalan: chap qo‘lda ✌️ (2), o‘ng qo‘lda 🖐 (5).
3. Bola bir vaqtning o‘zida ikkala raqamni aytishi kerak: “Ikki va besh!”
4. Keyin rollarni almashtiring — endi bola raqam ko‘rsatadi, siz aytasiz.

💡 Murakkablashtirish mumkin:

Raqamlarni yig‘indisini aytsin: “2+5=7”

Har safar raqamlar o‘zgarib boradi.

Sekin-sekin tezlikni oshiring!

🎁 Foydasi:
✅ Miyani chap va o‘ng yarimsharini birgalikda ishlashga o‘rgatadi.
✅ Diqqat-e’tiborni kuchaytiradi.
✅ Matorikani rivojlantiradi.
✅ Ota-ona va bola o‘rtasida ijobiy aloqa yaratadi.

📍Har kuni 5 daqiqa ajrating — farzandingizda o‘zgarishlarni ko‘rasiz!

📥 Videoda foydalanilgan materialni – [Yuklab olish]

#Neyrogimnastika
#KreativFikrlash
#AqliyRivojlanish

Kanalga ulanish:👇
https://t.iss.one/trm_metodika