⭕️فراگیری ناآگاهی
گفت‌وگو با صادق زیباکلام درباره ناآگاهی سیاسی نسل‌ها

✍️مریم رحیمی / نویسنده نشریه 

بعد از تحولات اجتماعی که پس از درگذشت خانم مهسا امینی رخ داد، اظهارنظر درباره نسل زد بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. تا پیش از این دوره، ناظران کمتر درباره تمایلات و ویژگی‌های این نسل سخن می‌گفتند اما پس از اعتراض‌های اجتماعی سال 1401، توجه جامعه به این نسل جلب شد. همچنان که بسیاری از کارشناسان نسل زد را نسلی کنجکاو و عمل‌گرا می‌دانند که با کسی تعارف ندارند، برخی از کارشناسان هم انتقادهایی را متوجه این گروه می‌دانند. همین چند وقت پیش بود که یک جمله از مصاحبه صادق زیباکلام در گفت‌وگو با انصاف‌نیوز، در شبکه‌های مجازی دست‌به‌دست شد.

آقای زیباکلام گفته بود: «ما نسل زی دهه 50 بودیم و فکر می‌کردیم اگر شاه نباشد، افراد وطن‌پرست، متدین و ملی‌گرا زمام امور را به دست می‌گیرند و ایران بهشت می‌شود. ما گمان می‌کردیم در ۲۸ مرداد خیانت شد، نسل زی هم حالا این‌طور فکر می‌کند که ۴۰ سال پیش خیانت شده است. ما به عنوان نسل زی آن زمان بی‌سواد بودیم و نسل زی امروز هم بی‌سواد است.» این گفته زیباکلام، واکنش‌های بسیاری در پی داشت اما جالب توجه اینکه برخی از کاربران شبکه‌های مجازی با آن موافقت کرده بودند.

جامعه‌شناسان هم معتقدند از آنجا که نسل جدید با موجی از اطلاعات در شبکه‌های مجازی مواجه است، ادعای ناآگاهی آنان پربیراه نیست. چراکه فوج اطلاعات پراکنده، گاهی باعث ایجاد خطای شناختی و گره اطلاعاتی می‌شود. می‌توان حدس زد که احتمالاً منظور آقای زیباکلام از بی‌سوادی، ناآگاهی و شاید ناآگاهی سیاسی است. در این گفت‌وگو از دکتر صادق زیباکلام این پرسش را مطرح کرده‌ایم که منظور ایشان از بی‌سوادی نسل جوان چیست و چه نشانه‌هایی برای اثبات این بی‌سوادی وجود دارد؟

📌متن کامل را در سایت تجارت فردا مطالعه کنید.

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

نسل «زد» از کجا درس می‌گیرد؟
شبکه‌های اجتماعی اثرگذارتر از رسانه‌های رسمی

✅مریم رحیمی طی گزارشی که با مشورت و راهنمایی‌های مهدی نوریان، استاد درس مسائل فرهنگی جهان معاصر، گروه مدیریت فرهنگی و هنری دانشگاه علم و فرهنگ، نوشته شده به سواد و دانش اجتماعی و فرهنگی نسل «زد» پرداخته است.
چکیده مقاله:

🔹نسل زِد یا نسل زی یا زومرها، نسلی هدفمند، اجتماعی ولی خودمختارند که نمی‌توانند نسبت به محیط اطراف خود بی‌تفاوت باشند. این نسل متعهد به ارزش‌های اخلاقی خود و بی‌تفاوت به کلیشه‌های فرهنگی، نگاهی واقع‌بینانه و عمل‌گرا به آینده دارند.

🔹آنها می‌دانند چه می‌خواهند و مصمم به دنبال آن می‌روند. ولی از نگاه خودشان آنها نسل بی‌پولی هستند که از یک‌سو تحت تاثیر هجوم افسردگی در جوامع مدرن قرار دارند و از سوی دیگر آینده‌ای مبهم در سایه تغییرات اقلیمی، هزینه‌های سرسام‌آور زندگی و کمبود مسکن در انتظارشان است.

🔹نسلی که جامعه او را عجول و کوته‌فکر تصور می‌کند ولی در واقع نسلی بسیار هوشیار، آگاه و متمرکز بر اهداف خود است.

🔹عمده تفاوت نسل زد با نسل‌های قبلی از آنجا نشات می‌گیرد که نسل‌های پیشین با رسانه‌های مرکزی بزرگ مانند تلویزیون رشد کرده‌اند که یک تیم کامل برای آن تولید محتوا می‌کرد و کنترل آن را در دست داشت.

🔹یک نسل قبل از نسل زد یعنی نسل هزاره باید زمان زیادی را صرف یافتن محتوای مورد علاقه خود در دنیای اینترنت می‌کردند اما با ظهور شبکه‌های اجتماعی الگوریتمی، نسل زد این امکان را پیدا کرد که به آسانی به هر محتوایی که دوست داشته باشد، دسترسی پیدا کند.
برخی معتقدند این نسل چون مطالعه نمی‌کند، نسل آگاهی نیست اما برخی معتقدند این نسل دنبال آگاهی است اما از ابزارهای متفاوتی استفاده می‌کند.

🔹نسل زد این امکان را دارد که آزادانه به هر محتوایی که دوست دارد، دسترسی پیدا کند اما لزوماً محتوای مورد علاقه خود را از کتاب نمی‌گیرد. زومرها اگر مایل به تماشای محتوای سرگرم‌کننده باشند به تیک‌تاک می‌روند و چنانچه مایل باشند یک ویدئوی آموزشی تماشا کنند، به یوتیوب مراجعه می‌کنند.

🔹از سوی دیگر، الگوریتم‌ها به شکل مداوم محتوایی که این نسل دوست دارد را به او نشان می‌دهند. به همین دلیل است که اگر اکسپلور اینستاگرام فردی را که علاقه‌مند به فوتبال است بررسی کنید، متوجه می‌شوید بیشتر محتواهایی که اینستاگرام به او نشان می‌دهد، مربوط به فوتبال یا ورزش‌های دیگر است.

🔹این همان نقدی است که می‌توان به نسل زد و نسل‌های بعدی داشت. زی‌ها همواره با محتواهایی سروکار دارند که دوست دارند آن را ببینند و بشنوند. آنها به ندرت شانس این را دارند که با محتوایی متفاوت‌تر از آنچه فکر می‌کنند، به‌طور تصادفی آشنا شوند.

🔹این درست است که حضور پررنگ گوشی‌های هوشمند و اینترنت، باعث شده نسل جوان کمتر از نسل قبل کتاب بخواند و مطالعه کند. زومرها ترجیح می‌دهند اطلاعات مورد نیاز خود را در شبکه‌های اجتماعی دریافت کنند و این امر باعث ایجاد گره‌های اطلاعاتی می‌شود.

🔹بر اساس نظر دنیس مک‌کوایل که بنیان‌گذار نظریه مخاطب فعال است، همزمان که در جهانی سرتاسر با داده‌های یک‌جانبه مواجه هستیم، داده‌ها مانند یک گلوله برفی به مغز ما تراوش نمی‌کند بلکه این ما هستیم که بر اساس بستر فرهنگی و نیازهای خود، این داده‌ها را گلچین کرده و به بخش خودآگاه مغز خود می‌رسانیم.

🔹سوژه ایرانی با ساختن یک «ما»ی توهمی، ایدئولوژیک و مبتنی بر فانتزی، به شکلی ناخودآگاه سعی می‌کند از نشانگان یا سمپتم خود لذت ببرد. او ابتدا سرش را پایین می‌انداخت و برای نمونه، از اینکه «در کار گروهی ضعیف است» وجدان معذب می‌شد، اما حالا سرش را بالا می‌گیرد و باافتخار درباره «ضعف در کار گروهی» جوک نیز می‌سازد و قاه‌قاه به آن می‌خندد.

🔹ژانر خلقیات محصول این لذت‌جویی توهمیِ از جنس فانتزی است. در این فرآیند، نه‌تنها صفات و خلقیاتی توهمی در سازوکاری روان‌اجتماعی و بستری زبان‌شناختی، فرهنگی و تاریخی به این سوژه تحمیل شده، نه‌تنها این سوژه این خلقیات را درونی کرده و آن را به یک ژانر تبدیل کرده است، نه‌تنها از وجود آن لذت می‌برد، بلکه از منظر جامعه‌شناختی آن را واجد کارکردی نیز می‌بیند.

🔹قرار است این «ما»ی توهمی خلأهایی را پر کند و موجب تشفّی و التیام دردها و آلامی شود که محصول ناکامی‌های این جماعت است؛ ناکامی‌هایی که به‌صورت تروماهایی جمعی خود را بر این جماعت نشان داده و روان جمعی ایشان را جریحه‌دار کرده و به‌شکلی تاریخی، نسل‌به‌نسل از طریق فرآیند جامعه‌پذیری انتقال یافته است.

منبع: تجارت فردا، شماره ۵۶۳

⭕️چاه بی‌اعتمادی
گفت‌وگو با مریم زارعیان درباره بازآفرینی اعتماد برای تقویت سرمایه اجتماعی

✍️مریم شکرانی / نویسنده نشریه

اقتصاددانان می‌گویند برای بازگشت کشور به مسیر درست، اصلاحات هماهنگ، مستمر و تدریجی در چهار حوزه نیاز است؛ توانمندسازی مردم، توانمندسازی حکومت، گشایش‌های بین‌المللی و اصلاحات اقتصادی. در این میان اما حلقه مفقوده اصلاحات، اعتماد عمومی است.

اوایل تابستان امسال چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در حالی برگزار شد که بر اساس گزارش‌های رسمی چیزی حدود نیمی از واجدان رای در انتخابات شرکت نکردند. بسیاری از صاحب‌نظران این حد از ریزش سرمایه اجتماعی را به منزله یک زنگ خطر دانستند.

مریم زارعیان، جامعه‌شناس و استادیار بخش مطالعات اجتماعی و توسعه پایدار مرکز تحقیقات راه و شهرسازی معتقد است که بی‌اعتمادی به ساختار سیاسی در اوج قرار دارد و نهادهای مدنی و احزاب به عنوان تسهیلگر و حلقه‌های واسط حاکمیت و مردم به محاق رفته‌اند.

📌متن کامل را در سایت تجارت فردا مطالعه کنید.

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

کودک‌کشی جنایتکاران جنگی

✅آزاده چیذری طی مقاله‌ای به اثرگذاری جنگ بر زندگی کودکان و ابعاد فاجعه‌بار آن پرداخته است.
چکیده مقاله:

🔹در سال ۱۹۹۶، گراکا ماشل، مدافع حقوق بشر، گزارشی گسترده برای سازمان ملل متحد در مورد تاثیرات درگیری‌های مسلحانه بر کودکان نوشت و خواستار به رسمیت شناختن بهتر نقض حقوق بشر کودکان و جوانان و ایجاد تدابیر حمایتی در مناطق جنگی شد.

🔹 ماشل نسبت به تغییر دینامیک جنگ در قرن بیستم (به ویژه در نیمه دوم آن) هشدار داد که به طور فزاینده‌ای بر غیرنظامیان تاثیر می‌گذاشت و آنها دیگر به عنوان «خسارت جانبی» تلقی نمی‌شوند، بلکه به اهداف آشکار و مستقیم حملات تسلیحاتی تبدیل شده‌اند.

🔹بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، طی درگیری‌های جاری در سراسر جهان، غیرنظامیان به طور فزاینده و شدیدی تحت تاثیر جنگ قرار گرفته‌اند.

🔹در این میان، نیمی از این غیرنظامیان را کودکان و نوجوانان کمتر از ۱۸ سال تشکیل می‌دهند.

🔹در سال ۱۹۹۶، یونیسف اعلام کرد که در بازه زمانی ۱۹۹۶-۱۹۸۵، دو میلیون کودک در جنگ کشته شده‌اند، چهار تا پنج میلیون کودک معلول یا به شدت مجروح شده‌اند، ۱۲ میلیون کودک آواره یا بی‌خانمان شده و یک میلیون کودک والدین خود را از دست داده‌ یا از آنها جدا شده‌اند.

🔹ویرانی، فقر و خشونت یک دور باطل ایجاد می‌کند. از آنجا که زیرساخت‌ها معمولاً تخریب می‌شوند، رفتن به مدرسه با مشکل مواجه شده و اغلب متوقف می‌شود. تعطیلی مدارس نه‌تنها آثاری مادام‌العمر بر تحصیل و اشتغال بر جای می‌گذارد، بلکه کودکان را از یکی از مهم‌ترین عوامل حفاظتی محروم می‌کند.

🔹کودکان درگیر جنگ اغلب از غذا، محافظت، آموزش و دوران کودکی آرام و امن محروم هستند. بسیاری از خانواده‌هایی که خانه‌های خود را ترک کرده‌اند راهی برای کسب درآمد ندارند، بنابراین نمی‌توانند به غذا، آب تمیز یا مراقبت‌های بهداشتی دسترسی داشته باشند.

🔹خشونت، از دست دادن اعضای خانواده و بی‌ثباتی و آوارگی می‌تواند به شدت بر سلامت روان طولانی‌مدت کودکان تاثیر بگذارد.

🔹قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض جنگ و عدم اطمینان به این معنی است که بسیاری از کودکان در وضعیت «استرس سمی» قرار دارند. کودکان در لبنان، سوریه، هائیتی، یمن، غزه، اوکراین و بسیاری دیگر از کشورهای جنگ‌زده تجربیات مشابهی از از دست دادن و تخریب را به اشتراک می‌گذارند.

🔹بچه‌ها بمباران شده‌ و گرسنه مانده‌اند. آنها شاهد کشته شدن دوستان و خانواده‌های خود و تبدیل شدن مدارس و خانه‌ها به آوار بوده‌اند. آنها از غذا، دارو و کمک‌های حیاتی محروم شده و در حالی که از جنگ فرار می‌کنند، از زندگی خود جدا شده‌اند.

🔹در سال ۲۰۲۲، تقریباً ۴۵۲ میلیون کودک - یا از هر شش کودک روی کره زمین یک نفر- در مناطق آسیب‌دیده از درگیری زندگی می‌کردند.

🔹از سال ۲۰۲۴، شاهد سطوح بی‌سابقه‌ای از حملات علیه کودکان در زمینه‌های درگیری مسلحانه هستیم. مقاله سایمون تیسدال در فوریه ۲۰۲۴ در گاردین این امر را به خوبی خلاصه می‌کند: «جهان در حال به راه انداختن جنگ با فرزندان خود است، تمسخر وقیحانه قوانین بین‌المللی.»

🔹در ژوئن ۲۰۲۳، دبیرکل سازمان ملل متحد نگرانی عمیق خود را در مورد تعداد کودکانی که از سوی نیروهای اسرائیلی در جریان جنگ کشته و معلول شده‌اند، ابراز کرد.

🔹واکنش نظامی اسرائیل پس از حملات حماس در ۷ اکتبر، تنها وضعیتی را که از قبل وخیم بود، تشدید کرده است. چنان‌که جیمز الدر از یونیسف دو ماه پس از این جنگ گفت: «در بیست سالی که با یونیسف کار کردم، از یک بحران انسانی به بحران دیگر، از قحطی گرفته تا سیل و از مناطق جنگی گرفته تا اردوگاه‌های پناهندگان؛ هرگز چنین ویرانی و ناامیدی را که در غزه اتفاق می‌افتد، ندیده‌ام.»

🔹به گفته وزارت بهداشت لبنان، از ابتدای اکتبر ۲۰۲۳، بیش از ۱۰۰ کودک در لبنان کشته شده‌اند که بیش از نیمی از این مرگ‌ومیرها تنها در هفته پایانی سپتامبر اتفاق افتاده است.

🔹صندوق کودکان سازمان ملل تخمین می‌زند که بیش از ۳۰۰ هزار کودک از خانه‌های خود آواره شده‌اند.

🔹علاوه بر ویرانی و هزینه زندگی در کشوری که در حال حاضر با رکود بی‌سابقه اجتماعی-اقتصادی و نهادی دست‌وپنجه نرم می‌کند، نگرانی‌های عمیقی درباره پیامدهای بلندمدت تشدید درگیری میان اسرائیل و حزب‌الله نیز وجود دارد.

🔹اسقف سزار اسایان، جانشین حواری کلیسای کاتولیک لاتین در لبنان می‌گوید: «ما در حال به وجود آوردن افرادی هستیم که نفرت عمیقی در درون خود دارند و به این ترتیب زمین حاصلخیز برای جنگ‌های فردا ایجاد می‌کنیم. ما آینده بسیاری از جوانانی را که امروز فقط رویای انتقام فردا را در سر می‌پرورانند، گروگان می‌گیریم. به همین دلیل است که جنگ باید همین حالا متوقف شود تا از ظهور مجدد آن در فردا به شیوه‌ای حتی خشن‌تر، وحشیانه‌تر و پوچ‌تر جلوگیری شود.


منبع: تجارت فردا، شماره ۵۶۳

⭕️انتقال بحران
انتقال پایتخت چه مشکلی را حل می‌کند؟

✍️جواد حیدریان / دبیر تحریریه

طرح انتقال پایتخت از تهران به جای دیگری، هر چند سال یک‌بار به فراخور بروز یک یا چند بحران ملی بر زبان سیاستمداران و مدیران استراتژیک کشور می‌آید و بعد از مدتی بحث در رسانه‌ها و محافل مختلف، دوباره به بایگانی ذهن مدیران و تصمیم‌گیران بازمی‌گردد. امسال نیز مثل 10 سال پیش رئیس‌جمهوری جدید با دغدغه‌ای که البته دغدغه درست و قابل تاملی است، از ضرورت انتقال پایتخت به مناطق جنوبی و سواحل دریای خلیج‌فارس و عمان سخن گفته است.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، در دیداری که با فرماندهان و مدیران قرارگاه خاتم‌الانبیا داشت، گفته است؛ «تهران به‌عنوان پایتخت کشور با مشکلاتی دست‌به‌گریبان است که غیرقابل حل است. هر کاری کنیم بیخود داریم وقت تلف می‌کنیم. پس چاره‌ای نداریم جز اینکه مرکزیت اقتصادی و سیاسی کشور را به جنوب و نزدیک دریا منتقل کنیم.»

بعد از ابراز نگرانی رئیس‌جمهور در مورد کمبود آب و دیگر تنش‌های زیستی و طرح انتقال بخش‌های اقتصادی و خدماتی پایتخت به مناطق جنوبی ایران، بسیاری از صاحب‌نظران شهرسازی، سازه‌شناسی، زلزله‌شناسی، محیط زیست، توسعه، جمعیت‌شناسی و دیگر علوم مرتبط بر این عقیده بوده‌اند که اگرچه تهران غالب شاخص‌های زیست‌پذیری خود را از دست داده اما با این وضع اقتصادی و ساختار مدیریتی در کشور، انتقال پایتخت نه‌تنها شدنی نیست بلکه ایده‌ای شدیداً غیرکارشناسی و پرمخاطره است.

علی بیت‌الهی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی معتقد است؛ انتقال پایتخت حداقل صد میلیارد دلار پول لازم دارد و از سویی معلوم نیست نتیجه نهایی را که خالی شدن تهران از جمعیت است به دنبال داشته باشد. چرا که تهران تا ده‌ها سال جاذبه خود را برای جذب و نگهداشت جمعیت دارد.

📌متن کامل را در سایت تجارت فردا مطالعه کنید.

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

⭕️در جست‌وجوی شادی
چرا نسل زد شاد بودن را به سخت کار کردن ترجیح می‌دهد؟

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

⭕️تلاش برای پیوستگی سیاسی
گفت‌وگو با علی واعظ درباره دستاوردهای سفر مسعود پزشکیان

✍️زهرا اکبری / نویسنده نشریه

دومین سفر خارجی مسعود پزشکیان در حالی به پایان رسید که نخستین حضور او در مجمع عمومی سازمان ملل با دستاوردهای چندگانه‌ای همراه بود. سخنرانی رئیس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل و نشست میثاق آینده سازمان ملل مواضع رسمی ایران را در رابطه با تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی به نمایش گذاشت. علاوه بر این،‌ دیدارهای دوجانبه پزشکیان با سران کشورها در نیویورک از دیگر بخش‌های مهم این سفر بود.

در این رابطه علی واعظ معتقد است که سفر رئیس‌جمهور جدید و تیم همراهش به نیویورک این حسن را داشت که هم ایران درک بهتری از مواضع غرب در رابطه با آینده مذاکرات هسته‌ای پیدا کرد و هم غربی‌ها درک بهتری از خواسته‌های ایران و مسائلی که برای ایران قابل پذیرش نخواهد بود؛ پیدا کردند.

‌ همه طرفین در مذاکرات نیویورک با توجه به اینکه تاریخ انقضای قطعنامه 2231 در اکتبر سال 2025 است به این نتیجه رسیدند که فرصت زمانی محدودی دارند و اگر در مذاکرات بین نوامبر امسال و اکتبر سال آینده به نتیجه مطلوب دست پیدا نکنند احتمالاً مکانیسم ماشه فعال خواهد شد.

📌متن کامل را در سایت تجارت فردا مطالعه کنید.

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

⭕️مشهورترین مردان روزنامه‌نگار اقتصادی

#تجارت_فردا
@tejaratefarda

⭕️راه دیپلماسی
جنایات اسرائیلی و دیپلماسی ایران در گفت‌وگو با سیدجلال ساداتیان

✍️رضا طهماسبی / دبیر تحریریه

اسرائیل در یک سال گذشته به بهانه تلافی عملیات هفتم اکتبر 2023 که از سوی گروه حماس انجام شد و طی آن 1139 نفر کشته و 251 نفر گروگان گرفته شدند، حملات وسیع هوایی و زمینی به خاک غزه انجام داد که تاکنون آمار کشته‌شدگان آن از 41 هزار نفر فراتر رفته است.

اسرائیل همچنین طی عملیات‌های اطلاعاتی دست به ترور فرماندهان گروه‌های مقاومت در دیگر کشورها زد و از جمله اسماعیل هنیه را در تهران بعد از مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان ترور کرد. ترور سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، نیز اقدام دیگر اسرائیل بود که با حمله زمینی به جنوب لبنان همراه شد.

سیدجلال ساداتیان، دیپلمات و سفیر سابق ایران در انگلیس، با تاکید بر اینکه پاسخ قاطع به اسرائیل لازم است، عنوان کرد که با توجه به کشتارها و جنایت‌های اخیر اسرائیل، فرصت مناسبی برای استفاده از دیپلماسی فعال و موثر در جهت تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی مردم دنیا و دولت‌ها ایجاد شده تا بتوان مانند شکایت آفریقای جنوبی در دادگاه لاهه، این رژیم را بیشتر از گذشته تحت فشار قرار داد و جلوی کشتار بیشتر مردم فلسطین و لبنان را گرفت.

📌متن کامل را در سایت تجارت فردا مطالعه کنید.

#تجارت_فردا
@tejaratefarda