ترجمان علوم انسانى

3.33K views05:54

🎯 حواس‌پرتی فقط معضل امروز نیست
— بحران توجه شاید جدی باشد، اما خوره‌های مشکلی ندارند

🔴 برای بهترین فیلم‌های سال ده‌ها جایزه هست، ولی کسی به بهترین ویدئوهای چند ثانیه‌ای اینستاگرام و تیک‌تاک جایزه نمی‌دهد، اگرچه بعضی از آن‌ها واقعاً در حد خود شاهکارند. پاتریشیا لاک‌وود، اسم این ویدئو‌های خیره‌کنندۀ شبکه‌اجتماعی را «یاقوت‌های کبود لحظه‌ای» گذاشته است. بااین‌حال، نمی‌شود خیلی به این یاقوت‌ها خیره شد. اگر در هر ویدئوی تیک‌تاک بارقه‌ای از خلاقیت باشد، تماشای طولانی‌مدت تیک‌تاک مثل این است که ساعت‌ها به آتش‌بازی چشم دوخته باشید؛ سلامتی‌تان به خطر می‌افتد و گیج و سرگشته خواهید شد.

🔴 نیکولاس کار، نویسندۀ کتاب مشهور اینترنت با مغز ما چه می‌کند؟، یکی از اولین کسانی بود که هشدار داد اینترنت توانایی ما برای تمرکز و تأمل را ذره ذره می‌خراشد و نابود می‌کند؛ خواندن متن‌های طولانی سخت و سخت‌تر می‌شود و حتی بهترین دانشجویان هم دیگر اصلاً کتاب نمی‌خوانند، فقط گوگل و اسکرول‌های سرسری.
🔴 کریس هیز، روزنامه‌‌نگار آمریکایی، در کتاب جدیش می‌نویسد: اگرچه سوگواری برای از دست‌دادن تمرکز و توجه، خیلی قدیمی است و گاهی هم کاملاً نابجا بوده است، اما شرایط زندگی ما در عصر شبکه‌های اجتماعی واقعاً عادی نیست. انگار شبانه‌روز در کازینویی گیر افتاده‌ایم که از هر گوشه و کنارش ده‌ها چراغ برق می‌زند و از همۀ دیوارهایش بلندگوهای کر‌کننده فریاد می‌کشند. مسئله این است که در بحث‌های قبلی بر سر حواس‌پرتی، صحبت از این بود که آیا «کمی» حواس‌پرتی -مثلاً خواندن یک رمان یا کمیک- خوب است یا بد؟ هیچ‌وقت منبع حواس‌پرتی چنین فراگیر بود.

🔴 منتقدان قبلی می‌گفتند همیشه کسانی متهم به حواس‌پرتی می‌شوند که در سلسله‌مراتب اجتماعی فرودست محسوب می‌شوند: خدمتکاران، کارگران، زنان یا جوانان. کارفرمایان و ثروتمندان مدام از زیردستانشان می‌خواهند تمرکز و دقت بیشتری داشته باشند، اما فقط برای اینکه بیشتر از آن‌ها کار بکشند و سود بیشتری به دست بیاورند.

🔴این تحلیل می‌تواند درست باشد، اما معضل حواس‌پرتی حالا شکل تازه‌ای به خود گرفته است. طوری که یکی از تجربه‌های مشترک استادان دانشگاه در سال‌های اخیر، کوتاه‌آمدن از معیارهایشان برای تکالیف دانشجویان است. به‌نظر می‌رسد دیگر دانشجوها نمی‌توانند متنی که بیش از چهار-پنج صفحه باشد بخوانند. و این ربطی به راحت‌طلبی یا بی‌اعتنایی‌شان ندارد، نه؛ آن‌ها واقعاً توان درک متن‌های طولانی، پیچیده و چندلایه را از دست داده‌اند. گویا همۀ واقعیت برای آن‌ها تکه تکه شده است و فقط در قالب ویدئوها یا متن‌های چند دقیقه‌ای پدیدار می‌شود.

🔴 بااین‌همه، نباید در این «توجه تکه‌ تکه ‌شده» اغراق کرد. از نظر دانیل ایمروار، بازار توجه بخش‌های دیگری هم دارد که از قضا نشان می‌دهد مردم هنوز توانایی تمرکز دارند. برای مثال، به نظر می‌رسد سینما دارد به دوره‌ای از فیلم‌های بسیار طولانی رو می‌آورد که بیش از سه‌ساعت طول می‌کشد، اما مخاطبان خیلی راحت داستان را دنبال می‌کنند.

🔴 مصاحبه‌های چهارساعتۀ جو روگان، سریال‌های طولانی با داستان‌های لایه‌لایه و نشانه‌ها و رمزگزاری‌های پیچیده، و بازی‌های ویدئویی که روز به روز طولانی‌تر، سخت‌تر و عجیب‌تر می‌شوند هم نمونه‌های دیگری از این مسئله‌اند. پس چه اتفاقی دارد می‌افتد؟ نیل ورما، نظریه‌پرداز حوزۀ رسانه، می‌گوید: رسانه‌های آنلاین موجب پیدایش سبکی فکری شده‌اند که متعلق به خوره‌هاست. فرهنگ خوره‌ها معمولاً دسته‌بندی‌های سفت‌و‌سختی دارد و فضای فرقه‌گرایی نیز در آن بیداد می‌کند، اما باوجود این‌ها، هیچ خبری از کوتاه‌شدن گسترۀ توجه یا ناپدیدشدن توانایی تمرکز در آن‌ نیست.

📌 آنچه خواندید مروری کوتاه است بر مطلب «نخبگان از بحران توجه می‌گویند، چون دیگر کسی به حرفشان گوش نمی‌دهد» که در سی‌وپنجمین شمارۀ مجلۀ ترجمان علوم انسانی منتشر شده است. این مطلب نوشتۀ دانیل ایمروار است و نسیم حسینی آن را ترجمه کرده است. برای خواندن دیگر مطالب ترجمان، به وب‌سایت ترجمان سر بزنید.

📌 برای خرید شمارۀ سی‌وپنج مجلۀ ترجمان به لینک زیر مراجعه کنید:

https://B2n.ir/xt9189

@tarjomaanweb

4.9K viewsedited 05:55