✍️گوشه دیگری از مراسم اسکار امسال
🖊محمدرضا اسلامی
⭕️اسکار امسال، به دلیل سیلی جناب ویل اسمت و عنان از کف دادنش در حین برگزاری مراسم خبرساز شد، ولی شاید این حاشیه باعث شد که متن ماجراها کمتر دیده شود. حال که چند روز از این مراسم پرحاشیه فاصله گرفته ایم بی مناسبت نیست که به گوشه دیگری از این رویداد هم نظری بیندازیم؛
انیمیشن انکانتو (افسون Encanto) یکی از برندگان اسکار امسال بود. دنیای انیمیشن چون که بیشتر مورد توجه کودکان و بچه هاست شاید گاه کمتر مورد توجه قرار بگیرد (در مقام مقایسه با فیلم سینمایی)؛ ولی چند نکته درباره این کارتن جالب توجه است:
1️⃣- بودجه ساخت این اثر حدود ۱۲۰ میلیون دلار بوده است (لینک). اگر بخواهیم معادلِ این بودجه را در دنیای ساختمان (و پروژه های عمرانی) در نظر بگیریم، می توان به مقایسه این #انیمیشن با شاهکار جناب رجب طیب اردوغان در اجرای پروژه سازه مسجد چاملیجا استانبول پرداخت. هزینۀ تمام شدۀ پروژۀ طراحی و اجرای آن مسجد حدود ۱۰۰ میلیون دلار ذکر شده است. یعنی شرکت والت دیزنی می توانست بجای تولید این انیمشن، مگاپروژه ساختمانی در حد و شانِ سازه مسجد عظیم چاملیجای استانبول اجرا کند (و ۲۰ میلیون دلار هم اضافه بماند).
2️⃣- این سوال مطرح می شود که چرا عقلِ مدیران و گردانندگان والت دیزنی به این واقعیت قد نمی دهد که بروند و ۱۲۰ میلیون دلار را در بازار مِلک و مسکن بِورلی هیلز یا منهتن نیویورک بکار بندازند؟ و بجای اینکه با ۱۲۰ میلیون دلار «یک انیمیشن» تولید کنند، چندین مِلکِ مرغوب(!) بخرند و بعد از مدتی بفروشند (یا حتی ساخت و ساز کنند) و پولدار(تر) شوند؟
چرا عده ای انسان، بجای اینکه «سرمایه» را در کار «معامله» به گردش درآورند، بر کارِ «تولید» (ولو تولید پویانمایی) متمرکز شده اند؟
چه می شود که یک ساختار/سازمان مولّد باقی می ماند و به ورطه «دلالی» نمی غلطد.
3️⃣- والت دیزنی کجاست؟ و چیست؟
والتر الیاس والت دیزنی همچون بسیار نوابغ دیگر (همانند فضل الرحمن خان و ...) عمر بلندی نداشت. در ۱۹۰۱ از پدر و مادری مهاجر (ایرلندی - آلمانی) در شیکاگو به دنیا آمد و در ۱۹۶۶ از دنیا رفت. در مدت اقامتش در این دنیای ما، میکی موس را خلق کرد. در ۱۹۲۳ (یعنی در ۲۲ سالگی) خودش کارِ صداپیشگی میکی موس را انجام داد و از آن روز تا اسکار امسال (یعنی ۹۹ سال بعد از میکی موس)، همچنان این شرکت دارد کار/تولید می کند.
مساله اساسی در خصوص والت دیزنی «ابتر نبودن» و «ادامه دار» بودنِ این شرکت است. تصور کنیم که چند نفر از بچه های مستعد ایرانی (مثلا دو برادر در تبریز) در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ (امسال) یک شرکت پویانمایی تاسیس کنند و ۹۸ سال بعد شرکتِ آنها در سال ۱۴۹۹ هجری شمسی در جشنوارۀ فیلم فجر همچنان «محصول» پویانمایی تولید کند و همچنان جوایز بین المللی کسب کند.
در این #رویا، آنچه که تلخ است اینکه باید امیدوار باشیم این دو برادر به سرنوشت «برادران خیامی» دچار نشوند و به محض اینکه ثروتمند شدند رابطۀ برادری و همکاری آنها به «مو» نرسد و شرکت ابتر نشود.
والت دیزنی یک شرکت است که محصولات پویانمایی تولید می کند ولی همزمان یک نماد است. نمادِ «مستدام» بودن و ادامه دار بودن. پس سوال اساسی این نیست که چرا مدیرانِ شرکت والت دیزنی سرمایه خود را در کار دلالی ملک و املاک نمی اندازند، بلکه سوال اساسی این است که چطور می شود که «حرکت تولیدی» ادامه دار می شود؟
4️⃣- از میکی موس تا جنرال موتورز!
خوب است نگاهی به اسامی هیات مدیره والت دیزنی داشته باشیم. در میان افرادی که "اکنون" رهبری این شرکت را بر عهده دارند
(Board of Directors)
اسامی افراد ارزشمندی را می بینیم. یکی از آنها خانم مری بارا است. قبلا دربارۀ ایشان چند نوبت نوشته بودم. خانم مری بارا مدیرعامل جنرال موتورز است(!) و یکی از موفق ترین مدیران صنعت خودرو ارزیابی می شود.
چرا چنین فرد ارزشمندی در هدایت و مدیریت والت دیزنی حضور دارد؟
چون کارِ تولید، بخشنامه ای و دستوری نیست؛ اینگونه نیست که دستور بدهیم و بشود، بلکه باید زنجیره ای از انسانهای ارزشمند در مجموعه ای فراگرد هم آیند و هر کس در گوشه ای از کار نقشی داشته باشد تا که "محصول" تولید شود. افرادی با تجربیات ارزشمند در حوزه بازرگانی و مدیریت مالی و اساسا اداره بنگاههای غول پیکر.
والت دیزنی برای اینکه زنده بماند از امثال مری بارا یا خانم سافارا کتز (مدیرعامل اوراکل) یا خانم ماریا النا لاگومازینو (مدیراجرایی کوکاکولا! و مدیرسابق بانک مورگان) استفاده می کند.
5️⃣- والت دیزنی و پاناسونیک
شگفت آور است که بدانیم که در سال گذشته درآمد والت دیزنی (حدود ۲ میلیارد دلار)، به اندازۀ درآمد #پاناسونیک بوده که با صدها کارخانه و ده ها مرکز اختراعات و ۳۰۰هزار مهندس منضبط ژاپنی، محصولات پیچیدۀ الکتریکی تولید می کند.
ماجرا اینقدر جدی است.
t.iss.one/solseghalam
🖊محمدرضا اسلامی
⭕️اسکار امسال، به دلیل سیلی جناب ویل اسمت و عنان از کف دادنش در حین برگزاری مراسم خبرساز شد، ولی شاید این حاشیه باعث شد که متن ماجراها کمتر دیده شود. حال که چند روز از این مراسم پرحاشیه فاصله گرفته ایم بی مناسبت نیست که به گوشه دیگری از این رویداد هم نظری بیندازیم؛
انیمیشن انکانتو (افسون Encanto) یکی از برندگان اسکار امسال بود. دنیای انیمیشن چون که بیشتر مورد توجه کودکان و بچه هاست شاید گاه کمتر مورد توجه قرار بگیرد (در مقام مقایسه با فیلم سینمایی)؛ ولی چند نکته درباره این کارتن جالب توجه است:
1️⃣- بودجه ساخت این اثر حدود ۱۲۰ میلیون دلار بوده است (لینک). اگر بخواهیم معادلِ این بودجه را در دنیای ساختمان (و پروژه های عمرانی) در نظر بگیریم، می توان به مقایسه این #انیمیشن با شاهکار جناب رجب طیب اردوغان در اجرای پروژه سازه مسجد چاملیجا استانبول پرداخت. هزینۀ تمام شدۀ پروژۀ طراحی و اجرای آن مسجد حدود ۱۰۰ میلیون دلار ذکر شده است. یعنی شرکت والت دیزنی می توانست بجای تولید این انیمشن، مگاپروژه ساختمانی در حد و شانِ سازه مسجد عظیم چاملیجای استانبول اجرا کند (و ۲۰ میلیون دلار هم اضافه بماند).
2️⃣- این سوال مطرح می شود که چرا عقلِ مدیران و گردانندگان والت دیزنی به این واقعیت قد نمی دهد که بروند و ۱۲۰ میلیون دلار را در بازار مِلک و مسکن بِورلی هیلز یا منهتن نیویورک بکار بندازند؟ و بجای اینکه با ۱۲۰ میلیون دلار «یک انیمیشن» تولید کنند، چندین مِلکِ مرغوب(!) بخرند و بعد از مدتی بفروشند (یا حتی ساخت و ساز کنند) و پولدار(تر) شوند؟
چرا عده ای انسان، بجای اینکه «سرمایه» را در کار «معامله» به گردش درآورند، بر کارِ «تولید» (ولو تولید پویانمایی) متمرکز شده اند؟
چه می شود که یک ساختار/سازمان مولّد باقی می ماند و به ورطه «دلالی» نمی غلطد.
3️⃣- والت دیزنی کجاست؟ و چیست؟
والتر الیاس والت دیزنی همچون بسیار نوابغ دیگر (همانند فضل الرحمن خان و ...) عمر بلندی نداشت. در ۱۹۰۱ از پدر و مادری مهاجر (ایرلندی - آلمانی) در شیکاگو به دنیا آمد و در ۱۹۶۶ از دنیا رفت. در مدت اقامتش در این دنیای ما، میکی موس را خلق کرد. در ۱۹۲۳ (یعنی در ۲۲ سالگی) خودش کارِ صداپیشگی میکی موس را انجام داد و از آن روز تا اسکار امسال (یعنی ۹۹ سال بعد از میکی موس)، همچنان این شرکت دارد کار/تولید می کند.
مساله اساسی در خصوص والت دیزنی «ابتر نبودن» و «ادامه دار» بودنِ این شرکت است. تصور کنیم که چند نفر از بچه های مستعد ایرانی (مثلا دو برادر در تبریز) در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ (امسال) یک شرکت پویانمایی تاسیس کنند و ۹۸ سال بعد شرکتِ آنها در سال ۱۴۹۹ هجری شمسی در جشنوارۀ فیلم فجر همچنان «محصول» پویانمایی تولید کند و همچنان جوایز بین المللی کسب کند.
در این #رویا، آنچه که تلخ است اینکه باید امیدوار باشیم این دو برادر به سرنوشت «برادران خیامی» دچار نشوند و به محض اینکه ثروتمند شدند رابطۀ برادری و همکاری آنها به «مو» نرسد و شرکت ابتر نشود.
والت دیزنی یک شرکت است که محصولات پویانمایی تولید می کند ولی همزمان یک نماد است. نمادِ «مستدام» بودن و ادامه دار بودن. پس سوال اساسی این نیست که چرا مدیرانِ شرکت والت دیزنی سرمایه خود را در کار دلالی ملک و املاک نمی اندازند، بلکه سوال اساسی این است که چطور می شود که «حرکت تولیدی» ادامه دار می شود؟
4️⃣- از میکی موس تا جنرال موتورز!
خوب است نگاهی به اسامی هیات مدیره والت دیزنی داشته باشیم. در میان افرادی که "اکنون" رهبری این شرکت را بر عهده دارند
(Board of Directors)
اسامی افراد ارزشمندی را می بینیم. یکی از آنها خانم مری بارا است. قبلا دربارۀ ایشان چند نوبت نوشته بودم. خانم مری بارا مدیرعامل جنرال موتورز است(!) و یکی از موفق ترین مدیران صنعت خودرو ارزیابی می شود.
چرا چنین فرد ارزشمندی در هدایت و مدیریت والت دیزنی حضور دارد؟
چون کارِ تولید، بخشنامه ای و دستوری نیست؛ اینگونه نیست که دستور بدهیم و بشود، بلکه باید زنجیره ای از انسانهای ارزشمند در مجموعه ای فراگرد هم آیند و هر کس در گوشه ای از کار نقشی داشته باشد تا که "محصول" تولید شود. افرادی با تجربیات ارزشمند در حوزه بازرگانی و مدیریت مالی و اساسا اداره بنگاههای غول پیکر.
والت دیزنی برای اینکه زنده بماند از امثال مری بارا یا خانم سافارا کتز (مدیرعامل اوراکل) یا خانم ماریا النا لاگومازینو (مدیراجرایی کوکاکولا! و مدیرسابق بانک مورگان) استفاده می کند.
5️⃣- والت دیزنی و پاناسونیک
شگفت آور است که بدانیم که در سال گذشته درآمد والت دیزنی (حدود ۲ میلیارد دلار)، به اندازۀ درآمد #پاناسونیک بوده که با صدها کارخانه و ده ها مرکز اختراعات و ۳۰۰هزار مهندس منضبط ژاپنی، محصولات پیچیدۀ الکتریکی تولید می کند.
ماجرا اینقدر جدی است.
t.iss.one/solseghalam
Telegram
ارزیابی شتابزده
از میکی موس تا پاناسونیک
Forwarded from ارزیابی شتابزده (Mohammadreza Eslami)
✍️سید مرتضی آوینی و طرح صیانت از فضای مجازی
🔷در آن سالهایی که بحث ممنوعیت/ساماندهی/صیانت از «ویدئو» مطرح بود و «فیلمِ ویدئو» لای پتو جابجا می شد و "ممنوع" بود، شهید آوینی شدیدا آن رویکرد را محکوم می کرد و مثلا در یادداشتی درباره فرزندِ یکی از سران حزب الله چنین می نویسد:
☑️«من (آوینی) در باکو، در منزل یکی از سران حزب الله (لبنان)، نوارهای ویدیوئی تشییع پیکر حضرت امام، خطبه های خطبای جمعه و مبلّغان مذهبی، فیلمهای مربوط به انقلاب اسلامی در مراحل متعدد مبارزه و پیروزی... و بالاخره از قیام مردم باکو در ژانویه 1990 و سرکوب آنان به وسیله ارتش شوروی را دیدم. در طول مدتی که صاحبخانه نوارها را به ما نشان می داد، پسر هفت هشت ساله او، با ایما و اشاره و حتی اِعمال فشارهای بچه گانه، از پدرش چیزی می خواست که ما نمی دانستیم و در نمی یافتیم و بالاخره معلوممان شد که اصرارهای شگفت آور آن بچه به خاطر چیست: فیلمی از سه کودک چینی قهرمان جودو که ماجراهایی چون بروس لی را از سر می گذراندند و از همه آنها پیروز بیرون می آمدند. پدر تسلیم شد و ناگزیر گردن به خواهش فرزند گذاشت و ما او را در حالی رها کردیم که محو تماشای قهرمانیهای آن سه پسر بچه بود!»
آنهایی که امروز درباره طرح #صیانت از اینترنت و فیلتر کردن اینستاگرام، تلگرام و..."گرام" های دیگر سخن می گویند، فردا فرزندِ خودشان در حال تهیه فیلترشکن برای دسترسی به اینستاگرام و... خواهد بود.
🔷آوینی در مقالاتش به تندی به این «نوع نگاه» انتقاد می کرد و حتی به چند قدم دورتر اشاره می کرد که:
«اگر امروز ویدئو را ممنوع کردید، فردا "ماهواره" را چطور می خواهید ممنوع کنید؟»
🔷در آن سالها، جسارتِ زیادی می خواست که کسی درباره #ماهواره (ای که هنوز نیامده بود)، آنگونه به صراحت و شجاعت سخن بگوید، ولی #آوینی می نوشت:
☑️«حالا که حتی در یک شهر مذهبی مثل کاشان حدّاقل پنج دستگاه ویدئو (منظور ۵ برند تولید کننده دستگاه ویدئو است) وجود دارد و قیمت آن هم، همطراز با سایر وسایل برقی مجاز است و کرایه نوار حتی از ماست پاستوریزه(!) هم ارزانتر است، درست آن است که بگوییم ویدئو تکلیفِ ما را روشن کرده است و چند وقت دیگر #ماهواره تکلیف ما را روشن خواهد کرد!”»
🔷صیانت یا روشن کردنِ تکلیف؟
مباحثی که شهید آوینی در خصوص «تکلیف را روشن کردن» دارد (پس از گذشت این سالها) حیرت آور است. سوال اینجاست که چگونه ما هنوز مشابهِ زمان آوینی فکر می کنیم؟ این یادداشت آوینی را (که در قالب محاوره بین ۲ نفر نوشته) با هم بخوانیم:
▪️گفتم: خدا را شکر که تکلیفِ ویدئو را هم روشن کردیم. نگاهی از سر تعجب آمیخته با تمسخر کرد و پرسید: شما روشن کردید؟
▪️پرسیدم: مگر جز این است؟
▪️جواب داد: ببین دوست من! اگر هم این طور باشد که تو میگویی، هر چند من تردید دارم، اما باز هم باید گفت که ویدئو تکلیفِ خودش را روشن کرده است.
▪️از نگاهم دریافت که باید روشنتر حرف بزند. گفت: این ویدئوست که تکلیف ما را روشن کرده است، نه ما تکلیف آن را. مگر ما میتوانستیم تصمیم دیگری جز این اتخاذ کنیم؟
▪️پرسیدم: مگر نمیتوانستیم؟
▪️جواب داد: “نه! ..ببین! اگر ما میتوانستیم #دیواری اختراع کنیم که جلوی ورود ویدئو را به کشور بگیرد و آنگاه چنین حکمی صادر میکردیم (که الآن کرده ایم)، درست بود که بگوییم تکلیفِ ویدئو را ما روشن کرده ایم.
اما چنین نیست؛ ویدئو رسانه ای است که از هر مرزی عبور میکند و به هرجا که #تمدن امروز رفته است، وارد میشود و هیچ راهی هم برای #ممانعت وجود ندارد. شاهد مثالش هم کشور خودمان. از تو میپرسم: اگر چنین میشد که بتوان برنامه های ماهواره ها را با همین آنتن معمولی تلویزیون گرفت، ما چه میگفتیم؟ آیا درست بود که بگوییم: خوب! تکلیف ماهواره ها را روشن کردیم؟…نه! “
▪️و بعد ناگهان مثل آنکه چیزی به ذهنش خطور کرده بـاشد، گفت: “شازده کـوچولو را خوانده ای؟”
▪️گفتم: “آره”
▪️گفت: “حکایت ما، حکایت آن پادشاه است که شازده کوچولو در ستاره اول دید. پادشاه فرمانهای عاقلانه ای میداد؛ چرا که علاقمند بود که فرمانهایش اجرا شود. مثلاً وقتی شازده کوچولو می پرسید: اجازه هست بنشینم؟ پادشاه میگفت:به تو فرمان میدهم که بنشینی! و یا وقتی شازده کوچولو از شدّت خستگی خمیازه میکشید، به او فرمان میداد که حتماً خمیازه بکشد و رودربایستی نکند! و چون شازده کوچولو میگفت: دیگر خمیازه ام نمیآید، پادشاه فرمان میداد که: خُب! حالا که اینطور است به تو فرمان می دهم گاهی خمیازه بکشی و گاهی هم نکشی…”
▪️گفتم: “عجب کتاب خوبی است این شازده کوچولو! “زمین انسانها” را هم خوانده ای؟”
▪️خندید و گفت: میخواهی از تبعات قبول واقعیت فرار کنی؟ چه من زمین انسانها را خوانده باشم و چه نخوانده باشم، #ماهواره دارد می آید…
🔷«راه حق راهی است که اگر با اختیار انتخاب نشود بی فایده است»
t.iss.one/solseghalam
🔷در آن سالهایی که بحث ممنوعیت/ساماندهی/صیانت از «ویدئو» مطرح بود و «فیلمِ ویدئو» لای پتو جابجا می شد و "ممنوع" بود، شهید آوینی شدیدا آن رویکرد را محکوم می کرد و مثلا در یادداشتی درباره فرزندِ یکی از سران حزب الله چنین می نویسد:
☑️«من (آوینی) در باکو، در منزل یکی از سران حزب الله (لبنان)، نوارهای ویدیوئی تشییع پیکر حضرت امام، خطبه های خطبای جمعه و مبلّغان مذهبی، فیلمهای مربوط به انقلاب اسلامی در مراحل متعدد مبارزه و پیروزی... و بالاخره از قیام مردم باکو در ژانویه 1990 و سرکوب آنان به وسیله ارتش شوروی را دیدم. در طول مدتی که صاحبخانه نوارها را به ما نشان می داد، پسر هفت هشت ساله او، با ایما و اشاره و حتی اِعمال فشارهای بچه گانه، از پدرش چیزی می خواست که ما نمی دانستیم و در نمی یافتیم و بالاخره معلوممان شد که اصرارهای شگفت آور آن بچه به خاطر چیست: فیلمی از سه کودک چینی قهرمان جودو که ماجراهایی چون بروس لی را از سر می گذراندند و از همه آنها پیروز بیرون می آمدند. پدر تسلیم شد و ناگزیر گردن به خواهش فرزند گذاشت و ما او را در حالی رها کردیم که محو تماشای قهرمانیهای آن سه پسر بچه بود!»
آنهایی که امروز درباره طرح #صیانت از اینترنت و فیلتر کردن اینستاگرام، تلگرام و..."گرام" های دیگر سخن می گویند، فردا فرزندِ خودشان در حال تهیه فیلترشکن برای دسترسی به اینستاگرام و... خواهد بود.
🔷آوینی در مقالاتش به تندی به این «نوع نگاه» انتقاد می کرد و حتی به چند قدم دورتر اشاره می کرد که:
«اگر امروز ویدئو را ممنوع کردید، فردا "ماهواره" را چطور می خواهید ممنوع کنید؟»
🔷در آن سالها، جسارتِ زیادی می خواست که کسی درباره #ماهواره (ای که هنوز نیامده بود)، آنگونه به صراحت و شجاعت سخن بگوید، ولی #آوینی می نوشت:
☑️«حالا که حتی در یک شهر مذهبی مثل کاشان حدّاقل پنج دستگاه ویدئو (منظور ۵ برند تولید کننده دستگاه ویدئو است) وجود دارد و قیمت آن هم، همطراز با سایر وسایل برقی مجاز است و کرایه نوار حتی از ماست پاستوریزه(!) هم ارزانتر است، درست آن است که بگوییم ویدئو تکلیفِ ما را روشن کرده است و چند وقت دیگر #ماهواره تکلیف ما را روشن خواهد کرد!”»
🔷صیانت یا روشن کردنِ تکلیف؟
مباحثی که شهید آوینی در خصوص «تکلیف را روشن کردن» دارد (پس از گذشت این سالها) حیرت آور است. سوال اینجاست که چگونه ما هنوز مشابهِ زمان آوینی فکر می کنیم؟ این یادداشت آوینی را (که در قالب محاوره بین ۲ نفر نوشته) با هم بخوانیم:
▪️گفتم: خدا را شکر که تکلیفِ ویدئو را هم روشن کردیم. نگاهی از سر تعجب آمیخته با تمسخر کرد و پرسید: شما روشن کردید؟
▪️پرسیدم: مگر جز این است؟
▪️جواب داد: ببین دوست من! اگر هم این طور باشد که تو میگویی، هر چند من تردید دارم، اما باز هم باید گفت که ویدئو تکلیفِ خودش را روشن کرده است.
▪️از نگاهم دریافت که باید روشنتر حرف بزند. گفت: این ویدئوست که تکلیف ما را روشن کرده است، نه ما تکلیف آن را. مگر ما میتوانستیم تصمیم دیگری جز این اتخاذ کنیم؟
▪️پرسیدم: مگر نمیتوانستیم؟
▪️جواب داد: “نه! ..ببین! اگر ما میتوانستیم #دیواری اختراع کنیم که جلوی ورود ویدئو را به کشور بگیرد و آنگاه چنین حکمی صادر میکردیم (که الآن کرده ایم)، درست بود که بگوییم تکلیفِ ویدئو را ما روشن کرده ایم.
اما چنین نیست؛ ویدئو رسانه ای است که از هر مرزی عبور میکند و به هرجا که #تمدن امروز رفته است، وارد میشود و هیچ راهی هم برای #ممانعت وجود ندارد. شاهد مثالش هم کشور خودمان. از تو میپرسم: اگر چنین میشد که بتوان برنامه های ماهواره ها را با همین آنتن معمولی تلویزیون گرفت، ما چه میگفتیم؟ آیا درست بود که بگوییم: خوب! تکلیف ماهواره ها را روشن کردیم؟…نه! “
▪️و بعد ناگهان مثل آنکه چیزی به ذهنش خطور کرده بـاشد، گفت: “شازده کـوچولو را خوانده ای؟”
▪️گفتم: “آره”
▪️گفت: “حکایت ما، حکایت آن پادشاه است که شازده کوچولو در ستاره اول دید. پادشاه فرمانهای عاقلانه ای میداد؛ چرا که علاقمند بود که فرمانهایش اجرا شود. مثلاً وقتی شازده کوچولو می پرسید: اجازه هست بنشینم؟ پادشاه میگفت:به تو فرمان میدهم که بنشینی! و یا وقتی شازده کوچولو از شدّت خستگی خمیازه میکشید، به او فرمان میداد که حتماً خمیازه بکشد و رودربایستی نکند! و چون شازده کوچولو میگفت: دیگر خمیازه ام نمیآید، پادشاه فرمان میداد که: خُب! حالا که اینطور است به تو فرمان می دهم گاهی خمیازه بکشی و گاهی هم نکشی…”
▪️گفتم: “عجب کتاب خوبی است این شازده کوچولو! “زمین انسانها” را هم خوانده ای؟”
▪️خندید و گفت: میخواهی از تبعات قبول واقعیت فرار کنی؟ چه من زمین انسانها را خوانده باشم و چه نخوانده باشم، #ماهواره دارد می آید…
🔷«راه حق راهی است که اگر با اختیار انتخاب نشود بی فایده است»
t.iss.one/solseghalam
خاندان، مشغول به جنگ با هم؛
رفقای پدربزرگ مشغول به جنگ با منتقدان پدربزرگ؛
همه از هم متنفر…Welcome between us
https://twitter.com/Mreza_Eslami/status/1518159899963707392?t=yvaWljakzAlB6hhv5p0snw&s=09
رفقای پدربزرگ مشغول به جنگ با منتقدان پدربزرگ؛
همه از هم متنفر…Welcome between us
https://twitter.com/Mreza_Eslami/status/1518159899963707392?t=yvaWljakzAlB6hhv5p0snw&s=09
ارزیابی شتابزده
✍️پلاسکوی سانفرانسیسکو 🖊محمدرضا اسلامی 🔹در تاریخ 3 خرداد امسال، ساختمان Pier45 در مرکز شهر سانفرانسیسکو (و در نزدیکی زندان معروف آلکاتراز) دچار آتش شد و به رغم تلاش 150 آتش نشان، نهایتا این سازه (که بخشی نمادین از خلیج قدیمی سانفرانسیسکو بود) فرو ریخت.…
Forensic_Investigation_of_Fire_Induced_Collapse_of_a_Steel_Building.pdf
1.7 MB
مقاله خرابی پیشرونده
t.iss.one/solseghalam
t.iss.one/solseghalam
مقاله جدید ما درباره مکانیزم فروریختن سازه Pier 45 در سانفرانسیسکو در اثر آتش🔻
🔹در این مقاله تلاش شده که به طرح سوال در خصوص دمای آتش و همچنین درجه حرارت ستونهایِ در معرض آتش پرداخته شود.
این مقاله هفته گذشته در کنگرۀ سالیانه انجمن مهندسی سازه آمریکا (SEI) ارایه شد.
لینک در وب سایت ASCE
https://ascelibrary.org/doi/abs/10.1061/9780784484180.027
لینک پی دی اف در وب سایت ASCE
https://ascelibrary.org/doi/epdf/10.1061/9780784484180.027
کنگره سالیانه SEI مهمترین رویداد سازه ای در طول یک سال محسوب می شود و قبلا در سه نوبت گزارشی درباره ساز و کار این کنگره و نشست قبل از کرونای این کنگره (در فلوریدا) منتشر شده بود. (اینجا)
در همان آخرین نشستِ قبل از کرونا نیز یکی از مقالاتی که بسیار مورد توجه حضار قرار گرفت مقاله مربوط به آتش در برج گرنفل لندن بود. (اینجا)
🔹 همچنین، پیشتر در "این یادداشت" توضیح داده شد که فروریختن سازه Pier 45 از جهاتی مشابه #پلاسکو بود (پروفایل ستونها ، حدودِ مشخصات مکانیکی فولاد، مسئله خرابی پیشرونده و ...)، و از جهاتی هم متفاوت.
این سازه یکی از مولفه های #نمادین (تاریخی) برای شهر سانفرانسیسکو محسوب می شد و در نزدیکی زندان معروف آلکاتراز قرار داشت. لذا خرابی پیشرونده، برای سازه ای که صاحب/مالکِ آن شهرداری است بسیار تلخ بود، ولی از باب تجربه اندوزی برای مهندسی سازه، یک کلاس درس بزرگ بود.
بخش زیادی از این مقاله قبلا در #گزارش_فنی که در وب سایت مرکز مطالعات زلزله دانشگاه برکلی (PEER center) قرار گرفته بود، منتشر شده بود. در ادامۀ آن بحث، سعی شده به مسئله نحوۀ افزایش درجه حرارت در ستونهای فولادی پرداخته شود. در حال حاضر مشغول انجام تستهای مکانیکی کشش بر روی قطعات فولادی سازه هستیم.
شهرداری سانفرانسیسکو در یک همکاری قابل تقدیر، (پیش از آواربرداری) قطعاتی از ستونها، خرپاها و ورقهای فولادی روی فونداسیون را در اختیار دانشگاه قرار داد، که انجام تستهای مکانیکی در غیر این صورت ممکن نبود.
ادامه این پروژه پس از مستقر شدن دانشجوی دکترا و پیگیری بحث، دنبال خواهد شد.
#خرابی_پیشرونده
#پلاسکو
🖊محمدرضا اسلامی
t.iss.one/solseghalam
🔹در این مقاله تلاش شده که به طرح سوال در خصوص دمای آتش و همچنین درجه حرارت ستونهایِ در معرض آتش پرداخته شود.
این مقاله هفته گذشته در کنگرۀ سالیانه انجمن مهندسی سازه آمریکا (SEI) ارایه شد.
لینک در وب سایت ASCE
https://ascelibrary.org/doi/abs/10.1061/9780784484180.027
لینک پی دی اف در وب سایت ASCE
https://ascelibrary.org/doi/epdf/10.1061/9780784484180.027
کنگره سالیانه SEI مهمترین رویداد سازه ای در طول یک سال محسوب می شود و قبلا در سه نوبت گزارشی درباره ساز و کار این کنگره و نشست قبل از کرونای این کنگره (در فلوریدا) منتشر شده بود. (اینجا)
در همان آخرین نشستِ قبل از کرونا نیز یکی از مقالاتی که بسیار مورد توجه حضار قرار گرفت مقاله مربوط به آتش در برج گرنفل لندن بود. (اینجا)
🔹 همچنین، پیشتر در "این یادداشت" توضیح داده شد که فروریختن سازه Pier 45 از جهاتی مشابه #پلاسکو بود (پروفایل ستونها ، حدودِ مشخصات مکانیکی فولاد، مسئله خرابی پیشرونده و ...)، و از جهاتی هم متفاوت.
این سازه یکی از مولفه های #نمادین (تاریخی) برای شهر سانفرانسیسکو محسوب می شد و در نزدیکی زندان معروف آلکاتراز قرار داشت. لذا خرابی پیشرونده، برای سازه ای که صاحب/مالکِ آن شهرداری است بسیار تلخ بود، ولی از باب تجربه اندوزی برای مهندسی سازه، یک کلاس درس بزرگ بود.
بخش زیادی از این مقاله قبلا در #گزارش_فنی که در وب سایت مرکز مطالعات زلزله دانشگاه برکلی (PEER center) قرار گرفته بود، منتشر شده بود. در ادامۀ آن بحث، سعی شده به مسئله نحوۀ افزایش درجه حرارت در ستونهای فولادی پرداخته شود. در حال حاضر مشغول انجام تستهای مکانیکی کشش بر روی قطعات فولادی سازه هستیم.
شهرداری سانفرانسیسکو در یک همکاری قابل تقدیر، (پیش از آواربرداری) قطعاتی از ستونها، خرپاها و ورقهای فولادی روی فونداسیون را در اختیار دانشگاه قرار داد، که انجام تستهای مکانیکی در غیر این صورت ممکن نبود.
ادامه این پروژه پس از مستقر شدن دانشجوی دکترا و پیگیری بحث، دنبال خواهد شد.
#خرابی_پیشرونده
#پلاسکو
🖊محمدرضا اسلامی
t.iss.one/solseghalam
Telegram
ارزیابی شتابزده
مقاله خرابی پیشرونده
t.iss.one/solseghalam
t.iss.one/solseghalam
✍️از فرودگاه کانسای ژاپن تا فرودگاه Rize–Artvin در ترکیه
🖊محمدرضا اسلامی
🔷 در میانۀ همین روزهایی که ما درگیر بحث قیمت ماکارونی و تخم مرغ در داخل کشور هستیم، در بیرون از مرزها جریان #توسعه متوقف نیست و جناب رجب طیب اردوغان یک پروژه زیربنایی دیگر را هم به ساختارِ شبکه حمل و نقل ترکیه اضافه کرد. هفته گذشته فرودگاه بین المللی ریزه-آرتوین در شمال شرق ترکیه با حضور اردوغان و رفیق اش (الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان) افتتاح شد. چند نکته درباره این فرودگاه حائز اهمیت و توجه است:
1️⃣- روزی روزگار در شرق، غول سرمایۀ حاصل از صادرات شرکتهایی مثل توشیبا، پاناسونیک، سونی و... قدرتی ویژه به دولت #ژاپن داده بود. دولتِ نوین ژاپن دیگر به دنبال جنگ با همسایه های خود (کره، چین، روسیه) نبود بلکه بر روی توسعه زیربناهای کشور متمرکز شده بود. آن پول عظیم (که از #مالیات شرکتهایی مثل میتسوبیشی تویوتا، سونی و... حاصل می شد) باعث شد که دولت ژاپن سرمایه گذاری ویژه ای روی شبکه #حمل_و_نقل انجام دهد. اما علت آن دیدگاه ژاپنی چه بود؟
✔️کارشناسانِ توسعه در ژاپن معتقد بودند که ستون فقرات توسعه، بر روی شبکه حمل و نقل استوار می شود. هر قدر که «زمان» برای انتقال «کالا و مسافر» میان دو نقطه کاهش یابد، «جریانِ توسعه» در یک کشور سریعتر شکل می گیرد (و پایدارتر می ماند).
2️⃣– در ژاپنِ آن روزگار (حدود 60 سال پیش)، میلیاردها یِن روی احداث شبکه قطار پرسرعت (شین کانسن) هزینه شد. اما علاوه بر حمل و نقل ریلی، ژاپنی ها روی توسعه بنادر و فرودگاهها هم اهتمام ویژه ای صرف کردند. یکی از پروژه های توسعه فرودگاهی در ژاپن، احداث فرودگاه #کانسای در وسط دریا بود.
✔️اوساکا، شهر دوم ژاپن به لحاظ اقتصادی محسوب می شد (چیزی مشابه #اصفهان ما)، اما برای احداث یک فرودگاه تراز بین المللی، زمینِ مناسب در شهر یا پیرامون شهر یافت نمی شد. حدودا سه کیلومتر دورتر از ساحل اوساکا، نقطه ای در میان دریا برای ساخت یک «جزیره مصنوعی» انتخاب شد و فرودگاه کانسای بر روی آن جزیره مصنوعی در میان آب ساخته شد. پروژه ای عظیم.
✔️فرودگاه کانسای یکی از بزرگترین فرودگاههای قاره آسیاست و تقریباً به همه جای دنیا پروازهایی را به صورت روزانه انجام می‌دهد. نزدیک به ۱۴ میلیون نفر سالانه از این فرودگاه استفاده می‌کنند. ترمینال اصلی این فرودگاه، طراحی معمار معروف ایتالیایی، آقای رِنزو پیانو است.
3️⃣- روز و روزگار گذشته و حال #ترکیه با همه فراز و نشیبهایی که اقتصادش از سر گذرانده، به جایی رسیده که می تواند باند فرودگاه را بر روی #جزیره_مصنوعی، و بر روی آب دریای سیاه بنا کند. جناب اردوغان که اهتمام ویژه ای بر افتتاح مگا پروژه ها دارد، این بار نقشِ بر آب زد! اما چه نیکو نقشی.
4️⃣- این فرودگاه با پر کردنِ بخشی از دریا در مجاورت ساحل ساخته شده و به این منظور 85 میلیون تُن سنگریزی در کف دریا انجام شده تا بسترِ احداث باند فرود هواپیما به طول 3 کیلومتر و عرض 45 متر فراهم شود.
جالب اینجاست که پیش از این اردوغان و مدیرانش، یک فرودگاه دیگر را نیز با این روش در اردو-گیرسون ترکیه ساخته بودند! لذا، این پنجمین فرودگاه ساخته شده روی دریا بعد از ژاپن، هنگ کنگ و کره جنوبی محسوب می شود.
✔️البته تکنولوژیِ احداث جزیره مصنوعی بر روی دریا امر پیچیده ای نیست. در همین عسلویه خودمان هم برای اجرای طرح الفین مهندس نجابت و همکارانش بخش قابل توجهی از زمین مورد نیازشان را با اضافه کردن به ساحل خلیج فارس تامین کردند و تجهیزات را بر روی آن «زمین جدید» قرار دادند. در این قبیل پروژه ها، «فن آوری» و تکنولوژی مسئله اصلی نیست، بلکه مساله اساسی «ساختارهای» پایدار/ناپایدار است که باعث می شود توسعه ادامه یابد یا اینکه ابتر، متوقف شود. راستی الان مهندس نجابت کجاست؟ چه می کند؟
5️⃣- اردوغان تعداد فرودگاههای ترکیه را از 26 به 57 واحد رسانده است. زمانی بود که هاشمی رفسنجانی هم توجه ویژه ای به مسئله احداث فرودگاه داشت. رفته بود و در «بم» فرودگاه ساخته بود. آن زمان همه گلایه می کردند که آخر این چه کاری است؟ و شهر کوچکی مثل بم چرا فرودگاه لازم دارد؟ زلزلۀ بم آمد و مشخص شد که وجود یک زیرساخت اساسی مانند #فرودگاه در منطقه، چقدر ضروری است.
6️⃣– هزینه احداث این فرودگاه جدید ترکیه (با ساخت جزیره مصنوعی در دریای سیاه) 206 میلیون دلار بوده است.
اگر ایران امکانِ فروش نفت مطابق شرایط سال ۱۳۹۰ (سال دوم از دولت دوم احمدی نژاد) را داشت و اگر قطعنامه ها کاغذپاره نبود، 206 میلیون دلار «درآمدِ فروش "یک روز" نفت ایران» است.
بله! اگر کشور از بازار انرژی و فروش نفت حذف نشده بود، فقط با درآمدِ «یک روز» از نفت ایران، امکان ساخت چنین مگاپروژه فنی و مهمی وجود داشت.
و دریغ...
#توسعه
#فرودگاه
#یک_روز_فروش_نفت
t.iss.one/solseghalam
🖊محمدرضا اسلامی
🔷 در میانۀ همین روزهایی که ما درگیر بحث قیمت ماکارونی و تخم مرغ در داخل کشور هستیم، در بیرون از مرزها جریان #توسعه متوقف نیست و جناب رجب طیب اردوغان یک پروژه زیربنایی دیگر را هم به ساختارِ شبکه حمل و نقل ترکیه اضافه کرد. هفته گذشته فرودگاه بین المللی ریزه-آرتوین در شمال شرق ترکیه با حضور اردوغان و رفیق اش (الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان) افتتاح شد. چند نکته درباره این فرودگاه حائز اهمیت و توجه است:
1️⃣- روزی روزگار در شرق، غول سرمایۀ حاصل از صادرات شرکتهایی مثل توشیبا، پاناسونیک، سونی و... قدرتی ویژه به دولت #ژاپن داده بود. دولتِ نوین ژاپن دیگر به دنبال جنگ با همسایه های خود (کره، چین، روسیه) نبود بلکه بر روی توسعه زیربناهای کشور متمرکز شده بود. آن پول عظیم (که از #مالیات شرکتهایی مثل میتسوبیشی تویوتا، سونی و... حاصل می شد) باعث شد که دولت ژاپن سرمایه گذاری ویژه ای روی شبکه #حمل_و_نقل انجام دهد. اما علت آن دیدگاه ژاپنی چه بود؟
✔️کارشناسانِ توسعه در ژاپن معتقد بودند که ستون فقرات توسعه، بر روی شبکه حمل و نقل استوار می شود. هر قدر که «زمان» برای انتقال «کالا و مسافر» میان دو نقطه کاهش یابد، «جریانِ توسعه» در یک کشور سریعتر شکل می گیرد (و پایدارتر می ماند).
2️⃣– در ژاپنِ آن روزگار (حدود 60 سال پیش)، میلیاردها یِن روی احداث شبکه قطار پرسرعت (شین کانسن) هزینه شد. اما علاوه بر حمل و نقل ریلی، ژاپنی ها روی توسعه بنادر و فرودگاهها هم اهتمام ویژه ای صرف کردند. یکی از پروژه های توسعه فرودگاهی در ژاپن، احداث فرودگاه #کانسای در وسط دریا بود.
✔️اوساکا، شهر دوم ژاپن به لحاظ اقتصادی محسوب می شد (چیزی مشابه #اصفهان ما)، اما برای احداث یک فرودگاه تراز بین المللی، زمینِ مناسب در شهر یا پیرامون شهر یافت نمی شد. حدودا سه کیلومتر دورتر از ساحل اوساکا، نقطه ای در میان دریا برای ساخت یک «جزیره مصنوعی» انتخاب شد و فرودگاه کانسای بر روی آن جزیره مصنوعی در میان آب ساخته شد. پروژه ای عظیم.
✔️فرودگاه کانسای یکی از بزرگترین فرودگاههای قاره آسیاست و تقریباً به همه جای دنیا پروازهایی را به صورت روزانه انجام می‌دهد. نزدیک به ۱۴ میلیون نفر سالانه از این فرودگاه استفاده می‌کنند. ترمینال اصلی این فرودگاه، طراحی معمار معروف ایتالیایی، آقای رِنزو پیانو است.
3️⃣- روز و روزگار گذشته و حال #ترکیه با همه فراز و نشیبهایی که اقتصادش از سر گذرانده، به جایی رسیده که می تواند باند فرودگاه را بر روی #جزیره_مصنوعی، و بر روی آب دریای سیاه بنا کند. جناب اردوغان که اهتمام ویژه ای بر افتتاح مگا پروژه ها دارد، این بار نقشِ بر آب زد! اما چه نیکو نقشی.
4️⃣- این فرودگاه با پر کردنِ بخشی از دریا در مجاورت ساحل ساخته شده و به این منظور 85 میلیون تُن سنگریزی در کف دریا انجام شده تا بسترِ احداث باند فرود هواپیما به طول 3 کیلومتر و عرض 45 متر فراهم شود.
جالب اینجاست که پیش از این اردوغان و مدیرانش، یک فرودگاه دیگر را نیز با این روش در اردو-گیرسون ترکیه ساخته بودند! لذا، این پنجمین فرودگاه ساخته شده روی دریا بعد از ژاپن، هنگ کنگ و کره جنوبی محسوب می شود.
✔️البته تکنولوژیِ احداث جزیره مصنوعی بر روی دریا امر پیچیده ای نیست. در همین عسلویه خودمان هم برای اجرای طرح الفین مهندس نجابت و همکارانش بخش قابل توجهی از زمین مورد نیازشان را با اضافه کردن به ساحل خلیج فارس تامین کردند و تجهیزات را بر روی آن «زمین جدید» قرار دادند. در این قبیل پروژه ها، «فن آوری» و تکنولوژی مسئله اصلی نیست، بلکه مساله اساسی «ساختارهای» پایدار/ناپایدار است که باعث می شود توسعه ادامه یابد یا اینکه ابتر، متوقف شود. راستی الان مهندس نجابت کجاست؟ چه می کند؟
5️⃣- اردوغان تعداد فرودگاههای ترکیه را از 26 به 57 واحد رسانده است. زمانی بود که هاشمی رفسنجانی هم توجه ویژه ای به مسئله احداث فرودگاه داشت. رفته بود و در «بم» فرودگاه ساخته بود. آن زمان همه گلایه می کردند که آخر این چه کاری است؟ و شهر کوچکی مثل بم چرا فرودگاه لازم دارد؟ زلزلۀ بم آمد و مشخص شد که وجود یک زیرساخت اساسی مانند #فرودگاه در منطقه، چقدر ضروری است.
6️⃣– هزینه احداث این فرودگاه جدید ترکیه (با ساخت جزیره مصنوعی در دریای سیاه) 206 میلیون دلار بوده است.
اگر ایران امکانِ فروش نفت مطابق شرایط سال ۱۳۹۰ (سال دوم از دولت دوم احمدی نژاد) را داشت و اگر قطعنامه ها کاغذپاره نبود، 206 میلیون دلار «درآمدِ فروش "یک روز" نفت ایران» است.
بله! اگر کشور از بازار انرژی و فروش نفت حذف نشده بود، فقط با درآمدِ «یک روز» از نفت ایران، امکان ساخت چنین مگاپروژه فنی و مهمی وجود داشت.
و دریغ...
#توسعه
#فرودگاه
#یک_روز_فروش_نفت
t.iss.one/solseghalam
Telegram
ارزیابی شتابزده
فرودگاه Rize–Artvin در ترکیه
@solseghalam
@solseghalam
✍️از برج چمپلین فلوریدا تا برج متروپل آبادان
(قسمت اول: خرابی پیشرونده و ستونهای قاتل)
🖊محمدرضا اسلامی
خبر تلخ فروریختن یک سازه در شهر آبادان باعث اندوه و تالم است. با توجه به اهمیت این بحث، ذکر موارد زیر ضروری است:
1️⃣– میامی فلوریدا
یک سال پیش در همین روزها، ساختمانی ۱۲ طبقه در ایالت فلوریدا آمریکا فرو ریخت و متاسفانه در اثر آن تعداد 98 انسان جان خود را از دست دادند. این سوال مطرح شد که مقصر این اتفاق کیست؟ خصوصا با توجه به اینکه مدتی قبل یک استاد دانشگاه (به استناد مطالعات خود) درباره آن سازه اعلام خطر کرده بود.
دو روز بعد از فروریختن برج، «موسسه استاندارد و فن آوری آمریکا» (NIST) پروژه ای را تعریف کرد تا گروهی از پژوهشگران سازه «علل» وقوع خرابی پیشرونده را بررسی کنند. اما دلیل ورود موسسه استاندارد به این بحث چه بود؟
چون پیدا کردنِ علتِ خرابی پیش رونده در یک سازه، بسیار پیچیده است (پدیده ای چند پارامتری است) و نیازمند زمان و کار گروهی است.
این پروژه هنوز در دست انجام است و گزارشهای اولیه در حال آماده شدن.
2️⃣- خرابی پیش رونده چیست؟ (Progressive Collapse)
این بحث بعد از ماجرای ۱۱ سپتامبر مورد توجه پژوهشگران مهندسی سازه قرار گرفت.
«خرابی پیشرونده» به بیان ساده، یعنی اینکه اگر یک عضوِ اصلیِ ساختمان (مثلاً یکی از ستونها) به دلیلی (مثلاً انفجار یک بمب/خط لوله گاز یا...) از دست رفت و از مدار خارج شد، اعضایِ دیگر بتوانند بارِ آن عضو را بین خودشان تقسیم کنند و این خرابی، منجر به خرابیهای بعدی ( پیشرونده) نشود.
مطالعات تیم ما درباره خرابی سازۀ Pier45 شهر سانفرانسیسکو نشان می داد که چطور خرابیِ یک ستون منجر به آغاز سناریوی تخریب در کل سازه بوده است (لینک مقاله درباره نقش ستونها در خرابی Pier 45)
3️⃣- ستونهای قاتل
قبل از پرداختن به موضوع برج #آبادان، ضروری است که به یک تراژدی تلخ که طی دو دهه گذشته در صنعت ساخت و ساز کشور ما رخ داده، پرداخته شود. نام این تراژدی را می توان «ستونهای قاتل» گذاشت.
✔️تفاوت اساسی بین ساختمان فولادی در کشور آمریکا با کشور ژاپن در این است که در #آمریکا از ستونهای با مقطع اچ یا (Wide Flange) استفاده می شود در حالی که در #ژاپن ستونهای با مقطع باکس (قوطی) یا HSS بکار برده می شود. دلیل این امر چیست؟
✔️به (بالهای) ستون با مقطع اچ، می توان ۲ تیر با «اتصال خمشی» متصل کرد، در حالی که به ستونهای قوطی، می توان از هر ۴ وجه ، ۴ تیر را با «اتصال خمشی» متصل کرد. با اینکار، مهندس محاسب می تواند صرفه جویی قابل توجهی در وزن فولاد مصرفیِ ساختمان انجام دهد.
مشکل در اینجاست که آیین نامه فولاد در کشور ما کپیِ تمام عیار آیین نامه فولاد آمریکاست، و لذا در خصوص نحوۀ محاسبات اتصالات تیر به ستون قوطی، ساکت و بی محتواست. از طرف دیگر، کارخانه های فولاد کشور ما نیز همانند #ژاپن نیستند که مقاطع باکس تولید کنند (و عمدتا مقطع اچ تولید می کنند).
با این اوصاف، مهندسین محاسب در نقشه های خود از ستونهایی استفاده می کنند که نه کارخانه فولاد آنها را تولید می کند و نه استاندارد ملی (مبحث دهم مقررات ملی ساختمان) فرمولی برای محاسبه «ظرفیت خمشی اتصال» ارایه کرده است.
(لینک مقاله درباره طراحی اتصال با روش ژاپنی)
✔️به این تراژدی، یک شوربختی دیگر هم اضافه می شود و آن اینکه ستونِ قوطی را پیمانکارِ جوشکار، با استفاده از جوشهای بد و غیر استاندارد بسازد.
نتیجۀ این سناریو چه خواهد شد؟ نتیجه اینکه وقتی به یکی از وجوهِ ستون، بار بزرگی اعمال شود، یکی از وجوهِ قوطی براحتی کنده خواهد داشت (یا ترک در جوشهایش آغاز خواهد شد) و نهایتا آن ستون، از زیر بار شانه خالی خواهد کرد. و قتل عام آغاز خواهد شد.
4️⃣- مقصر اصلی، نبودِ استاندارد ملی است
هزاران ساختمان با روش مذکور طی ۲ دهه اخیر در کشور ما ساخته شده است (از جمله منزل پدری اینجانب) و حیرت آور اینکه بالاخره پس از سالهای طولانی، ویرایش جدید مبحث دهم مقررات ملی از پرده برون آمده و ترجمه ناقصی از آیین نامه ژاپن درباره اتصالات قوطی را منتشر کرده است. کوه موش زائید.
سازه های فولادی که طی ۲۰ سال گذشته در ایران ساخته شده، در زلزله های پیش رو هزاران نفر را خواهند کشت و مقصر اصلی دراین ماجرا، عدم وجود #استاندارد_ملی قوی، متناسب با نیازهای بازار ایرانی است.
✔️حیرت آور اینکه با وجود چنین گپ بزرگ و عجیبی در صنعت ساختمان ما، اساتید دانشگاه، دانشجویان دکترا را به دنبال فن آوریهای بسیار پیچیده می فرستند، فقط برای اینکه بتوانند مقاله ISI چاپ کنند.
5️⃣- پروژه عبدالباقی
کمیته بررسی "علل خرابی پیشرونده" باید تشکیل شود ولی فعلا آنچه مشخص است اینکه شروعِ شکستِ جوش در ورقهای پوششی ستونها، باعثِ آغاز خرابی بوده است. کمیته فنی می تواند جزییات این ماجرا را به دقت بررسی کند.
(ادامه دارد)
t.iss.one/solseghalam
(قسمت اول: خرابی پیشرونده و ستونهای قاتل)
🖊محمدرضا اسلامی
خبر تلخ فروریختن یک سازه در شهر آبادان باعث اندوه و تالم است. با توجه به اهمیت این بحث، ذکر موارد زیر ضروری است:
1️⃣– میامی فلوریدا
یک سال پیش در همین روزها، ساختمانی ۱۲ طبقه در ایالت فلوریدا آمریکا فرو ریخت و متاسفانه در اثر آن تعداد 98 انسان جان خود را از دست دادند. این سوال مطرح شد که مقصر این اتفاق کیست؟ خصوصا با توجه به اینکه مدتی قبل یک استاد دانشگاه (به استناد مطالعات خود) درباره آن سازه اعلام خطر کرده بود.
دو روز بعد از فروریختن برج، «موسسه استاندارد و فن آوری آمریکا» (NIST) پروژه ای را تعریف کرد تا گروهی از پژوهشگران سازه «علل» وقوع خرابی پیشرونده را بررسی کنند. اما دلیل ورود موسسه استاندارد به این بحث چه بود؟
چون پیدا کردنِ علتِ خرابی پیش رونده در یک سازه، بسیار پیچیده است (پدیده ای چند پارامتری است) و نیازمند زمان و کار گروهی است.
این پروژه هنوز در دست انجام است و گزارشهای اولیه در حال آماده شدن.
2️⃣- خرابی پیش رونده چیست؟ (Progressive Collapse)
این بحث بعد از ماجرای ۱۱ سپتامبر مورد توجه پژوهشگران مهندسی سازه قرار گرفت.
«خرابی پیشرونده» به بیان ساده، یعنی اینکه اگر یک عضوِ اصلیِ ساختمان (مثلاً یکی از ستونها) به دلیلی (مثلاً انفجار یک بمب/خط لوله گاز یا...) از دست رفت و از مدار خارج شد، اعضایِ دیگر بتوانند بارِ آن عضو را بین خودشان تقسیم کنند و این خرابی، منجر به خرابیهای بعدی ( پیشرونده) نشود.
مطالعات تیم ما درباره خرابی سازۀ Pier45 شهر سانفرانسیسکو نشان می داد که چطور خرابیِ یک ستون منجر به آغاز سناریوی تخریب در کل سازه بوده است (لینک مقاله درباره نقش ستونها در خرابی Pier 45)
3️⃣- ستونهای قاتل
قبل از پرداختن به موضوع برج #آبادان، ضروری است که به یک تراژدی تلخ که طی دو دهه گذشته در صنعت ساخت و ساز کشور ما رخ داده، پرداخته شود. نام این تراژدی را می توان «ستونهای قاتل» گذاشت.
✔️تفاوت اساسی بین ساختمان فولادی در کشور آمریکا با کشور ژاپن در این است که در #آمریکا از ستونهای با مقطع اچ یا (Wide Flange) استفاده می شود در حالی که در #ژاپن ستونهای با مقطع باکس (قوطی) یا HSS بکار برده می شود. دلیل این امر چیست؟
✔️به (بالهای) ستون با مقطع اچ، می توان ۲ تیر با «اتصال خمشی» متصل کرد، در حالی که به ستونهای قوطی، می توان از هر ۴ وجه ، ۴ تیر را با «اتصال خمشی» متصل کرد. با اینکار، مهندس محاسب می تواند صرفه جویی قابل توجهی در وزن فولاد مصرفیِ ساختمان انجام دهد.
مشکل در اینجاست که آیین نامه فولاد در کشور ما کپیِ تمام عیار آیین نامه فولاد آمریکاست، و لذا در خصوص نحوۀ محاسبات اتصالات تیر به ستون قوطی، ساکت و بی محتواست. از طرف دیگر، کارخانه های فولاد کشور ما نیز همانند #ژاپن نیستند که مقاطع باکس تولید کنند (و عمدتا مقطع اچ تولید می کنند).
با این اوصاف، مهندسین محاسب در نقشه های خود از ستونهایی استفاده می کنند که نه کارخانه فولاد آنها را تولید می کند و نه استاندارد ملی (مبحث دهم مقررات ملی ساختمان) فرمولی برای محاسبه «ظرفیت خمشی اتصال» ارایه کرده است.
(لینک مقاله درباره طراحی اتصال با روش ژاپنی)
✔️به این تراژدی، یک شوربختی دیگر هم اضافه می شود و آن اینکه ستونِ قوطی را پیمانکارِ جوشکار، با استفاده از جوشهای بد و غیر استاندارد بسازد.
نتیجۀ این سناریو چه خواهد شد؟ نتیجه اینکه وقتی به یکی از وجوهِ ستون، بار بزرگی اعمال شود، یکی از وجوهِ قوطی براحتی کنده خواهد داشت (یا ترک در جوشهایش آغاز خواهد شد) و نهایتا آن ستون، از زیر بار شانه خالی خواهد کرد. و قتل عام آغاز خواهد شد.
4️⃣- مقصر اصلی، نبودِ استاندارد ملی است
هزاران ساختمان با روش مذکور طی ۲ دهه اخیر در کشور ما ساخته شده است (از جمله منزل پدری اینجانب) و حیرت آور اینکه بالاخره پس از سالهای طولانی، ویرایش جدید مبحث دهم مقررات ملی از پرده برون آمده و ترجمه ناقصی از آیین نامه ژاپن درباره اتصالات قوطی را منتشر کرده است. کوه موش زائید.
سازه های فولادی که طی ۲۰ سال گذشته در ایران ساخته شده، در زلزله های پیش رو هزاران نفر را خواهند کشت و مقصر اصلی دراین ماجرا، عدم وجود #استاندارد_ملی قوی، متناسب با نیازهای بازار ایرانی است.
✔️حیرت آور اینکه با وجود چنین گپ بزرگ و عجیبی در صنعت ساختمان ما، اساتید دانشگاه، دانشجویان دکترا را به دنبال فن آوریهای بسیار پیچیده می فرستند، فقط برای اینکه بتوانند مقاله ISI چاپ کنند.
5️⃣- پروژه عبدالباقی
کمیته بررسی "علل خرابی پیشرونده" باید تشکیل شود ولی فعلا آنچه مشخص است اینکه شروعِ شکستِ جوش در ورقهای پوششی ستونها، باعثِ آغاز خرابی بوده است. کمیته فنی می تواند جزییات این ماجرا را به دقت بررسی کند.
(ادامه دارد)
t.iss.one/solseghalam
Telegram
ارزیابی شتابزده
ساختمانی که پس از حذف یکی از ستونهای طبقه اول،دچار خرابی پیشرونده نشده. دلیل این امر[دراین سازه] مشارکت سقفهای بتنی در انتقال بار است(کف بتنی دچار تغییر شکل شده)
تست: دانشگاه تگزاس-آستین
@solseghalam
تست: دانشگاه تگزاس-آستین
@solseghalam
🔷بخش اول تصاویر: ستونهای قاتل در کارگاه عبدالباقی (ستونهای Built-up ساخته شده با دوبل IPE و ورق پوششی) تهیه شده توسط آقای مهندس علیرضا سعیدی؛ 🔷بخش دوم تصاویر: کارخانه فولاد ایتامی در اوساکا و ساخت ستونهای با مقطع قوطی/دایره (با ضخامتهای مختلف)؛🔷بخش سوم: تصاویر همان ستونهای قاتل برِ خیابان ولی عصر، ملک تجاری چند صد میلیارد تومانی (اجرای «اتصالات خمشی» بدون وجود نیم سطر ضابطه در استاندارد مبحث مقررات ملی!)؛ 🔷بخش چهارم: تصاویر بیرون کشیدن ستونهای فولادی Built-up از کارگاه عبدالباقی