شعوبا

Forwarded from دولت دین | اندیشکده مرصاد

⭕️ درگذشت ربیع المدخلی؛ شیخ مشایخ تطبیع

شب گذشته، عمر بن ربیع المدخلی در حساب شخصی‌اش در پلتفرم «ایکس» از درگذشت پدرش، شیخ ربیع بن هادی المدخلی خبر داد. او یکی از مهم‌ترین چهره‌های جریان موسوم به «سلفیة المدخلية» یا «جامیه» بود که پس از سال‌ها حضور بحث‌برانگیز در فضای مذهبی عربستان سعودی و فراتر از آن، در ۹۲ سالگی درگذشت.

ربیع المدخلی از شاگردان نزدیک آلبانی و از استادان حدیث در دانشگاه اسلامی مدینه بود که جریان فکری خاصی حول اندیشه‌هایش شکل گرفت. این جریان که به شدت بر لزوم تبعیت از حاکم، پرهیز از سیاست‌ورزی حزبی یا انقلابی، و ممنوعیت تکفیر تأکید دارد، نقطه‌ی مقابل جریان‌هایی چون اخوان‌المسلمین، قطبی‌ها، و سلفی‌های سروری به شمار می‌رود. مدخلی و پیروانش بسیاری از مخالفان خود را به خوارج بودن متهم می‌کردند، در حالی که در مقابل، برخی منتقدان او و جریانش را به «مرجئه» بودن متهم می‌کردند؛ یعنی نادیده گرفتن جنبه‌های سیاسی و اجتماعی دین.

مدخلی از شاگردان ارشد البانی به شمار می‌رفت، اما حتی استادش و برخی علمای درجه یک سعودی نیز تشدد وی در تفسیق هرگونه تمایل به سیاست را محکوم کرده بودند. با این حال، حمایت متقابل آل‌سعود و برخی حکومت‌های عربی از این رویکرد باعث شد این جریان گرچه از نظر اجتماعی پایگاه گسترده‌ای نیابد، اما به‌ویژه در نهادهایی چون دانشگاه مدینه، که پذیرای بسیاری از طلاب خارجی است، حضور و نفوذ چشمگیری پیدا کند. همین نفوذ نهادی و بهره‌گیری گسترده از رسانه‌های مختلف، موجب شده است صدای جریان مدخلی در سطح بین‌الملل، به‌ویژه در میان جوانان سلفی، بیش از آنچه پایگاه اجتماعی‌اش اقتضا می‌کند، شنیده شود.

فعالیت‌های پررنگ و هدفمند مدخلی‌ها پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، بار دیگر پرده از ظرفیت‌های ایدئولوژیک و تبلیغاتی این جریان برداشت. مدخلی‌ها که همواره بر طرد هرگونه تقابل سیاسی یا نظامی با حاکمان مسلمان و نیز پرهیز از ورود به عرصه‌های درگیری‌های معاصر تأکید داشته‌اند، در این دوره نیز به‌شکل سازمان‌یافته و پیگیرانه به نقد شدید حماس و جریان مقاومت پرداختند. آنان با تکرار ادبیاتی که آشکارا از خطوط کلی دیپلماسی عربستان سعودی و دولت‌های حامی عادی‌سازی روابط با تل‌آویو الهام می‌گرفت، مقاومت اسلامی را «ماجراجویی غیرشرعی»، «افساد فی الارض» و «بی‌توجه به مصالح امت» خواندند.

این تحرک نشان داد که پروژه مدخلی‌گری، فراتر از یک جریان فکری منزوی یا صرفاً دانشگاهی، عملاً به ذخیره‌ای راهبردی برای حکومت‌هایی بدل شده است که هم از حیث سیاسی به دنبال مهار نیروهای اسلام‌گرای مقاوم هستند و هم به‌دنبال مشروع‌سازی روند عادی‌سازی روابط با رژیم اسرائیل در اذهان عمومی مسلمانان.

@dolatedin

X (formerly Twitter)

عمر بن ربيع المدخلي (@alumair1) on X

إن لله ما أخذ وله ما أعطى وكل شيء عنده بأجل مسمى

إنا لله وإنا إليه راجعون

توفي والدنا رحمه الله وغفر له وأسكنه فسيح جناته

وسيصلى عليه فجرا في المسجد النبوي إن شاء الله.

672 views08:55