🔻نشانی
(در ادامۀ پروندۀ #ادبیات_جنگ_و_دفاع_مقدس و در تازه‌ترین مطلب ستون شعر سایت شهرستان ادب شعری می‌خوانیم از کتاب تازه منتشر شده‌ی #حاشا سروده‌ی #رضا_یزدانی)

▪️از تقاطع شهید احمد رسولیان که بگذریم
می‌رسی درست روبه‌روی یادمان کربلای پنج
انتهای بولوار حاج‌حیدر تراب
کوچۀ شهید فاطمی‌نسب
خانۀ من است
حیرت‌آور است، نیست؟
این‌که این‌همه شهید
بر سر تمام کوچه‌های شهر ایستاده‌اند
تا نشانی مسیر خانه‌های ما شوند
این‌که این‌همه شهید رفته‌اند
تا بهانۀ ترانه‌های ما شوند
حیرت‌آور است، نیست؟

☑️ @ShahrestanAdab

🔻ادبیات جنگ یا ادبیات ضدّجنگ؟!
(اگر خوانندۀ پروندۀ #ادبیات_جنگ_و_دفاع_مقدس سایت شهرستان ادب بوده باشید، یادداشت #فاطمه_بهروزفخر با موضوع چیستی ادبیات جنگ را خوانده‌اید. بهروزفخر در دومین یادداشت خود خواننده را با وضعیت ادبیات جنگ در کشورهای جنگ‌زدۀ دنیا آشنا کرده و سپس به چالش ادبیات جنگ یا ضدجنگ پاسخ می‌دهد. شما را به خواندن این یادداشت دعوت می‌کنیم)

▪️ «... با یک بررسی جزئی و نگاهی به تاریخ ادبیات جنگ در کشورهای مختلف تعدد نام‌ها و عناوینی که هر کشور یا سرزمین برای این بخش از ادبیات خود بهره می‌گیرد، جالب توجه و حائز اهمیت است. برای مثال در تاریخ ادبیات داستانی ایران به برخی از رمان‌ها عنوان رمان جنگ و به برخی دیگر رمان دفاع مقدس اطلاق می‌گردد. در تاریخ ادبیات جنگِ غرب نیز، برخی رمان‌ها مضمونی ضدجنگ دارند و از آن‌ها با عنوان رمان ضدجنگ یاد می‌شود. حال باید به بررسی این نکته پرداخت که دلیل این نام‌گذاری‌ها چیست؟ چرا علاوه‌بر عنوان کلی ادبیات جنگ، برخی از عناوین جزئی و منحصر نیز برای نامیدن این بخش از ادبیات‌شان بهره می‌گیرند...»

ادامۀ این یادداشت را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
🔗shahrestanadab.com/Content/ID/9714

☑️ @ShahrestanAdab

🔻بلند شو پدر
(در ادامۀ پروندۀ #ادبیات_جنگ_و_دفاع_مقدس و در تازه‌ترین مطلب ستون شعر سایت شهرستان ادب شعری می‌خوانیم از #شهریار_شفیعی)

▪️تو می توانستی
در آصلاندوز یا ترکمنچای
اسبت را زین کرده
با کلاهی پشمی
پشت عباس میرزا باشی
شکست هم خورده بودی اگر
نامت، ننگی به پیشانی این قوم نمی شد.

یا می توانستی چوپانی باشی
عشقت را به رود می سپردی اگر
پیغمبر قبیله ات می شدی.

امّا تو سربازی خاکی بودی
با لهجه ی سرد آذری
و داغ دیده از آفتاب جنوب
و داغ دیده از مردمی که به "قاف" تو می خندند
چون تو سیمرغ شان بودی.

خنده دار است که این روزها
قرص ها
حرف های زیر زبانت را می کِشند
و نامه ات روی میز اداره ها گم می شود
امان از چرخ های ویلچر
که دیگر تاول دست هایت از شیمیایی نیست.

بلند شو پدر
خاک لباست را بتکان
دستی به موهایت بکش
و راحت بمیر
تو گمنام شدی
تا بزرگی نامت، کمر سنگ مزار را نشکند.

☑️ @ShahrestanAdab

🔻 امیری فیروزکوهی و جنگ
(پروندۀ #ادبیات_جنگ_و_دفاع مقدس را با یادداشت دیگری از #محمدامین_اکبری به‌روز می‌کنیم. اکبری در یادداشت پیشین خود به اشعار جنگ ##مهدی_اخوان_ثالث پرداخته بود و اکنون در این یادداشت #امیری_فیروزکوهی را موضوع یادداشت خود قرار داده است. این مطلب را با هم می‌خوانیم.)

▪️«...در مقابل غزل عاشقانه، گروهی از شاعران هم‌نسل شهریار به پیروی از شاعران سبک هندی به سرایش غزل مضمون‌گرا مبادرت کردند... نمایندۀ شاخص غزلسرایانِ مضمون‌گرا در این دوران، «سیدکریم امیری فیروزکوهی» است.

هرچند که امیری فیروزکوهی بیشتر به غزل‌های مضمون‌گرایش شناخته می‌شود و قسمت عمده‌ای از دیوانش را هم غزلیاتش تشکیل می‌دهد، در سایر قالب‌های کلاسیک شعر فارسی نیز شعر سروده است...

قصیده، دیگر قالب تخصصی او‌ست و جالب آن است که همان امیری فیروزکوهی که در غزل از پیروان صائب تبریزی است و به‌شدت به کشف مضامین تازه می‌اندیشد، در قصیده به پیروی از شاعران سبک خراسانی، شعر می‌سراید و بیش از همۀ قصیده‌سرایان فارسی، دنباله‌رو خاقانی بزرگ است. یکی از معروف‌ترین قصاید ادبیات معاصر که برای حضرت ختمی مرتبت (ص) سروده شده است، از امیری فیروزکوهی‌ست؛ قصیده‌ای با مطلع:

آنک آوازِ نبى از در بَطحا شنوید
ذکر حق را ز در افتادن بُت‌ها شنوید...»

ادامۀ این یادداشت را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9804

☑️ @ShahreatanAdab

🔻 جنگ که بیاید
(پروندۀ #ادبیات_جنگ_و_دفاع_مقدس را با شعری از کتاب #چاپ_بیروت به‌روز می‌کنیم؛ کتابی سرودۀ شاعر مطرح، #علی_داودی، که اختصاص به شعرهای سپید او دارد. شعری از این کتاب را با هم می‌خوانیم.)



▪️جنگ که بیاید
تو عکسی می‌شوی بر دیوار
من دراز می‌کشم وسط خانه و سرم فرسنگ‌ها دور می‌پوسد

سال‌ها بعد
درخت توتی از سینه‌ام رشد می‌کند
تا نسیم
شعرهای نگفته‌ام را به جهان برساند
عزیزم
گاه جنگ قصه‌های شیرین‌تری دارد


عزیزم
دنیای بیچاره‌ای‌ست
که برای گفتنِ یک دوستت دارم
باید پرچم نیروهای سازمان ملل را بالا بگیرد

☑️ @ShahrestanAdab

🔻دل‌زدگی از «خون‌مُردگی» | یادداشتی از #محمدقائم_خانی
(در پروندۀ #ادبیات_جنگ_و_دفاع_مقدس)

▪️«...#خون_مردگی کتابی نیست که تو را به دهۀ شصت ببرد و دل‌زده‌ات بکند. صفحه‌های رنگارنگش دستانت را می‌گیرد و تو را در شهر و نخلستان می‌چرخاند، بی‌آنکه حوصله‌ات سر برود یا به نگاهی گذرا و توریستی بسنده کنی. "خون‌مردگی" تو را درگیر، پابند خوزستان و سردرگمی مردمش می‌کند که کشور همسایه، آن را استان نوزدهمش می‌خواند. زبان جذاب داستان برای فارسی‌زبانان قابل فهم است و درعین‌حال، حال‌وهوای جنوب را زنده می‌کند. نویسنده با چنان تبحری از کلمه‌ها استفاده نموده که نه‌تنها خواننده فاصله‌ای بین خود و شخصیت‌ها احساس نمی‌کند، بلکه به صمیمی‌ترین حالت ممکن به دردها و خواسته‌هاشان گوش فرامی‌دهد.

"خون‌مردگی" دربارۀ آینده است؛ آینده‌ای که زیر ابرهای سیاه انفجار بمب، تار شده و هیچ‌کس هم تصوری از بعدش ندارد. دربارۀ پسری است که می‌خواهد آینده‌اش را نجات بدهد و از طریق ارث پدری، روزهای خوشی برای خودش بسازد. پسر، رفتن از ایران را برمی‌گزیند تا گلوله‌ها دنبالش نکنند و ثروتش را نگیرند ولی جنگ، سخت‌جان‌تر و صبورتر از این حرف‌هاست. دامش را همه‌جا گسترده و بر جان و مال همه‌کس چشم طمع دوخته است. پسر درحالی‌که پشت کرده و هوای فرار دارد، با سر به معرکه کشیده می‌شود و در برابر خود، هیولای قتل و غارت را عربده‌کش و بی‌رحم می‌بیند...»

ادامه این یادداشت بر کتاب سرکار خانم #الهام_فلاح را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
🔗shahrestanadab.com/Content/ID/9748

☑️ @ShahrestanAdab

🔻موج‌گرفتگی
(در پی شهادت جانباز سرافراز، سیداحمد ثابت، برادر شاعر گرامی، خانم #طیبه_سادات_ثابت، به بازخوانی شعری می‌پردازیم که این بانوی شاعر تقدیم به برادر جانبازشان و سایر جانبازان جنگ تحمیلی سروده‌ بودند. گفتنی‌ست این شعر در زمان حیات شهید ثابت سروده شده است و #علی_محمد_مؤدب نیز در پیام تسلیت خود به خانم ثابت به این شعر اشاره کرده است. این شعر را ضمیمۀ پروندۀ #ادبیات_جنگ_و_دفاع_مقدس کرده و شما را به خواندن آن دعوت می‌کنیم)

▪️وقتی موج برادرم را می‌گیرد
چون آتش‌بار می‌رقصد
همسایه‌ها پرده‌هایشان را می‌کشند
و من تنها پنجره را باز می‌کنم
تا آسمان نوار هفت رنگ مدال‌اش را
پاره کند...

☑️ @ShahrestanAdab

🔻 ادبیات پایداری در آثار کلامی زنجانی
( پروندۀ #ادبیات_جنگ_و_دفاع_مقدس را در بخش شعر با یادداشتی از #امیر_سلیمانی ادامه می‌دهیم. سلیمانی در این یادداشت به معرفی کتاب #شهادت‌_نامه_عاشقان اثر #حاج_ولی_الله_کلامی_زنجانی پرداخته است. شما را به خواندن این یادداشت دعوت می‌کنیم.)

▪️ «... حاصل عمر شاعرانۀ کلامی زنجانی بیش از 40جلد کتاب نوحه و شعر است که به دو زبان ترکی آذری و فارسی در طول بیش از پنجاه‌سال سروده شده است. سوابق انقلابی و رزمندگی حاج‌ولی‌اله کلامی در طبع شاعرانۀ ایشان ریشه دوانده است که اشعار انقلابی و دفاع مقدسی ایشان در آثاری چون «کربلای ایران» و «انقلاب خمینی» که در سال‌های آغازین دهۀ شصت منتشر شده، مشهود است.

اثری مستقل از اشعار انقلابی ایشان تحت عنوان «شهادت‌نامۀ عاشقان» در دومجلد ترکی آذری و فارسی در سال‌های 93 و 96 به‌ترتیب توسط نشر آرام دل و انتشارات سورۀ مهر منتشر شده است که گزیده‌ای از همۀ اشعار انقلابی ایشان در کتب منتشره و آثار جدید و منتشرنشدۀ استاد کلامی در طول سال‌های اخیر است... »

ادامۀ این یادداشت را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9865

☑️ @ShahrestanAdab

🔻شعر خانوادۀ شهدا
(به خوانش صفحه‌ای دیگر از پروندۀ #ادبیات_جنگ_و_دفاع_مقدس سایت شهرستان ادب می‌پردازیم در ستون شعر. این یادداشت را #عصمت_زارعی، شاعر و پژوهشگر، نگاشته است و در آن به بررسی مفهوم «شهید» در شعر کلاسیک و سپس در شعر شاعر معاصر،‌ #مرتضی_امیری_اسفندقه، پرداخته است. )

▪️«... همان‌طور که می‌دانیم اوایل سال‌های دفاع مقدس یکی از مشهورترین شعرها که در رثای شهدای جنگ خوانده می‌شد، «کجایید ای شهیدان خدایی» بود که هنوز هم بسیاری از مردم تعجب می‌کنند اگر بشنوند که این شعر از مولوی است. این مسأله، شاید تأییدی باشد بر همان مهجوریت واژۀ شهید در ادبیات کهن. این در حالی است که حالا با شکل‌گیری ادبیات دفاع مقدس، شعر جنگ آن‌قدر گسترش یافته و به غنا رسیده است که نه تنها خودش به ادبیاتی مستقل تبدیل شده، در ادبیات عاشورا هم تاثیر گذاشته؛ یعنی می‌بینیم بخشی از شعر «غریبه» غلامرضا کافی (کتاب واقعه) در آلبوم «وداع» حسام‌الدین سراج، که آلبومی کاملاً عاشورایی است، با حذف چند بیتی که به‌طورخاص دفاع مقدسی‌بودن آن را نشان می‌دهد، در حال‌و‌هوایی عاشورایی خوانده شده است:

چقدر آشنا می‌نمایی غریبه

بگو از کجا از کجایی غریبه؟

به عبارت دیگر به نظر می‌رسد از زمانی که مسیر متعالی اهداف جهت یافت پیدا کرد و بیداری به دستگاه اندیشگی آن‌ها راه یافت، از زمانی که فرهنگ عاشورا در فرهنگ مردم تجلی یافت و انقلاب اسلامی ادامۀ نهضت حسینی به شمار رفت، شعر دفاع مقدس و شعر عاشورایی نیز به نوعی به هم ممزوج شد یا به واسطۀ آن مشروعیت یافت. بیت بسیار زیبای استاد بهمنی را در تأیید این سخن می‌آوریم:

چیزی که غریبی را از کرببلا آورد

این بار غریبان را تا کرببلا می‌برد... »

ادامۀ این یادداشت را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9922

☑️ @ShahrestanAdab

🔻 عکس یادگاری
(پروندۀ #ادبیات_جنگ_و_دفاع_مقدس را با شعری از خانم #ایمان_طرفه به‌روز می‌کنیم؛ شعری که به جانبازان دفاع مقدس تقدیم شده است.)


▪️عشق باید آن‌چه را با خویش داری، می‌گرفت
تا تنت را رنگ و بوی سربداری می‌گرفت

پانزده سالَت که شد، برداشت پاهای تو را
داشت جایش صندلی چرخداری می‌گرفت

نیمی از تو در بهشت و نیم دیگر منتظر
خنده‌ات کم‌کم دَم ابر بهاری می‌گرفت

بال‌ها را بستی و با ما نشستی در قفس
سال‌ها صبر از تو درس بردباری می‌گرفت

ایستادن تا ابد، کار کسی غیر از تو نیست
کوه باید با تو عکس یادگاری می‌گرفت

☑️ @ShahrestanAdab