✍️ #فرزانگان_قفقاز [۲۳۴]

⬇️حیدر لریکی لنکرانی ‏(..... - ..... ق)

🔸 آخوند میر حیدر لریکی لنکرانی از روحانیون شهرستان لريك واقع در منطقه لنکران بود که در دوران استالین به قزاقستان تبعید و همان‌جا وفات نموده است.


📖 منبع: فرزانگان قفقاز، عادل مولایی، ص ۲۲۷.

©️ #سردبیر_سایت_ضیاءالصالحین
┘◄🌐| سایت | بله | تلگرام | ایتا |

🇮🇷 @sardabir313 🇮🇷

✍️ #فرزانگان_قفقاز [۲۳۵ و ۲۳۶]

⬇️خاقانی شیروانی (۵۲۰ - ۵۸۱ ق)

🔸 افضل‌الدین بدیل ابراهیم خاقانی شیروانی فرزند نجیب‌الدین علی نجار در سال ۵۲۰ ق (۱۱۲۶م) در روستای ملهم واقع در بالای شماخی به دنیا آمد. وی از مشاهیر ادبای عصر و از سخنوران نامی ایران قدیم بوده و در حکمت هیأت، نجوم و موسیقی مهارت داشته است. از آثار او می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱. کلیات خاقانی = دیوان خاقانی = قصاید خاقانی؛[۱]
۲. الأحادیث القدسیة = احادیث قدسی؛
۳. تحفةالعراقین؛[۲]

خاقانی شیروانی در سال ۵۸۱ق (۱۱۸۵م) در تبریز وفات نمود و در قبرستان سرخاب تبریز به خاک سپرده شد.[۳]

⬇️ خالق اسماعیلی (..... - ..... ق)

🔸 میر خالق آقا اسماعیلی از دودمان سیادت بوده و در ردیف علمای دینی آذربایجان قرار داشت.

📚📚📚📚📚پ.ن.
۱. فهرست توصیفی نسخه‌های خطی فارسی انستیتو دستنویس‌های شرقی سن پتربورگ، ج ۸، ص ۴۷۸ - ۴۸۲.
۲. فهرست نسخه‌های خطی فارسی مؤسسه خاورشناسی فرهنگستان علوم روسیه، ص ۶۸.
۳. دانشمندان آذربایجان، ص ۲۱۴ - ۲۱۸.


📖 منبع: فرزانگان قفقاز، عادل مولایی، ص ۲۲۷ و ۲۲۸.

©️ #سردبیر_سایت_ضیاءالصالحین
┘◄🌐| سایت | بله | تلگرام | ایتا |

🇮🇷 @sardabir313 🇮🇷

✍️ #فرزانگان_قفقاز [۲۳۷]

⬇️خان محمد (۱۲۴۶ - ۱۳۳۶ ق)

🔸 ملا آخوند خان محمد در سال ۱۲۴۶ق (۱۸۳۰م) در روستای مغان گنجه‌لی که اکنون از توابع صابرآباد می‌باشد و سابقاً از توابع شیروان بود، متولد شد. بعد از تحصیلات مقدماتی در منطقه به نجف اشرف مشرف شد و به مدت ۲۰ الی ۲۵ سال در آن مکان مقدس به تحصیل پرداخت و پس از آن به زادگاهش بازگشت و به فعالیت‌های دینی پرداخت. به گفته فرزندان معظم‌له، ایشان از هم‌دوره‌های آقا میرباقر سالیانی بوده و مورد عنایت مرحوم آخوند ملاعلی بنده و دیگران قرار داشت.

آخوند خان‌محمد کـه عالمی اخلاقی متواضع پرهیزگار بود، در سال ۱۳۳۶ق (۱۹۱۷م) رحلت کرد و در روستای خود به خاک سپرده شد و آخوند علی بنده به زیارت قبر ایشان می‌رفت اسامی فرزندان ایشان تکذبان اسبق، عبدالخالق، سكينه و مجید می‌باشد.[۱]



📚📚📚📚📚پ.ن.
۱. مصاحبه با میرترلان به تاریخ ۶ مرداد ۱۳۹۳ ش ۳۰ رمضان ۱۴۳۵ ق؛ مصاحبه با بعضی از نوادگان معظم‌له.


📖 منبع: فرزانگان قفقاز، عادل مولایی، ص ۲۲۸.

©️ #سردبیر_سایت_ضیاءالصالحین
┘◄🌐| سایت | بله | تلگرام | ایتا |

🇮🇷 @sardabir313 🇮🇷

✍️ #فرزانگان_قفقاز [۲۳۸]

⬇️خدیجه سلطان داغستانی (..... - ..... ق)

🔸 خدیجه سلطان داغستانی دختر حسن علی خان و دختر عموی علی قلی خان واله داغستانی است. علی قلی خان هنگام سلطنت نادر شاه افشار منزوی گردید و سپس به هند رفت. پس از کشته شدن نادر شاه شخصی به نام میرزا شریف را به اصفهان فرستاد تا خدیجه سلطان را با خود به هند ببرد ولی خدیجه سلطان با میرزا احمد وزیر ابراهیم شاه افشار وصلت نموده بود. مجموعه اشعار او با نام‌های دیوان خدیجه داغستانی؛[۱] دیوان سلطان خدیجه[۲] و دیوان سلطان داغستاني أو شعره[۳] در منابع آمده است. نمونه‌ای از اشعار او چنین است:

من ساقیم و شراب حاضر
ای عاشق تشنه آب حاضر
آبست شراب پیش لعلم
هان لعل من و شراب حاضر
با حسن من آفتاب هیچ است
اينك من و آفتاب حاضر [۴]



📚📚📚📚📚پ.ن.
١. الذریعه، ج ۹ (القسم الأول)، ص ٢٩٠.
٢ . الذریعه، ج ۹ (القسم الثانی) ، ص ۴۵۶.
۳. الذریعه، ج ۹ (القسم الثانی) ، ص ۴۵۶.
۴. دانشمندان آذربایجان، ص ۲۹۰ - ۲۹۱.


📖 منبع: فرزانگان قفقاز، عادل مولایی، ص ۲۲۹.

©️ #سردبیر_سایت_ضیاءالصالحین
┘◄🌐| سایت | بله | تلگرام | ایتا |

🇮🇷 @sardabir313 🇮🇷

✍️ #فرزانگان_قفقاز [۲۳۹]

⬇️داود (۱۳۴۶ - ۱۴۰۶/۱۴۰۷ ق)

🔸 آخوند میرزا داود فرزند شیخ محسن و منار خانم در سال ۱۳۴۶ق (۱۹۳۷م در روستای گوبك تالا از توابع شهرستان ایمشلی دیده به جهان گشود. وی کلیه دروس حوزوی اعم از مقدمات و... را نزد پدر و دیگر روحانیون منطقه آموخته و ظاهراً امکان عزیمت به حوزه‌های علمیه دیگر را نداشته است لکن عالمی فاضل بوده و علی‌رغم خفقان و استبداد رژیم الحادی کمونیستی به تدریس و تربیت طلاب علوم دینی اهتمام ویژه داشت که از جمله شاگردان وی آخوند حاج جميل و ملا باقر را می‌توان نام برد.

ایشان طبع شعر داشته و با تخلص میرزا اشعار و مراثی در رسای اهل‌بیت علیهم‌السلام سروده و فرزندانی به نام‌های سهراب، محراب، وقار، وفا سفوره، طيبه و سیبه داشته است.

وفاتش در سال ۱۴۰۶/۱۴۰۷ق (۱۹۸۷/۱۹۸۶م) اتفاق افتاده است.[۱]

📚📚📚📚📚پ.ن.
۱. مصاحبه آقا وقار فرزند معظم‌له.

📖 منبع: فرزانگان قفقاز، عادل مولایی، ص ۲۲۹ و ۲۳۰.

©️ #سردبیر_سایت_ضیاءالصالحین
┘◄🌐| سایت | بله | تلگرام | ایتا |

🇮🇷 @sardabir313 🇮🇷

✍️ #فرزانگان_قفقاز [۲۴۰ و ۲۴۱]

⬇️داود ترکستانی (..... - ..... ق)

🔸 داود فرزند عبدالباقی فرزند عیسی فرزند جان بابا ترکستانی نویسنده شرح صرف میر[۱] و جامع القواعد در توضیح قواعد اساسی صرف بوده و در حدود قرن یازدهم قمری نوشته شده است.[۲]

⬇️داود شیروانی (..... - ..... ق)

🔸 داود شیروانی از دانشمندان و علمای علوم عقلی بوده و دو کتاب به نام‌های حاشية حاشية الجرجاني على تحرير القواعد المنطقية[۳] وحاشية حاشية الجرجاني على لوامع الأسرار في شرح مطالع الأنوار = حاشية لوامع الأسرار في شرح مطالع الأنوار[۴] از وى به یادگار مانده است.

📚📚📚📚📚پ.ن.
۱. فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه ملی عشق‌آباد ترکمنستان، ص ۱۹۱؛ فهرست نسخه‌های خطی فارسی مؤسسه خاورشناسی فرهنگستان علوم روسیه، ص ۲۶۰.
۲. فهرست نسخه‌های خطی انستیتو شرق‌شناسی و آثار خطی، تاجیکستان شهر دوشنبه، ج ۳، ص ۱۹۸.
۳. فهرست‌واره دست‌نوشت‌های ایران (دنا)، ج ۴، ص ۱۲۷.
۴. فهرست‌واره دست‌نوشت‌های ایران (دنا)، ج ۴، ص ۱۳۷.

📖 منبع: فرزانگان قفقاز، عادل مولایی، ص ۲۳۰.

©️ #سردبیر_سایت_ضیاءالصالحین
┘◄🌐| سایت | بله | تلگرام | ایتا |

🇮🇷 @sardabir313 🇮🇷

✍️ #فرزانگان_قفقاز [۲۴۲]

⬇️دخیل حسین‌زاده لنکرانی (۱۲۹۳ - ۱۳۵۶ ق)

🔸 آخوند ملا دخیل[۱] حسین‌زاده لنکرانی فرزند مختار حسین‌زاده (حسین‌اوف) در سال ۱۲۹۴ق (۱۸۷۶م) در شهرستان ماساللی از توابع منطقه لنکران متولد گردید. در نوجوانی عازم حوزه علمیه زنجان شد و مقدمات و سطوح عالی فقه و اصول و حدیث و تفسیر را از اساتید بعد از آن آنجا آموخت. به حوزه علمیه مقدسه نجف اشرف رهسپار گردید و سال‌ها خوشه‌چین خرمن دانش بزرگان علمی و معنوی دیار نور گردید. از مدت اقامت و اساتيد و سطح علمی وی اطلاعی به دست نیامد. وی پس از انجام تحصیلات در سال ۱۹۱۶م به زادگاهش بازگشت و به اقامه جماعت در یکی از مساجد آنجا پرداخت.

ایشان خطیب توانمند و واعظی شهیر بوده و در منطقه لنکران به خطابه و سخنرانی‌های پرشور مشهور است. پس از پیروزی و تثبیت انقلاب کمونیسم از فعالیت‌های دینی وی ممانعت به عمل می‌آید، لکن ایشان با عزمی استوار به جهاد و مبارزه برخاست و سرانجام در سال ۱۳۵۶ق (۱۹۳۷م) توسط دژخیمان حکومت الحادی دستگیر و به فیض شهادت نایل آمد.[۲]

📚📚📚📚📚پ.ن.
۱ . به احتمال قوی دخیل نام مستعار وی بوده است. کما اینکه به کارگیری این رایج می‌باشد و و نام اصلی وی چیز دیگری بوده که به آن دست نیافتیم.
۲. مصاحبه با نوادگان معظم‌له و اهالی محل.

📖 منبع: فرزانگان قفقاز، عادل مولایی، ص ۲۳۱.

©️ #سردبیر_سایت_ضیاءالصالحین
┘◄🌐| سایت | بله | تلگرام | ایتا |

🇮🇷 @sardabir313 🇮🇷

✍️ #فرزانگان_قفقاز [۲۴۳]

⬇️دیان لنکرانی (۱۳۱۵ - ۱۳۵۰ ق)

🔸 آخوند ملادیان لنکرانی فرزند حاج شیرعلی در سال ۱۳۱۵ق (۱۸۹۷م) در روستای شرفه از توابع شهرستان ماساللی منطقه لنکران متولد شد. پس از گذراندن دروس مکتب‌خانه‌ای در نوجوانی به حوزه علمیه اردبیل عزیمت کرد مقدمات و بخشی از سطوح عالی علوم اسلامی را از استادان آنجا بهره برد. آن‌گاه به حوزه علمیه تهران هجرت کرد و از محضر استادان آنجا بهره برد. وی در ریاضیات و حکمت و فلسفه نیز تبحر داشت و در میان عالمان منطقه به‌عنوان حکیم از وی یاد شده است. از استادان ایشان در حوزه‌های مذکور اطلاعی بدست نیامد. وی به سال ۱۳۴۵ ق (۱۹۲۶م) به زادگاه خود بازگشت و به تبلیغ و تدريس معارف دینی و علوم اسلامی پرداخت. ایشان نیز همانند دیگر عالمان و روحانیون وقت قفقاز تحت پیگرد و آزار و اذیت دژخیمان کمونیست قرار گرفت و بارها تهدید به حبس و قتل شد. سرانجام در سال ۱۳۵۰ ق (۱۹۳۱م) از شدت غم واندوه مریض شد و درگذشت.[۱]

📚📚📚📚📚پ.ن.
۱. مصاحبه با خانواده معظم‌له و روحانیون محل.

📖 منبع: فرزانگان قفقاز، عادل مولایی، ص ۲۳۱ و ۲۳۲.

©️ #سردبیر_سایت_ضیاءالصالحین
┘◄🌐| سایت | بله | تلگرام | ایتا |

🇮🇷 @sardabir313 🇮🇷