پادشاهان صفوی در مواقع بحرانی به وفاداری صوفی خود متوسل می‌شدند، زیرا به عنوان وجودی الهی، مرشد کامل آنان محسوب می‌شدند. رئیس تشکیلات صوفیان صوفیان، یعنی خلیفة‌الخلفا در ایام شاه اسماعیل اول و شاه تهماسب اول و شاه اسماعیل دوم، خود را با وکیل نفس نفیس همایون هم‌تراز و حتی بالاتر از آن می‌دانست، چنان‌که وقتی شاه اسماعیل دوم به حسینقلی خلفا روملو پیشنهاد تصدی وکالت دیوان اعلی و کناره‌گیری از منصب خلیفة‌الخلفایی داد او نپذیرفت. اما شاه عباس اول هم‌زمان با تشکیل سپاه غلامان از قدرت و اختیار خلیفة‌الخلفا کاست.

بن‌مایه: نوایی، عبدالحسین، غفاری‌فرد، عباسقلی، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در دوران صفویه، تهران، انتشارات سمت،۱۳۹۴، ص۳۲۷

شرح عکس: سفالینه‌هایی بنام *سلادن* که در دوره صفویه تولید می‌شد. این ظروف در موزه رضا عبّاسی تهران نگهداری می‌شود.

@safavidhistory1402

رواجِ جهل مرکّب رسیده است به جایی
که کرده هر مگسی خویش را خیالْ همایی
زِ طورِ مرتبه‌ی موسوی فرود نیاید
به دستِ کور گر افتد در این زمانه عصایی
زِ زعمِ مائده‌ی عیسوی به خویش ببالد
اگرچه کاسه‌ی خالی بُوَد به دست گدایی
زند به نغمه‌ی داوود طعنهْ صوتِ صدایش
زمانه بر گلوی هر خَری که بسته درایی

#کلیم‌همدانی

مجموعهٔ خیال؛ برگزيده غزلیاتِ چهل‌وشش شاعر، از بابافغانی شیرازی تا صفاء‌الحق همدانی؛ گزینش و ویرایشِ علیرضا ذکاوتی قراگزلو؛ نشرِ نو؛ ۱۳۹۷: ۳۴۱.

https://t.iss.one/tarikhfarhanghonariranzamin

🔮به فرهنگ باشد روان تندرست🔮

🔮ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکی‌ها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنی‌اند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمی‌خورد.

🔮فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گستره‌یِ گسترده‌یِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین می‌کوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
                     
   🔮پـــــــایــنده ایــــــــــران🔮


🆔کتاب گویا (لذت مطالعه با چشمان بسته).

🆔زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).

🆔دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن

🆔مولانا و عاشقانه شمس(زهرا غریبیان لواسانی)

🆔رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).

🆔رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه

🆔بهترین داستان‌های کوتاه جهان

🆔انجمن شاهنامه‌خوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).

🆔رمانهای صوتی بهار

🆔حافظ // خیام ( صوتی )

🆔خردسرای فردوسی
(آینه‌ای برای پژواک جلوه‌های دانش و فرهنگ ایران زمین).

🆔بنیاد فردوسی خراسان
(كانون شاهنامه فردوسی توس‏).

🆔سرو سایـه‌فکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).

🆔شرح غزلیات سعدی با امیر اثنی عشری

🆔چراغداران (دایرةالمعارف بزرگ صوتی ایران، صداهای نایاب فرهنگ و ادب و هنر)

🆔حافظ‌خوانی با محمدرضاکاکائی

🆔کتابخانه متون و مطالعات زردشتی

🆔بوستان سعدی با امیر اثنی عشری

🆔شاهنامه کودک هما

🆔مأدبه‌ی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی (رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).

🆔ستیغ، خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)

🆔تاریخ، فرهنگ، هنر و ادبیات ایران زمین

🆔شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).

🆔دژنپشت(کتابخانهٔ کهن سرزمین پارس به روزگار پارت‌ها)

🆔گاهگفـت
(دُرُست‌خوانیِ شعرِ کُهَن).

🆔کتاب گویای ژیگ

🆔سفر به ادبیات
(مرزبان‌نامه و گلستان، تک‌بیت‌های کاربردی )

🆔ملی‌گرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی

🆔تاریخ نگار، روایتی متفاوت از تاریخ ایران

🆔کانون پژوهش‌های شاهنامه
(معرفی کتاب‌ها و مقالات و یادداشت‌ها پیرامون شاهنامه).

🆔انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)

🆔فرهنگ یاریگری، توسعه پایدار و زیست بوم‌داری

🆔رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).

🆔آرخش، کلبه پژوهش حماسه‌های ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).

🆔تاریخ روایی ایران

🆔سخن و سخنوران
(سخنرانی و گفتگوهای نایاب نام آوران وطن فارسی).

🆔کتاب و حکمت

🆔تاریخ میانه

🆔زبان شناسی و فراتر از آن (درگاهی برای آموختن درباره زبان‌ها و فرهنگ‌ها).

🆔خواندن و شرح تاریخ عالم‌آرای عبّاسی (میلاد نورمحمدزاده).

🆔شرح کلیات سعدی
(تصحیح و طبع شادروان محمدعلی فروغی).



🔮کانال میهمان:

🆔موسسه مطالعاتی بشیریه (BSI)





🔮فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.🔮


🔮هماهنگی جهت شرکت در تبادل



🔮@Arash_Kamangiiir

استرباد، میرداماد و دولت صفوی 👇🌷👇

مورخان صفوی نیز که با منابع تیموری آشنا بودند علاقه مشابهی به شجره نسب داشتند. این توجه ابتدا در صفوة‌الصفا و نخستین متون تاریخی صفوی ظاهر می‌شود و تا اواخر عهد صفوی ادامه می‌یابد. موضوع شجره‌نامه صفویه و نسخه‌های متعدد آن تا کنون در مقاله‌ها و تک‌نگاری‌های متعددی با تاکید بر متن اولیه صفوة‌الصفا و نسخه‌های بعدی آن مورد بررسی قرار گرفته است. چند تن از پژوهشگران توضیح داده‌اند که چگونه نسخه‌های بعدی شجره‌نامه صفویه بازنویسی شدند تا نسب این خاندان را به امام موسی کاظم [ع] هفتمین امام شیعیان برسانند. با اینکه در نسخه‌های اولیه شجره‌نامه، نسب شیخ صفی به پیروز الکردی السنجانی می‌رسد، در نسخه‌های بعدی او را فیروزشاه زرین‌کلاه معرفی می‌کنند. این موضوع بیشتر شامل مطلب صفوة‌الصفا و دو نسخه اولیه آن است.

بن‌مایه: کوئین، شعله آلیسیا، تاریخ‌نویسی در روزگار فرمانروایی شاه عباس صفوی، ترجمه دکتر منصور صفت‌گل، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۸۷، ص ۹۳

#صفویه #شاه_عباس #شیخ_صفی

@safavidhistory1402

#تک_بیت

صید خویی گشته‌ام کز بوی گل نازک‌تر است
در قفس بیجا نمی‌ریزد مرا صیاد گل

شاعر: اسیر شهرستانی

@safavidhistory1402

نگاره‌ای از شاه عبّاس صفوی که در موزه متروپولیتن نيويورک نگهداری می‌شود.
این نگاره را ایلچی/سفیر ایران در فرنگستان به حضور رودُلف دوم، امپراتور روم رساند.


#صفویه #شاه_عباس

@safavidhistory1402

✅بیدل، ابن‌عربیِ شعر

در نظر بگیریم اگر شیخ اکبر عرب‌زبان نمی‌بود می‌توانست آثاری در حد فتوحات و فصوص‌الحکم بنگارد؟ بازی‌های زبانی و انبوه استعاره‌های محیرالعقولش خاصه در فصوص که مخاطب را به سرگیجه مبتلا می‌کند حاصل چیست؟ نبوغ ابن عربی یا ویژگی زبان عربی؟ در فص آدمی می‌گوید واژه انسان، از نسيان اخذ شده است. اگر شیخ اکبر انگلیسی‌زبان بود هم چنین داوری‌ای می‌کرد؟ پرسش دیگر اینکه آیا چنین سوالی قابلیت طرح دارد؟ اگر عرفان ابن عربی را چیزی جز استعاره‌های سردرگم‌کننده ندانیم این پرسش مفروض مطرح می‌شود که آیا زبان عربی توانایی خلق این استعاره‌ها و تصاویر را دارد یا سراینده ترجمان‌الاشواق؟
با طرح این پرسش‌ها به سراغ بیدل می‌رویم. سبک‌شناسان، سبک بیدل را دور‌خیال نام نهادند و برخی از شارحانِ آثارش باور دارند که او تا حدودی تحت تاثیر اندیشه‌های محیی‌الدین بوده است. پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که بیدل چگونه به این ذهن و زبان رسیده است؟ او که به فارسی نوشت و سرود. از زبان عربی و مشتقات واژه‌ها هم خبری نیست. این ذهن و زبان در کجا ریشه دارد؟ تصاویر و تعابیر کلافه‌کننده که از غایت پیچیدگی به بی‌معنایی نزدیک می‌شود_ حال آنکه مطلقاً و ابداً چنین نیست _چطور در خاطر شاعر دهلی جا خوش کرده است؟
شیخ اکبر از اندلس برآمد و در زیر سقف آسمان شاخ آفریقا نفس کشید و فرجام کار از مکه به دمشق رفت. ذهن او ظرفی بود که در یک سفر طولانی و در مواجهه با تفکرات گوناگون آن روزگاران پر شد‌. او درست در زمانی زیست که جهان اسلام لبالب بود از انواع و اقسام آرای اهل اشراق و اندیشه. می‌توان گفت بیدل هم در چنین شرایطی زیست. هندوستان آن دوران جلگه وسیعی بود برای انباشت بی‌شمار تفکر. بیدل گرچه مانند برکشنده دیدگاه وحدت وجود، سفری دور و دراز در کارنامه زندگی ندارد ولی هندوستانِ بیدل چیزی کمتر از جهان اسلامِ عصرِ شیخ ندارد. گمان می‌کنم هرچه در سرزمینی تلاقی اندیشه‌ها افزونتر گردد ذهن و زبانِ بیشترِ نویسندگان آن منطقه به سوی پیچیدگی می‌رود. زبان، چیزی جز ذهن نیست. هرچقدر ذهن سرشار از انواع نگرش‌ها شود به تبع آن، زبان آن ذهن دیریاب می‌گردد. نگاهی به آثار حکیم نظامی و خاقانی موید این مطلب است. حتی شعر شاعران عرب‌ِ بعد از عصرِ نهضت ترجمه در دوران‌ عباسی پیچیده‌تر از سرایندگان پیش از این عهد است. هر زبانی ذاتاً توانایی پیچیده و گنگ شدن را دارد به ویژه برای نویسنده دارای خلاقیت فردیِ حاضر در سرزمینی که محلِ تلاقیِ دیدگاه‌های متعدد است. بنابراین زبان خاص بیدل و ابن‌عربی ارتباطی با فارسی‌گویی و عربی‌گویی این دو ندارد. نکته دیگری که باید علاوه کنم این است که مقصودم از اندیشه، حاصل تراوشات ذهن و ضمیر بشر است؛ خواه از جنس آرای ابونصر فارابی و پورِ سینا و امام‌المشککین و نیچه و کانت و دکارت باشد و خواه از قماش توهم حاصل بنگ و چرس. حال برگردم و به نخستین پرسشم پاسخ دهم که اگر شیخ اکبر عرب‌زبان نمی‌بود می‌توانست آثاری در حد فتوحات و فصوص‌الحکم بنویسد؟ به گمانم آری، می‌توانست.

#بیدل #بیدل_دهلوی
#ابن_عربی #شیخ_اکبر

میلاد نورمحمّدزاده
یکشنبه ۱۴۰۳/۱۰/۳۰

@safavidhistory1402