مرحوم میر حامد حسین رضوان‌الله‌علیه در آثار خود به طور مکرّر از روش "ارسال مسلّمات"¹ استفاده کرده است.
به عنوان نمونه در مجلد حدیث مدینة العلم _ قسمت سند برای اثبات معتبر بودن حدیث "مدینة العلم" پس از ذکر آن دسته از علمای عامه که این حدیث را معتبر می‌دانند، از گروهی از اعلام آنان یاد می‌کند که این روایت را بدون ذکر سند و به صورت ارسال مسلّم نقل کرده‌اند:

فائده سادسه: در افراد اسمای علمای عالی‌شأن و نبهای رفیع المکان نزد سنّیه که این حدیث شریف را بعبارات مفیده حتم و عنوانات مُثبته جزم آورده، نهایت ثبوت و تحقّق آن بر ارباب احلام و ابصار و اصحاب فکرت و اعتبار واضح و لائح کرده‌اند. پس از آن جمله است: أبو الليث نصر بن محمد السمرقندي و.....
(عبقات _ مدينة العلم _ قسم سند، ص ١٢ و ١٣)

اینجا و در ابتدای کتاب تنها اسامی را لیست کرده و بعدها در اثنای کتاب به تفصیل به آنان پرداخته است.
بدیهی است که اگر این افراد روایت مدينة العلم را بسان برخی متعصّبان، جعلی می‌دانستند، این چنین حتمی و جزمی از آن یاد نمی‌کردند.
چرا که نقل حدیث کذب با علم به کذب بودن آن و انتساب آن به پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم نزد فريقين از محرّمات قطعی بلکه از کبائر است.

نکته‌ای که در این نوشته درصدد بیان آنیم این است که به این لیست بلندبالایی که مرحوم صاحب عبقات در این بخش ذکر کرده، باید نام " القاضي عبد الوهاب بن علي البغدادي " ( ٤٢٢ هـ) را اضافه نمود.
در جلالت قدر او همین بس که خطیب بغدادی بعد از توثیق وی گفته: "افقه از او در میان مالکیان ندیده‌ام.² و ذهبی از وی با عنوان امامِ علّامه یاد می‌کند.³
وى در بخش فضائل امیر المؤمنين صلوات‌الله‌علیه، روایت مدينة العلم را از جمله روايات فضائل حضرت برمی‌شمارد:

فأمّا فضل عليّ رضي‌الله‌عنه فمّما روي فيه قوله صلّی‌الله‌علیه‌و[آله]‌وسلّم: "أنا مدينة العلم وعليّ بابها" و ...
(شرح رسالة ابن أبي زيد القيرواني، القاضي عبد الوهاب البغدادي، ۱/۳۲۰)

البته محقّق تَیمی‌مسلَک(دل‌باخته ابن تیمیه): خالد بن ماجد الرشيد العمرو، سعی کرده در پاورقی، اعتبار حدیث را خدشه‌دار کند. معمولا این افراد به جای پاسخ به دفاعیات علمای شیعه و سنّی از صحیح یا حسن بودن این حدیث، حرف‌های تکراری و ملال‌آور همیشگی را در تضعیف آن تکرار می‌کنند.

این کتاب در سال ١٤٤٤ هـ توسط دار الحديث الكتانية چاپ شده است و تاکنون هیچ فایلی در فضای نت از آن موجود نیست و آن را در مکتبة نفس الرسول المصطفی مشاهده و تورق کرده‌ام.
تهیه منابع مالی، خرید، حمل و نقل و نگهداریِ این کتب مشقّت‌های فراوانی دارد که اهلش از آن مطّلع هستند.
جزى الله عن مشرفها خير الجزاء...

_____
۱. برای اثبات یک ادعای علمی یا حقوقی نیاز به دلیل و استدلال است. اما اگر کسی یک حکم یا گزاره را بدون ارائه دلیل ذکر کند، به این دلیل که خودش آن را بدیهی و غیرقابل تردید یا مورد قبول و اطمینان می‌داند، به این کار "ارسال مسلم" گفته می‌شود.
۲. وكان ثقة، ولم نلق من المالكيّين أحدا أفقه منه. (تاريخ بغداد، ١٢/٢٩٢)
۳. الإمام العلامة شيخ المالكية. (سير أعلام النبلاء، ١٧/٤٢٩)

@mir_hamedhoseyn_110
@rasullib

به اطلاع همراهان عزیز می‌رساند، ثبت اولیه بخش‌های علوم قرآن و تفسیر، ادبیات عرب، کلام و عقاید و قسمتی از بخش تاریخ و سیره از مکتبة نفس الرسول المصطفی انجام شده و تاکنون بیش از ۸۷۰۰ عنوان کتاب و در ۱۵۰۰۰ مجلد ثبت اولیه شده است.
عزیزان می‌توانند یا از طریق اپ اندرویدی به‌روزرسانی شده‌ بالا یا لینک سامانه زیر فعلاً به صورت کاربر مهمان وارد شوند.
مجموعه ما ثبت اولیه را بر روی سامانه کتابا شروع کرده و به زودی هم زمان در سامانه سها نیز حضور خواهد داشت.

lib.hkashani.com

🔹 در اهمیت «آرشیو اپوزیسیون» و هم‌گرایی چشم‌گیر نتیجه مطالعات انتقادی مدرن از تاریخ اسلام و خوانش شیعی


✍🏼 آقای امیرمعزی در کتابِ «‌ قرآن صامت و قرآن ناطق» (The Silent Qur’an and the Speaking Qur’an) و در پایان فصلی که خوانشی از گزارش‌های مربوط به جمع‌آوری قرآن و خشونت‌های واقع شده پس از رحلت رسول خدا (ص) در «‌کتاب سلیم‌بن قیس» است، به هنگام توجه دادن پژوهندگان به منابع شیعی و در بیان اهمیت این منابع در ایجاد درکی مفید از وقایع صدر اسلام ابزار می‌دارد که بررسی انتقادی منابع شیعی، که دیدگاه «مغلوب‌شده در تاریخ» را ارائه می‌دهد، بینش‌هایی را فراهم می‌کند که به همان اندازه که منتشر نشده‌اند، مفید هستند و می‌توانند به ما در اصلاح دانش‌مان از این منابع کمک کنند.
سپس در ادامه با وجود احتمال ابداعات ایدئولوژیک و جعل‌های جانبدارانه در این منابع مانند هر منبع دیگری بیان می‌کند که دو نکته مهم باعث می‌شود که منابع شیعی مورد توجه قرار گیرند:
نخست همگرایی گاه چشم‌گیری که میان داده‌های تاریخی این منابع و نتیجه مطالعات انتقادی مدرن (که از مسیرهای دیگر به آن رسیده‌اند) وجود دارد. (رویکرد‌‌های جدید نقد و‌ تحلیل متون تاریخی- حدیثی و همچنین سبک‌شناسی روایات، دقت بر ادبیات و زبان گزارش‌ها در کنار توجه به تاریخ‌گذاری آن‌ها در چند دهه اخیر نتایجی را در پی داشته که بعضاً به برون‌داده‌های خوانش شیعی از تاریخ اسلام قرابت دارد.)
دیگر نکته مهمی که ایشان به آن توجه می‌دهند بازتاب‌های دقیق و قابل‌توجهی از اطلاعات موجود در منابع شیعی است که با وجود «غیراصولی/غیرارتدوکسی» دانستن آن‌ها در متون سنی نیز یافت می‌شود. این مهم در حالی قابل مشاهده است که در دوران اموی و عباسی این نوع نوشته‌ها با مخالفت و سرکوب مواجه بوده‌اند.
(مسئله‌ای که از دیرباز و در ادبیات سنتی و کلامی شیعیان نیز بر آن تأکید می‌شده)
به بیان دیگر آقای امیرمعزی پژواکی که در منابع شیعی یافت می‌شود را اغلب پژواکی دقیق معرفی می‌کند که همین نکته می‌تواند مستشرقان را به توجه به این منابع در کنار منابع رسمی سنی وادارد.
همچنین ایشان در مقدمه کتاب خود در بیان اهمیت مطالعه و کاوش بر منابع شیعی (برای پژوهش‌گران مستقل و آکادمیای غربی) بیان داشته‌اند که خاورشناسان دیدگاه‌های شیعی و انعکاس یافته در منابع شیعی را ایدئولوژیک و جهت‌دارانه یعنی بدون هیچ‌گونه مبنای تاریخی تصور کرده‌اند، در حالی که نباید فراموش کرد متون سنی، به خصوص متون متقدم آن‌ها هم ایدئولوژیک هستند، اما برای کسب آگاهی با تنوع بیشتر تاریخی بررسی آنچه «آرشیو اپوزیسیون» خوانده می‌شود (اصطلاحی که امیرمعزی برای منابع شیعی به کار می‌برد) همان‌قدر ضروری است که بررسی منابع رسمی.

Mohammad Ali Amir-Moezzi, "Violence and Scripture in the Book of Sulaym Ibn Qays," in The Silent Qur'an and the Speaking Qur'an: Scriptural Sources of Islam Between History and Fervor, trans. Eric Ormsby (New York: Columbia University Press, 2016), 36.

https://t.iss.one/rasullib

مهمان تازه کتابخانه...
با تشکر از عزیزانِ فعال در احیای آثار علمای هندوستان

https://t.iss.one/rasullib

إنا لله وإنا إليه راجعون
رحلت عالم ربانی، محقق سترگ، مصحح برجسته و محدث جلیل القدر، علامه سید محمد رضا حسینی جلالی رضوان الله علیه را به حضرت ولی عصر أرواحنا فداه، حوزه‌های علمیه و خاندان محترم تسلیت عرض می‌کنم و از حيّ قیّوم می‌خواهم ایشان را با جدش امیرالمومنین علیه السلام محشور کند. ان شاء الله
پ.ن؛ تصویر، نقاشی از چهره‌ی مبارک این عالم خوش‌محضر است که برای یکی از پروژه‌های کتابخانه امیرالمومنین علیه السلام(مکتبة نفس الرسول المصطفی) کشیده شده است.

فایل با کیفیت تصویر علامه تازه گذشته، مرحوم استاد سید محمد رضا حسینی جلالی.
در جلسات ماه رمضان مسجد ارک پارسال و دوسال پیش به دو کتاب از این استاد برجسته اشاره کردیم: جهاد امام سجاد و جهاد امام کاظم علیهماالسلام.
ده‌ها کتاب و رساله و مقاله و کارهای برجسته از ایشان به یادگار مانده است. رحمة‌الله‌علیه

این تصویر، نقاشی چهره این استاد بزرگ برای پروژه‌ای در "مکتبة نفس الرسول المصطفی" است.

https://t.iss.one/rasullib

به اطلاع همراهان عزیز می‌رساند، ثبت اولیه بخش‌های علوم قرآن و تفسیر، ادبیات عرب، کلام و عقاید، تاریخ و سیره و بخشی از حدیث اهل سنت از کتابخانه امیرالمومنین تهران (مکتبة نفس الرسول المصطفی) انجام شده و تاکنون بیش از ۱۱۷۰۰ عنوان کتاب و در ۲۰۰۰۰ مجلد ثبت اولیه شده است.
عزیزان می‌توانند یا از طریق برنامه اندرویدی بالا یا لینک سامانه زیر فعلاً به صورت کاربر مهمان وارد شوند.
مجموعه ما ثبت اولیه را بر روی سامانه کتابا شروع کرده و به زودی هم زمان در سامانه سها نیز حضور خواهد داشت.
lib.hkashani.com
.

🔹جدیدترین نقد منتشر شده بر کتاب «بحران‌ و تثبیت» (مکتب در فرآیند تکامل)، از سوی نویسنده‌ای ساکن تانزانیا


✍🏼 "عمار مسلم الدُّدُمی"، محقق شیعه ساکن تانزانیا در نقدی که چند روز گذشته بر کتاب «بحران و تثبیت» (مکتب در فرآیند تکامل) تأليف دکتر مدرسی طباطبایی منتشر و آن را صفحه ایکس خود هم‌‌رسانی کرده، کتاب فوق را چالشی مهم برای برخی از نقاط کلیدی روایتِ «ارتدوکس» معرفی و عنوان می‌کند که این اثر باعث ایجاد تردیدهایی برای برخی خوانندگان شده است. وی معتقد است دلیل این امر را باید در ماهیت کتاب جستجو کرد. او ویژگی اثر حاضر را، ارائه روایتی یکدست و قاطع عنوان می‌کند که هر جمله آن به‌ظاهر با استنادهای فراوان در پاورقی‌ها پشتیبانی می‌شود. نویسنده بر این باور است که هر خواننده‌ای که در درک زبان منابع اصلی مشکل داشته باشد، و فاقد آشنایی کافی با میراث امامیه برای درک «زمینه» و «بافت تاریخی» باشد، کاملاً در اختیار مدرسی قرار می‌گیرد و گزینه‌ای جز پذیرش کامل این روایت، رد کامل آن، یا باقی ماندن در وضعیت سردرگمی ندارد.
وی همین مسئله را دلیل تصمیم خود برای مطالعه دوباره، خط‌به‌خط و بررسی تمام پاورقی‌ها و منابع ذکرشده در کتاب عنوان و بیان می‌دارد درصدد آن است تا با ارزیابی خود مشخص کند که آیا روایت ارائه‌شده، واقعاً توسط منابع اصلی تأیید می‌شود یا خیر؛ اما‌‌ در اینجا به علت محدودیت تنها واکاوی و مطالعه انتقادی بخشی که به امامت امام حسن عسکری (علیه‌السلام) اختصاص دارد را منتشر کرده است.
الدُدُمی بر این باور است که ایرادات روش‌شناختی برجسته‌شده در متنش را می‌توان به کل کتاب تعمیم داد. وی همچنین در چند جای یادداشت خود یکی از نقدهای روشی وارد شده بر مدرسی را گزینشِ گزارش و درج و برجسته‌سازی بخشی از روایت که به نفع دیدگاه اوست قلمداد و تأکید می‌کند این امر در حالی در بخش‌های مختلف کتاب دیده می‌شود که محتوای کامل گزارش‌ها می‌تواند دعاوی مدرسی را تعدیل کند. او سعی می‌کند این مسئله‌ و ادعا را در گزارش‌های مربوط به امام حسن عسکری (علیه‌السلام) در کتاب نشان دهد.
برای مطالعه یادداشت طولانی عمار مسلم الدُدُمی (که ظاهراً ادامه نیز دارد) به این لینک مراجعه کنید.


پی‌نوشت:
این نقد، نخست دو روز پیش در صفحه ایکس (توییتر) آقای فرهاد قدوسی (اینجا) معرفی شده است که در این مجال خوانشی کوتاه و کلیتی از بررسی انتقادی آقای الدُدُمی با رویکرد روش‌شناسانه ارائه گردید.
https://t.iss.one/rasullib