🔻دهه سوم
#رمضان هر سال، یادآور قتل عام مردم
#تبریز به دست قوای عثمانی در زمان سلطنت محمد خدابنده صفوی ست.
🔻در این قتل عام هزاران هزار تبریزی روزه دار به دست
#ترک های عثمانی قتل عام و نسل کشی شدند. گناه مردم تبریز مقاومت در برابر اشغالگران عثمانی و دفاع از تمامیت ارضی
#ایران بود.
🔻قاضی احمد قمی از قتل‌عام هفت و هشت هزار نفر از مردم بیگناه تبریز سخن گفته‌است. وی می‌نویسد: «تمامی ینکچریان خود را به کوچه‌ها و محل‌ها انداخته، هر کس را به نظر درآوردند به درجه شهادت رسانیده و از دیوار باغچه به خانه‌ها درآمده (اهل خانه را) بیرون آورده به قتل رسانیدند.
🔻قریب هفت هشت هزار نفر به قتل درآورده، صد نفر از پیر زنان را طعمه شمشیر ساختند و چند تن از سادات صحیح النسب و علما و صلحا در این قتل‌عام شربت شهادت چشیدند و اطفال شیر خواره را پای به شکم نهاده به عالم آخرت رسانیدند.
🔻بی ناموسی داعشی وار ترکان عثمانی و... موازی هفت هشت هزار نفر از ساده رخان مه‌لقا و دختران سمن سیما و زنان حور لقا و اطفال مسلمانان از تبریزیان اسیر نموده در میانه خرید و فروخت نمودند!
🔻مجملاً از ظهور اسلام تا غایت، این نوع قتل‌عامی بر زمره مؤمنین سمت ظهور نیافته بود و هیچ‌یک از سلاطین کفر جرأت به این امر شنیع نکرده بودند که از این عثمانیِ عثمان پاشای بی‌ایمان نسبت به مسلمانان صادر شد!
🔻اسکندر بیگ ترکمان نیز در عالم آرای عباسی دربارهٔ قتل‌عام مردم تبریز سخنی کم و بیش مشابه قاضی احمد قمی گفته‌است. وی می‌نویسید: «در اثناء تعمیر قلعه عثمان پاشا در تبریز تجویز قتل‌عام نمود… رومیان به مجرد شنیدن آن کلمه، با تیغ‌های کشیده به شهر ریخته آغاز سرافشانی نمودند!
🔻رومیه در بیرون هر کس را دیدند به قتل رسانیدند و شروع در خانه‌ها کرده به هر خانه راه یافتند مردان را طعمة شمشیر بلا ساخته اموال و اسباب را نهب و غارت نمودند و بسیاری از نساء و صبیان را اسیر کردند. فریاد و فغان اطفال و عورات به فلک اثیر رسیده....
🔻نسل کشی مردم تبریز در نظر تاریخ نویسان عثمانی: مورخان عثمانی نیز به صراحت به قتل‌عام مردم تبریز اشاره کرده‌اند. از جمله حریمی که رساله‌ای به نام «فتح تبریز» نوشته در دو جا از اثر خود به رفتار قوای عثمانی با مردم تبریز این گونه سخن گفته‌است:
🔻عساکر «از سحرگاه دست به هجوم همه‌جانبه زده، اموال و اسباب و دارایی اهالی شهر را چنان مورد غارت و چپاول قرار دادند که صد مرتبه بدتر از عملی که تیمور در حمله به سیواس مرتکب شده بود را مرتکب شدند.»
حریمی در فقره‌ای دیگر ضمن اشاره به علت خشم سپاهیان عثمانی می گوید:
🔻پیروزی ناچیزی که نصیب دشمن دین و گروه ضالین شد، موجب شادی و سرور مردم شهر
#تبریز گشت. آنها پس از آن، هر گاه عساکر روم را تنها می یافتند آنها را لخت‌میکردند یا میکشتند. ندایی (فتوا) در میان عساکر روم پیدا شد که می‌گفت: عساکر روم از جانب رب العالمین مجاز به غارت و قتل‌عام مردمند.
🔻از این رو عساکر از یک طرف هجوم همه‌جانبه آورده، زن و مرد بی‌شماری را که در شهر و در ارودیشان بود را قتل‌عام کرده و مال و منالشان را به غارت و یغما بردند. از دیگر مورخان معروف عثمانی که به واقعه تبریز به صراحت اشاره کرده‌اند یکی مصطفی سلانیکی افندی و دیگری ابراهیم پَچوی افندی است.
🔻سلانیکی می‌نویسد: مردم تبریز هر گاه عساکر را تنها می‌دیدند، درصدد انتقام برمی‌آمدند. مردم در دل عقده داشتند.... از این رو به خواست
#خدا ، بر زبان عساکر چنین جاری شد که این مردمان ستیزه‌جو را باید قتل‌عام کرد و الّا اینها نه مطیع می‌شوند و نه تن به قبول حق می‌دهند
🔻ناگهان یک روز آشوب و واویلایی به پا خاست، عامة عساکر اسلام سلاح بر گرفته و گفتند قتل‌عامی به پا خاسته‌است [...] نخست شهر غارت و یغما شد و همراه با نهب و غارت، قتل‌عام مردم نیز عملی شد.»
🔻جان کارت رایت، سفرنامه نویس انگلیسی که کمی پس از این اتفاق به تبریز می رود، دربارهٔ تاراج شهر تبریز و تأثیرات و خرابی‌های وارده معتقد است: توصیف دردها و بدبختی‌های تبریزیان و تشریح بی رحمی‌های لشکریان عثمانی، از عهدهٔ وی خارج است و نویسنده‌ای به‌غایت دانشمند و زبردست می‌خواهد.
🐣رضا💠@raefipourfans 