PDO (PHP Data Objects) — bu PHPda ma’lumotlar bazasi bilan xavfsiz va universal ishlash uchun yaratilgan kutubxona.

📘 Asosiy maqsadi:

Har xil bazalar (MySQL, PostgreSQL, SQLite, va boshqalar) bilan bir xil kod orqali ishlash.

SQL injectiondan himoya qilish (prepare() va bindParam() yordamida).

Kodni ixcham, xavfsiz va ko‘chma qilish.


💡 Misol:

$db = new PDO("mysql:host=localhost;dbname=test", "root", "");
$stmt = $db->prepare("SELECT * FROM users WHERE id = :id");
$stmt->execute(['id' => 1]);
$user = $stmt->fetch();

🔐 Xulosa: PDO — bu xavfsiz va zamonaviy usulda PHP orqali bazaga ulanib ishlash uchun kerak.

4-o‘lchamli dunyo — biz biladigan 3 o‘lcham (uzunlik, kenglik, balandlik) ustiga qo‘shimcha o‘lcham qo‘shilgan fazo.

Oddiy qilib:

* 1-o‘lcham: chiziq
* 2-o‘lcham: tekislik (kvadrat, doira)
* 3-o‘lcham: hajm (koptok, kub — biz yashaydigan dunyo)
* 4-o‘lcham: vaqt yoki qo‘shimcha fazo o‘lchami

Ilmda ko‘pincha 4-o‘lcham vaqt deb qaraladi. Ya’ni, biz fazoda harakat qilamiz va vaqt bo‘yicha oldinga ketamiz — shu 4-o‘lchamli makon-vaqt.

Ba'zi nazariyalarda 4-o‘lcham qo‘shimcha fazoviy o‘lcham bo‘lishi ham mumkin, lekin uni ko‘ra olmaymiz — faqat matematik model sifatida tushuntiriladi.

Qisqa: 4-o‘lcham — 3D + vaqt.

Laravel – PHP uchun eng mashhur web-frameworklardan biri bo‘lib, zamonaviy web-ilovalarni tez, xavfsiz va oson yaratish imkonini beradi.

* Asoschisi: Taylor Otwell (AQSh)
* Yaratilish sabab: 2011-yilda Taylor Otwell CodeIgniter kabi frameworklarda ba’zi funksiyalar yetishmasligini sezib, oson, zamonaviy va kuchli PHP framework yaratmoqchi bo‘lgan.
* Tarixi:

* 2011: Laravel 1 – asosiy routing va autentifikatsiya bilan.
* 2012: Laravel 3 – paketlar, Artisan CLI, migrationlar.
* 2013: Laravel 4 – Composer asosida modul tizimi, kuchli ORM (Eloquent).
* 2015: Laravel 5 – middleware, events, scheduler va boshqa ko‘plab imkoniyatlar.
* Hozirgi kunda Laravel doimiy yangilanib, PHP ilovalarni tez va xavfsiz yaratish uchun keng qo‘llaniladi.

Nega mashhur:

* Oson o‘rganish va ishlatish
* Kuchli ORM (Eloquent) va routing tizimi
* Xavfsiz va zamonaviy web-ilovalar yaratish imkoniyati
* Keng jamoa va katta ekotizim (packages, tutorials)

Laravel’ni o‘rganish uchun 30 kunlik reja
Kunlik o‘quv vaqti 2–3 soat

1–7 kun: Asoslar va tayyorgarlik

Ma’qsad: PHP va web asoslarini mustahkamlash, Laravel muhitini sozlash.

* 1-kun: PHP asoslarini tezkor ko‘rib chiqish (OOP, array, string, function, loop) – 2 soat
* 2-kun: Composer, Git va Laravel’ni o‘rnatish – 2 soat
* 3-kun: Laravel loyihasi yaratish, strukturani tushunish (app, routes, resources) – 2 soat
* 4-kun: Routing va Controllers – 2 soat
* 5-kun: Views va Blade templating – 2 soat
* 6-kun: Forms va validation – 2–3 soat
* 7-kun: Amaliy mashq: oddiy CRUD loyihasi (bitta model bilan) – 3 soat


8–14 kun: Ma’lumotlar bazasi va ORM

Ma’qsad: Laravel’ning Eloquent ORM va migrationlarni o‘rganish

* 8-kun: Migrationlar, schema builder – 2 soat
* 9-kun: Eloquent asoslari (Model, querying, relationships) – 2 soat
* 10-kun: One-to-many, many-to-many relation – 2–3 soat
* 11-kun: Query builder va eager loading – 2 soat
* 12-kun: CRUD loyihasini Eloquent bilan bajarish – 3 soat
* 13-kun: Soft deletes, timestamps, mutators va accessors – 2 soat
* 14-kun: Amaliy mashq: blog yoki vazifa ro‘yxati loyihasi – 3 soat

15–21 kun: Middleware, autentifikatsiya va xavfsizlik

Ma’qsad: Laravel xavfsizlik va foydalanuvchi tizimlarini tushunish

* 15-kun: Middleware tushunchasi va yaratish – 2 soat
* 16-kun: Laravel autentifikatsiyasi (Auth scaffolding) – 2–3 soat
* 17-kun: Roles va permissions – 2 soat
* 18-kun: Password reset va email verification – 2 soat
* 19-kun: Request validation va form security – 2 soat
* 20-kun: Amaliy mashq: foydalanuvchi tizimi bilan loyihani kengaytirish – 3 soat
* 21-kun: Test qilish va debugging – 2 soat

22–28 kun: Advanced Laravel

Ma’qsad: Zamonaviy xususiyatlar va loyihani professional qilish

* 22-kun: Events va listeners – 2 soat
* 23-kun: Jobs va queues – 2 soat
* 24-kun: Notifications va mail – 2 soat
* 25-kun: API yaratish va Sanctum bilan authentication – 2–3 soat
* 26-kun: File storage va image upload – 2 soat
* 27-kun: Task scheduling va artisan commands – 2 soat
* 28-kun: Amaliy mashq: kichik API loyihasi yaratish – 3 soat



29–30 kun: Yakuniy loyiha

* 29-kun: Full-stack loyihani yaratish (CRUD + auth + relations + API) – 3–4 soat
* 30-kun: Loyihani deploy qilish, GitHub’ga yuklash – 2–3 soat

📌 Natija: 30 kunda boshlang‘ichdan o‘rta darajagacha Laravel bilan mustaqil ishlash imkoniyati paydo bo‘ladi.

📌 Tavsiyalar: Har kuni amaliy mashq qilish, kodni yozish va kichik mini-layihalar yaratish.

FFmpeg Fransua Ksavye Klerk (Fabrice Bellard) tomonidan yaratilgan.
2000-yilda loyiha ishga tushirilgan va hozir dunyodagi eng kuchli ochiq manbali media frameworklardan biridir.

FFmpeg nima qiladi?

FFmpeg — video va audio fayllar bilan ishlash uchun super kuchli vosita.

Asosiy imkoniyatlari:

🎥 Video konvertatsiya (masalan: MP4 → MKV, AVI → MP4)
🎵 Audio konvertatsiya (MP3, WAV, AAC va boshqalar)
✂️ Video va audio kesish / birlashtirish
🔊 Ovoz o‘zgartirish (volume, speed, bitrate, format)
🖼 Videodan rasm ajratish / rasmdan video qilish
🎭 Subtitles qo‘shish va olish
🧠 Kodeklar bilan ishlash (H.264, H.265, AAC, Opus…)
📸 Watermark / logo qo‘yish
💡 Video sifatini oshirish / kamaytirish
📡 Streaming (YouTube, RTMP serverlar)
🎬 Metadata o‘zgartirish
📦 Screen recording va webcam recording
🧩 FPS, resolution, bitrate o‘zgartirish

Qisqa misollar

Video format o‘zgartirish:

ffmpeg -i video.avi video.mp4

Videoga logo qo‘yish:

ffmpeg -i video.mp4 -i logo.png -filter_complex "overlay=10:10" output.mp4

Music kesish:

ffmpeg -i music.mp3 -ss 00:00:10 -to 00:00:30 cut.mp3

Nega juda mashhur?

🔓 Ochiq manba — bepul
💪 Juda kuchli imkoniyatlar
🌍 Deyarli hamma platformada ishlaydi (Linux, Windows, Mac)
✅ YouTube, TikTok, Instagram’da ishlatiladigan asosiy kodeklar bilan mos

Robocopy — bu Windows’dagi kuchli fayl nusxalash (backup) va sinxronlash komandasi.

Qisqa qilib:

Juda katta papkalarni tez va ishonchli ko‘chiradi

Fayllarni o‘zgargan joyidan davom ettirib nusxalaydi

Strukturani, huquqlarni, atributlarni saqlaydi

Tarmoq orqali ham yaxshi ishlaydi

Sync, mirror, backup uchun ishlatiladi


Oddiy misol:

robocopy C:\Manba D:\Nusxa /MIR

/MIR — papkani to‘liq ko‘zguday qilib nusxalaydi (o‘chirgan fayllarni ham o‘chiradi).

Kerak bo‘lsa, amaliy misollar ham beraman.

Az cheshme barânam bepors ke dar delam khiyâle tost
Deltangi-am barâye ân do cheshm chon ghazâle tost
Âhuye man âhuye man
Biyâ bekhand be ruye man
Tanhâ toyi tanhâ tamâme ârezuye man

Faryâd az delam, ey dâd az delam
Heyrânat shodam kojâyi
Virân ast delam
Faryâd az delam, ey dâd az delam
Heyrânat shodam kojâyi
Virân ast delam

Majnun bedune Leylâ-ash kojâ bemânad
Tanhâyi-ye marâ faghat Khodâ bedânad
Tanhâtarin tanhâ manam
Az eshgh-e to sheydâ manam
Chon keshti-am bi nâkhodâ nesheste bar gel

Tir-e do cheshmânat amân
Ruzi rahâ shod az kamân
Hâlâ bebin ke eshgh-e to nesheste bar del
Nesheste bar del

Faryâd az delam, ey dâd az delam
Heyrânat shodam kojâyi
Virân ast delam

-----------------

Ko‘z yoshli ko‘zlarimdan so‘ra, yuragimda sening xayoling bor
O‘sha ohudek ikki ko‘zingni sog‘inishim hammasidan ustun
Ohuyim, ohuyim
Kel, yuzimga kul
Yolg‘iz sen — yagona orzum

Yuragimdan faryod, dod yuragimdan
Senga hayronman, qayerdasan
Yuragim vayron
Yuragimdan faryod, dod yuragimdan
Senga hayronman, qayerdasan
Yuragim vayron

Majnun Laysiz qayerda qola oladi
Yolg‘izligimni faqat Xudo biladi
Eng yolg‘iz — menman
Sening muhabbatingdan telbaman
Kaptanlarsiz kemadek loyga botib qolganman

Ikki ko‘zing o‘qi bir kun kamondan otilib ketdi
Endi qaragin, muhabbating yuragimga o‘rnashdi
Yuragimga o‘rnashdi

Yuragimdan faryod, dod yuragimdan
Senga hayronman, qayerdasan
Yuragim vayron