ایران‌ من💚🤍❤️
💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۸۵):

❌️ مجروح
✅️ زخمی

❌️ حیثیّت و اعتبار
✅️ آبرو

❌️ تعلّقِ خاطر پیدا کردن
✅️ دل بستن

❌️ با قاعده و بی‌قاعده
✅️ دستورمند و نادستورمند

❌️ آینه‌ی مُحدَّب و آینه‌ی مُقعَّر
✅️ آینه‌ی کوژ و آینه‌ی کاو

❌️ طلوع خورشید و غروب خورشید
✅️ برآمدن خورشید و فروشدن خورشید

▫️پارسی را پاس بداریم.

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

📖 سرانجام امروز آغاز کردم به آموختن زبان پهلوی. با برآیندی که کردم، تا ۱۱ ماه دیگر، سراسر دستور زبان و واژه‌سازی و واج‌شناسی زبان پهلوی را خواهم آموخت.
۱۴۰۴/۳/۲۷

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۸۶):

❌️ لِذا
✅️ ازین‌رو

❌️ والدین
✅️ پدر و مادر، پدرمادر

❌️ صامت و مُصوّ‌ِت
✅️ همخوان و واکه

❌️ مِعمار و مِعماری
✅️ رازیگر‌ و رازیگری

❌️ طرح و طرّاح و طرح‌دار
✅️ پیرَنگ و پیرَنگ‌گر و پیرنگ‌دار

❌️ به‌عنوانِ [به عنوان استاد، نباید این کار را بکنی]
✅️ چونان [چونان استاد... ]

▫️پارسی را پاس بداریم.

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

🔊 استاد حسن انوری، هَموَند(=عضو) فرهنگستان زبان و ادب پارسی:

🔸️فردوسی در شاهنامه: توانا بُوَد، هر که دانا بُوَد.
🔸️شکسپیر: بودن یا نبودن، پرسش این است.
🔸️هومر در اِلیاد: من نیرومندترینم، اگر باور ندارید، بیازمایید.
🔸️دانته در خندِستان خدایی(=کمدی الهی): شما که درمی‌آیید، دست از هر امیدی بشویید.

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۸۷):

❌️ حالت فاعلی
✅️ نِهِش نهادی

❌️ حالت ندایی
✅️ نِهِش آیی [آی + ی]

❌️ حالت مفعولی
✅️ نِهِش رایی [را + ی]

❌️ حالت اضافی
✅️ نِهِش وابستگی

❌️ حالت مفعول له
✅️ نِهِش بَرایی [برای + ی]

❌️ حالت مفعول معه
✅️ نِهِش بایی [با + ی]

❌️حالت مفعول عنه
✅️ نِهِش اَزی [از + ی]

❌️ حالت مفعول فیه
✅️ نهش اَندری [اندر + ی]

▫️چِم(=معنا) نهادن، وضع کردن است؛ ازین‌رو نِهِش می‌‌‌شود: وضع، وضعیّت، حالت.

▫️نام‌واژه‌(=اسم) هنگامی که نهاد یا کُنا باشد، نِهِش نهادی دارد؛ هنگامی که کارپذیر(=مفعول) باشد، نِهِش رایی دارد؛ هنگامی که چگونگی وابستگی را برنماید، نِهِش وابستگی دارد؛ هنگامی که کار برای او یا به سوی او انجام گیرد، نِهِش بَرایی دارد؛ هنگامی که در انجامیدن کاری یا داشتن نهشی با نهاد یا کُنا همراهی و سازواری داشته باشد، نِهِش بایی دارد؛ هنگامی که سرآغاز انجام گرفتن کاری است، نِهِش اَزی دارد؛ و نام‌واژه‌ای که جایگاه یا زمان انجامیدن کاری باشد، نِهِش اَندری دارد.

▫️بُنخان(=منبع): دستور زبان پارسیگ رَهام اشه، پارسی‌ از بزرگمهر لقمان و مزدا تاج‌بخش، ۳۵

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

🔻پرسش: در زبان پارسی چه برابرواژه‌‌ای می‌توان برای [صفت] گفت؟🤔

🔻پاسخ: می‌سِزَد نخست به پیشنهادهای دیگران بنگریم:

▫️زبان سوریگ‌: کارنام
▫️زبان هلنی: افزوده
▫️زبان ارمنی: بِبَر
▫️زبان سنسکریت: چگونگی، ویژگی
▫️زبان سنسکریت: جداگر‌بانگ
▫️دساتیر: زاب
▫️دساتیر: فُروزه

باری، در زبان پارسی می‌توان به جای [صفت] چنین گفت: گُزار، گُزارواژه.

❌️ اسم و صفت
✅️ نامواژه و گُزارواژه

📖 بُنخان(=منبع): دستور زبان پارسیگ رَهام اشه، پارسی‌ از بزرگمهر لقمان و مزدا تاج‌بخش، پانوشت برگه‌ی ۴۹

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۸۸):

❌️ فُرم
✅️ ساختار

❌️ توبه
✅️ پِتِت

❌️ جنس، جنسیّت
✅️ زَنِه [در زبان پارسیگ: زَنَگ]

❌️ معرفه و نکره
✅️ شناس و ناشناس

❌️ حرف نکره‌‌گردان
✅️ وات ناشناسگر‌

❌️ صفت تفضیلی و صفت عالی
✅️ گزارواژه‌ی برتر و گزارواژه‌ی برترین

▫️بُنخان(=منبع): زبان پارسیگ از رَهام اشه؛ پارسی از: بزرگمهر لقمان و مزدا تاج‌بخش

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۸۹):

❌️ تراپی و تراپیست
✅️ درمان و درمانگر

❌️ صورت‌جلسه
✅️ نشست‌نامه

❌️ بَنِر
✅️ برنما (فرهنگستان زبان و ادب پارسی)

❌️ بیلبورد
✅️ آگهی‌نما (فرهنگستان زبان و ادب پارسی)

❌️ رویت شدن
✅️ دیده شدن

❌️ اِجابت کردن
✅️ پاسخ دادن، برآوردن

▫️پارسی را پاس بداریم.

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۹۰):

❌️ ضمیر
✅️ هرنام

❌️ ضمیر اِنعکاسی
✅️ هرنام بازتابی

❌️ ضمیر تأکیدی
✅️ هرنام پافشاری

❌️ ضمیر موصولی / ربطی
✅️ هرنام پیوندی

❌️ ضمیر مُبهَم
✅️ هرنام ناشناس، هرنام گنگ

❌️ مطابقت در جنس و شخص و عدد فعل
✅️ سازواری در زَنه و کس و شمار کارواژه

📖 رَهام اَشَه واژه‌ی [هرنام] را به جای [ضمیر] پیش نهاده است (harvnām)، با گرده‌برداری از -sarva-nāman «ضمیر» در سنسکریت. بخش نخست همان harv «هر» و بخش دوم نام است. هرچند رَهام اَشَه سپستر واژه‌ی guhrīgnām را بجای ضمیر آورد. بخش نخست guhrīg «عوض، بدل» است.
سپس کسانی مانند بزرگمهر لقمان و مزدا تاج‌بخش نیز در نوشتارگان خود به جای [ضمیر] از واژه‌ی [هرنام] بهره بردند.

📖 بُنخان(=منبع): زبان پارسیگ از رَهام اشه؛ پارسی از: بزرگمهر لقمان و مزدا تاج‌بخش

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

📄 استاد حسن انوری، هَموَند(=عضو) فرهنگستان زبان و ادب پارسی، چهره‌ی ماندگار رشته‌ی زبان پارسی، سرپرست فرهنگ بزرگ سخن و ویراستار گلستان سعدی است.

📺 استاد حسن انوری می‌گوید: من نگران نیستم، برای اینکه زبان پارسی آنچنان بی‌نیاز و نیرومند و فراگیر است که از میان‌ رفتنی نیست. و چون زبان از میان رفتنی نیست، نام‌ونشان ما هم از میان رفتنی نیست. نام‌ونشان ایرانی وابسته به شاهکارهای زبانی است. تا شاهنامه هست، تا دیوان حافظ هست، تا مولانا هست، این زبان پایدار است. و چون زبان پایدار است، ایران هم پایدار است.

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۹۱):

❌️ مرجع ضمیر
✅️ بازبُردگاه

❌️ فاعل و اسم فاعل
✅️ کُنا و کُنانام

❌️ مفعول و اسم مفعول
✅️ کارپذیر و کارپذیرنام‌

❌️ مصدر و اسم مصدر
✅️ کارپایه و کارپایه‌نام

❌️ فعل و فعل کمکی/ فعل معین
✅️ کارواژه و کارواژه‌یار

❌️ شخص و شخصی و ضمیر شخصی
✅️ کس و کسانی و هرنام کسانی
(پسوند انی: تَنانی، جانانی، کیانی، خُسروانی و...)

▫️بُنخان(=منبع): زبان پارسیگ از رَهام اشه؛ پارسی از: بزرگمهر لقمان و مزدا تاج‌بخش

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

▫️امشب نزد یکی از پادشاهان قهوه‌ی استان گلستان بودم. گرم گفت‌وگو بودیم که ناگهان به خودمان آمدیم، دیدیم داریم توی داستان رستم و تهمینه گشت‌وگذار می‌کنیم!
۱۴۰۴/۴/۱۶
به یاد همه‌ی دوستان جان🥂

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۹۲):

❌️ عقاب
✅️ آلُه

❌️ عبا
✅️ بالاپوش

❌️ طعنه زدن
✅️ نیش زدن

❌️ عطسه و عطسه کردن
✅️ شِنوسه‌ و شِنوسیدن

❌️ ظُلم و ظالم و مظلوم و تَظَلُّم
✅️ ستم و ستمگر و ستم‌دیده و دادخواهی

❌️ محکوم کردن
✅️ ایرَختَن
👈 ایرَخت، می‌ایرَنجَد مانند: رختن و رنجیدن
👈 نمونه: کشور ما، آن گروهک را برای کشتارهایش می‌ایرَنجَد (= محکوم می‌کند).

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۹۳):

❌️ تینیجِر
✅️ نوجوان

❌️ حرف ربط
✅️ بندواژه

❌️ حرف اضافه
✅️ میانجی‌واژه

❌️ جوّ و جوّی
✅️ اَندَروا و اَندَروایی

❌️ قاشق
✅️ کَبچه/ کَمچه/ کَفچه

❌️ تابوت
✅️ گاهو (=گاه: تخت + پسوند '' ُو'' مانند: گردو، دخترو، یارو و...)

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

📄 سخنی با دوستانم به‌فراخورِ یک‌ساله شدنمان‌ و سه‌هزارتایی شدنمان:

دوستان گلم، ما یک سال باهم بودیم و امروز یک خانواده‌ی سه‌ هزارتایی شدیم، با هم درباره‌ی واژگان پارسی اندیشیدم، درباره‌ی دستور زبان سخن گفتیم، با هم واژه ساختیم، از وَندهای کهن بهره بردیم، کنار هم ساختمان زبان‌‌ پارسی را بررسیدیم و... زمان دلنشینی را باهم سپری کردیم، خوش گذشت. دوستان زبان‌شناس بسیاری پیدا کردم، شما لغزش‌هایم را بهم گوشزد می‌کردید، من را با بُنخان‌های نوین آشنا می‌کردید، بهم انگیزه می‌دادید که زمانی که خسته‌وکوفته از شب‌مانی برمی‌گردم، به‌جای خواب، بیایم پشت گوشی و برابرواژه‌‌ی تازه بگذارم.
نمی‌دانم، خودم گمان می‌کنم که پسر خوشبختی هستم، شایدم اندکی بیشتر از خوشبخت، یکی از چرایی‌های خوشبختیم، آشنایی با شما بود، دوستانی که هرگز فراموشتان نمی‌کنم. شب‌های بسیاری که در پادگان تنها بودم، ناگهان به یک واژه‌ی نو برمی‌خوردم، از ناز بودنِ آن واژه سرمست می‌شدم، انگار گمشده‌ام را یافته بودم، مانند یک کودک شاد می‌شدم تا فردایش بیایم و این واژه را با شما در میان بگذارم.
توی این بازه‌ی زمانی یک ساله، دیدم که سَره‌گرایی بسیار پرسش‌برانگیز است، کسانی برای سَره‌گرا بودنم نکوهشم‌ می‌کردند، کسانی هم ستایشم می‌کردند؛ در لابه‌لای این نکوهش‌ها و ستایش‌ها همواره به نوشتارهای کزّازی و ادیب‌سلطانی و رَهام اَشه و بزرگمِهر لقمان و مزدا تاج‌بخش و مِهری بهفر و حسن‌ انوری و... پناه می‌بردم.
از خودم می‌پرسم چی شده که خواب‌هایم هم درباره‌ی واژه و دستور زبان شده، زمانی هم که از خواب بلند می‌شوم ناخودآگاه دستم به سوی دستور زبان پارسیگ رَهام اَشه دراز می‌شود.
از بس سرگرم و درگیر واژگان بودم که سرانجام از بسیاری از دوستان خوبم دور شدم، برخی از دوستانم را اندک‌اندک از دست دادم. دوستانم می‌پرسیدند: تهمورث کجاست؟ چرا امشب مهمانی نیامد؟ چرا دیگر تهمورث توی پایکوبی‌های ما نیست؟ تهمورث کجایییی؟ در همین‌هنگام تهمورث در لابه‌لای آن واژه‌نامه لانه کرده بود!
موبلندم، ببخشید زمانی که نیازم داشتی در دسترس نبودم، هنوز که هنوزه برای نبودن‌هایم شرمنده هستم و دچار سوگ شده‌ام‌. راستی موبلندم، یادت می‌آید چند سال پیش، آن شب توی نوشخانه بهم گفتی: پارسی سره شدنی نیست؟ اکنون خواب‌هایم هم به پارسی سَره شده!
دریغ، تهمورثِ بیچاره سرباز است، یک سرباز ساده، من دارم به یک جای دور فرستاده می‌شوم و کمابیش بیست روز دسترسی به گوشی ندارم، دلم برای یکایک شما تنگ می‌شود، امیدوارم دوباره باهم بخندیم و شاهنامه بخوانیم و درباره‌ی واژه‌آفرینی گفت‌وگو بکنیم...

بدرود💋
۱۴۰۴/۴/۱۹

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۹۴):

❌️ سهم
✅️ بهر

❌️ خَندَق
✅️ کَندَگ

❌️ لفّاظ
✅️ زبان‌باز

❌️ قنّاصه، اِس‌ وی دی
✅️ تک‌تیرانداز

❌️ جهاز، متعلّقاتِ چیزی
✅️ سازوبرگ

❌️ بدیهی و نظری/ ضروری و کسبی
✅️ خودآشکار و ناخودآشکار (از ادیب‌سلطانی)

▫️پارسی را پاس بداریم.

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade

💡برابرواژه‌های پارسی(۱۹۵):

❌️ آکورد
✅️ هم‌نوازی

❌️ نامشروع
✅️ بیدادگرانه

❌️ تحلیل و تجزیه
✅️ آناکاویدن

❌️ کاتب و کاتبان
✅️ نوشتگر‌ و نوشتگران

❌️ بُعد
✅️ دوری، دورا، دورامون‌

❌️ موردِ بحث، ما یُبحَثُ عَنه
✅️ گفت‌وگو شونده

▫️بُنخان(=منبع): نوشتارگان میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی.

💢@parsi_sareh
💢@vazhe_kade