📻

دکتر زنان به آقای موسوی گفت خجالت نمی‌کشی؟ این لگن داره که بخواد حامله بشه؟

تا مدت‌ها بهم نزدیک که می‌شد جیغ می‌کشیدم...درد داشتم آخه ... می‌ترسیدم

مادرم از من بدش میامد، تو دوازده سالگی من را زاییده بود...حق می‌دم بهش...می‌خواست منو زود شوهر بده از خودش دور کنه

عاشق هندسه بودم. هنوزم عاشق حل کردن مسئله‌ام...حالم را خوب می‌کنه

بعد از دنیا آمدن بچه اول‌ام تازه فهمیدم زن‌هام تو رابطه جنسی ارضا می‌شن

مامانم می‌گفت منم همین قدری بودم ازدواج کردم، زندگی همینه دیگه...

✅ امروز خبر منع قانونی ازدواج کودکان زیر ۱۸ سال در پاکستان بازتاب خبری گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی فارسی زبان داشت.

📻 به همین مناسبت پیشنهاد می‌کنم این شماره از رادیومرز را بشنوید که گفت و گو کرده با زنانی از چند نسل مختلف، که تجربه کودک‌همسری داشته‌اند.(اگر نشنیده‌اید)


@neocritic

https://castbox.fm/vb/576326116

✍️
قساوت در سایه

✅ دردناک است که اینجا از برخی نظریه‌های زنان فیلسوف درباره قساوت در پیوند با اخبار تلخ روز بنویسم. چند روز است می‌خواهم از نظریات کلودیا کارد(2015-1940)، فیلسوف اخلاقی بنویسم که متخصص تحلیل تروریسم، قساوت و شر در جامعه، نهادها و خانه است، ولی دست و دلم به نوشتن نمی‌رفت.

نه که فقط روان‌مان تاب شنیدن این اخبار را ندارد که برخی تحلیل‌ها حال‌مان را بدتر می‌کند. تحلیل‌هایی که قساوت و شر را به هر چیزی ربط می‌دهند تا نپذیرند ضرورت بازنگری و بازاندیشی فعال در فرهنگ و قانون را.

✅ کلودیا کارد...
کلودیا کار می‌گوید شر چیزی مربوط به اسطوره‌ها و افسانه‌ها نیست. شر آسیب غیرقابل تحملی است که به عمد وارد می‌شود، قابل پیش‌بینی است و غیرقابل توجیه‌ است.

آسیب غیرقابل تحمل در شر اخلاقی مثل چه؟ مثل محرومیت عمدی از ملزومات یک زندگی انسانی و شایسته همراه با امنیت و کرامت. این آسیب‌ها هم می‌توانند جسمی باشند و هم روحی. کارهایی که انجام می‌شوند تا با شکنجه جسمی و روحی تهدید کنند و تحقیرکنند و بترسانند و مسلط شوند.

جایگاه دوزخی قساوت اخلاقی متفاوت است با خطاهای اخلاقی مثل دروغ‌ها و دزدی‌های کوچک.

✅ قساوت‌های بر آفتاب را همه می‌شناسیم: نسل‌کشی در فلسطین نمونه زنده‌اش. یا برده‌داری یا خشونت‌های قومی و نژادی. این شرها که عامل آن‌ها انسانی است غیرقابل توجیه و غیرقابل دفاع و غیرقابل بخشش هستند.

✅ کارد در همه آثارش علاوه بر تحلیل الگوهای قساوت در جامعه به الگوهای قساوت در خانه‌ها هم توجه دارد و آنها را از یک جنس می‌داند با این تفاوت که در سایه جاخوش کرده‌اند؛ در خانه.

کمتر دیده و شنیده می‌شوند وچون فراوان روی می‌دهند انگار آدم‌ها راحت‌تر از کنارش عبور می‌کنند. خشونت خانگی از مصادیق قساوت در سایه است.

کارد از عبارت «تروریسم خانگی» استفاده می‌کند: رفتارهای مستمر و اغلب مکرری که به عمد و در محیط‌های امن(برای مرتکبان البته) به افراد جراحت‌های جسمی، روانی و عاطفی وارد می‌کنند و کرامت فرد را با ارعاب و تهدید و تحقیر مدام مخدوش می‌کند.

کارد می‌گوید اگر مرتکب خشونت خانگی هیچ توجیه اخلاقی قابل قبولی نداشته باشد.(مثل دفاع از خود) عملش نابخشودنی و مصداق قساوت اخلاقی است.

✅ به باور کارد رایج بودن این خشونت قساوت آن را کاهش نمی‌دهد. به ویژه اینکه عمدتاً خشونتگران می‌خواهند آسیب آن را کم اهمیت جلوه دهند. در حالیکه قربانیان آسیب‌های غیرقابل جبرانی متحمل می‌شوند. جراحت‌هایی که چون مکرر و مستمر است و در سایه رخ می‌دهد به چشم نمی‌آید و رمقی برای قربانی باقی نمی‌گذارد تا خود را نجات دهد.

✅ از همین جنس است تجاوز و خشونت جنسی که کاملاً عامدانه و با اطمینان از مردسالاری، قربانی‌نکوهی، شرم و حساسیت اندک قوانین، آسیب غیرقابل تحمل و مادام‌العمری را به زنان و خانواده‌های آن‌ها وارد می‌کند. در فرهنگ و قانونی که خشونت جنسی را پناه داده است. کارد می‌گوید خشونت خانگی و خشونت‌های جنسی از جنس تروریسم شخصی‌اند تا قربانی (معمولا زنان) امکان و توان زندگی شایسته انسانی را از دست بدهد.

✅ به عقیده کارد نهادهای‌های قانونی اگر به یاری افراد نیایند و گزینه‌هایی برای رهایی آن‌ها از این شرایط غیرانسانی فراهم نکنند در این قساوت اخلاقی شریکند. هم‌دست شری که عامدانه تحمیل می‌شود و قابل پیش‌بینی است و قابل پیش‌گیری است و فقط خدا می‌داند سالی چند زن قربانی آن هستند که ما هر ماه چند خبر درباره قتل آنان می‌خوانیم.

✅ برگردم به رنجی که می‌بریم. فیلسوفان اخلاق پرواداری می‌گویند مدام تکرار نکنید «هیچ‌کس کاری نمی‌کند!»، جای آن بپرسید «من چه می‌توانم بکنم؟»
جز نوشتن کار دیگری بلد نیستم.



🧷برای اطلاعات بیشتر بنگرید به:

Card, C. (2002). The atrocity paradigm: A theory of evil. Oxford University Press.


@neocritic

جان در برابر جان؟!

١. فقه اسلامی، در تداوم بسیاری از نظامات جزایی مرسوم، سیاست کیفری خود را بر مبنای قصاص فردی پایه‌ریزی کرده است. در قصاص زمانی که فردی عامدانه و آگاهانه، جان دیگری را بگیرد، اولیای دم می‌توانند جان او را بگیرند. فقط جان او را و نه کشتارهای جمعی‌‌ای که رایج بوده. جان در برابر جان، بی هیچ کم و کاست!

٢. قرآن به دو عنصر مهم دیگر در قوانین قصاص اشاره می‌کند. اول این‌که جان زنان و بردگان نیز محترم است و کشتن آنان هم قصاص دارد. در بسیاری از نظامات جزایی آن عصر، جان زنان و بردگان تا آن اندازه ارزش نداشت که به‌خاطرشان قصاص صورت گیرد. دوم این‌که می‌توان از قاتل گذشت و او را بخشید. در این صورت اولیای دم می‌توانند از قاتل دیه یا خون‌بها مطالبه کنند. قرآن در مورد میزان دیه حکمی تعیین نکرده است.

٣. در فقه اسلامی، بر مبنای روایات و نه قرآن، مرسوم و رایج بوده که دیه‌ی زن، نیمِ دیه‌ی مرد است. با توجه به تفاوت دیه، اختلاف‌نظری جدی میان فقیهان مسلمان در این‌باره وجود دارد. فقیهان اهل سنت می‌گویند مرد قاتل باید قصاص شود و تفاوت دیه، اهمیتی ندارد. اما فقیهان شیعه می‌گویند اولیای دم زن باید تفاوت دیه را به قاتل بپردازند و بعد او را قصاص کنند.

۴. مرور دیدگاه‌های فقیهان در مورد این حکم، فراز و نشیبی اساسی را در مورد نگرش آنان به تفاوت دیه نشان می‌دهد. فقیهان متقدم آرام آرام از ایده‌ی قرآنی برابری جان انسان‌ها فاصله می‌گیرند و می‌گویند ارزش جان زن با ارزش جان مرد برابر نیست و زن که در عقل و ایمان و خلقت نصفه و نیمه است، در دیه هم با مرد برابر نیست. صراحتاً گفته‌اند و ابایی هم نبوده است. فقیهان معاصرتر تلاش کرده‌اند تفاوت دیه را با کارکرد اقتصادی تبیین کنند. بنا بر فقه، مرد وظیفه‌ی تامین معاش زن را برعهده دارد و طبیعتاً حذف او تبعات اقتصادی بیش‌تری خواهد داشت.

۵. قانون مجازات اسلامی بر همین مبنا، صراحتاً در ماده‌ی ۵۶٠ دیه‌ی کامل زن را نصف دیه‌ی کامل مرد اعلام می‌کند. همین قانون در ماده‌ی ٣٨٢ به صراحت مقرر می‌دارد که اولیای دم زن مقتول فقط در صورتی می‌توانند مرد قاتل را قصاص کنند، که نیم دیه را به او بپردازند. این مواد به ساحت اجرا که آمد، چالش‌آفرین و تنش‌زا شد. در این جامعه‌ زنان نیز کارکرد اقتصادی یافته‌اند و تامین معاش خانواده لزوماً دیگر بر عهده‌ی مرد نیست. علاوه بر این، قوانین مهریه و نفقه به‌هیچ‌عنوان مانند فقه صورت‌بندی نشده است تا بگوییم زن، تنها مصرف‌کننده است و مرد تنها، تامین‌کننده. طبیعی است که در این شرایط، پایبندی سفت و سخت به حکم فقهی دیه، افکار عمومی را به پرسش اندازد.

۶. قانون مجازات اسلامی در اصلاح‌های بعدی، نخست در ماده‌ی ۴٢٨ مقرر داشت اگر یک مرد، زنی را به قتل برساند و این قتل، افکار عمومی را جریحه‌دار کند، در صورت عدم تمکن مالی اولیای دم مقتول، به تشخیص قوه‌ی قضاییه، قاتل قصاص می‌شود و نیم دیه را بیت‌المال پرداخت می‌کند. این ماده تلویحاً میان قتل‌هایی که رسانه‌ای می‌شوند و قتل‌هایی که نمی‌شوند، تبعیض قائل شده است. این‌جا هم دغدغه جان زن نیست، دغدغه آرام کردن افکار عمومی است.

٧. سپس‌تر، تبصره‌ی ماده‌ی ۵۵١، مقرر داشت در تمامی جنایاتی که مرد جانی بر زن وارد ساخته است، تفاضل دیه از صندوق تأمین خسارت‌های بدنی پرداخت می‌شود. عمومیت اطلاق این ماده حتماً مورد قتل زن توسط مرد را هم شامل می‌شود و یعنی دیگر نیازی به پرداخت نصف دیه برای قصاص نیست. اما قضات این را نپذیرفتند. دادگاه‌ها رأی‌های متفاوتی صادر کردند و حتی اداره کل حقوقی قوه‌ی قضاییه، در نظریه‌ی مشورتی خود اعلام کرد که قتل زن توسط مرد، مشمول این تبصره نمی‌شود!

٨. در نهایت، به دلیل این تشویش‌ها و اختلاف‌نظرها، رأی وحدت رویه‌ی شماره‌ی ٧٧٧ گام بزرگی در حل این معضل برداشت و صریحاً اعلام نمود که این تبصره عام است و همه‌ی جنایت‌ها علیه زنان از جمله قتل را نیز در برمی‌گیرد. با این حساب اساساً مسئله‌ی پرداخت نصف دیه برای قصاص منتفی می‌شود. اما چاره چیست که هم‌چنان مواد قانونی سابق در این‌باره وجود دارد و نسخ نشده است. تا آن‌جا که در مورد قتل #الهه_حسین_نژاد هم معاون قوه‌ی قضاییه، از ماده‌ی ۴٢٨ سخن می‌گوید و هیچ اشاره‌ای به این رأی وحدت رویه ندارد.

٩. بنا بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تمام قوانین باید منطبق بر فقه باشند یا لااقل با آن مخالف نباشند. فراموش نکنیم که این نظام و قانون اساسی‌اش بر مبنای اجتهاد نوآورانه‌ی فقهی و بدیع پایه‌گذاری شده است. چگونه است که در فروع فقهی، خبری از اجتهاد و نوآوری نیست؟ عرف که به هر حال حرف خودش را به کرسی می‌نشاند و قانون هم آرام آرام از مسلمات پیشین فاصله می‌گیرد، چرا خرسندیم که در این میان، انگشت اتهام به سمت فقه باشد؟

✍🏻 روح الله طالبی توتی

@tadaeeat

✍️
جهل‌شناسی!

✅ سالها پیش در مصاحبه شفاهی دکتری رشته مطالعات زنان با داوطلب مرد تنومندی صحبت کردم که پلیس بود و چکمه به‌پا داشت. پرسیدم شما چرا می‌خواهید این رشته را بخوانید؟ گفت چون با زنان زیادی سروکار داریم و نهایتاً ماییم که باید مسائل زنان را حل کنیم.

✅در جامعه‌شناسی معرفت اصطلاحی داریم باعنوان جهل‌شناسی(agnotology) که به معنای ترویج عامدانه ناآگاهی است.

به گمان من یکی از مصادیق بارز آن در ایران دسترسی نداشتن پژوهشگران به آمار شفاف برای تحلیل پدیده‌هاست.

✅ اتفاقی می‌افتد، فضا ملتهب می‌شود، رسانه‌ها دست به‌کار می‌شوند تا داستانی که مورد پسند سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران‌شان است تعریف کنند و حسابی گردوخاک می‌شود.

✅در این میان پژوهشگر علوم انسانی که می‌خواهد خبر را بر بستر بزرگتری ببیند و تحلیل کند، درمانده می‌شود که آیا می‌تواند مصداقی بر پدیده‌ای بزرگتر باشد یا خیر؟ آماری در دست‌ نیست. پس نمی‌توانند به‌طور موثر آن را بسنجد.

✅ وقتی پژوهشگری در زمینه بسته، پُرسانسور، و بدون داده‌ زندگی کند، نه‌فقط ابزار تحقیقاتی‌اش ناقص است، بلکه اعتبار معرفتی‌اش هم زیر سؤال می‌رود:

روی چه حسابی می‌گی این از جنس خشونت علیه زنان است نه ناامنی موردی یا بیماری روانی فردی یا خشونت به‌طور کلی؟ همه دنیا مگه غیر از اینه؟ ما بدتر از کشورهای منطقه‌ایم؟

نتیجه حذف/ دردسترس نبودن عامدانه‌ داده‌ها، به‌وجود آمدن فضایی است که پژوهشگر علوم انسانی در آن عمداً در نادانی نگه داشته می‌شود—تا تحلیلش فراتر از مشتی خبر پراکنده نرود و هرگونه ادعای نظری، بی‌پشتوانه و غیرقابل استناد جلوه کند.

✅ فضای مسموم رسانه‌ای چنین ملاحظاتی ندارد. سریع قصه خودش را می‌سازد. اگر لازم باشد خبر را تبدیل به فاجعه می‌کند تا فضا را ملتهب کند و باز درصورت نیاز از فاجعه خبری در کنار صدها خبر دیگر در سراسر جهان خلق می‌کند تا مخاطبانش را بی‌اعتنا نگاه دارد.

✅ مدتی است توجه‌ام به این جلب شده است که چگونه دسترسی نداشتن به آمار شفاف در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی دارد معرفت علوم انسانی را بی‌حیثیت می‌کند.

✅ در جامعه‌ای که داده‌های آماری شفاف و قابل دسترس در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و جنسیتی وجود ندارد، معرفت علوم انسانی در یک وضعیت معرفت‌شناختی معلق و نامعتبر قرار می‌گیرد.

پژوهشگر نه‌تنها امکان سنجش پدیده را ندارد، بلکه از نظر حیثیت و اعتبار دانشی نیز تضعیف و گاه مضحکه رسانه‌ها می‌شود.

در این بستر، روایت‌های رسانه‌ای جای معرفت می‌نشینند و دانش تخصصی بدل به لکنتی نظری، بدون پیوند با بافتار می‌شود.


🧷پ.ن: اگر دوست داشتید برای مطالعه بیشتر می‌توانید علاوه بر اصطلاح agnotology پیرامون epistemology of ignorance هم بخوانید که در شرایط بی‌آماری و امنیتی شدن مسائل اجتماعی ما جالب‌توجه‌تر هم هست.

@neocritic

⚖️

هنوز در وضعیتی به سر می‌بریم که میزان خشونت و همسرآزاری بین زنان ۳۰ برابر مردان است‌؛ متاسفم که این داده هنوز محرمانه نگهداری می‌شود.

اینکه این داده محرمانه نگه داشته شده، باعث شده، وقتی لایحه خشونت علیه زنان را در مجلس پیش می‌بریم و راجع به آن صحبت می‌کنیم، به ما بگویند: «نه، خشونت کجاست؟ اصلا کجا خشونت علیه زنان وجود دارد؟ کجا همسر آزاری وجود دارد؟ اگر هم هست، برابر است.» واقعیت این است که برابر نیست. داده‌ها می‌گوید که برابر نیست.

استناد به یکی از پژوهش‌های انجام در حوزه خشونت علیه زنان گفت: یکی از موضوعات جدی، خشونت‌های کلامی و متلک گفتن است. از نظر همه زنان این موضوع یک خشونت و از نظر مردان ابزاری برای خندیدن است. یک جایی باید به آن آقا گفته شود که با کاری که می‌کنی، اذیتش می‌کنی و اصلا هم ارتباطی به پوشش ندارد که چادری هست یا نیست. برایش فرقی نمی‌کند؛ هر خانمی که از سر چهارراه رد می‌شود یک متلک می‌گوید؛ حتی به زنی که کودک در بغل دارد به خود اجازه بی احترامی به آن خانم را می‌دهد و فکر می‌کند ابزار خنده است.




زهرا بهروز آذر

@neocritic

آقای رئیس‌جمهور!

برخی از ما مردم ایران مانند شما قلبا به حجاب باور داریم و با اجبار آن موافق نیستیم.

از شما بابت مقاومت دربرابر اجرای قانون حجاب و احترام به باورهای بخش دیگری از ما مردم ایران سپاسگزاریم. می‌دانیم بابت اجرا نکردن آن تحت فشار هستید و تمام تلاش خود را برای حفظ آرامش، ترویج رواداری و احترام متقابل به‌کار می‌بندید.

ولی آقای رئیس‌جمهور! وقتی با ما سخن می‌گویید لطفاً با «ما» سخن بگویید. استفاده از این الفاظ و ادبیات یعنی شما با ما و برای ما سخن نمی‌گویید. مخاطب شما کسان دیگری هستند و برای آن‌ها به ما سخن می‌گویید.

اگر مخاطب ما زنان هستیم همین که بفرمایید «پوشش‌های ناسازگار با عرف» کافیست، اما استفاده از این عبارات باعث احساس بی‌عدالتی و بی‌قدرتی است.

زنگ این عبارات در گوش زن ایرانی فراتر از کلمات است. بار عاطفی آن‌ها سنگین است. یادآور برچسب‌های قضاوتگری است که سالهاست زنان را با آن تحقیر و تحریم کرده‌اند. عبارت‌هایی که از آن برای فاصله‌گذاری میان عموم مردم و مطرودان استفاده شده. مطرودانی که مسئول دزدی، فساد، ناامنی، کشته‌شدن خود، سیل و خشکسالی‌اند.

🌱ضمنا عید شما هم مبارک باشد.


@neocritic

🌱

بیا بال و پر ما را بیاموز
به قدر یک قفس پرواز پرواز

قیصر امین‌پور

📸: Mariam Khanlou

از اینجا
@neocritic

🎬 پیشنهاد تماشای آخر هفته

پیر پسر (۱۴۰۰)
اکتای براهنی


✅ اگر شما هم مثل من چندسال است پایتان را توی سالن سینما نگذاشته‌اید احتمالا بعد از تماشا پیر پسر راضی از سالن بیرون بیایید.

✅ نوشتم «پیشنهاد آخر هفته»، مبادا به همان دلایلی که سه‌سال توقیف بوده زیاد روی پرده نماند.

🔴 نامناسب برای کودکان، نوجوانان و افراد حساس

✔️ مدت زمان فیلم طولانی است و فیلم نفس‌گیری است؛ با خودتان آب ببرید🙂


@necritic

«

حمله نظامی به یک شهر مسکونی متراکم، جنایت است! آن هم توسط سیستمی که ماه‌هاست جلوی همه دوربین‌های عالم نمایشی گسترده از قتل و شکجه اجرا کرده
توجیه و خوشحالی از جنایت یا از بلاهت است یا شرارت.
با کسانی که دستگاه فکری و ارزشی خودشان را با جنایت هم‌خوان می‌کنند گفتگویی ممکن نیست»

نفیسه آزاد


از صبح خودم توان جمله‌بستن نیافته‌ام.

@neocritic

✔️✖️

بگوـ نگوها به کودکان در شرایط پر خطر

منبع: خبرگزاری سراوان

@neocritic