خاخام مشهور یهودی: آذربایجان می‌تواند «پل بالقوه‌ای» برای عادی‌سازی روابط عربی-صهیونیستی باشد

در بحبوحه افزایش تنش‌های منطقه‌ای، ایده پیوستن آذربایجان به توافق‌نامه‌های ابراهیم، نقش طولانی‌مدت و اغلب نادیده‌گرفته‌شده این کشور به عنوان یکی از مطمئن‌ترین متحدان صهیونیستی در خاورمیانه را در نظر نمی‌گیرد؛ یکی از برجسته‌ترین رهبران یهودی کشور این را اظهار داشته است.
 

 
«بحث درباره پیوستن آذربایجان به توافق‌نامه‌های ابراهیم هم مضحک است و هم توهین‌آمیز»، خاخام مارک اشنایر، رئیس بنیاد تفاهم قومی، در مصاحبه‌ای اختصاصی با «الگماینر» گفت.
 
اشنایر افزود: «اکثر مردم کاملاً از درک پویایی روابط مسلمان-یهودی، به‌ویژه روابط میان آذربایجان و رژیم صهیونیستی، بی‌اطلاع هستند.»
 
توافق‌نامه‌های ابراهیم که در سال ۲۰۲۰ با میانجی‌گری آمریکا امضا شد، توافق‌هایی تاریخی برای عادی‌سازی روابط میان رژیم صهیونیستی و چند کشور عربی بود. از آن زمان تاکنون، رژیم صهیونیستی روابط دیپلماتیک خود را با امارات متحده عربی، سودان، بحرین و مراکش تقویت کرده و همکاری‌های دفاعی و اقتصادی خود را گسترش داده است.
 
روابط آذربایجان با اسرائیل مدت‌هاست که از اهمیت برخوردار بوده و این کشور بیش از سه دهه است که با شراکتی شامل امنیت انرژی، دفاع و اطلاعات، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین متحدان دولت یهود در قفقاز و آسیای مرکزی خدمت می‌کند.
 
با این حال، از دیدگاه اشنایر، عمق روابط بین باکو و اورشلیم اغلب نادیده گرفته می‌شود. اشنایر با رئیس‌جمهور آذربایجان، الهام علی‌اف، همکاری داشته و از نخستین رهبران یهودی بوده که در ایجاد روابط بین رژیم صهیونیستی و کشورهای مسلمان نقش ایفا کرده است.
 
در دوران نخستین دولت ترامپ، توافق‌نامه‌های ابراهیم اتحادهای منطقه‌ای را بازسازی کردند و کارشناسان پیشنهاد دادند که آذربایجان می‌تواند نقش کلیدی در توازن قدرت منطقه‌ای ایفا کند. آذربایجان که با ایران مرز طولانی دارد و با رژیم صهیونیستی و ترکیه روابط قوی دارد، اکثریت جمعیتش شیعه مسلمان هستند، دارای برتری استراتژیک منحصربه‌فردی است که می‌تواند نفوذ تهران را محدود کرده و پویایی قدرت منطقه‌ای را تغییر دهد.
 
اشنایر به «الگماینر» گفت: «آذربایجان در استراتژی گسترده‌تر رژیم صهیونیستی، نقش منحصربه‌فردی به‌عنوان یک پل بالقوه برای عادی‌سازی روابط میان دولت یهود و سایر کشورهای مسلمان ایفا می‌کند.»
 
او توضیح داد که باکو در گذشته نیز به تلاش‌های عادی‌سازی منطقه‌ای کمک کرده، به‌ویژه در سال ۲۰۲۲ با میانجی‌گری برای بازگرداندن کامل روابط دیپلماتیک میان ترکیه و رژیم صهیونیستی – هرچند از آن زمان تاکنون روابط این دو کشور تیره شده است.
 
به گفته اشنایر، آذربایجان که متحد قوی تر رژیم صهیونیستی و ترکیه است، در موقعیت خوبی برای میانجی‌گری در پیشرفت‌های دیپلماتیک آینده قرار دارد. همین هفته، آذربایجان میزبان مقامات ترکیه و رژیم صهیونیستی برای گفتگوهایی با هدف جلوگیری از درگیری‌های احتمالی در سوریه بوده است.
 
در این زمینه منطقه‌ای، این رهبر یهودی اظهار داشت که باکو «نقش یک الگو را برای جهان عرب و مسلمان ایفا می‌کند» و نشان می‌دهد که علیرغم تنش‌های تاریخی و تفاوت‌های دینی، روابط قوی با رژیم صهیونیستی ممکن است.
 
اشنایر به «الگماینر» گفت: «آذربایجان با موقعیت دادن به خود به‌عنوان الگویی برای همکاری منطقه‌ای و سیاست خارجی مستقل، نقش استراتژیکی ایفا می‌کند.
 
او افزود: «در چهارچوب دنیای بزرگ مسلمان، آذربایجان به‌عنوان چراغ راهی برای گفت‌وگوی بین‌ادیانی و همکاری خدمت می‌کند و الگویی برای روابط رو به گسترش مسلمان-یهودی ارائه می‌دهد.»
 
اهمیت استراتژیک باکو تنها به نقش آن در تقابل با جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای ایران و هم‌راستایی با بلوک غرب‌گرا محدود نمی‌شود، بلکه به تأثیر اقتصادی آن در منطقه نیز مربوط است.
 
آذربایجان و رژیم صهیونیستی به گسترش همکاری‌ها و تقویت روابط دوجانبه، به‌ویژه در بخش انرژی ادامه می‌دهند، که نقش این کشور با اکثریت جمعیت شیعه مسلمان را به‌عنوان یک بازیگر استراتژیک در حال ظهور در خاورمیانه برجسته می‌سازد.
 
اوایل امسال، اورشلیم و شرکت دولتی نفت آذربایجان (سوکار) توافق‌نامه بزرگی در حوزه انرژی امضا کردند. در ماه مارس نیز سوکار قرارداد صدور مجوز برای اکتشاف گاز با دولت یهود امضا کرد.
 
از سال ۲۰۱۹، آذربایجان بیش از یک‌سوم نیاز نفتی رژیم صهیونیستی را تأمین کرده است. سال گذشته، اورشلیم ششمین خریدار بزرگ نفت از باکو بود و فروش‌ها به مجموع ۷۱۳ میلیون دلار رسید.

در همین حال، آذربایجان سامانه‌های دفاعی پیشرفته‌ای از جمله سامانه موشکی «باراک MX» و ماهواره‌های نظارتی از رژیم صهیونیستی دریافت کرده و همچنان یکی از مشتریان اصلی تجهیزات نظامی رژیم صهیونیستی باقی مانده است، تجهیزاتی که در جنگ سال ۲۰۲۰ با ارمنستان نقش تعیین‌کننده‌ای داشتند.

مرکز مطالعات آذربایجان

در آستانه سفر دکتر پزشکیان به جمهوری آذربایجان ذکر این نکته لازم است که منافع ایران در قفقاز فقط اقتصادی و ژئوپلیتیک نیست؛ بلکه ایران منافع ایدئولوژیکی هم در قفقاز دارد که شاید مهمترین آن «هویت شیعی» آذربایجان است.
امید است که مشاوران دکتر پزشکیان در این سفر پیگیر مسأله دستگیری گسترده شیعیان آن هم غالبا با اتهام دروغین جاسوسی برای ایران باشند.
در دو سال اخیر بیش از ۷ هزار نفر از شیعیان در آذربایجان دستگیر شده اند و خانواده های آنان از نظر اقتصادی هم تحت فشارند.

🔴 به مناسبت سالگرد شهید حاج طالع که به جرم دفاع از حرم اهلبیت(ع) در زندان‌های دولت باکو به شهادت رسید

🔹در آستانه سقوط شهر سخنه در سوریه، ژنرال روسی از ترس حملات انتحاری داعش قصد داشت نیروهایش را از شهر خارج کند.

🔹اما پیرمردی با چهره‌ای آفتاب‌سوخته و ایمانی راسخ، با شجاعت به او گفت: « به آن دو ساختمان نگاه کن! نیروهای ما آنجا منتظر ورود داعشی‌ها هستند تا همه‌شان را بکشند.»

🔹ژنرال روسی بسیار دلگرم شد و دستور عقب‌نشینی را لغو کرد و این امر از سقوط شهر جلوگیری کرد.
اما آن ژنرال نمی‌دانست که فقط پنج رزمنده شیعه در ساختمان‌ها بودند، اما پنج رزمنده‌ای که آماده شهادت‌اند.

🔹راستی پیرمردی که مانع از عقب‌نشینی نیروهای روس شده بود، شهید «حاج طالع یوسف‌اف» بود.

🔸 اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم

مرکز مطالعات آذربایجان

🚨 حاج طالع یوسف‌اف (حاج تقی) شهید مدافع حرم حسینیون آذربایجان کیست؟
🔹 به زبان فارسی

مرکز مطالعات آذربایجان

نتانیاهو پنج روز در جمهوری آذربایجان خواهد ماند

رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند که نتانیاهو این آخر هفته را نیز خارج از اسرائیل سپری خواهد کرد. او روز چهارشنبه آینده به جمهوری آذربایجان سفر کرده و با رئیس‌جمهور الهام علی‌اف دیدار خواهد کرد و پنج روز در باکو اقامت خواهد داشت. این سفر تنها ده روز پس از سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران به آذربایجان انجام می‌شود.
مهم‌ترین محورهای مذاکرات، وضعیت سوریه و کاهش تنش‌ها در منطقه خواهد بود.

مرکز مطالعات آذربایجان

چرا سفر نتانیاهو به جمهوری آذربایجان حائز اهمیت است؟

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، اوایل ماه مه به جمهوری آذربایجان سفر خواهد کرد؛ این نخستین سفر رسمی او به یک کشور مسلمان از زمان آغاز جنگ با حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ است.

در همین زمینه، مجله معروف آمریکایی Newsweek تحلیلی منتشر کرده است که به نکات مهمی درباره این سفر اشاره دارد. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، تحلیل نشریه مذکور است که بدون هیچ‌گونه تغییر و به‌صورت اصلی ارائه شده است:

از زمان آغاز جنگ، نتانیاهو تنها به ایالات متحده و مجارستان سفر کرده و از سفرهای خارجی خودداری کرده است. برای رهبری که کشورش درگیر جنگ است، سفر به خارج تنها در شرایط بسیار ضروری صورت می‌گیرد و سفر به آذربایجان نیز یکی از همین ضرورت‌ها محسوب می‌شود.

روزنامه «تایمز اسرائیل» گزارش داده است که نتانیاهو در این سفر بر دو محور اصلی تمرکز خواهد کرد:
۱. میانجی‌گری با ترکیه برای جلوگیری از تشدید درگیری در سوریه
۲. گسترش توافق‌نامه‌های ابراهیم از اسرائیل به جمهوری آذربایجان

ایده‌ی پیوستن جمهوری آذربایجان به توافق‌نامه‌های ابراهیم، نخستین بار در دسامبر سال گذشته توسط نیوزویک مطرح شد و این مسئله توجه محافل اسرائیلی، آمریکایی و آذربایجانی را به خود جلب کرد.
برخی از اعضای ائتلاف حاکم در کنست، دیپلمات‌های بلندپایه جمهوری آذربایجان، خاخام‌های بانفوذ در ایالات متحده و حتی شخص نتانیاهو درباره احتمال پیوستن باکو به این توافق بحث کرده‌اند.

برخلاف دیگر کشورهای عضو توافق‌نامه ابراهیم نظیر امارات، مراکش، سودان و بحرین، جمهوری آذربایجان نه تنها با اسرائیل روابط دیپلماتیک برقرار کرده، بلکه به یکی از نزدیک‌ترین متحدان تل‌آویو پس از واشنگتن نیز تبدیل شده است.

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، روابط دو کشور را به «کوه یخی که بخش اعظم آن زیر سطح آب است» تشبیه کرده است. اگرچه این روابط به‌طور رسمی تبلیغ نمی‌شود، اما مشخص است که اسرائیل با فروش سلاح‌های پیشرفته در جنگ قره‌باغ ۲۰۲۰ نقش کلیدی در پیروزی آذربایجان ایفا کرده است.

از سوی دیگر، آذربایجان نیز یکی از تأمین‌کنندگان اصلی انرژی برای اسرائیل به‌شمار می‌رود. به‌تازگی شرکت ملی نفت آذربایجان (SOCAR) سهم بزرگی از میدان گازی «تمر» در سواحل اسرائیل را خریداری کرده و مجوز اکتشاف گاز در آب‌های سرزمینی اسرائیل را به‌دست آورده است.
 
علاوه بر این، جنگی که گروه تروریستی حماس در ۷ اکتبر آغاز کرد، باعث نزدیکی هرچه بیشتر میان اسرائیل و آذربایجان شده است. باکو صادرات نفت به اسرائیل را افزایش داده و به‌منظور کاهش تنش در روابط بین اسرائیل و ترکیه، نقش میانجی را ایفا می‌کند.

از این منظر، پیوستن آذربایجان به توافق‌نامه‌های ابراهیم می‌تواند معنای متفاوتی نسبت به گذشته داشته باشد. در گذشته، ایالات متحده در تلاش بود تا اسرائیل را به متحدان مسلمان خود نزدیک کند؛ اما این بار، خود اسرائیل در حال ایفای نقش واسطه برای تقویت روابط میان آمریکا و متحدان مسلمانش، از جمله جمهوری آذربایجان است.

روابط میان واشنگتن و باکو در گذشته به‌دلیل حمایت سی ساله آمریکا از ارمنستان در مناقشه قره‌باغ، دچار تنش شده بود. اما اکنون که این مناقشه تقریباً پایان یافته، فرصت‌های جدیدی برای همکاری پدید آمده است.

دولت نتانیاهو در نامه‌ای رسمی به کنست اعلام کرده است که اسرائیل در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، مذاکراتی برای ایجاد سازوکار همکاری سه‌جانبه بین اسرائیل، آمریکا و جمهوری آذربایجان آغاز کرده است.

این تلاش‌ها اکنون در حال به‌ثمر رسیدن است. در ماه مارس، استیو ویتکوف، نماینده ویژه آمریکا، برای بررسی این موضوع به باکو سفر کرد. در اوایل ماه جاری، دونالد ترامپ در نامه‌ای به الهام علی‌اف از حمایت‌های آتی از همکاری‌ها سخن گفت و از «حمایت و دوستی آذربایجان با اسرائیل» قدردانی کرد. هفته گذشته نیز یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا به رسانه‌های آذربایجان گفت که ایالات متحده تمایل دارد همکاری‌های انرژی خود را با باکو گسترش دهد.

در شرایطی که اسرائیل میان آمریکا و جمهوری آذربایجان نقش میانجی را ایفا می‌کند، خود آذربایجان نیز سعی دارد بین دو متحد نزدیکش، یعنی ترکیه و اسرائیل، نقش آشتی‌دهنده را بازی کند.

پس از آغاز جنگ ۷ اکتبر، روابط میان قدس (پایتخت بالفعل اسرائیل) و آنکارا به پایین‌ترین سطح خود رسید. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، با متوقف‌سازی تجارت با اسرائیل، رهبری ابتکارهای جهانی علیه تل‌آویو را در دست گرفت و با اتهام‌زنی به این رژیم به‌دلیل جنگ در غزه، بر تنش‌ها افزود. او حتی در نماز عید فطر، آشکارا دعا کرد: «ای خداوند، اسرائیل صهیونیستی را نابود کن.»

پس از سقوط رژیم بشار اسد در سوریه، تنش‌ها میان اسرائیل و ترکیه به اوج رسید. ترکیه از رئیس‌جمهور جدید سوریه، احمد الشراع (جهادگرای سابق)، حمایت می‌کند، درحالی‌که اسرائیل با هدف مقابله با تهدیدات احتمالی از دمشق، مواضع نظامی باقی‌مانده از رژیم اسد را در سراسر کشور هدف حمله قرار داده است.

اسرائیل همچنین منطقه مرزی کوه حرمون را به‌طور نامشخصی اشغال کرده و احتمال دارد از خودمختاری اقلیت دروزی در جنوب سوریه حمایت کند. برخی تحلیل‌گران، احتمال درگیری نظامی بین اسرائیل و ترکیه را نیز منتفی نمی‌دانند.
 
با این حال، هیچ‌یک از طرفین درگیری نظامی را به‌نفع خود نمی‌داند. اسرائیل ترجیح می‌دهد تمرکز خود را بر نوار غزه، برنامه هسته‌ای ایران و نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه بگذارد. از سوی دیگر، ترکیه می‌داند که ورود به رویارویی با اسرائیل می‌تواند روابطش با ایالات متحده و ناتو را خدشه‌دار کرده، طرح بازسازی سوریه را با مشکل مواجه کند و آنکارا را از پروژه جنگنده‌های اف-۳۵ خارج سازد. همچنین، چنین درگیری‌ای می‌تواند موجب افزایش حمایت اسرائیل و آمریکا از گروه‌های کردی در سوریه و ترکیه شود؛ گروه‌هایی که ترکیه آن‌ها را تهدیدی جدی برای تمامیت ارضی خود می‌داند.

در این میان، نقش جمهوری آذربایجان پررنگ‌تر می‌شود. آذربایجان در گذشته نیز از روابط نزدیک خود با ترکیه و اسرائیل برای میانجی‌گری میان این دو کشور استفاده کرده است. باکو یکی از معماران اصلی نزدیکی‌های ترکیه و اسرائیل در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۲۱ بود.

پس از فروپاشی کامل رژیم اسد، از چهره‌های دیپلماتیک ارشد آذربایجان، حکمت حاجی‌اف، چندین سفر دیپلماتیک میان قدس و آنکارا ترتیب داد تا از برخورد نظامی اتفاقی بین نیروهای اسرائیلی و ترکیه‌ای جلوگیری کند.

اوایل این ماه، آذربایجان میزبان گفت‌وگوهایی میان مقامات ترکیه و اسرائیل بود و به‌نظر می‌رسد که طرفین به یک راه‌حل توافقی نزدیک شده‌اند.

هفته گذشته، احمد الشرا، رئیس‌جمهور جدید سوریه، به مقامات آمریکایی اعلام کرده است که اگر اسرائیل حملات نظامی خود را در جنوب سوریه متوقف کند و واشنگتن تضمین دهد که تمامیت ارضی سوریه حفظ خواهد شد، دمشق نیز علاقه‌مند است به توافق‌نامه‌های ابراهیم بپیوندد. اظهارنظری از این دست، احتمالاً بدون رضایت تلویحی ترکیه بیان نمی‌شد.

هرچند تردیدهایی در مورد تحقق صلح میان اسرائیل و سوریه وجود دارد، اما در سطح نظری، چنین صلحی می‌تواند از میزان تنش در منطقه بکاهد.

در همین حال، ایران با نگرانی عمیق این تحولات را دنبال می‌کند. کمترین چیزی که تهران می‌خواهد، نزدیکی میان اسرائیل و ترکیه است. قدس و آنکارا تنها قدرت‌های منطقه‌ای هستند که برخلاف ایران (و شاید مصر)، قادر به اعمال نفوذ فرامرزی واقعی در خاورمیانه‌اند.

هرچند جمهوری اسلامی نسبت به ترکیه کینه‌ای در حد اسرائیل ندارد، اما به بلندپروازی‌های آنکارا بی‌اعتماد است و نگران است که قدرت‌گیری ترکیه، بذر جدایی‌طلبی را در میان اقلیت‌های ترک‌زبان ساکن ایران بکارد.

افزون بر این، پس از واگذاری نقش برتر در سوریه به ترکیه، ایران نگران نفوذ فزاینده آنکاراست. این نگرانی بی‌اساس نیست؛ هم‌اکنون شمال سوریه تحت کنترل ترکیه و جنوب آن تحت نفوذ اسرائیل قرار دارد که این وضعیت، مسیر اصلی تدارکاتی ایران برای حزب‌الله را قطع کرده است.

اما آنچه برای ایران از همه خطرناک‌تر است، افزایش همکاری جمهوری آذربایجان با اسرائیل و ایالات متحده است. برخی ناظران ایرانی این نزدیکی را «محاصره استراتژیک» تلقی می‌کنند.

به‌عنوان مثال، احسان موحدیان، کارشناس مسائل قفقاز، این روند را نوعی آمادگی برای جنگ علیه ایران می‌داند.

همانند اسرائیل و آمریکا، جمهوری آذربایجان نیز هدف اقدامات تهاجمی تهران قرار گرفته است. ایران گروه‌های نیابتی علیه باکو ایجاد کرده، در مرزها رزمایش‌های گسترده برگزار کرده و تلاش کرده است برخی سیاستمداران و یهودیان برجسته آذربایجانی را ترور کند.

در سال‌های اخیر، باکو همکاری‌هایی با تل‌آویو علیه تهران داشته و اگر واشنگتن نیز به این محور بپیوندد، مرزهای شمالی ایران بیش از پیش ناامن خواهد شد.

در نهایت، شراکت میان اسرائیل و جمهوری آذربایجان بر یک اصل ساده استوار است: سود یکی، سود دیگری‌ست.

مرکز مطالعات آذربایجان

🔸 روحانی مبارز آذربایجانی حاج طالع باقرزاده در اعتراض به سفر نتانیاهو به آذربایجان اعتصاب غذا کرد

حاج طالع باقرزاده، روحانی مبارز آذربایجانی، از زندان رژیم علی‌اف اعلام کرد که در اعتراض به سفر نتانیاهو به آذربایجان اعتصاب غذا کرده است. ایشان الهام علی‌اف را به اجتناب از این گناه نابخشودنی فراخوانده است.

باقرزاده در نامه‌ای که منتشر کرده، از مردم خواسته که در برابر سفر نتانیاهو به آذربایجان اعتراض کنند و از الهام علی‌اف خواسته که از این گناه نابخشودنی اجتناب کند.

بر اساس اطلاعات رسیده، بسیاری از زندانیان اسلامی به همراه حاج طالع وارد اعتصاب غذا شده‌اند.

اسرائیل آذربایجان باارزشترین دارایی صهیونیست‌ها و بزرگترین متحد خود بعد از آمریکا می‌داند

مرکز مطالعات آذربایجان

حاج طالع باقرزاده به سلول انفرادی منتقل شد

در پی سفر بنیامین نتانیاهو به آذربایجان، حاج طالع باقرزاده در اعتراض به این سفر منحوس از تاریخ 1 مه دست به اعتصاب غذای زندانی زده بود. امروز (2 مه) وی به سلول انفرادی زندان منتقل شد.
بنا به گزارش‌ها، صبح امروز رئیس زندان با وی دیدار کرده و از او خواسته است که اعتصاب غذا را متوقف کند.
حاج طالع باقرزاده اعلام کرده است که اعتراض خود را به سفر فردی که مرتکب جنایات فراوان علیه بشریت شده و قاتل کودکان است، ادامه خواهد داد. پس از این اظهار نظر، رئیس زندان دستور به انتقال وی به سلول انفرادی صادر کرده است.
در حال حاضر، این روحانی مبارز در سلول انفرادی «زندان شماره 12» نگهداری می‌شود.

مرکز مطالعات آذربایجان

🚨 بعد از اینکه سفر نتانیاهو به باکو به دلایل امنیتی برای دومین بار در شش ماه اخیر به تاخیر افتاد رژیم علی‌اف در خوش‌خدمتی دیگر میزبان گفتگوی اسرائیل با ترکیه شد.

🚫 سازمان رادیو و تلویزیون رژیم صهیونیستی مدعی شد: گفتگوهای مستقیم بین ترکیه و اسرائیل فردا در جمهوری آذربایجان انجام می‌شود.

مرکز مطالعات آذربایجان