#Биласизми? #Қарз

Савол: Вафот этган кишининг қарзини ким тўлайди? Қарз берган одам вафот этиб қолса, ундан олин­ган қарз кимга берилади?

Жавоб: Вафот этган одамнинг қарзларини қол­дирган мол-мулкдан тўланади. Киши ўлгани­дан кейин ундан қолган мол-мулк аввал уни дафн этишга сарфланади. Сўнг ундан қарзлари тў­лана­ди. Агар васият қилган бўлса, қолган моли­нинг учдан биридан васияти адо этилади. Шулар­дан қолгани мерос вакиллари ўртасида тақсим­лана­ди. Бу шариат кўрсатмасидир. Фароиз илмида бу нарсалар батафсил ёзилган.

Агар қарз берган одам ўлиб кетган бўлса, унинг болаларига, энг яқин қариндошларига тўланади. Ҳеч кими йўқ бўлса, шу қарз миқдоридаги маблағ қарз берган одамнинг номидан камбағалларга садақа қилиб юборилади.

Сўраган эдингиз китобидан

@muslimuzportal Яқинларингизга ҳам улашинг.

#Биласизми?

Абдуллоҳ ибн Муборак

Манбаларда келишича, Абдуллоҳ ибн Муборак бой-бадавлат бўлиб, унинг жами мол-мулки тўрт юз минг динор қийматидан ошаркан. Йиллик даромади эса юз минг динорга тўғри келар экан. Унинг отаси бор-йўғи бир боғбон бўлиб, бу бойлик ундан қолмаган. Бунча катта давлатни ўз меҳнатию саъй-ҳаракатлари туфайли қўлга киритган.

Ибн Муборак уни ўзидан кейинги авлодларига мерос қилиб қолдириш, сандиқларга тахлаб қўйиш, қимматбаҳо уй анжомлари ва бебаҳо туҳфалар сотиб олишга сарфлаш учун тўпламаган. Ақлли, диёнатли, зуҳду тақвога таянган, сермулоҳаза, охиратни ўйлаб иш тутадиган бу улуғ инсон мақсади молу дунёсини Аллоҳ розилиги йўлида, хайрия ишлари ва эзгу мақсадларга сарфлаш бўлган. Зикр этилганидек, ҳар йили юз минг дирҳам пулини ибодат, зуҳд ва илм аҳлига сарфлар эди. Маблағнинг ҳаммаси унинг тижоратдан олган фойдасидан эмас, балки аксар ҳолларда йиққан сармояси ҳисобидан бўлган. Бинобарин, тижорат қилишдан ва унинг даромадидан кўзлаган мақсади фақиру фуқароларга, олиму уламоларга, зоҳиду обидларга хайрия тариқасида сарфлаш эди. Айни шу мақсадда у тинмай ишларди, узоқ юртларга тижорат сафарларини амалга оширарди.

Абдуллоҳ ибн Муборак бир куни Фузайл ибн Иёзга: “Сен ва асҳобларинг бўлмаганида мен тижорат билан шуғулланмасдим”, деган эди. Мана шу тариқа у зоти шарифнинг меҳнати, тижоратидан кўзлаган мақсади фақат садақа, хайр-эҳсону мурувват кўрсатиш эди. Чунки бу хайрли ишда инсоний олий мақом ва дунёю охиратда эзгулиги улуғ ишларни кўрарди. Ҳатто унинг ҳузурига бедаво дардга мубтало бўлган бемор ёрдам сўраб келса, унга тўғри йўл кўрсатиб, садақаи жория қилардики, кўпинча у бемор шифо топиб кетарди.

Али ибн Ҳасан ибн Шақиқ бундай деган: «Бир одам Ибн Муборакдан бундай деб сўраганини эшитган эдим: “Эй Абу Абдурраҳмон, бундан етти йил муқаддам тиззамга қонаб турадиган бир яра чиққан эди, уни тузатаман деб қилмаган дори-дармоним ҳам, бормаган табибим ҳам қолмади, бироқ булардан ҳеч бир наф кўрмадим”. Шунда Ибн Муборак унга: “Теварак-атрофни айланиб кўриб, одамлар сувга эҳтиёж сезган бир сувсиз жойни топда, ўша жойда бир қудуқ қази. Аминман, ўша жойда сув отилиб чиқадиган бир булоқ пайдо бўлади ва ярангдан қон оқиши ҳам тўхтайди”, деди. Шунда бояги одам унинг айтганини қилган эди, яраси битиб, тузалиб кетди» (Байҳақий ривояти).

БАТАФСИЛ

@muslimuzportal Яқинларингизга ҳам улашинг.

#БИЛАСИЗМИ?

#Муфлис_ким?

Бир куни Расулуллоҳ алайҳиссалом: «Муфлис ким, уни биласизларми?», деб саҳобаларига савол бериб қолдилар. «Муфлис чўнтагида пули ҳам йўқ одамдир», деб жавоб беришди. Шунда у киши айтдилар: «У муфлис қиёматга бу дунёда намоз ўқиган, рўза тутган, закот берган бўлиб, кимнидир сўккан, молини ноҳақ еган, урган, ҳақорат қилган ҳамда конини тўккан бўлиб боради. Шунда Аллоҳ ўша муфлис ва мазлумлар ораларида ҳисобот қилганида, уларга муфлиснинг яхши амалларидан олиб берилади. Унинг яхши амаллари тамом бўлганида, энди мазлумларнинг гуноҳларини унга олиб берилиб ҳисобот қилинади. Ниҳоят муфлиснинг савоб амаллари тугагач уни дўзахга улоқтирилади».

Ҳа, муфлис шудир. Бу эса ўзи икки минг динор қарздор бўлиб минг динорлик савдо моли бор савдогарга ўхшайди.

Бундай мискинни бой деб айтиш мумкинми?

Баъзан ибодат қилиб, гуноҳ ишларни эса доим қилиб юрган кишини тақводор деб айтиш ҳам мумкинми?

#Расулуллоҳ алайҳиссалом бу борада шундай деганлар: «Сув музни эритиб юборгани каби гўзал хулқ ҳам хатоларни йўқ қилиб юборади. Шунингдек сирка асални фосид қилгани каби, ёмон хулқ ҳам амални фосид қилади».

Яқинларингизга ҳам улашинг⬇️
https://telegram.me/joinchat/BO0aAj0jjw0GT5rhPph8OQ

#БИЛАСИЗМИ?

Ана энди ГМОнинг фойда-зарари ҳақида

Мактабнинг биология дарслигида ҳар бир ўсимлик ва ҳайвоннинг бир-биридан фарқли минглаб белгилари бор экани ёзилган. Ана шу нишонада муайян ген, ДНК молекулаларининг кичик парчаси бор. Айнан ўша парча ўсимлик ва ҳайвоннинг ўзига хос хусусиятини намоён этади. Нишонани намоён этувчи ген йўқотилса, ўша заҳоти нишонанинг ўзи ҳам йўқолади. Аксинча, агар ўсимликка янги ген қўшилса, унда янги нишона пайдо бўлади. Ўсимликнинг ана шу тартибда ўзгартирилганини мутант ёки генетик модификация бўлган организм деб аташ мумкин.

Замонавий фан шу қадар илдамлаб кетдики, ҳозирги вақтда икки-уч генни олиб ташлаш ёки қўшиб юбориш унга сира ҳам муаммо эмас. XX аср сўнгида ўсимлик ва ҳайвонларни сунъий равишда ўзгартириш (модификациялаш) тажрибалари кенг ёйилиб кетди. Айтайлик, асл шакли ва мазасининг сифатини йўқотмасдан узоқ вақт сақланиб турадиган помидор яратилиши кимнинг хаёлига келибди дейсиз. 1994 йил АҚШдаги савдо расталарида яшил помидор пайдо бўлди. Бу помидор айнимасдан-чиримасдан ойлар давомида тураверар эди. Дўконда ям-яшил бўлиб турган помидорни харидор уйига олиб келганда у одамнинг кўз ўнгида қип-қизил тус олди. Аён бўлишича, помидор совуққа чидамлиликни қутб қалқонбалиғидан олган экан. Помидор 12 даража иссиқда узоқ вақт яшил ҳолатини сақлаб тура олади, иссиқлик даражаси ошгани заҳоти қизаради. Колорадо қўнғизи картошканинг офати эди. Ген инженерлари унга чаённинг генини қўшгандан кейин қўнғиз картошкага бурилиб ҳам қарамайдиган бўлди. Генетик модификацион фермент қўшилган ноннинг узоқ вақт суви қочмайдиган бўлди, тамакининг заҳарли химикатларга чидамлилиги ортди.

Аллоҳ таоло Ўзининг муборак Каломида шайтони лаъиннинг Одам авлодларини йўлдан оздириб, уларни не куйларга солишини инсонлар ўргансин, унинг алдовларига учмасин, дея Иблиснинг ўзига гапиртириб қўйган:

“Уларни адаштираман, хом хаёлларига соламан, уларга амр қилсам, чорваларнинг қулоқларини кесарлар ва уларга амр қилсам, Аллоҳнинг яратганини ўзгартирарлар», деди. Кимки Аллоҳни қўйиб шайтонни дўст тутса, батаҳқиқ, очиқ-ойдин зиёнга учрайдир. (Яъни, Аллоҳ шайтонни лаънатлади, ўз раҳматидан қувди. Шайтон эса, қувилаётган пайтда: «Қасамки, бандаларингдан маълум насибани оламан», деди. Мени шуларнинг сабабидан лаънатлаяпсан, мен булардан маълум миқдорни ўз йўлимга чиқариб, куфр ва исёнга чорлайман, деди. Яъни, бандаларингни тўғри йўлдан–сенинг йўлингдан адаштираман ва уларни хом хаёлларга соламан–умримиз узун бўлади, маза қилиб юрамиз, қайта тирилиш ҳам, ҳисоб-китоб ҳам, қиёмат ҳам йўқ, деб юраверадиган қилиб қўяман, дейди)” (Нисо сураси, 119-оят).

БАТАФСИЛ

@muslimuzportal Яқинларингизга ҳам улашинг.

#БИЛАСИЗМИ?

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким жонига қасд қилиб ўткир тиғли нарса билан ўзини ўлдирса, жаҳаннам оловида қорнига ўша ўткир тиғни ушлаб абадул-абад санчаверади. Ким заҳар ичиб ўз жонига қасд қилса, жаҳаннам оловида абадул-абад ўша заҳарни ютади. Ким тоғдан ўзини ташлаб ўз жонига қасд қилса, жаҳаннам оловига абадул-абад ўзини улоқтиради», дедилар” (Имом Бухорий ривояти).

Хоҳ эркак ва хоҳ аёл бўлсин шундай тўкин, тинч ва фаровон замонда яшаётгани учун Аллоҳ таолога шукр қилиши лозим. Ҳар қандай ижтимоий ва иқтисодий муаммоларни сабр-қаноат, чиройли тадбир, маслаҳат ва машварат билан ҳал қилса бўлади. Аммо сабрсизлик натижасида ношукурлик қилинса, оқибати хайрли бўлмайди. Ёки бўлмаса, айрим иродаси бўш кишилар ичкилик ва гиёҳвандликка берилиб, бебаҳо умрларини хазон қиладилар. Бундай кимсалар ушбу нарсалар динимизда ҳаром саналишини билмайдилар, ёки билиб туриб нафсларининг амрига қулоқ солиб, ўзларини абгор қиладилар. Ҳақ субҳанаҳу ва таоло бу ҳақда барчамизни огоҳлантириб, айтади: “...Ўз қўлларингиз билан ўзларингизни ҳалокатга ташламангиз!..” (Бақара сураси, 195- оят)

@muslimuzportal Яқинларингизга ҳам улашинг.

#БИЛАСИЗМИ?

Қуръон ояти ва қудсий ҳадис ўртасида қандай фарқ бор?

Бу ҳақда билишни истасангиз қуйидаги мақола билан танишинг.

Қуръони карим:

1. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га Жаброил (алайҳиссалом) орқали ваҳий қилинган. Унинг лафзи ҳам, маъноси ҳам илоҳийдир. Ҳеч бир жиҳатдан бирортанинг унга даҳли бўлмаган ва бўлиши ҳам мумкин эмас.

Аллоҳ таоло айтади:

“Уни Руҳул амин (Жаброил) олиб келиб, огоҳлантирувчи (пайғамбар)лардан бўлишингиз учун қалбингизга туширди, у аниқ араб тилида эди” (Шуаро, 193–195).

2. У ожиз қолдирувчидир, на инс, жин маънода ва лафзда унга ўхшашини, ҳатто кичкина бир сурасига ўхшашни ҳам тўқий олмайди.

3. Қуръони карим то қиёмат кунигача боқий қолувчи, ўзгариш ва алмашишдан сақлангандир.

4. У бизга Расулуллоҳдан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) мутавотир тарзда нақл қилинган. Ундан бирор нарсани инкор қилган киши кофир бўлади.

БАТАФСИЛ

@muslimuzportal Яқинларингизга ҳам улашинг.

#Биласизми?
Қуръон ояти ва қудсий ҳадис ўртасида қандай фарқ бор?

Ўқиш учун манзил:👇
https://muslim.uz/index.php/rukn/quran/item/6147

#Биласизми?
“Масжидул Жин” (Жин масжиди) ҳақида биласизми?

Ўқиш учун манзил:
https://muslim.uz/index.php/yangiliklar-2016/dunjo-yangiliklari/item/6539

#Биласизми?
Мирзо Улуғбек сув ичган пиёланинг сири нимада эди?

Ўқиш учун манзил:
https://muslim.uz/index.php/yangiliklar-2016/uzbekistan/item/6597

#Биласизми?
Қуръон забт этган қалблар: Нақийр, қитмийр ва фатийл ўртасидаги фарқ

Ўқиш учун манзил:👇
https://muslim.uz/index.php/maqolalar/item/6827

#Биласизми?
Кўзи ожиз одам имомга ўтса бўладими?

Ўқиш учун манзил:👇
https://muslim.uz/index.php/rukn/fiqh/item/6854

#Биласизми?
Нима учун “Саҳиҳи Бухорий” айнан ният ҳақидаги ҳадис билан бошланган?

Ўқиш учун манзил:👇
https://muslim.uz/index.php/maqolalar/item/6855

#Биласизми?
Телевизордаги Байтул Ҳарамга қараб иқтидо қилса бўладими?

Ўқиш учун манзил:👇
https://muslim.uz/index.php/rukn/fiqh/item/7094

#Биласизми?
Европанинг 10 та йирик масжиди

Ўқиш учун манзил:👇
https://muslim.uz/index.php/yangiliklar-2016/dunjo-yangiliklari/item/7187

​​#Биласизми:
Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисидаги Президент Фармонига асосан:

диний ибодатни адо этиш учун қулай шароитларни яратиш, мамлакатда зиёрат туризмини ривожлантириш мақсадида жамоат жойларида замонавий талабларга жавоб берадиган санитария-гигиена узеллари (ҳожатхоналар) ва таҳоратхоналар қурилиши таъминланади. Бунда катта магистрал йўлларнинг бўйида давлат-хусусий шериклик асосида ибодат қилувчилар учун тегишли инфратузилма шакллантириш ҳам назарда тутилади.

https://t.iss.one/joinchat/AAAAAEMoJtNiGR--_0xQ9A

#БИЛАСИЗМИ?

#Муфлис_ким?

Бир куни Расулуллоҳ алайҳиссалом: «Муфлис ким, уни биласизларми?», деб саҳобаларига савол бериб қолдилар. «Муфлис чўнтагида пули ҳам йўқ одамдир», деб жавоб беришди. Шунда у киши айтдилар: «У муфлис қиёматга бу дунёда намоз ўқиган, рўза тутган, закот берган бўлиб, кимнидир сўккан, молини ноҳақ еган, урган, ҳақорат қилган ҳамда конини тўккан бўлиб боради. Шунда Аллоҳ ўша муфлис ва мазлумлар ораларида ҳисобот қилганида, уларга муфлиснинг яхши амалларидан олиб берилади. Унинг яхши амаллари тамом бўлганида, энди мазлумларнинг гуноҳларини унга олиб берилиб ҳисобот қилинади. Ниҳоят муфлиснинг савоб амаллари тугагач уни дўзахга улоқтирилади».

Ҳа, муфлис шудир. Бу эса ўзи икки минг динор қарздор бўлиб минг динорлик савдо моли бор савдогарга ўхшайди.

Бундай мискинни бой деб айтиш мумкинми?

Баъзан ибодат қилиб, гуноҳ ишларни эса доим қилиб юрган кишини тақводор деб айтиш ҳам мумкинми?

#Расулуллоҳ алайҳиссалом бу борада шундай деганлар: «Сув музни эритиб юборгани каби гўзал хулқ ҳам хатоларни йўқ қилиб юборади. Шунингдек сирка асални фосид қилгани каби, ёмон хулқ ҳам амални фосид қилади».

Яқинларингизга ҳам улашинг⬇️
https://telegram.me/joinchat/BO0aAj0jjw0GT5rhPph8OQ

#Биласизми?

Қуръони карим тиловатидан сўнг одатда “Вас Соффот” сурасининг охирги уч ояти, яъни: “ Субҳана роббика Роббил ъиззати ъамма ясифун. Ва саламун ъалал мурсалийн, валҳамду лиллахи Роббил ъаламийн” ояти ўқилиб, ундан кейин дуо қилинади. Оятнинг маъноси шуки: “Сенинг Роббинг, иззат Робби улар қилган васфдан покдир. Ва Пайғамбарларга салом бўлсин. Оламларнинг Робби Аллоҳга ҳамдлар бўлсин!”  (Соффат 181-183-оятлар)

Тиловатнинг нега ҳар сафар айнан бу хилда тугатилиши кўпчиликни қизиқтирса керак.

Бунинг сабаби эса, ушбу ҳадисдир: Имом Ибн  Абу Ҳоим Шаълабийдан қилган ривоятда Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Амали тўлиқ ўлчов ила ўлчаниши кимни хурсанд қилса, мажлиснинг охирида, туришдан олдин: “Субҳана Роббика Роббил ъиззати  ъамма ясифун. Ва саламун ъалал мурсалийн валҳамду лиллаҳи Роббил ъаламийн” ни ўқисин”, деганлар. Қуръони каримни тиловат қилгач,ушбу оятлар билан якунлаш мазкур ҳадисга мувофиқдир.

Ушбу ояти карималарнинг тафсирида муфассир Ибн Ажиба қуйидагиларни айтган: “Бу “Соффот” сурасининг ушбу оятлар билан тугатилишида мўминларга ваъз- насиҳат ва мажлисларини қандай тугатиш таълим берилмоқда. Чунки улар бирор мажлисда ўтирсалар, у ерда баъзи хато ва камчиликлар содир этилиши, Аллоҳга хуш келадиган ва хуш келмайдиган гаплар гапирилиши ва қилинган ваъз-насиҳатда билиб-билмай хатога йўл қўйилган бўлиши мумкин. Буларнинг барчасига каффорот бўлиши учун ушбу оятларни ўқимоғи ва Аллоҳ таолога берган неъматлари учун ҳамд айтмоғи вожибдир”.

Юқорида зикр қилинганларга амал қилиб, Қуръони карим тиловатини мазкур оятлар билан ниҳоясига етказган киши катта ажр ва савобга эга бўлади. 

Олмазор туманидаги “Мевазор” масжиди имом-ноиби Исломов Ёрбек тайёрлади
@muslimuzportal

#Биласизми?

Қуръони карим тиловатидан сўнг одатда “Вас Соффот” сурасининг охирги уч ояти, яъни: “ Субҳана роббика Роббил ъиззати ъамма ясифун. Ва саламун ъалал мурсалийн, валҳамду лиллахи Роббил ъаламийн” ояти ўқилиб, ундан кейин дуо қилинади. Оятнинг маъноси шуки: “Сенинг Роббинг, иззат Робби улар қилган васфдан покдир. Ва Пайғамбарларга салом бўлсин. Оламларнинг Робби Аллоҳга ҳамдлар бўлсин!”  (Соффат 181-183-оятлар)

Тиловатнинг нега ҳар сафар айнан бу хилда тугатилиши кўпчиликни қизиқтирса керак.

Бунинг сабаби эса, ушбу ҳадисдир: Имом Ибн  Абу Ҳоим Шаълабийдан қилган ривоятда Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Амали тўлиқ ўлчов ила ўлчаниши кимни хурсанд қилса, мажлиснинг охирида, туришдан олдин: “Субҳана Роббика Роббил ъиззати  ъамма ясифун. Ва саламун ъалал мурсалийн валҳамду лиллаҳи Роббил ъаламийн” ни ўқисин”, деганлар. Қуръони каримни тиловат қилгач,ушбу оятлар билан якунлаш мазкур ҳадисга мувофиқдир.

Ушбу ояти карималарнинг тафсирида муфассир Ибн Ажиба қуйидагиларни айтган: “Бу “Соффот” сурасининг ушбу оятлар билан тугатилишида мўминларга ваъз- насиҳат ва мажлисларини қандай тугатиш таълим берилмоқда. Чунки улар бирор мажлисда ўтирсалар, у ерда баъзи хато ва камчиликлар содир этилиши, Аллоҳга хуш келадиган ва хуш келмайдиган гаплар гапирилиши ва қилинган ваъз-насиҳатда билиб-билмай хатога йўл қўйилган бўлиши мумкин. Буларнинг барчасига каффорот бўлиши учун ушбу оятларни ўқимоғи ва Аллоҳ таолога берган неъматлари учун ҳамд айтмоғи вожибдир”.

Юқорида зикр қилинганларга амал қилиб, Қуръони карим тиловатини мазкур оятлар билан ниҳоясига етказган киши катта ажр ва савобга эга бўлади. 

Олмазор туманидаги “Мевазор” масжиди имом-ноиби Исломов Ёрбек тайёрлади
@muslimuzportal