Ҳаё – инсонни ёмон йўлдан қайтариб, яхши йўлга йўллайди

#muslimuzportal | Muslim.uz

#Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам биродарига ҳаё ҳақида танбеҳ бераётган киши олдидан ўтаётиб: «Уни тек қўй! Ҳаё иймондандир!” деганлар (Имом Бухорий ривояти).

Исломда 77 та шўъба бўлиб, унинг биттаси ҳаёдир. Албатта, иймонли киши ҳаёли бўлиши зарурдир. Комил мўмин бўлиши учун ҳам ҳаё керак.

Ҳаёсиз кишига доим бало, офат етиб туради, одамларнинг орасида ҳам мартабаси тушиб кетади, ҳурматини йўқотади.

Оилада ота ўғил болаларни тарбияласа, она қизларга одоб бериб, юриш-туриш, кийиниш маданиятини ҳар доим ўргатиши керак. Ҳозирги кунга келиб айрим ёшлар ғарб маданиятига тақлид қилиб бормоқда. Бу миллатнинг маданияти, миллийлиги йўқолиб боришига сабаб бўлаётган омиллардандир.

Минг афсуслар бўлсинки, бугунги кунда аксар ёшларимиз бешарм, беҳаё бўлиб кетмоқда, уларнинг оғзидан чиқаётган сўзларга ўзлари уялмасалар-да, атрофдагилар ноқулай аҳволга тушиб қолмоқда. Ёшларни бундай аҳволга солаётган нарса нима бўлиши мумкин, деймиз. Бунга сабаб оиладаги муҳит.

Халқимизда бир гап бор: «Қуш уясида кўрганини қилади». Ҳақиқатдан ҳам, фарзандлар энг кўп маълумотни ота-онасидан йиғади, ота-она беҳаё сўзларни гапиради, уруш-жанжал қилади, бола эса уларнинг амалини қайтаради. Оиладаги муҳит носоғлом бўлса, фарзандга катта таъсир кўрсатади. Ярим кечаси бола кўчадан кириб келади, бунга ота-она бефарқ қарайди. Айниқса, қиз болаларда ҳам шундай ҳолатлар кузатилмоқда. Уларга уй эшигини отанинг ўзи очиб, “Яхши келдингми?!” – деб кутиб олишларини кузатмоқдамиз. Ана шундай ҳол беҳаёликка, шармандаликка олиб боришини наҳотки ўйлашмайди?! Ота “Қаердан келдинг?”, “Ким билан эдинг?”, “Нега кеч келдинг?” каби саволлар бермаса. Устига-устак йигит – қизларнинг кийимлари ҳам қониқарли эмас. Кийимлардаги чет тилида ёзилган беҳаё сўзларга ҳам улар бепарво. Ота-она “Болам фалон жойда ўқийди, мени қизим…”, деб керилишдан олдин фарзандларининг хулқ-атворини ҳеч кузатиб кўрганми?! Киядиган кийимига бефарқ, натижада, фарзандларининг беҳаё бўлиб тарбияланаётганлари, энг аввало, ота-оналарга боғлиқ. Муқаддас динимизда ҳаё ҳам катта неъмат эканлиги таъкидланади.

Ота-она олдида фарзанларнинг ибоси, фарзандар олдида ота-онанинг шарм-ҳаёси, ака-сингил, опа-ука, тоға-жиян, қондошлик ҳаёси бўлиши зарур. Бу менинг отам-онам, акам, синглим, хоҳлаганимни қилсам бўлаверади, деган ҳолатларнинг ҳам, афсуски, гувоҳи бўлмоқдамиз. Йўқ, аслида ундай эмас, ҳаё ҳаммани тўсиб турувчи пардадир. Ҳатто шунақа ҳолатлар ҳам кузатилмоқдаки, беҳаё қилиқлар туфайли оилаларнинг тинчлиги бузилмоқда. Уларга танбеҳ бермоқчи бўлсанг, “Безбетни иши беш”, деб кулишади. Буларнинг бари сафсата. Беҳаёликнинг оқибати нохушликдир.

Уламолардан бири Фузайл ибн Иёз бадбахтнинг нишонаси беш нарсада эканлигини таъкидлаганлар:

– Бешарм ва беҳаё бўлмоқ;
– Кўнгли қаттиқ бўлмоқ;

Батафсил

https://muslim.uz/index.php/maqolalar/item/5802-ajo-insonni-jomon-j-ldan-ajtarib-yakhshi-j-lga-j-llajdi