⭕️ یلدایی که بود، یلدایی که هست
#میثم_مهدیار
🔹امروز وقتی نام شب #یلدا را می‌شنویم چه چیزهایی به ذهنمان متبادر می‌شود: دورهم نشینی با میوه‌های رنگارنگ فصل و غیر فصل، تخفیفات فروشگاه‌های حقیقی و مجازی، برنامه‌ها و جُنگ‌های تلویزیونی و....همه این بازنمودهای یلدا اما در یک محور با هم مشترکند: مصرف زدگی!
🔹 اما یلدا از کجا آمده است و آیا همیشه همین معنای امروزی از آن مستفاد می‌شده است؟ با یک مرور تاریخی در می یابیم که صورت فعلی این آیین با زمینه‌های تاریخی شکل‌گیری آن تفاوتی بنیادی دارد. در حقیقت آیین‌ها و مناسک فرهنگی ایرانی از جمله نوروز، یلدا، چهارشنبه سوری و ... در صورت ابتدایی خود در پیوستگی با تغییر و تحولات «طبیعت» تکوین یافته‌اند. این آیین‌ها در نسبت با فرهنگ تولیدی کشاورزان و دامداران و دیگر تولیدگران سنتی ایرانی معنا یافته‌اند. یلدا جشنی بر پایان یافتن «کوتاه شدن روزها و آفتاب» بوده است.
🔹 خورشید در حركت سالانه خود، در آخر پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد كه موجب كوتاه شدن طول روز و افزایش زمان تاریكی شب می‌شود. اما از آغاز زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید دگرباره به‌سوی شمال شرقی باز می‌گردد كه نویدبخش بلندشدن آفتاب و کوتاه شدن شب‌هاست. در این موقع سال توسط کشاورزانِ منتظرِ رسیدن فصل آغاز کشت و کار یعنی فصل بهار آیین‌هایی برگزار می‌شده است كه یكی از آنها جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده، بوده است.
🔹اما در عصر #مصرف‌گرایی و کالایی شدن همه چیز، آیین‌ها و مناسک فرهنگی نیز از صورت اصیلِ تولیدی خود تهی گشته و وجهی مصرفی یافته و حتی به ضد خود تبدیل شده است: عامه مردم امروزه حتی تصور می‌کنند که یلدا را به خاطر بلند بودن شبش جشن می‌گیریم؛ در پیام‌های تلگرامی‌مان می‌نویسیم : «یلدا را دور هم گرامی می‌داریم چون بدانیم ارزش یک دقیقه بلندتر بودن از باقی شب‌ها را...»
🔹 این بازنمایی فعلی شب یلدا همچنین نسبتی با بحران زیست‌محیطی امروز ایران دارد. پیش از این برای تزیین سینی و سفره روی کرسی شب یلدا میوه‌هایی از اواخر تابستان و اویل پاییز در سرداب‌ها و یخچال‌های طبیعی کنار می‌گذاشتند. اما امروزه سفره‌های جشن یلدا ایرانی پر شده از میوه‌های چهار فصل و تازه‌ای که پیش از این تنها در فصلی خاص میهمان خانواده ایرانی بوده است.
🔹 سفره‌هایی که از دهه سی و چهل تا همین چندسال پیش به مدد توسعه مبتنی بر «اصل چهار ترومن» و «موتورهای آب پر زور» و «سدهای غول پیکر» رنگارنگ شده‌اند. در این چند دهه اگرچه باغستان‌های فراوانی در سراسر فلاتِ خشکِ ایران سبز شده و باغات و آبادی‌های بسیاری رونق گرفته و سفره‌های ما از میوه‌های چهارفصل رنگارنگ پر شده اما این همه به قیمت مکیدن شیره جان زمین و تخلیه لایه‌های سفره‌های آب زیرزمینی این سرزمین بوده است.
🔹 این خشکسالی اگرچه بسیاری از همان آبادی‌های رونق یافته را اخیرا خشک و روستاهای بسیاری را تخلیه و ساکنانش را آواره حاشیه کلان شهرها کرده و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی بسیاری را برای کشور ما به ارمغان آورده است اما به مدد پول نفت و با واردات میوه‌های رنگارنگ نگذاشته‌ایم هیچوقت از رنگارنگی سفره یلدا و نوروز کاسته شود و بفهمیم که برای مصرف بیشتر چه بر سر خاک و سرزمین و شیره جانش آورده ایم.
🔹 در این شب‌ها حتی همان پناهندگان از روستای تولیدی به حاشیه و متن شهرهای مصرفی از این که می‌توانند در شب‌نشینی‌ها و دورهمی‌های خود از هر رنگ و نژادی میوه‌هایی سر سفره خود داشته باشند حتماً خوشحال هستند اما این هندوانه های بی فصل از خون "مادرکشی" قوم ایرانی سرخ رنگ شده اند...
🎬 @Mostazafin_TV
#میثم_مهدیار
🔹امروز وقتی نام شب #یلدا را می‌شنویم چه چیزهایی به ذهنمان متبادر می‌شود: دورهم نشینی با میوه‌های رنگارنگ فصل و غیر فصل، تخفیفات فروشگاه‌های حقیقی و مجازی، برنامه‌ها و جُنگ‌های تلویزیونی و....همه این بازنمودهای یلدا اما در یک محور با هم مشترکند: مصرف زدگی!
🔹 اما یلدا از کجا آمده است و آیا همیشه همین معنای امروزی از آن مستفاد می‌شده است؟ با یک مرور تاریخی در می یابیم که صورت فعلی این آیین با زمینه‌های تاریخی شکل‌گیری آن تفاوتی بنیادی دارد. در حقیقت آیین‌ها و مناسک فرهنگی ایرانی از جمله نوروز، یلدا، چهارشنبه سوری و ... در صورت ابتدایی خود در پیوستگی با تغییر و تحولات «طبیعت» تکوین یافته‌اند. این آیین‌ها در نسبت با فرهنگ تولیدی کشاورزان و دامداران و دیگر تولیدگران سنتی ایرانی معنا یافته‌اند. یلدا جشنی بر پایان یافتن «کوتاه شدن روزها و آفتاب» بوده است.
🔹 خورشید در حركت سالانه خود، در آخر پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد كه موجب كوتاه شدن طول روز و افزایش زمان تاریكی شب می‌شود. اما از آغاز زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید دگرباره به‌سوی شمال شرقی باز می‌گردد كه نویدبخش بلندشدن آفتاب و کوتاه شدن شب‌هاست. در این موقع سال توسط کشاورزانِ منتظرِ رسیدن فصل آغاز کشت و کار یعنی فصل بهار آیین‌هایی برگزار می‌شده است كه یكی از آنها جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده، بوده است.
🔹اما در عصر #مصرف‌گرایی و کالایی شدن همه چیز، آیین‌ها و مناسک فرهنگی نیز از صورت اصیلِ تولیدی خود تهی گشته و وجهی مصرفی یافته و حتی به ضد خود تبدیل شده است: عامه مردم امروزه حتی تصور می‌کنند که یلدا را به خاطر بلند بودن شبش جشن می‌گیریم؛ در پیام‌های تلگرامی‌مان می‌نویسیم : «یلدا را دور هم گرامی می‌داریم چون بدانیم ارزش یک دقیقه بلندتر بودن از باقی شب‌ها را...»
🔹 این بازنمایی فعلی شب یلدا همچنین نسبتی با بحران زیست‌محیطی امروز ایران دارد. پیش از این برای تزیین سینی و سفره روی کرسی شب یلدا میوه‌هایی از اواخر تابستان و اویل پاییز در سرداب‌ها و یخچال‌های طبیعی کنار می‌گذاشتند. اما امروزه سفره‌های جشن یلدا ایرانی پر شده از میوه‌های چهار فصل و تازه‌ای که پیش از این تنها در فصلی خاص میهمان خانواده ایرانی بوده است.
🔹 سفره‌هایی که از دهه سی و چهل تا همین چندسال پیش به مدد توسعه مبتنی بر «اصل چهار ترومن» و «موتورهای آب پر زور» و «سدهای غول پیکر» رنگارنگ شده‌اند. در این چند دهه اگرچه باغستان‌های فراوانی در سراسر فلاتِ خشکِ ایران سبز شده و باغات و آبادی‌های بسیاری رونق گرفته و سفره‌های ما از میوه‌های چهارفصل رنگارنگ پر شده اما این همه به قیمت مکیدن شیره جان زمین و تخلیه لایه‌های سفره‌های آب زیرزمینی این سرزمین بوده است.
🔹 این خشکسالی اگرچه بسیاری از همان آبادی‌های رونق یافته را اخیرا خشک و روستاهای بسیاری را تخلیه و ساکنانش را آواره حاشیه کلان شهرها کرده و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی بسیاری را برای کشور ما به ارمغان آورده است اما به مدد پول نفت و با واردات میوه‌های رنگارنگ نگذاشته‌ایم هیچوقت از رنگارنگی سفره یلدا و نوروز کاسته شود و بفهمیم که برای مصرف بیشتر چه بر سر خاک و سرزمین و شیره جانش آورده ایم.
🔹 در این شب‌ها حتی همان پناهندگان از روستای تولیدی به حاشیه و متن شهرهای مصرفی از این که می‌توانند در شب‌نشینی‌ها و دورهمی‌های خود از هر رنگ و نژادی میوه‌هایی سر سفره خود داشته باشند حتماً خوشحال هستند اما این هندوانه های بی فصل از خون "مادرکشی" قوم ایرانی سرخ رنگ شده اند...
🎬 @Mostazafin_TV
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
⭕️ #مد_گرایی؛ ایده‌ای برای دیده شدن
◀️ #مصرف‌گرایی پدیده‌ای است که این روزها بیش از هر زمان دیگری حتی در بین قشر متوسط و ضعیف جامعه هم دیده می‌شود.
🔸 زمانی، مردم اخلاق مصرف‌گرایی را به سخره می‌گرفتند اما اکنون بلایی به سر #سبک_زندگی ما آمده که همه به نوعی به اخلاق مصرف‌گرایی، بازارگردی، خرید تفننی و ... روی آورده‌ایم.
🔹شاید شما هم در بین اطرافیان افرادی را دیده باشید که از هزینه خوراک و مایحتاج مهم زندگیشان کم می‌کنند اما آخرین مدل تلفن همراه و یا جدیدترین مد پوشاک را استفاده می‌کنند.
🔺 میل و غریزه انسان مصرف‌گرا برای خرید کالاها هیچ‌گاه ارضا نخواهد شد. مصرف‌گرایی چاهی است که انتها ندارد و تنها یکی از مصیبت‌هایی است که #نظام_سرمایه‌داری بر جان انسان‌ها انداخته است.
🔺 @barahoot_TV
🎬 @Mostazafin_TV
◀️ #مصرف‌گرایی پدیده‌ای است که این روزها بیش از هر زمان دیگری حتی در بین قشر متوسط و ضعیف جامعه هم دیده می‌شود.
🔸 زمانی، مردم اخلاق مصرف‌گرایی را به سخره می‌گرفتند اما اکنون بلایی به سر #سبک_زندگی ما آمده که همه به نوعی به اخلاق مصرف‌گرایی، بازارگردی، خرید تفننی و ... روی آورده‌ایم.
🔹شاید شما هم در بین اطرافیان افرادی را دیده باشید که از هزینه خوراک و مایحتاج مهم زندگیشان کم می‌کنند اما آخرین مدل تلفن همراه و یا جدیدترین مد پوشاک را استفاده می‌کنند.
🔺 میل و غریزه انسان مصرف‌گرا برای خرید کالاها هیچ‌گاه ارضا نخواهد شد. مصرف‌گرایی چاهی است که انتها ندارد و تنها یکی از مصیبت‌هایی است که #نظام_سرمایه‌داری بر جان انسان‌ها انداخته است.
🔺 @barahoot_TV
🎬 @Mostazafin_TV
⭕️ چه کسی معترضین را به خیابان می‌کشاند؟!
🔹 این روزها رفتار رادیکال برخی از #معترضین در ایران، بعضی‌ها را دچار بُهت و حیرت میکند. اما تعجبی ندارد؛ همه‌ی این رفتارها طبیعیست! طبیعت #انسان_نئولیبرال این است!
🔸 در نئولیبرالیسم #بازار_آزاد میدان‌دار است، و #رقابت هم قاعده بازی و شرط حیات در این بازار است!
🔹 اگر می‌بینید برای بوسیدن و رقصیدن و بغل کردن می‌خواند، یا برای همسفره شدن با جنس مخالف در دانشگاه حالت جنگی می‌گیرد، او دارد طبق قاعده بازار عمل میکند!
♦️ دکتر یوسفعلی اباذری استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران توضیح می‌دهد که چطور میل به آزادی جنسی هم رقابتی می‌شود.
🔸 او می‌گوید #مصرف‌گرایی، لذت‌جویی و #منفعت‌طلبی جزئی از شخصیت و لازمه‌ی انسان نئولیبرال است برای اینکه در رقابت کم نیاورد!
🔹 حالا آزادی جنسی هم یکی از این عرصه‌های رقابت برای انسان نئولیبرال است. به‌خاطر همین یک روز دغدغه‌اش حضور زنان در ورزشگاه است، روز دیگر آزادی پوشش می‌خواهد؛ و روزی دیگر آغوش رایگان می‌دهد.
🔸 سوژه نئولیبرال حتی #اعتراض را عرصه رقابت می‌بیند و سعی میکند با قدرت رسانه مطالبات اصلی معترضین را به نفع خودش تحریف کند.
🔹 او در این رقابت نه تنها نسبت به آرمان‌های اجتماعی مثل مبارزه با #فقر_و_تبعیض حساسیتی ندارد که حتی دغدغه استقلال وطن هم ندارد و به طور کاملاً طبیعی از بیگانه مطالبه #تحریم و جنگ علیه کشورش میکند.
🔸 و اگر از #گفت‌وگو گریزان است چون پرسشی ندارد که دنبال پاسخ باشد. آرمان‌‌ش لذت‌جویی و منفعت‌طلبی فردی است و این آرمان‌ها اساساً قابل گفت‌وگو نیستند. در بهترین حالت، مذاکره میکند برای تحقق آرمان‌هایش.
🔹 با این همه او فقط یک سوژه است. بخش عمده‌ای از این سوژه مخلوق و محصول سیاست‌های نئولیبرالی در کشور است. وقتی عرصه‌های مختلف حکمرانی از اقتصاد گرفته تا آموزش و سلامت تقدیم ایده‌های نئولیبرالی شود، می‌توان انتظاری جز خلق انسان نئولیبرال داشت؟! آن‌گاه اوست که تو را مجبور میکند در فرهنگ و سیاست‌خارجی هم در زمین نئولیبرالیسم بازی کنی! و گرنه در اقتصاد و معیشت و امنیتت دچار بحران می‌شوی!
🔸 تا حکمرانی را از دست نئولیبرالیسم آزاد نکنی او همین‌طور پیش می‌آید و تو باز می‌رسی بر سر دو راهی. و این‌بار معیشت و امنیتت را به آزادی جنسی گره می‌زند.
🔺 پ.ن: همان‌طور که مشخص است منظورمان همه معترضین نیست، بلکه صحبت از کسانی‌ست که به نوع رفتارها و شعارهایشان اشاره شد.
🔺 فیلم کامل سخنرانی دکتر اباذری (۲۸ آذر۹۷) را از اینجا می‌توانید ببینید.
🎬 @Mostazafin_TV
🔹 این روزها رفتار رادیکال برخی از #معترضین در ایران، بعضی‌ها را دچار بُهت و حیرت میکند. اما تعجبی ندارد؛ همه‌ی این رفتارها طبیعیست! طبیعت #انسان_نئولیبرال این است!
🔸 در نئولیبرالیسم #بازار_آزاد میدان‌دار است، و #رقابت هم قاعده بازی و شرط حیات در این بازار است!
🔹 اگر می‌بینید برای بوسیدن و رقصیدن و بغل کردن می‌خواند، یا برای همسفره شدن با جنس مخالف در دانشگاه حالت جنگی می‌گیرد، او دارد طبق قاعده بازار عمل میکند!
♦️ دکتر یوسفعلی اباذری استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران توضیح می‌دهد که چطور میل به آزادی جنسی هم رقابتی می‌شود.
🔸 او می‌گوید #مصرف‌گرایی، لذت‌جویی و #منفعت‌طلبی جزئی از شخصیت و لازمه‌ی انسان نئولیبرال است برای اینکه در رقابت کم نیاورد!
🔹 حالا آزادی جنسی هم یکی از این عرصه‌های رقابت برای انسان نئولیبرال است. به‌خاطر همین یک روز دغدغه‌اش حضور زنان در ورزشگاه است، روز دیگر آزادی پوشش می‌خواهد؛ و روزی دیگر آغوش رایگان می‌دهد.
🔸 سوژه نئولیبرال حتی #اعتراض را عرصه رقابت می‌بیند و سعی میکند با قدرت رسانه مطالبات اصلی معترضین را به نفع خودش تحریف کند.
🔹 او در این رقابت نه تنها نسبت به آرمان‌های اجتماعی مثل مبارزه با #فقر_و_تبعیض حساسیتی ندارد که حتی دغدغه استقلال وطن هم ندارد و به طور کاملاً طبیعی از بیگانه مطالبه #تحریم و جنگ علیه کشورش میکند.
🔸 و اگر از #گفت‌وگو گریزان است چون پرسشی ندارد که دنبال پاسخ باشد. آرمان‌‌ش لذت‌جویی و منفعت‌طلبی فردی است و این آرمان‌ها اساساً قابل گفت‌وگو نیستند. در بهترین حالت، مذاکره میکند برای تحقق آرمان‌هایش.
🔹 با این همه او فقط یک سوژه است. بخش عمده‌ای از این سوژه مخلوق و محصول سیاست‌های نئولیبرالی در کشور است. وقتی عرصه‌های مختلف حکمرانی از اقتصاد گرفته تا آموزش و سلامت تقدیم ایده‌های نئولیبرالی شود، می‌توان انتظاری جز خلق انسان نئولیبرال داشت؟! آن‌گاه اوست که تو را مجبور میکند در فرهنگ و سیاست‌خارجی هم در زمین نئولیبرالیسم بازی کنی! و گرنه در اقتصاد و معیشت و امنیتت دچار بحران می‌شوی!
🔸 تا حکمرانی را از دست نئولیبرالیسم آزاد نکنی او همین‌طور پیش می‌آید و تو باز می‌رسی بر سر دو راهی. و این‌بار معیشت و امنیتت را به آزادی جنسی گره می‌زند.
🔺 پ.ن: همان‌طور که مشخص است منظورمان همه معترضین نیست، بلکه صحبت از کسانی‌ست که به نوع رفتارها و شعارهایشان اشاره شد.
🔺 فیلم کامل سخنرانی دکتر اباذری (۲۸ آذر۹۷) را از اینجا می‌توانید ببینید.
🎬 @Mostazafin_TV
Telegram
MTVLinks
⭕️ یلدایی که بود، یلدایی که هست
🔹امروز وقتی نام شب #یلدا را می‌شنویم چه چیزهایی به ذهنمان متبادر می‌شود: دورهم نشینی با میوه‌های رنگارنگ فصل و غیر فصل، تخفیفات فروشگاه‌های حقیقی و مجازی، برنامه‌ها و جُنگ‌های تلویزیونی و....همه این بازنمودهای یلدا اما در یک محور با هم مشترکند: مصرف زدگی!
🔸 اما یلدا از کجا آمده است و آیا همیشه همین معنای امروزی از آن مستفاد می‌شده است؟ با یک مرور تاریخی در می‌یابیم که صورت فعلی این آیین با زمینه‌های تاریخی شکل‌گیری آن تفاوتی بنیادی دارد. در حقیقت آیین‌ها و مناسک فرهنگی ایرانی از جمله نوروز، یلدا، چهارشنبه سوری و ... در صورت ابتدایی خود در پیوستگی با تغییر و تحولات «طبیعت» تکوین یافته‌اند. این آیین‌ها در نسبت با فرهنگ تولیدی کشاورزان و دامداران و دیگر تولیدگران سنتی ایرانی معنا یافته‌اند. یلدا جشنی بر پایان یافتن «کوتاه شدن روزها و آفتاب» بوده است.
🔹 خورشید در حركت سالانه خود، در آخر پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد كه موجب كوتاه شدن طول روز و افزایش زمان تاریكی شب می‌شود. اما از آغاز زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید دگرباره به‌سوی شمال شرقی باز می‌گردد كه نویدبخش بلندشدن آفتاب و کوتاه شدن شب‌هاست. در این موقع سال توسط کشاورزانِ منتظرِ رسیدن فصل آغاز کشت و کار یعنی فصل بهار آیین‌هایی برگزار می‌شده است كه یكی از آنها جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده، بوده است.
🔸 اما در عصر #مصرف‌گرایی و کالایی شدن همه چیز، آیین‌ها و مناسک فرهنگی نیز از صورت اصیلِ تولیدی خود تهی گشته و وجهی مصرفی یافته و حتی به ضد خود تبدیل شده است: عامه مردم امروزه حتی تصور می‌کنند که یلدا را به خاطر بلند بودن شبش جشن می‌گیریم؛ در پیام‌های تلگرامی‌مان می‌نویسیم : «یلدا را دور هم گرامی می‌داریم چون بدانیم ارزش یک دقیقه بلندتر بودن از باقی شب‌ها را...»
🔹 این بازنمایی فعلی شب یلدا همچنین نسبتی با بحران زیست‌محیطی امروز ایران دارد. پیش از این برای تزیین سینی و سفره روی کرسی شب یلدا میوه‌هایی از اواخر تابستان و اویل پاییز در سرداب‌ها و یخچال‌های طبیعی کنار می‌گذاشتند. اما امروزه سفره‌های جشن یلدا ایرانی پر شده از میوه‌های چهار فصل و تازه‌ای که پیش از این تنها در فصلی خاص میهمان خانواده ایرانی بوده است.
🔸 سفره‌هایی که از دهه سی و چهل تا همین چندسال پیش به مدد توسعه مبتنی بر «اصل چهار ترومن» و «موتورهای آب پر زور» و «سدهای غول پیکر» رنگارنگ شده‌اند. در این چند دهه اگرچه باغستان‌های فراوانی در سراسر فلاتِ خشکِ ایران سبز شده و باغات و آبادی‌های بسیاری رونق گرفته و سفره‌های ما از میوه‌های چهارفصل رنگارنگ پر شده اما این همه به قیمت مکیدن شیره جان زمین و تخلیه لایه‌های سفره‌های آب زیرزمینی این سرزمین بوده است.
🔹 این خشکسالی اگرچه بسیاری از همان آبادی‌های رونق یافته را اخیرا خشک و روستاهای بسیاری را تخلیه و ساکنانش را آواره حاشیه کلان شهرها کرده و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی بسیاری را برای کشور ما به ارمغان آورده است اما به مدد پول نفت و با واردات میوه‌های رنگارنگ نگذاشته‌ایم هیچوقت از رنگارنگی سفره یلدا و نوروز کاسته شود و بفهمیم که برای مصرف بیشتر چه بر سر خاک و سرزمین و شیره جانش آورده ایم.
🔸 در این شب‌ها حتی همان پناهندگان از روستای تولیدی به حاشیه و متن شهرهای مصرفی از این که می‌توانند در شب‌نشینی‌ها و دورهمی‌های خود از هر رنگ و نژادی میوه‌هایی سر سفره خود داشته باشند حتماً خوشحال هستند اما این هندوانه های بی فصل از خون "مادرکشی" قوم ایرانی سرخ رنگ شده اند...
✍🏻 میثم مهدیار
🎬 @Mostazafin_TV
🔹امروز وقتی نام شب #یلدا را می‌شنویم چه چیزهایی به ذهنمان متبادر می‌شود: دورهم نشینی با میوه‌های رنگارنگ فصل و غیر فصل، تخفیفات فروشگاه‌های حقیقی و مجازی، برنامه‌ها و جُنگ‌های تلویزیونی و....همه این بازنمودهای یلدا اما در یک محور با هم مشترکند: مصرف زدگی!
🔸 اما یلدا از کجا آمده است و آیا همیشه همین معنای امروزی از آن مستفاد می‌شده است؟ با یک مرور تاریخی در می‌یابیم که صورت فعلی این آیین با زمینه‌های تاریخی شکل‌گیری آن تفاوتی بنیادی دارد. در حقیقت آیین‌ها و مناسک فرهنگی ایرانی از جمله نوروز، یلدا، چهارشنبه سوری و ... در صورت ابتدایی خود در پیوستگی با تغییر و تحولات «طبیعت» تکوین یافته‌اند. این آیین‌ها در نسبت با فرهنگ تولیدی کشاورزان و دامداران و دیگر تولیدگران سنتی ایرانی معنا یافته‌اند. یلدا جشنی بر پایان یافتن «کوتاه شدن روزها و آفتاب» بوده است.
🔹 خورشید در حركت سالانه خود، در آخر پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد كه موجب كوتاه شدن طول روز و افزایش زمان تاریكی شب می‌شود. اما از آغاز زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید دگرباره به‌سوی شمال شرقی باز می‌گردد كه نویدبخش بلندشدن آفتاب و کوتاه شدن شب‌هاست. در این موقع سال توسط کشاورزانِ منتظرِ رسیدن فصل آغاز کشت و کار یعنی فصل بهار آیین‌هایی برگزار می‌شده است كه یكی از آنها جشنی شبانه و بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده، بوده است.
🔸 اما در عصر #مصرف‌گرایی و کالایی شدن همه چیز، آیین‌ها و مناسک فرهنگی نیز از صورت اصیلِ تولیدی خود تهی گشته و وجهی مصرفی یافته و حتی به ضد خود تبدیل شده است: عامه مردم امروزه حتی تصور می‌کنند که یلدا را به خاطر بلند بودن شبش جشن می‌گیریم؛ در پیام‌های تلگرامی‌مان می‌نویسیم : «یلدا را دور هم گرامی می‌داریم چون بدانیم ارزش یک دقیقه بلندتر بودن از باقی شب‌ها را...»
🔹 این بازنمایی فعلی شب یلدا همچنین نسبتی با بحران زیست‌محیطی امروز ایران دارد. پیش از این برای تزیین سینی و سفره روی کرسی شب یلدا میوه‌هایی از اواخر تابستان و اویل پاییز در سرداب‌ها و یخچال‌های طبیعی کنار می‌گذاشتند. اما امروزه سفره‌های جشن یلدا ایرانی پر شده از میوه‌های چهار فصل و تازه‌ای که پیش از این تنها در فصلی خاص میهمان خانواده ایرانی بوده است.
🔸 سفره‌هایی که از دهه سی و چهل تا همین چندسال پیش به مدد توسعه مبتنی بر «اصل چهار ترومن» و «موتورهای آب پر زور» و «سدهای غول پیکر» رنگارنگ شده‌اند. در این چند دهه اگرچه باغستان‌های فراوانی در سراسر فلاتِ خشکِ ایران سبز شده و باغات و آبادی‌های بسیاری رونق گرفته و سفره‌های ما از میوه‌های چهارفصل رنگارنگ پر شده اما این همه به قیمت مکیدن شیره جان زمین و تخلیه لایه‌های سفره‌های آب زیرزمینی این سرزمین بوده است.
🔹 این خشکسالی اگرچه بسیاری از همان آبادی‌های رونق یافته را اخیرا خشک و روستاهای بسیاری را تخلیه و ساکنانش را آواره حاشیه کلان شهرها کرده و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی بسیاری را برای کشور ما به ارمغان آورده است اما به مدد پول نفت و با واردات میوه‌های رنگارنگ نگذاشته‌ایم هیچوقت از رنگارنگی سفره یلدا و نوروز کاسته شود و بفهمیم که برای مصرف بیشتر چه بر سر خاک و سرزمین و شیره جانش آورده ایم.
🔸 در این شب‌ها حتی همان پناهندگان از روستای تولیدی به حاشیه و متن شهرهای مصرفی از این که می‌توانند در شب‌نشینی‌ها و دورهمی‌های خود از هر رنگ و نژادی میوه‌هایی سر سفره خود داشته باشند حتماً خوشحال هستند اما این هندوانه های بی فصل از خون "مادرکشی" قوم ایرانی سرخ رنگ شده اند...
✍🏻 میثم مهدیار
🎬 @Mostazafin_TV