مرکز مطالعات آسیای مرکزی | ماوراء النهر

‍ 📰 توسعه‌ ترانس خزر و حذف اصلاحیه جکسون وانیک، راهبرد ایالات متحده برای تقویت حضور در آسیای مرکزی

۶ سپتامبر، شورای آتلانتیک با انتشار یک مقاله، از شرایط فعلی آمریکا در آسیای مرکزی نوشت؛ در ادامه، پس از روشن سازی اهمیت این منطقه، ذیل عنوان "کاری که آمریکا باید انجام دهد" به پیشنهاد چند راهبرد کلیدی برای تقویت حضور ایالات متحده در آسیای مرکزی پرداخت.

(لازم به ذکر است، شورای آتلانتیک اندیشکده ای در حوزه روابط بین‌الملل است که برای تقویت مشارکت ایالات متحده با شرکا، ایجاد آینده ای مشترک به رهبری آمریکا در جهان و برای پیشبرد اهداف آن در بسترهای علمی و تحقیقاتی تلاش می کند.)

⬅️ اهمیت آسیای مرکزی

چنین می نویسد: پنج جمهوری آسیای مرکزی قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ترکمنستان که بین ایران، افغانستان، چین و روسیه قرار گرفته اند؛ در مجموع بیش از 78 میلیون نفر جمعیت شامل می شوند. گنجینه ای از منابع طبیعی که یک منطقه را کامل اشغال کرده است. کشورهایی با موقعیتی استراتژیک در قلب اوراسیا که یک نقش ناشناخته در معماری امنیت بین المللی دارند.

افزایش حضور چین در آسیای مرکزی، موقعیت ژئواکونومیک برتری را در برابر غرب به پکن خواهد داد و آزادی عمل آن را در طراحی ها و اقدامات بين المللی افزایش می دهد. علاوه بر این، چین می‌تواند با قطع دسترسی غرب به منبع جایگزین نوظهور عناصر خاکی کمیاب در آسیای مرکزی، انحصار هژمونیک پکن بر استخراج و پردازش عناصر کمیاب خاکی را که برای فناوری‌های سبز در حال توسعه است تحکیم کند.

افزود: اگرچه دولت بایدن بر پتانسیل ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی منطقه واقف است، اما تا امروز اقدامی در تراز رقیبان خود انجام نداده است. در حالی که هیچ از رؤسای جمهور ایالات متحده تاکنون از آسیای مرکزی دیدن نکرده اند، رؤسای جمهور چین و روسیه اقدامات مهمی را انجام داده اند. نشست سران چین و آسیای مرکزی در ماه می، باعث افزایش سرمایه گذاری چین در منطقه شد. پکن در حال حاضر بزرگترین مصرف کننده گاز آسیای مرکزی است. در چنین شرایطی، با کاهش نفوذ روسیه در منطقه، نه ایالات متحده بلکه چین پیشرو در پر کردن خلأ قدرت در این منطقه است. با این حال، بالاخره آمریکا یک نشستی را با سران آسیای مرکزی برنامه ریزی کرده است که بیانگر توجه جو بایدن به این نکات است.

⬅️ کاری که آمریکا باید انجام دهد

شورای آتلانتیک، ذیل این عنوان چنین نوشت:

1️⃣ تقویت پلتفرم C5+1؛

ایالات متحده اقداماتی را برای تقویت دیپلماسی خود انجام داده است، اما کافی نیست. از سال 2015 که پلتفرم دیپلماتیک C5+1 برنامه ریزی شد، شروع خوبی برای تقویت همکاری بود؛ ذیل آن نیز چنیدن کارگروه مشترک اقتصادی، امنيتی، انرژی و... آغاز به فعالیت کردند. علی رغم وجود وجود بودجه و ظرفیت کافی، این گروه ها اغلب فاقد دخالت مستقیم در سطح کابینه ایالات متحده و تصمیم گیری مستقل هستند. نشست آتی سران آمریکا و آسیای مرکزی، قدم مهمی برای تقویت و تاکید به این قالب همکاری است و این پلتفرم را از وضعیت کنونی خارج خواهد کرد.

2️⃣ حذف اصلاحیه جکسون وانیک؛

کشورهای منطقه بویژه قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان، علیرغم پایبندیشان به مقررات صندوق بین المللی پول و سازمان تجارت جهانی، معمولاً نمی توانند با ایالات متحده تجارتی دائمی و بلندمدت انجام دهند؛ به دلیل وجود یک قانون قدیمی یعنی - اصلاحیه جکسون وانیک - که برای حمایت از مهاجران یهودی اتحاد جماهیر شوروی وضع شده بود. لغو اصلاحیه جکسون وانیک توسط کنگره، ایالات متحده را قادر می سازد تا اقتصاد و بازارهای آسیای مرکزی را تقویت کند و در عین حال، هدف سیاست خارجی ایالات متحده برای مقابله با نفوذ چین در منطقه را پیش ببرد.

3️⃣ توسعه ترانس خزر و کریدور میانی؛

می نویسد: برای مقابله با اشتباهات گذشته و حمایت از روابط قوی تر، ایالات متحده باید قدم بزرگی برای ادغام اقتصادی پنج کشور آسیای مرکزی بردارد؛ توسعه زیرساخت های ترانس خزر و تقویت کریدور میانی. این امر به کشورهای آسیای مرکزی امکان می دهد تا با کشورهای قفقاز برای توسعه کامل کریدور میانی همکاری کنند؛ مسیری از آسیای مرکزی به جهان از طریق دریای خزر و قفقاز که ضمن دور زدن روسیه، منطقه را غنی خواهد کرد. کمک به بازیگران محلی در این زمینه، می‌تواند یک مبنای اقتصادی بلندمدت را برای ایجاد تعادل بین نفوذ چین و روسیه مقابل ایالات متحده در منطقه ایجاد کند.

4️⃣ تقویت امنیت منطقه و همکاری های نظامی.

⬅️ در پایان افزود: آمریکا تاکنون فرصت های زیادی را از دست داده است و اگر شرایط این چنین ادامه یابد، اخبار بیشتری از موفقیت های چین خواهیم شنید. در چنین شرایطی، نشست آتی فرصتی طلایی برای آمریکا است.

#آسیای_مرکزی
#آمریکا #چین #روسیه
#بازی_بزرگ
#ترانس_خزر #کریدور_میانی

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
@mavaraonnahr

1.2K viewsedited 13:20