❇️ محی الدین کبیری، رئیس نهضت اسلامی تاجیکستان، با یک توییت فارسی نسبت به تروریستی اعلام شدن حزب نهضت اسلامی تاجیکستان توسط روسیه واکنش نشان داد.

🌐 کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
https://t.iss.one/mavaraonnahr

#رصد
#تاجیکستان
#ایران
#روسیه
#شانگهای
#حزب_نهضت_اسلامی_تاجیکستان
#محی_الدین_کبیری

❇️ کشورهای آسیای مرکزی در دوراهی ناتو و شانگهای

⬅️ روزنامه روسی نزاویسمایا (Независимая) با در نظرداشت وضعیت کنونی آسیای مرکزی که به محل تنش و چالش قدرت های جهانی مبدل گشته، در تحلیلی در مورد آینده نزدیک این منطقه نوشت: کشورهای منطقه باید بین سازمان ناتو و سازمان همکاری شانگهای، یکی را انتخاب کنند

🔸 جهان تک قطبی به سبک غربی که توسط ایدئولوژیست ها و کارشناسان غربی وعده داده شده بود با چالشی مهم مواجه شده و جهان به سمت فرآیند آگاهی کشورهای غیر غربی، از منافع ملی خود حرکت کرده است. فرآیند تقابل با جهان تک قطبی منجر به برخورد اجتناب‌ناپذیر دو ایده می گردد، . این پروسه به ناچار جهان را به ایجاد حداقل دو بلوک سوق می دهد که به شدت در مقابل یکدیگر قرار دارند. و اگر در قرن بیستم رویارویی عمدتاً در امتداد روش‌های اقتصادی (مالکیت خصوصی یا دولتی) صورت می‌گرفت، قرن جدید یک برخورد کیفی متفاوت را به همراه داشت: جهان با یک هژمون برتر تک‌ مرکز، یا جهان چند مرکزی؟

🔸 امروز بلوک‌های جدیدی در دنیا در حال شکل‌گیری هستند و سیاستمداران و شهروندان همه کشورها باید درک کنند که از یک سو، ناتو در حال تبدیل شدن به مرکز جذب است و از سویی دیگر سازمان همکاری شانگهای (سازمان همکاری شانگهای) و BRICS (انجمن اقتصادهای نوظهور: برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) به دنبال جذب کشورها به خود هستند.

🔸 عقب نشینی عربستان سعودی از حمایت بی قید و شرط جهان غرب، عدم مشارکت و همراهی با مواضع های آلمان و فرانسه در اتحادیه اروپا و موقعیت و تنش های ترکیه با برخی دیگر از اعضا در پیمان ناتو و همچنین بعنوان مثالی دیگر، پیشنهاد جان بولتون برای دعوت از اسرائیل، ژاپن و استرالیا به منظور پیوستن به ناتو، همگی از نشانه های این آرایش جدید و تغییر در جهت گیری کشورها است.
در این شرایط، از سویی تقابل بلوک‌های نوظهور برای تسلط بر آسیای مرکزی و از سویی دیگر، موقعیت خود کشور ‌های آسیای مرکزی در این برهه حساس، اهمیت ویژه‌ای به این منطقه داده است.

❗️ مدتی پیش مشاهده کردیم که چگونه جهان غرب با ابزارهای سنتی خود مثل کودتا، رویارویی دوگانگی اجتماعی و درگیری های بین دولتی سعی کردند آسیای مرکزی را تحت سلطه خود درآورند. تقریباً در همه جمهوری ها ناآرامی و درگیری های داخلی روی داد، اما با گذر زمان مشخص شد که صرفا تکیه بر این روشها در این منطقه جوابگو نبوده است.

❗️ پس از آن، غرب تصمیم گرفت تا حدودی رویکرد خود را متنوع کند. در این مرحله انواع کارگزاران غربی، از جمله سطوح عالی از آنتونی بلینکن و چارلز میشل تا جوزپ بورل و ...، در سلسله سفرها به کشورهای آسیای مرکزی کشیده شدند.
هدف از این دیدارها وعده و باج خواهی برای وادار کردن رؤسای کشورهای آسیای مرکزی به قطع روابط متحدانه با روسیه و تمرکز بر کشورهای غربی و در نهایت ناتو بوده و هست.

❗️ غربی ها پس از این اقدام نیز به منظور تحریک بیشتر و تضمینی تر کشورهای آسیای مرکزی برای گرایش به غرب و ناتو، از مرحله سوم فشار بر آسیای مرکزی نیز‌ پرده برداشتند که تهدید به تحریم اقتصادی و بازگرداندن و سازماندهی اعتراضات در این کشورها است.

🔸 برای مثال، کمیسیون اروپا قصد دارد 3 میلیون یورو برای حمایت از "رسانه های آزاد" و سازمان های "جامعه مدنی" به تاجیکستان بفرستد. احتمال بالا این است که همه این مبالغ برای حمایت از عناصر ملی گرا برای ایجاد و شعله ور ساختن بیشتر اختلاف با همسایگانی مثل قرقیزستان (به منظور تداوم درگیری های مرزی) صرف شود.

🔸 همزمان با این برنامه های غرب، خود کشورهای آسیای مرکزی نیز در حال ایجاد ساز و کار های درون منطقه ای هستند که نشان دهنده درک چالش های ژئوپلیتیکی جدید این منطقه و برنامه ریزی برای استفاده حداکثری از این موقعیت است.

⁉️ امروز آسیای مرکزی در نقطه انشعاب قرار دارد، در موقعیتی که باید از بین مسیرهای دوگانه، یک راه را انتخاب کند، راهی که زندگی مردم را برای چندین دهه تعیین می کند. این انتخاب، انتخابی ساده و در عین حال پیچیده است. با غرب و ناتو یا با سازمان همکاری شانگهای و بریکس؟

‼️ تقابل بر سر آسیای مرکزی بسیار جدی است، راه سومی وجود نخواهد داشت و جهان به دو بلوک تقسیم شده است.


کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراءالنهر:
@mavaraonnahr

#آسیای_مرکزی
#تحلیل #راهبردی
#روسیه #آمریکا
#ناتو #شانگهای
#ایران #تاجیکستان

❇️ وضعیت همسایگان افغانستان پس از خروج آمریکا

⬅️ موسسه رسانه ای الیمامه عربستان سعودی، در مقاله ای به بررسی وضعیت و موقعیت منطقه آسیای مرکزی در میان رقابت غرب و شرق، خصوصا پس از خروج آمریکا از افغانستان پرداخت که در ادامه تقدیم می گردد:

🔸 در شرایطی که توجه بین المللی به روند رویارویی ها در اوکراین و بازتاب های جهانی آن معطوف است و رسانه های عربی درگیر وضعیت انفجاری سودان هستند، افغانستان بار دیگر پس از خروج آمریکا از این کشور، به دستور کار منطقه ای- بین المللی آمریکا بازگشته است.

🔸 خروج آمریکا از افغانستان، کشورهای همسایه از جمله جمهوری‌های آسیای مرکزی به‌ویژه ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان را در مقابل مسائل و شرایط جدیدی خصوصا مسائل امنیتی مواجه گرداند، با توجه به این نکته که کشورهای آسیای مرکزی ابزار قدرتمندی برای تأثیرگذاری بر تحولات افغانستان ندارند.
سقوط دولت رسمی در افغانستان، ابهاماتی جدی در مورد موافقتنامه های مربوط به پروژه های اقتصادی، زیرساخت ها، حمل و نقل و ... مطرح شده توسط کشورهای بزرگ منطقه ایجاد کرد. همچنین چالش‌هایی برای ثبات اجتماعی در آسیای مرکزی در مورد جاری شدن سیل پناهندگان به این کشورها بوجود آمده است.

🔸 روسیه از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اوایل دهه 1990، نقش خود را به عنوان یک ضامن اصلی امنیت در آسیای مرکزی حفظ کرده است. پکن از برخورد سیاسی و اقتصادی بین روسیه و غرب و تحریم‌های متقابل بین آنها نهایت استفاده را کرده و به شدت به حوزه‌های نفوذ سنتی مسکو نفوذ کرد. با این حال علیرغم نقش رو به رشد چین، پکن و مسکو مشارکت گسترده ای دارند که در سال های اخیر تقویت شده است.

🔸 علاوه بر این، منافع دو کشور در آسیای مرکزی در جلوگیری از بی‌ثباتی احتمالی ناشی از افغانستان و جلوگیری از رشد تروریسم و افراط‌گرایی مشترک است. هدف چین و روسیه کاهش نفوذ آمریکا در منطقه است. آنها از بسته شدن پایگاه هوایی آمریکا در قرقیزستان در سال 2014 استقبال کردند، اما هر دو کشور به طور فزاینده ای با یکدیگر برای نفوذ در منطقه آسیای مرکزی رقابت می کنند.

🔸 خروج نیروهای خارجی از افغانستان فرصت هایی را برای گسترش نفوذ چین فراهم کرد، اما ترس پکن از کشیده شدن به خلأ امنیتی در افغانستان، آن را به جستجوی راه حل مشترک در چارچوب سازمان همکاری شانگهای است.

🔺 پکن روابط کاری با جنبش طالبان برقرار کرد، موافقت کرد که به افغانستان کمک کند و واکسن های کرونا اهدا کرد. طالبان نیز چین را تحسین کرده، از طرح کمربند و جاده حمایت کرد و قول داد که از فعالیت گروه های اویغور در افغانستان که پکن آنها را یک تهدید داخلی می داند، جلوگیری کند.

🔺 روسیه نیز تمایل خود را برای همکاری با طالبان نشان می دهد، اما چندین اختلاف کلیدی بین اعضای سازمان همکاری شانگهای در مرز با افغانستان وجود دارد.

🔺 روسیه به صراحت اعلام کرده است که به هیچ وجه حضور نظامی مجدد آمریکا را در آسیای مرکزی نمی پذیرد و حتی هشدار داده که این امر ممکن است شبه نظامیان افراطی اسلامگرا را که با پیروزی "طالبان" در افغانستان جسور شده اند، جذب کند. اما مسکو همچنان تمایلی به رهبری در تامین امنیت در آنچه که "حیاط خلوت" خود در آسیای مرکزی می‌داند، علیرغم قرارگیری سه کشور از آسیای مرکزی در امتداد مرزهای افغانستان، نداشته است. کرملین در عوض بر لزوم تقویت سازمان پیمان امنیت جمعی تاکید کرده است.

🔺 تاجیکستان همچنان دشمن «طالبان» است و نگران تاثیراتی است که این جنبش برای امنیت داخلی تاجیکستان میتواند داشته باشد. در حالی که ازبکستان موضعی متغیر را در برابر طالبان اخذ کرده و حال تلاش برای مصون ماندن از هرگونه تنش در طول مرز های خود بوسیله برقراری ارتباط با طالبان است.

🔺 پاکستان روابط دشواری با طالبان دارد، اما همچنان نزدیک ترین همسایه به آن است. از همین رو، دهلی این جنبش را پیروان پاکستان دانسته و نگرانی‌های راهبردی دیرینه‌ای در مورد خطرات ناشی از حاکمیت طالبان دارد.

🔸 با در نظر گرفتن این مواضع مختلف، تلاش برای دستیابی به رویکرد و راه حلی مشترک بین این مواضع متضاد در قالب سازمان شانگهای، کار ساده ای نیست.

🔸 باید گفت که برنامه های ایالات متحده برای حفظ نفوذ خود در منطقه پس از خروج از افغانستان، با منافع مسکو و پکن در آسیای مرکزی در تضاد است.

‼️ اکنون با توجه به توانایی آمریکایی ها در تامین منابع امنیتی و ایجاد فرصت های سرمایه گذاری، رقابت با ایالات متحده برای بازیگران دیگر بر سر این منطقه آسان نخواهد بود.



کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
@mavaraonnahr

#آمریکا #روسیه #چین
#آسیای_مرکزی
#راهبردی
#افغانستان
#شانگهای #ناتو
#تاجیکستان

❇️ آمریکا در آسیای مرکزی: آینده ای روشن یا تخریب منطقه؟

⬅️ سایت خبری تحلیلی pressa.tj در مقاله ای به بررسی فعالیت های روزافزون آمریکا و عواقب حضور واشنگتن در منطقه آسیای مرکزی با تمرکز به تاجیکستان پرداخت که ادامه تقدیم میگردد:

🔴 ایجاد یک محیط ناپایدار برای سهولت در حکومت، اصل اساسی سیاست خارجی ایالات متحده است که قبلاً آن را با موفقیت در بسیاری از کشورها اعمال کرده است و امروز آسیای مرکزی در منطقه مورد توجه فزاینده آنها قرار گرفته است.

🔺 این واقعیت که هدف اصلی استراتژی آمریکا در آسیای مرکزی، جدا کردن این منطقه از روسیه است، حتی در سطح رسمی نیز پنهان نیست. معاون آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID)، گفت که هدف سیاست ایالات متحده در آسیای مرکزی جدا کردن اقتصاد کشورهای این منطقه از روسیه است. و مرکز تحقیقات کنگره ایالات متحده اعلام کرده است که اعضای کنگره می توانند راهبردی برای کمک به آسیای مرکزی برای کاهش وابستگی خود به روسیه ایجاد کنند.

‼️ این مأموریت با افزایش تعداد بازدیدهای مقامات عالی رتبه از کشورهای غربی همراه است. در طول این سال، دونالد لو معاون وزیر امور خارجه ایالات متحده، مایکل کوریلا رئیس فرماندهی مرکزی ایالات متحده، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده، دو بار از منطقه بازدید کردند. در اولین بار پس از شروع عملیات ویژه روسیه در اوکراین، موضوع جدایی آسیای مرکزی از روسیه مستقیم و صریح نبود و با روش «هویج»، یعنی ارائه پیشنهادات و وعده های جذاب عمل می کردند، اما امروز نمایندگان غرب به «چماق» روی آورده اند و مستقیماً کشورهای منطقه را تهدید به تحریم می‌کنند.

🔺 بسیاری از کارشناسان مطمئن هستند که چنین لفاظی های ضد روسی در حد کلمات باقی خواهد ماند، به این صورت که تحریم ها در نهایت روابط بین کشورهای آسیای مرکزی با ایالات متحده و کشورهای اروپایی را قطع کرده و همکاری این کشورها با روسیه و چین فعال تر می گردد. اما علیرغم بعید بودن اجرای تهدیدها، حقیقت فشار غرب بر کشورهای منطقه قطعا وجود دارد. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به این موضوع اشاره کرد: گستاخی غرب که شرکای روسیه را تحت فشار قرار می دهد و آنها را مجبور به امتناع از همکاری با مسکو می کند، فراتر از هر حد و مرزی است. وی همچنین تاکید کرد که روسیه در همکاری متحدانش با دیگر کشورها دخالت نمی کند، برای ما کافی است که آنها به تحریم های ضدروسی نپیوندند.

🔺 روسیه شریک تجاری و اقتصادی کلیدی تاجیکستان است، علاوه بر این، این کشور بازار کار بزرگی برای صدها هزار شهروند تاجیکستان است. امروزه شرکت های روسی بیشتر و بیشتر به همکاری علاقه نشان می دهند، بسیاری از مناطق تاجیکستان برای سرمایه گذاران روسی جذاب است، مسکو قصد دارد چندین پروژه همکاری صنعتی را در تاجیکستان اجرا کند.

🔶 نیاز میرزایف، کارشناس علوم سیاسی، گفت: این تلاش ها بیهوده است، ابتدا به این دلیل که کشورهای آسیای مرکزی در یک سطح جغرافیایی، سیاسی و فرهنگی قرار داشته و گذشته مشترکی دارند. همچنین علیرغم این واقعیت، که تاجیکستان به یک سیاست چندجانبه پایبند است، روسیه همچنان در اولویت روابط این کشور قرار دارد.

🔸 علاوه بر این که ایالات متحده در تلاش است تا بر کشورهای آسیای مرکزی فشار سیاسی وارد کند، آنها همکاری های خود را در حوزه نظامی نیز به طور فعال افزایش می دهند و در تلاش برای دستیابی به توافق در مورد استقرار پایگاه های نظامی هستند. به طور فزاینده‌ای، رزمایشاتی در منطقه انجام می‌شود، سلاح و تاکتیک و آموزش هایی به این کشورها ارائه می‌شود که البته با تهدید افغانستان توجیه می‌شود.

❗️ بحث اصلی در مورد نیاز به همکاری نظامی این است که گفته می شود روسیه اکنون نمی تواند امنیت آسیای مرکزی را تامین کند، زیرا منابع نظامی خود را در جهت اوکراین متمرکز کرده است.

❗️ در اینجا نیز اهداف حضور نظامی آنها کاملاً واضح به نظر می رسد: فشار بر نقاط دردناک و بی ثبات کردن اوضاع به منظور تضعیف روسیه در درگیری اوکراین.
همینطور شکی نیست که ایالات متحده در آینده از درگیری های مرزی تاجیکستان و قرقیزستان برای بی ثبات کردن اوضاع منطقه استفاده کرده و بر مشکلات داخلی کشورهای ما نیز تأثیر می گذارد.

🔸 با توجه به همه موارد فوق، تردیدی وجود ندارد که سیاست آمریکا در آسیای مرکزی، منافع منطقه و جمعیت ساکن در آن را در نظر نمی گیرد. همه چیز به میل به تضعیف نیروهای روسیه در صحنه جهانی و دستیابی به هژمونی آمریکایی برمی گردد.


کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
@mavaraonnahr

#آمریکا #روسیه #چین
#آسیای_مرکزی
#راهبردی
#افغانستان
#شانگهای #ناتو
#تاجیکستان

❇️ دیدار معاون اول وزیر توسعه اقتصاد و تجارت تاجیکستان با سفرای کشورهای اتحادیه اروپا

⬅️ صالح زاده، معاون اول وزیر توسعه اقتصادی و تجارت تاجیکستان و هیئت همراه با سفرای کشورهای اتحادیه اروپا به رهبری سفیر اتحادیه اروپا در تاجیکستان دیدار و گفتگو کردند.

🔺 صالح زاده در این دیدار خاطرنشان کرد، تاجیکستان توجه ویژه ای به گسترش و توسعه همکاری با کشورهای اتحادیه اروپا دارد.

🔺 طرفین بر تقویت همکاری ها در زمینه های اولویت دار از جمله تجارت و اقتصاد، سرمایه گذاری، بهداشت، آموزش، انرژی، توسعه روستایی، امنیت مرزها، حقوق بشر و حاکمیت قانون، اقتصاد سبز، دیجیتالی شدن و ... توافق کردند.

🔺 همچنین تأسیس تکنوپارک ها و فناوری های دیجیتال، مشارکت در تأمین مالی ساخت نیروگاه برق آبی "راغون"، الحاق جمهوری تاجیکستان به "طرح کلی ترجیحات" اتحادیه اروپا (GSP+) و گسترش تجارت و اجرای سیستم تجارت الکترونیک در تاجیکستان، از موارد مورد گفتگو در این دیدار بود.

🔺 همچنین چشم اندازهای همکاری بیشتر در چارچوب برنامه شاخص چند ساله جدید اتحادیه اروپا برای 2021-2027 نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

✍️ رایزنی های مذکور در جهت رشد همکاری های اتحادیه اروپا و تاجیکستان از دو نظر بسیار مورد توجه می باشد:

🔸 مورد اول تمایل جدی اتحادیه اروپا برای سرمایه گذاری در نیروگاه برق آبی تاجیکستان، خصوصا نیروگاه «راغون»، بعنوان مهم ترین زیرساخت انرژی و اقتصادی تاجیکستان است. لازم به ذکر است که دیگر سرمایه گذار جدی در این بخش که در یک سال اخیر بسیار مطرح بوده است، عربستان سعودی می باشد. بنظر می رسد هماهنگی نانوشته ای بین عربستان و اروپا برای اجرا و سرمایه گذاری بر روی پروژه های زیرساختی در حوزه انرژی در تمامی کشورهای آسیای مرکزی (با توجه به پروژه های نیروگاه بادی، خورشیدی و هیدروژن سبز در ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ...) وجود داشته باشد.

🔸 مورد دیگری که میتوان به آن پرداخت، توافق اتحادیه اروپا و تاجیکستان برای اجرای سیستم تجارت الکترونیک در این کشور است. بطور قطع این موضوع به منظور نظارت دقیق تر اروپا بر روی گمرک و ترانزیت کالا از تاجیکستان به مقصد روسیه برای جلوگیری از دور زدن تحریم های غرب علیه موسکو می باشد. در حدود یک سال اخیر مقامات مختلف غربی سعی بر تهدید کشورهای آسیای مرکزی به اعمال تحریم های ثانویه در صورت دور زدن تحریم های روسیه داشته اند.

🔸 همچنین طرح کلی ترجیحات اتحادیه اروپا (GSP)، به این معناست که اتحادیه اروپا عوارض واردات محصولاتی که از کشورهای در حال توسعه و آسیب پذیر وارد بازار این اتحادیه می شوند را حذف می کند. این موضوع نیز به این منظور توسط غرب مطرح و پیگیری می گردد که بتوانند در کنار تهدید، تسهیلات و پیشنهاداتی را نیز به آسیای مرکزی برای جایگزینی خسارت های ناشی اقتصادی از قطع روابط با روسیه را ارائه دهند. این دو مسئله، همان سیاست «چماق و هویج» غرب برای آسیای مرکزی است.


کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
@mavaraonnahr

#آمریکا #روسیه #اروپا
#آسیای_مرکزی
#راهبردی
#شانگهای #ناتو
#تاجیکستان