📰 شکست ایران از ترکیه در آسیای مرکزی با ایفای نقش آذربایجان

بنیاد جیمزتاون آمریکا در مقاله ای با توجه به رقابت کشورهای منطقه و جهان بر سر نفوذ در آسیای مرکزی، به بررسی و مقایسه عملکرد ایران و ترکیه با در نظر داشت حضور فعالانه آذربایجان در این منطقه پرداخت:

ایران همواره برای نفوذ در آسیای مرکزی، در مبارزه ای دشوار با ترکیه قرار داشته است. در سه دهه گذشته، تهران با موفقیت از دو عامل در این مبارزه استفاده کرده است. از یک سو، جمهوری اسلامی بر روابط خود با تاجیکستان تکیه کرده است، کشوری که مردم آن به زبان فارسی صحبت می کنند، هرچند مردم آن به جای مکتب شیعی، از اسلام سنی پیروی می کنند. این تمایز زمانی که برای اولین بار ظاهر شد اهمیت چندانی نداشت، زیرا سیاست های ضد مذهبی اتحاد جماهیر شوروی باعث شده بود تاجیک ها کمتر به این تفاوت اهمیت بدهند. روابط دوشنبه و تهران همیشه هموار و آسان نبوده، اما به طور کلی بهتر از روابط ایران و سایر کشورهای منطقه بوده است.

بنیاد جیمزتاون درباره پنجمین نشست سران آسیای مرکزی می نویسد: رویداد کلیدی در تحولات اخیر، پنجمین نشست سران آسیای مرکزی در دوشنبه بود. از سال 2018 تا کنون چهار نشست در این چارچوب برگزار شده است. اما نشست اخیر به دلیل حضور الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان به عنوان "میهمان افتخاری" از نشست های گذشته متمایز گشت. با وجود اینکه نشست اخیر در تاجیکستان غیر ترک برگزار شد، اما بیش از اجلاس های گذشته منعکس کننده "شاخصه های ترکی" بود. به عقیده ناظران منطقه ای، واضح است که اکنون تاجیکستان دیگر رفتاری مبنی بر یک کشور فارس زبان اهل سنت از خود نشان نمی‌دهد و به طور فزاینده ای به عنوان یک کشور همکار آسیای مرکزی عمل می کند.

❗️ آذربایجان نقش کلیدی در کمک به ترکیه برای گسترش نفوذ منطقه ای خود دارد. کارشناسان طرفدار مسکو در کانال تلگرامی «جمهوریت» تاجیکستان با اشاره به این موضوع تصریح کردند که حضور آذربایجان بخشی از «تلاش بلندمدت ترکیه برای تضعیف اقتدار ایران در آسیای مرکزی» است. به گفته آنها «نفوذ مستقیم آنکارا بر دوشنبه از نگاه ایران به عنوان یک اقدام تجاوزکارانه از سوی ترکیه تلقی خواهد شد و بنابراین، دولت ترکیه برای جلوگیری از این موضوع، آذربایجان را به عنوان بستر و ابزار نفوذ خود قرار داده است»، آنکارا مطمئن است که باکو می‌تواند دوشنبه را از تهران دور کرده و در درازمدت، روابط نزدیکی که مردم ایران و تاجیک را به هم متصل می‌کند، از بین ببرد.

ادامه... در نسخه کامل ⬇️

#آسیای_مرکزی #تاجیکستان #قزاقستان #ایران #ترکیه #آذربایجان #ترانس_خزر #کریدور_میانی #آمریکا #چین #روسیه #نفوذ #بازی_بزرگ_جدید


کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

📰 توکایف در برلین: ما از تحریم ها علیه روسیه پیروی می کنیم

رئیس جمهور قزاقستان قاسم جومارت توکایف، در جریان سفر خود به برلین و پس از گفتگو با اولاف شولز صدراعظم آلمان گفت: قزاقستان به صراحت اعلام کرده است که از رژیم تحریم ها پیروی خواهد کرد.

وی افزود: ما با سازمان‌های مربوطه برای رعایت تحریم‌ها در تماس هستیم و فکر می‌ کنم نباید هیچ گونه نگرانی از طرف آلمان در زمینه اقدامات احتمالی با هدف دور زدن تحریم‌های (روسیه از طریق قزاقستان) وجود داشته باشد.

#آسیای_مرکزی
#قزاقستان #آمریکا #اتحادیه_اروپا #آلمان
#چین #روسیه
#بازی_بزرگ_جدید

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

‍ 📰 سفر وزیر نیروهای مسلح بریتانیا به ازبکستان و قزاقستان؛ بریتانیا بدنبال توسعه همکاری های نظامی با آسیای مرکزی

⬅️ ۱ اکتبر، وزارت دفاع بریتانیا از سفر جیمز هپی وزیر نیروهای مسلح این کشور به ازبکستان، قزاقستان و مغولستان خبر داد.

📄 جیمز هپی، سه‌شنبه هفته گذشته در قزاقستان با رومن واسیلنکو معاون وزیر امور خارجه، ژنرال سلطان بورکوت‌بایویچ معاون وزیر دفاع قزاقستان و با اعضای کمیته امور خارجی، دفاعی و امنیت پارلمان این کشور به گفتگو نشست. در این نشست ها، طرفین حول همکاری‌های آتی در زمینه امنیت منطقه ای گفتگو کردند.

❗️ وی همچنین حمایت علنی قزاقستان از تحریم های ضد روسی را که اخیرا قاسم جومارت توکایف در برلین آن را اعلام نمود، تکریم کرد.

📄 روز بعد، جیمز هپی آستانه را به مقصد تاشکند ترک کرد. وی در ازبکستان با باخدر قربانوف وزیر دفاع، رستم جورایف فرمانده گارد ملی و عصمت الله ایرگاشف نماینده ویژه رئیس جمهور ازبکستان در امور افغانستان به گفتگو نشست.

📄 وی در این ایام از مغولستان نیز بازدید نمود و با مقامات عالی نظامی این کشور ملاقات کرد.

📄 جیمز هپی پس از این سفر کاری، اظهار داشت: من با وزرای دفاع و رهبران نظامی قزاقستان، ازبکستان و مغولستان گفتگوهای سازنده ای انجام دادم و زمینه را برای همکاری های آینده، به ویژه در زمینه عملیات حفظ صلح فراهم نمودم‌. دیدارهای من، گوشه ای از رویکردی است که در مقاله اخیر فرماندهی دفاعی ما مشخص شده است؛ ما مشارکت های استراتژیک بین المللی خود را در سراسر آسیا به نفع امنیت و رفاه برای همه ایجاد خواهیم کرد.

گفتنی‌ست، چندی پیش مذاکراتی بین وزارتخانه های دفاع بریتانیا و ازبکستان برگزار شد و در نتیجه آن، توافقنامه همکاری ۲۰۲۴ تاشکند و لندن به امضا رسید.

❗️ همچنین لازم به ذکر است، در برنامه Refresh 2023 بریتانیا، لندن متعهد به تقویت تعامل با آسیای مرکزی و مغولستان برای تقویت رفاه، امنیت و مقاومت آنها در برابر مداخله روسیه شده است.

#آسیای_مرکزی
#ازبکستان #قزاقستان
#بریتانیا #افغانستان
#نفوذ #بازی_بزرگ_جدید

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

📰 واکنش کشورهای آسیای مرکزی به درگیری ها در فلسطین اشغالی؛ تسلیت سفارت ازبکستان به کشته شدگان صهیونیست

⬅️ کشورهای ازبکستان، تاجیکستان، قزاقستان و قرقیزستان به تشدید درگیری های مقاومت اسلامی فلسطین و رژیم صهیونیستی واکنش نشان دادند.

متن کامل در ادامه...

#آسیای_مرکزی
#تاجیکستان #قزاقستان #ازبکستان #قرقیزستان
#اسرائیل #رژیم_صهیونیستی
#فلسطین #مقاومت_اسلامی

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

📰 قزاقستان حماس را محکوم کرد

⬅️ 17 اکتبر، وزارت خارجه قزاقستان در یک بیانیه، حملات حماس به شهرک های اسرائیل و اسیر گرفتن های آن را محکوم کرد.

📄 قزاقستان در این بیانیه، از رژیم صهیونیستی نیز خواسته است تا از اعمال زور نامتناسب به غزه که موجب تلفات از غیرنظامیان می شود، دست بردارد.

#آسیای_مرکزی
#قزاقستان #اسرائیل #رژیم_صهیونیستی
#نفوذ

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

📰 ۵ بومی ازبکستان در اسرائیل کشته شدند

⬅️ رسانه اسرائیلی Newsrucoil در یک گزارش، از تعداد کشته شدگان خارجی در درگیری های اخیر پرده برداشت.

📄 بر اساس این گزارش، از میان شهروندان ازبکستان ۳ نفر کشته و ۴ نفر مفقود شدند. از میان شهروندان قزاقستان نیز ۱ نفر کشته و ۲ نفر مفقود شدند. البته ۱۸ اکتبر، وزارت خارجه قزاقستان این آمار را تکذیب کرد.

📄 سفارت ازبکستان در اسرائیل نیز در واکنش به این آمار، اعلام نمود که اولا آنها تابعیت رسمی ازبکستان را نداشته و تنها بومی ازبکستان بودند؛ دوما تعدادشان ۳ نه بلکه ۵ نفر بوده که سال ۱۹۹۰ میلادی به اسرائیل مهاجرت کرده بودند.


#آسیای_مرکزی
#ازبکستان #قزاقستان #اسرائیل #رژیم_صهیونیستی

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

📰 کنسرت‌های یک نوازنده صهیونیست به دلایل امنیتی در آسیای مرکزی لغو شد

⬅️ آندری ماکارویچ نوازنده روس مقیم سرزمین های اشغالی فلسطین، خبر داد که تور آسیای مرکزی و کنسرت‌‌های آتی وی در قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان به دلایل امنیتی لغو شده است.

📄 این نوازنده صهیونیست در واکنش به لغو شدن کنسرت‌هایش اظهار داشت، که بدلیل حمایت هایش از اسرائیل، تجمعات و کنسرت‌های وی در آسیای مرکزی از سوی بومیان این منطقه تهدید به بمب‌گذاری شده بود.

✍️ پیش از این نیز، خبرنگار مستقل و کارشناس مسائل آسیای مرکزی آندری سرینکو از تهدید و حتی حمله بومیان آسیای مرکزی به برخی از مراکز اسرائیلی در تاشکند خبر داده بود که بدنبال آن برنامه ها و رویدادهای جاری و آتی اجتماعی و فرهنگی مراکز اسرائیلی در تاشکند لغو شد. همچنین برخی رسانه ها از افزایش شدید تدابیر امنیتی سفارت اسرائیل در ازبکستان و مراکز مهم صهیونیستی در این کشور خبر می دهند.


#آسیای_مرکزی
#اسرائیل #رژیم_صهیونیستی
#ازبکستان #تاجیکستان #قزاقستان #ترکمنستان #قرقیزستان

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا
@mavaraonnahr

📰 ورود یک هیئت بلندپایه آمریکایی به آسیای مرکزی

⬅️ ۴ نوامبر، یک هیئت بلندپایه به ریاست دونالد لو مشاور وزیر خارجه آمریکا در امور آسیای مرکزی و جنوبی، وارد آستانه-قزاقستان شد. آنها از تاریخ ۴ تا ۱۱ نوامبر به کشورهای قزاقستان، ازبکستان و هند سفر خواهند کرد.

📄 این هیئت آمریکایی به ریاست دونالد لو، برای پیگیری تصمیمات اتخاذ شده در اولین نشست سران C5+1، وارد آسیای مرکزی شده است. در جریان این سفر، نشست های سالانه مشارکت استراتژیک ایالات متحده با قزاقستان و ازبکستان در آستانه و تاشکند برگزار خواهد شد. دونالد لو همچنین گفتگوهایی با مقامات ارشد این دو کشور خواهد داشت.

📄 بررسی راه‌های گسترش روابط دوجانبه امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و اقتصادی از محورهای اصلی گفتگوی طرفین خواهد بود.

#آسیای_مرکزی
#ازبکستان #قزاقستان #آمریکا
#نفوذ

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr

‍ 📰 روندهای متداخل امنیتی جدید در آسیای مرکزی (1)

یادداشت امید رحیمی کارشناس آسیای مرکزی برای مؤسسه مطالعات راهبردی شرق

⬅️ مقدمه
وضعیت امنیتی آسیای مرکزی در طول یک سال اخیر بسیار حساس بوده‌ است. طی این مدت مؤلفه‌ها و متغیرهای امنیتی جدیدی در منطقه ظهور کرده و یا بازیگران سنتی نوع و جهت بازیگری امنیتی خود را تغییر داده‌اند. این موضوع سبب شده تا روندهای متداخل جدیدی در ساختار امنیتی منطقه به‌وجود بیاید. البته این روندها از قبل وجود داشتند، اما در قالب تحرکات جدید بازتولید شده و یا با شدت بیشتری ظهور کرده‌اند. برونداد تداخل، تعارض و تعامل این روندها در سطوح مختلف دینامیسم امنیتی منطقه آسیای مرکزی را برمی‌سازد که منافع بازیگران مختلف نیز در چارچوب این دینامیسم امنیتی قابلیت تحقق خواهد داشت. از این حیث فهم و شناسایی این روندها در کنار برآورد جهت‌ها و بروندادهای آتی آنها می‌تواند کمک زیادی به ترسیم منافع راهبردی در آسیای مرکزی کرده و متضمن تحقق آنها در آینده باشد.

⬅️ روندهای متداخل
در طول یک سال اخیر پنج روند متداخل در حوزه امنیتی در آسیای مرکزی به وجود آمده است که به اختصار به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود. بدیهی است که این روندها همگی مکمل و آلترناتیوهای دیگری داشته و دارند و در اینجا صرفاً به جهت وجوه تمایز و نقش‌های متفاوت از این روندها به‌عنوان روندهای اصلی یاد شده است.

1. ظهور بازیگران جدید در عرصه نظامی و دفاعی با قابلیت تغییر توازن:
این روند به‌عنوان بخش مکمل روندی است که می‌توان آن‌ را «ظهور گرایش‌های جدید غیرروسی در حوزه تسلیحات در آسیای مرکزی» در نظر گرفت. واقعیت آن است که تا پیش از این روسیه و در برخی مواردِ محدود، چین، تأمین‌کنندگان اصلی تسلیحات و تجهیزات دفاعی کشورهای آسیای مرکزی بودند. بازیگران دیگر در صورت تأمین در حوزه‌های غیرراهبردی حضور داشتند. در واقع حضور بازیگران دیگر در عرصه‌ها و سطوحی صورت می‌گرفت که توازن منطقه‌ای به نفع روسیه و چین را بر هم نمی‌زد. از این حیث کشورهای آسیای مرکزی با هدف تأمین تسلیحات متنوع، پرکردن خلاءهای موجود، دریافت کمک‌های خارجی و تلاش برای بومی‌سازی برخی تجهیزات به سمت بازیگران دیگر می‌رفتند. تأمین برخی خودروهای زرهی، تجهیزات توپخانه‌ای، تجهیزات انفرادی، تجهیزات نظارت و پایش و جمع‌آوری اطلاعات میدان نبرد، قطعات یدکی خودروهای زرهی و ... جزو مهم‌ترین خریدهای نظامی کشورهای آسیای مرکزی تا پیش از این بود. با این حال، اکنون به نظر می‌رسد این حوزه‌ها با بازیگری ترکیه و ایران در حوزه پهپادی، ورود ناوهای جنگی جدید به دریای خزر، و یا پیشنهادهای اخیر فرانسه برای فروش جنگنده‌های رافائل و یا سامانه‌های پدافندی مستر گراند 400 در آستانۀ تغییر توازن قرار گرفته‌اند. در عین ‌حال برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر واگذاری هواپیماها و هلیکوپترهایی که از افغانستان، به تاجیکستان و ازبکستان پناهنده شدند، به این دو کشور توسط آمریکا نیز وجود دارد که تحقق این امر، نقش بسزایی در نیروی هوایی این کشورها ایفا خواهد کرد. گفتنی است که تاجیکستان اخیراً در یک فرمان دولتی تمامی 18 فرودگاه مناطق مرزی را به وزارت دفاع واگذار کرد.

#آسیای_مرکزی #تاجیکستان #قرقیزستان #قزاقستان #ازبکستان #ترکمنستان #امنیت #غرب #شرق

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr

‍ 📰 روندهای متداخل امنیتی جدید در آسیای مرکزی (پیامدها و چشم‌انداز پیش‌رو)

بخش ➊ - ➋ - ➌

⬅️ پیامدها و چشم‌انداز پیش‌رو:

📄 هرکدام از روندهای فوق‌الذکر می‌توانند به صورت مجزا به بروندادهای مختلفی منجر شوند. ظهور بازیگران جدید در عرصه نظامی و دفاعی با قابلیت تغییر توازن، از یک سو موقعیت #روسیه را در منطقه به مرور تضعیف کرده و می‌تواند به افزایش تنش‌ها در منطقه منجر شود و از طرف دیگر با تقویت زیرساخت‌های نظامی و دفاعیِ کشورهای منطقه و به‌ویژه با پوشش ضعف‌های روسیه می‌تواند امنیت را در #آسیای_مرکزی به ارمغان آورد. با این حال، در صورتی که این ظرفیت‌ها در مقابل روسیه تعریف شود می‌تواند تحت تأثیر محرکه‌های خارجی سناریویی مشابه اوکراین را به وجود آورد که، بی‌ثباتی یکی از نتایج آن خواهد بود. کاهش نقش سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی اگرچه یک روند قطعی و پایدار نیست، اما می‌تواند حداقل برای کشورهای کوچکی همچون #تاجیکستان و #قرقیزستان که اساساً امکان و توانِ استقلال در حوزه نظامی و دفاعی را ندارند خبر بدی باشد. تضعیف بنیان‌های این سازمان و تمرکز بیشتر بر حوزه‌های روابط دوجانبه (در تعامل با روسیه) این کشورها را به‌ویژه از جانب تهدیدهای افغانستان و یا جریان‌های ضدامنیتی داخلی نظیر افراط‌گرایی و #تروریسم و یا جدایی‌طلبی آسیب‌پذیرتر خواهد کرد. با این حال برای کشورهای بزرگ‌تر منطقه نظیر #قزاقستان این روند می‌تواند به معنای تقویت استقلال و توانمندی در حوزه‌ نظامی در عین حفظ روابط دوجانبه با روسیه باشد.

📄 ظهور تهدیدهای فزاینده و در واقع عدم قطعیت از جانب افغانستان، مهم‌ترین فاکتور تاثیرگذار بر امنیت منطقه‌ای آسیای مرکزی است. عاملی که هم به صورت مستقل و هم در ارتباط با سایر روندهای فوق‌الذکر بر امنیت منطقه تاثیرگذار است. #افغانستان به نحوی تعیین‌کننده رفتارهای امنیتی کشورهای جنوبی در آسیای مرکزی (شامل ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان) بوده و در سطح منطقه‌ای نیز ضمن جلب نظر قرقیزستان و قزاقستان نگرانی ویژه روسیه را نیز در بر داشته است. افزایش مشارکت‌ها و رقابت‌های امنیتی و اطلاعاتی که متأثر از تحولات افغانستان، جنگ اوکراین و حتی جنگ اخیر در غزه، در آسیای مرکزی به منصه ظهور رسیده است، بیش از آن که یک عامل امنیت‌ساز باشد، روندی ضدامنیتی محسوب می‌شود. اگرچه سرویس‌های امنیتی کشورهای منطقه با اعمال سطح بالایی از اقتدار، تلاش زیادی برای بهره‌مندی از چنین رقابت و مشارکتی می‌کنند، اما همان طور که راهبرد چندوجهی در سیاست خارجی این کشورها هیچ‌گاه موفقیت کامل نداشته و هزینه‌های آن بیش از آورده‌های آن بوده است، در این زمینه نیز با توجه به حساسیت‌ها و آسیب‌پذیری‌ها به نظر نمی‌رسد منافع خاصی نصیب کشورهای منطقه شود. بلکه بازی روی لبه‌های تیغ، حتی می‌تواند زمینه‌ساز سقوط و فروپاشی برخی ساختارهای امنیتی سرویس‌های منطقه باشد. همانطور که در قبال قزاقستان شاهد چنین فرایندی با محوریت کریم ماسیم‌اف بودیم.

📄 در نهایت هسته‌ای شدن کشورهای منطقه اگرچه در عرصه‌های کارکردی مزیت‌های زیادی در تأمین انرژی برای آن‌ها خواهد داشت و در سطح سیاسی یک پرستیژ مهم محسوب می‌شود، اما در زمینه امنیتی، بازتولید وابستگی به روسیه و آسیب‌پذیری بیشتر در مقابل تهدیدهای موجود را در بر خواهد داشت. کما این که در جریان اعتراض‌های ژانویه 2022 در قزاقستان شاهد آن بودیم که عملاً ساختارهای امنیتی و انتظامی این کشور توان کافی برای محافظت از مراکز حساس #بیولوژیک در این کشور را نداشتند و اساساً ورود نیروهای واکنش سریع سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی با هدف محافظت از این مراکز انجام گرفت. در همین راستا به طور کلی #هسته‌ای شدن کشورهای آسیای مرکزی، افزایش آسیب‌پذیری امنیتی آن‌ها را در بر خواهد داشت.  

یادداشت امید رحیمی کارشناس آسیای مرکزی برای مؤسسه مطالعات راهبردی شرق

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | توییتر
@mavaraonnahr

📰 بررسی امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی محور دیدار رئیس جمهور قزاقستان و سناتور آمریکایی

⬅️ قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور #قزاقستان، سناتور آمریکایی استیو داینز را در آستانه به حضور پذیرفت و طرفین در مورد امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی به گفتگو پرداختند.

📄 توکایف در این خصوص تاکید نمود که کشورهای جهان بدون نظرداشت اختلافات، برای تضمین امنیت بین‌المللی باید در زمینه مبارزه با تروریسم همکاری کنند.

📄 در ادامه طرفین حول تعاملات تجاری و اقتصادی تبادل نظر کردند و توکایف تأکید نمود که حوزه‌های کلیدی تعامل دوجانبه قزاقستان و #آمریکا عبارتند از انرژی، اکتشاف و فرآوری مواد معدنی حیاتی و نوسازی زیرساخت‌ها است.

📄 استیو داینز نیز بر پویایی رو به رشد روابط سنتی دو کشور اشاره نمود و بر نقش مهم دیپلماسی پارلمانی در تقویت روابط دوجانبه تاکید کرد.

کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر:
تلگرام | ایتا | ایکس
@mavaraonnahr