#یادداشت

🔰ظرفیت بالای کریدورهای ایران در ترانزیت کالا (قسمت اول)

🔶ترانزیت، عبور کالا از کریدورهای داخل کشور است. درواقع در ترانزیت کالا از ایران، مبدا و مقصد کالا ایران نیست. جغرافیای ایران و موقعیت ژئوپلیتیک آن (قدرت سیاسی مرتبط با فضای جغرافیایی)، جایگاه ویژه‌ای در ترانزیت بار جهانی به کشور بخشیده است.

🔷ایران در مسیرهای ترانزیتی مختلف قرار دارد، که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از؛ کریدور شمال-جنوب، کریدور چین-آسیای میانه-آسیای غربی، کریدور اسلام آباد-تهران-استانبول و کریدور ایران-عراق-سوریه. با توجه به این موقعیت ممتاز و استراتژیک، توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای و هوایی اهمیت بیشتری دارد.

🔶ترانزیت ریلی به علت هزینه کمتر و سطح ایمنی بالاتر مزیت بیشتری دارد. به همین علت است که توسعه حمل‌ونقل ریلی مورد توجه کشورها قرار دارد. تکمیل کریدور شمال-جنوب می‌تواند موجب جذب بار ۲۰ میلیون تنی شود. در این یادداشت به این کریدور پرداخته می‌شود.

🔷کریدور شمال-جنوب یک مسیر استراتژیک برای انتقال کالا از طریق ایران بین هند، روسیه، کشورهای آسیای میانه و شمال اروپاست. خط ریلی رشت-آستارا در این مسیر قرار دارد. تکمیل این پروژه گام مهمی در راستای بهره‌برداری بیشتر از کریدور شمال-جنوب است.

🔶اتصال این مسیر به راه‌آهن قزوین-رشت، مرکز استان گیلان را به منطقه ویژه اقتصادی کاسپین متصل می‌کند. این گام می‌تواند آغازگر دوره جدیدی از مبادلات بازرگانی با کشورهای همجوار این منطقه اقتصادی باشد.

🔷در حال حاضر ۱۰ کیلومتر از خط ریلی رشت-آستارا از سمت رشت آماده ریل‌گذاری است. ۱۱.۵ کیلومتر از سمت آستارا در مرحله عملیات زیرسازی قرار دارد. آغاز تحریم‌ها علیه روسیه اهمیت تکمیل این پروژه را برای روس‌ها بالا برد.

🔶از آنجایی که عمده علت عدم تکمیل این پروژه تامین مالی است، روس‌ها طرحی را در این زمینه برای رفع مشکل پیشنهاد کردند، این طرح‌ تحت بررسی وزارت راه و شهرسازی قرار دارد.

🔷در یادداشت‌های بعدی به دیگر کریدورهای کشور پرداخته خواهد شد...

#ترانزیت

✅کانال واحد اقتصاد مؤسسه مصاف
@masaf_eco

#یادداشت

🔰 تدابیر استراتژیک هخامنشی و اشکانی برگ برنده آسیا در ترانزیت

🟡ترانزیت کالا بخش مهمی از اقتصاد کشورها به شمار می‌آید.

🟢در کشوری مانند فرانسه ترانزیت کالا نزدیک به هشت درصد تولید ناخالص ملی است.

🟡در این یادداشت‌ تاریخچه ترانزیت کالا در ایران مرور خواهد شد.

🟢در حدود دو هزار سال پیش، تمام محدوده خاورمیانه به جز صحرای حجاز تحت سیطره‌ حکمرانی ایرانی قرار داشت.

🟡از همان زمان بدلیل گستردگی قلمرو امپراطوری هخامنشی، راه‌سازی و تسهیل حمل‌ونقل کالا و مسافر برای تجارت و حفظ امنیت کشور موضوع پر اهمیتی به شمار می‌رفت.

🟢در همین راستا به دستور داریوش راه شاهی ساخته شد.

🟡راه شاهی را می‌توان نخستین شاهراه بین‌المللی به شمار آورد.

🟢این شاهراه ترکیه مرکزی، اربیل عراق، هرات، قندهار و هند را به اکباتان و تخت جمشید متصل می‌کرد و در شرق به چین می‌رسید.

🟡اما اقدامات ایرانی‌ها برای گسترش زیرساخت‌‌های ترانزیت کالا و مسافر به اینجا محدود نشد.

🟢داریوش اول پس از فتح مصر، بازگشایی کانال سوئز را در دستور کار خود قرار داد.

🟡او ضمن بازگشایی این کانال، کتیبه‌هایی در اطراف محدوده آن باقی گذاشت، که حکمرانی ایرانی‌ها بر مصر را در آن دوران اثبات می‌کند.

🟢کانال سوئز اولیه رود نیل را به دریای سرخ وصل می‌کند و در ادامه به خلیج‌فارس می‌رسد.

🟡هدف داریوش از حفر این کانال اتصال سواحل شرقی و غربی دریای سرخ به هند و ایران برای پیش‌برد اهداف سیاسی، نظامی و به خصوص رونق اقتصادی و تجاری بود.

🟢با تصرف ایران به دست اسکندر مقدونی، پیش‌برد اهداف استراتژیک ایرانیان با کندی مواجه شد و این روند تا زمان به روی کار آمدن اشکانیان ادامه داشت.

🟡در زمان اشکانیان امپراطوری هان چین در شرق و امپراطوری روم در غرب ایران قرار داشت.

🟢در دوران اشکانیان راه‌شاهی تکمیل شد و بعدها با نام راه ابریشم شهرت گرفت.

🟡جاده ابریشم مسیر اصلی ترانزیت کالا از شرق آسیا و آسیای میانه به غرب و اروپا است.

🟢مبدأ جاده ابریشم چین بود و با عبور از قلمرو ایران (سمرقند، ایروان، دریای سیاه و بنادر سوریه و...) از طریق دریا به یونان و روم متصل می‌شد.

🟡شکل‌گیری اولین گمرک را می‌توان مربوط به دوران اشکانی دانست.

🟢در آن زمان آنچه وارد کشور می‌شد، در دفاتر مخصوص ثبت و از صاحبان آن‌ها حقوق معینی دریافت می‌شد.

🟡اما رفته رفته اوضاع تجاری در آسیا تغییر کرد.

⭕️ادامه دارد...

#ترانزیت

✅کانال واحد اقتصاد مؤسسه مصاف

@masaf_eco

#یادداشت

🔰 بازگشت قطار رونق به قلمرو جغرافیایی ایران

🔸در شرق آسیا پس از نابودی سلسله هان در چین و شکل‌گیری حکومت استبدادی، تجارت این کشور محدود شد، بعدها ظهور امپراطوری عثمانی در شمال غرب ایران موجب قطع ارتباط تجاری کشور با اروپا شد.

🔹حضور پرتغالی‌ها در خلیج فارس و حضور انگلیسی‌ها در هند با هدف استعمار، ترانزیت کالا در منطقه را با افت مواجه کرد.

🔸در اوایل قرن بیستم شکل‌گیری اتحادیه جماهیر شوروی و آغاز جنگ سرد، ترانزیت کالا از شمال ایران را تقریبا به‌طور کامل قطع کرد.

🔹جنگ در افغانستان و مناقشات هند و پاکستان در شرق، و کودتاهای عراق و روی کار آمدن صدام در غرب ایران، همه و همه موجب توقف پیشرفت اقتصادی کشورهای منطقه و به خصوص ایران شد. اما این شرایط سخت، پایدار نبود.

🔸پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی موجب ناکارآمدی شبکه حمل‌ونقل تعریف شده میان جمهوری‌های آن شد.

🔹هم‌اکنون نیز با آغاز تحریم‌ها علیه روسیه مسیر ترانزیت کالا از شرق و مرکز آسیا به اروپا از طریق روسیه با چالش‌های جدی مواجه شده است.

🔸این شرایط برای کشورهای منطقه و به خصوص ایران فرصتی دوباره در ترانزیت کالا فراهم کرده است.

🔹چین مسیر دریایی برای تجارت با اروپا دارد. اما به‌دنبال راه زمینی با ایمنی بالاتر است. به همین دلیل طرح جاده ابریشم جدید را ارائه کرده است.

🔸کشورهای آسیای میانه، محصور در خشکی و از لحاظ مواد معدنی غنی هستند.

🔹این کشورها به مسیرهای مطمئن و امن برای تجارت با اروپا و آفریفا نیاز دارند.

🔸موقعیت ممتاز دریایی ایران دسترسی این کشورها به آب‌های آزاد خلیج‌فارس و از آنجا به اروپا و آفریقا را فراهم می‌کند.

🔹ایران از لحاظ باستانی جایگاه ویژه‌ای در ترانزیت کالا دارد. شرایط امروز جهان نیز بر اهمیت جغرافیایی کشور افزوده است.

🔸استفاده از این موقعیت می‌تواند ایران را به هاب ترانزیتی منطقه تبدیل کند.

🔹تسلط بر جریان انتقال کالا موجب ایجاد منافع مشترک بین ایران و کشورهای زیادی در منطقه می‌شود.

🔸این راهی برای کاهش وابستگی‌ اقتصاد کشور به فروش نفت خواهد بود.

#ترانزیت

✅کانال واحد اقتصاد مؤسسه مصاف
@masaf_eco

#عکس_نوشت

🔰سفیر امارات متحده عربی، از علاقه دولت امارات برای توسعه همکاری‌های بندری و دریایی با ایران خبر داد. وی با اشاره به زیرساخت‌های بسیار خوب حمل‌ونقل و ترانزیتی در ایران، از رویکرد ایران برای توسعه همکاری‌های ترانزیتی با کشورهای CIS استقبال کرد.

#ترانزیت

✅کانال واحد اقتصاد مؤسسه مصاف

@masaf_eco

#ویدیو_کامنت

📛 عدم استفاده مناسب از فرصت‌ها و ظرفیت‌های ترانزیتی ایران موجب می‌شود رقبای ایران در صدد تسخیر جایگاه کشور در حوزه حمل‌ونقل برآیند. دیگر کشورها منتظر فراهم شدن زیرساخت‌های ریلی ایران نخواهند ماند!

#ترانزیت
#اقتصاد_بین_الملل

✅کانال واحد اقتصاد مؤسسه مصاف

@masaf_eco

#ویدیو_کامنت

🔰الا یا ایها المسئول، تا توانی شمال-جنوب را زودتر تکمیل کن!

📌 طبق اظهارات معاون نخست وزیری روسیه در سال ۲۰۲۱، زیرساخت‌های حمل‌ونقل موجود که از لحاظ تاریخی بر محور شرق-غرب متمرکز بوده است، مطابق با روندهای جهانی متوقف می‌شود، در حالی که مسیر شمال-جنوب ممکن است به رقیبی واقعی برای کانال سوئز تبدیل شود.

#ترانزیت

✅کانال واحد اقتصاد مؤسسه مصاف
@masaf_eco

#یادداشت

🔰 ضرورت اتصال بندر چابهار به شبکه ریلی

🔶 کریدورهای بین‌المللی ریلی مختلفی از ایران عبور می‌کنند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کریدور ترانزیتی بین‌المللی شمال-جنوب، کریدور ریلی قزاقستان-ترکمنستان-ایران، کریدور ریلی اسلام‌آباد-تهران-استانبول، شاخه جنوبی راه ابریشم یعنی کریدور ریلی چین به ایران و ترکیه و اروپا، کریدور آلماتی-بندرعباس و آلماتی-تهران-استانبول اشاره کرد.

🔶 در این میان، سیستان و بلوچستان به دلیل هم‌جواری با کشورهای آسیای میانه و دسترسی به آب‌های آزاد جهانی به‌عنوان کوتاه‌ترین راه ارتباطی کشورهای حوزه آسیای میانه با جهان شناخته می‌شود که بهره‌گیری از این مزیت می‌تواند آن را به سکوی اقتصادی کشور و منطقه تبدیل کند.

🔶در حال حاضر مهم‌ترین پروژه‌ای که در بندر چابهار در دستور کار قرار دارد خط‌آهن «چابهار-زاهدان» است که یکی از طولانی‌ترین و اقتصادی‌ترین محورهای ریلی در دست ساخت در کشور است که تنها بندر اقیانوسی کشور یعنی چابهار را به زاهدان و از مرکز استان به شبکه ریلی سراسری متصل می‌کند.

🔶طبق اظهارات وزیر راه و شهرسازی، در این راستا، راه‌آهن خاش-زاهدان به‌طول ۱۵۷ کیلومتر که بخشی از این پروژه است، افتتاح شد. کل مسیر ریلی چابهار-زاهدان بیش از ۶۰ درصد پیشرفت دارد و روند تکمیل آن در حال انجام است.

🔶طبق آمار وزارت راه و شهرسازی ۹۰ درصد از میزان ورودی و خروجی بار کشور از طریق دریا است. بنابراین اتصال بندر چابهار به شبکه ریلی، علاوه بر آن که اتصال کشورهای آسیای میانه به اروپا را فراهم می‌کند، موجب تسهیل و تسریع حمل‌ونقل کالا به مراکز مصرف در کشور می‌شود.

#ترانزیت

✅کانال واحد اقتصاد مؤسسه مصاف
@masaf_eco

#گزارش

💢گزارش نشست تخصصی «بررسی علل افت رتبه ایران در شاخص عملکرد لجستیک بانک جهانی (LPI 2023)»

🔶در این نشست که روز سه‌شنبه ۲۰ تیرماه برگزار شد، صاحب‌نظران حوزه حمل‌ونقل و لجستیک به بیان دیدگاه‌های خود درباره شرایط لجستیکی ایران و بررسی دلایل افت قابل تامل رتبه ایران در شاخص عملکرد لجستیکی بانک جهانی نمودند.

🔷دکتر سبحان نظری، دبیر انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی و خدمات وابسته، به‌عنوان اولین سخنران، پس از بیان جایگاه و امتیاز ایران در هر ۶ مولفه ارزیابی بانک جهانی، خصوصی‌سازی، واقعی‌سازی قیمت سوخت، ارتقای فناوری لجستیک کشور، مشارکت عمومی-خصوصی، تقویت دیپلماسی اقتصادی و فرماندهی واحد حمل‌ونقل بین‌المللی را به‌عنوان راهکارهایی برای بهبود رتبه ایران در این شاخص عنوان کردند.

🔶سپس مهندس بهنام فرامرزیان، مدیر حمل‌ونقل بین‌المللی و کارنه تیر اتاق بازرگانی، ضمن مقایسه جایگاه ایران با کشورهای همسایه، اطلاعات ورودی این رتبه‌بندی را نیازمند بررسی بیشتر خوانده و بر اولویت بیشتر تحلیل و حل مشکلات فعلی لجستیک کشور بر ملاک قراردادن شاخص‌های اینچنینی تاکید نمود.

🔶در ادامه نیز دکتر مجتبی سلیمانی، مدیرعامل مؤسسه مدیریت زنجیره تامین آمادگران، علاوه بر بررسی جزئی نحوه گزارش‌دهی شاخص عملکرد لجستیکی ۲۰۲۳ بانک جهانی و مقایسه آن با دوره‌های قبل اذعان کرد که این گزارش از منظر دقت نسبت به دوره‌های قبل پیشرفت کرده است. وی مشکل فعلی کشور را عدم اتصال به تجارت جهانی به‌علت وجود تحریم‌ها عنوان نمود که رشد جایگاه ایران در گزارش سال‌های اخیر بانک جهانی را تحت تاثیر قرار داده است.

🔷دکتر مصطفی آیتی، نماینده ایران در کنوانسیون بین‌المللی TIR نیز شاخص‌های گزارش بانک جهانی را به دو دسته کلی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری تقسیم و خاطرنشان کرد که بیشترین آسیب از حوزه نرم‌افزاری نشات می‌گیرد. وی ضمن تایید تاثیر تحریم‌ها بر جایگاه لجستیکی کشور، سوءمدیریت فعلی در مرزهای ورودی و مشکلات نرم‌افزاری آن‌ها را از جمله علل افت شدید ایران در گزارش اخیر بانک جهانی برشمرد که یکی از راهکارهای آن را استفاده از فناوری‌های هوشمند برای پیشبرد اهداف لجستیکی معرفی نمود.

#ترانزیت

✅کانال واحد اقتصاد مؤسسه مصاف
@masaf_eco

#مصاحبه

🔰 هزینه بهبود نرم‌افزاری عملیات بسیار کمتر از هزینه زیرساخت است

قسمت اول


🔶واحد اقتصاد مصاف با دکتر طالبیان استاد دانشگاه صنعتی اصفهان پیرامون موضوع ترانزیت گفت‌وگویی داشت که متن آن به شرح ذیل است؛

🔶دکتر طالبیان ضمن اشاره به کمبود برخی زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور اظهار کرد: شبکه ریلی کشور تُنُک است. نیاز است شبکه جاده‌ای به‌عنوان فیدر (تغذیه‌کننده) آن کار کند. زیرساخت، نرم‌افزار و فضای کسب‌وکار بر مبنای یکپارچگی این سیستم‌ها توسعه پیدا نکرده است.

🔶وی افزود؛ وقتی سیستم حمل‌ونقل ریلی کشور، تُنُک است اگر می‌خواهیم یک شبکه حمل‌و‌نقل خوب داشته باشیم، باید از ظرفیت بخش جاده‌ای به نحو احسن استفاده کنیم. از لحاظ سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و قانونی شبکه حمل‌و‌نقل ریلی و جاده‌ای باید در هماهنگی با یکدیگر قرار داشته باشند.

🔶 طالبیان ادامه داد: ناوگان ریلی باید در مسافت‌های طولانی ایفای نقش داشته باشد و مسافت‌های کوتاه‌تر توسط ناوگان جاده‌ای برای حمل بار طی شوند‌. اما در حال حاضر ما در حمل‌ونقل چندوجهی (Multimodal) به بلوغ نرسیده‌ایم و عملکرد مطلوبی نداریم.

🔶وی درمورد عملیات سنتی و غیربهره‌ور در شبکه ریلی گفت: نه‌تنها زیرساخت ما توسعه پیدا نکرده است بلکه عملیات ریلی در کشور سنتی و غیربهره‌ور است. هزینه بهبود نرم‌افزاری عملیات بسیار کمتر از هزینه زیرساخت است ولی کسی به این موضوعات توجهی ندارد، عمدتا به‌واسطه اینکه عمر مدیریت کوتاه است و مدیران به‌دنبال مگاپروژه‌ها برای فربه‌کردن رزومه خود و پیمودن پله‌های ترقی هستند.

🔶دکتر طالبیان در انتها افزود؛ سیستم مدیریت شبکه ریلی ما سیستم ده‌ها سال گذشته است. از لحاظ عملکرد، بخش ریلی هنوز به شیوه سنتی اداره می‌شود، در صورتی که سیستم‌های نرم‌افزاری در حوزه ریلی اهمیت زیادی دارند و با هزینه‌ای بسیار کمتر از سرمایه‌گذاری زیرساختی می‌توانند باعث بهبود عملکرد شبکه ریلی در حمل بار باشند. اما به‌واسطه ساختاری که راه‌آهن دارد این موضوع به نحو مطلوبی پیگیری نشده است. این امر خود سبب افزایش هزینه‌ها و افت عملکرد شبکه ریلی شده است.

#ترانزیت

✅ کانال واحد اقتصاد مؤسسه مصاف
@Masaf_Eco

‍ ◂ سخنرانی الهام علی‌اف در پنجمین نشست سران آسیای مرکزی در تاجیکستان:

📰 رشد ۵۰درصدی مبادلات تجاری آذربایجان و آسیای مرکزی در سال جاری

⬅️ ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳، الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان به‌عنوان میهمان افتخاری در پنجمین نشست سران آسیای مرکزی حضور پیدا کرد. وی از سوی امامعلی رحمان و رضایت سایر رؤسای جمهور به این اجلاس دعوت شده بود.

الهام علی‌اف پس از سخنرانی پنج رئیس‌جمهور، از نقش آذربایجان در مسیر توسعه آسیای مرکزی سخن گفت و به زمینه‌ها و ظرفیت‌های همکاری این کشور با آسیای مرکزی پرداخت.

وی اظهار داشت که آسیای مرکزی و آذربایجان دارای تاریخ و فرهنگی واحد با اهمیت اقتصادی استراتژیک در سیاست جهانی، با پتانسیل رو به رشد و مناطقی ژئوپلیتیکی هستند. در ادامه با ارائه آمارهایی، از توسعه رو به رشد روابط تجاری با منطقه خبر داد. وی گفت: در سال گذشته حجم مبادلات تجاری آذربایجان با کشورهای آسیای مرکزی به بیش از ۳ برابر افزایش یافته است؛ تنها در ۷ ماه ابتدایی سال جاری، روابط تجاری ما شاهد رشد ۵۰درصدی بود که نقش همکاری‌های حمل‌ونقل و لجستیک جایگاه مهمی در این رابطه داشته است.

الهام علی‌اف، آذربایجان را یک کشور ترانزیتی قابل اعتماد برای کشورهای آسیای مرکزی در مسیر بازارهای ترکیه و اروپا اعلام نمود و اظهار داشت که آسیای مرکزی می‌داند تمامی زیرساخت‌های حمل‌ونقل و لجستیک آذربایجان به روی آن‌ها باز است.

وی افزود: آذربایجان در حال نوسازی راه‌آهن باکو-تفلیس-قارص است. سال آینده تردد بار در این جاده از یک‌میلیون تن به ۵میلیون تن خواهد رسید. در حال حاضر ظرفیت بندر تجاری باکو از ۱۵میلیون تن به ۲۵میلیون تن در حال افزایش است و با در نظر گرفتن تقاضای فزاینده کشتیرانی از کشورهای آسیای مرکزی، ما فعالانه در تلاش هستیم تا قابلیت کارخانه کشتی‌سازی خود را گسترش دهیم.

در ادامه تاکید کرد، در سال جاری، این دومین حضور وی در تاجیکستان بوده و طی دو سال گذشته ۹ بازدید از کشورهای آسیای مرکزی داشته است.

در آخر به‌منظور جذب محموله‌های ترانزیتی بیشتر، بر لزوم بهینه‌سازی تعرفه‌ها، ساده‌سازی و هماهنگ‌سازی رویه‌های نظارتی و گمرکی تاکید کرد.


#آسیای_مرکزی
#تاجیکستان #آذربایجان
#ترانزیت #لجستیک #دریای_خزر
#ترانس_خزر

کانال #مرکز_مطالعات_تاجیکستان | ماوراء النهر:
@mavaraonnahr