Masaf | مؤسسه مصاف

👤 رشتوی استاد #رائفی_پور

‎‌‌‌🆔 @Masaf

26.7K views11:30

👤 رشتوی استاد #رائفی_پور

✍ به نظرم رسید در رشتویی به قدمت و اصالت پوشش؛ حیا و‌ نجابت زن ایرانی اشاره کنم.

🔹با من همراه باشید:

🔰 کوروش‌نامه (Cyropaedia) اثر گزنفون:

🔺از آداب دربار پارس آن بود که زنانِ خانواده‌های بزرگ، در جایی جدا از مردان می‌نشستند و هنگام آمدوشد بیگانگان، به‌گونه‌ای بودند که کسی نتواند رخسار ایشان را بی‌اجازه ببیند.

🔺این رسم، نشانهٔ قدر و منزلت آنان به‌شمار می‌آمد.

📚 کوروش‌نامه، کتاب پنجم، بند ۳، ترجمهٔ رضا مشایخی، تهران: انتشارات فردوس، ۱۳۸۵، ص۱۷۳

💢 پ‌ن: گزنفون (۴۳۰ تا ۳۵۴ پیش‌از میلاد)، فیلسوف و سردار یونانی، در این اثر به زندگی کوروش بزرگ می‌پردازد.

♦️او بارها به جدایی فضای زنان از مردان در دربار پارس و نوعی پوشیدگی و حیا در سطح اشراف اشاره می‌کند.

🔰 تاریخ هرودوت (The Histories):

🔺پارسیان جامه‌هایی فراخ و بلند می‌پوشند و زنان را نیز در اندرونی نگاه می‌دارند تا مردی بیگانه بر ایشان ننگرد. به این شرط است که مرد پارسی خود را صاحب شأن می‌شمارد.

📚 هرودوت، کتاب نخست، بند ۱۳۵ (برگرفته از ترجمهٔ ه.م. آریا، نشر نی، ص۲۲۰)

💢 پ‌ن: هرودوت سدهٔ پنجم پیش‌از میلاد می‌زیسته و در گزارش‌هایش هرچند مختصر، گاه به‌رسم «پوشیدگی» و «دورماندن زنان از دید دیگران» در میان پارسیان هخامنشی اشاره کرده است.

🔰 جغرافیای استرابون (Geographica):

🔺در میان پارسیان، زنان را به فضای اندرونی می‌فرستادند و با جامه‌ای طولانی می‌پوشانیدند.

🔺پوشش ایشان مایهٔ امتیاز و احترامشان بود و کمتر پیش می‌آمد که در ملأعام ظاهر گردند.

📚 استرابون، جغرافیا، کتاب ۱۵، بند ۳، ترجمهٔ انگلیسی Horace Leonard Jones، انتشارات Loeb ،۱۹۳۰ (ترجمهٔ فارسیِ نقل‌شده در مجلهٔ باستان‌شناسی ایران، ش۱۲، ص۵۷).

💢 پ‌ن: استرابون (حدود ۶۴ پیش‌از میلاد تا ۲۴ میلادی) جغرافی‌دان یونانی بود که در اثر مفصل خود دربارهٔ سرزمین‌های گوناگون از جمله ایران، مطالبی دربارهٔ آداب اجتماعی و شیوهٔ زندگی پارسیان نوشته است.

🔰 نقش‌برجسته‌ها و شواهد باستان‌شناختی دورهٔ هخامنشی:

🔺بررسی نقوش تخت جمشید نشان می‌دهد که پوشش بدن در میان پارسیان درباری کاملاً فراخ و بلند بوده و داده‌های مکتوب دیگر بیان می‌کنند زنان حتی بیش از مردان، از دید عموم پنهان می‌ماندند.

📚 علی سامی، تخت جمشید یا پرسپولیس، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۷، ص۸۵.

🔰 متون پهلوی اواخر عصر ساسانی:

🔺زن هوشمند آن است که در پوشش و کُردار، پارسایی و فروتنی پیشه کند و جز نزد خویشانِ روا، رخساره ننماید و بدین‌سان، روان را از آزردگیِ گناه پاک دارد.

📚 برگرفته از «اندرز آذرباد مهراسپندان»، در گزیده‌های متون پهلوی، به تصحیح و ترجمهٔ مهرداد بهار، تهران: توس، ۱۳۷۵، ص۱۴۹.

💢 پ‌ن: در متون اخلاقی‌دینی زرتشتی، به‌ویژه اندرزنامه‌های پهلوی، بارها از فضیلت «پرهیز از خودنمایی» و «پوشیدگی» زنان سخن می‌رود.

♦️این نشان می‌دهد رسم پوشش و حیا، پیش‌از اسلام هم در فضای فرهنگی ایران جایگاهی خدشه‌نا‌پذیر داشته است.

🔰 گزارش موسی خورنی (مورخ ارمنی سدهٔ پنجم میلادی):

🔺زنان پارسی به‌هنگام برون‌شدن، کلاهِ پارچه‌ای بر سر و روی خویش نهاده، بیشتر چهره را فرومی‌پوشانند.

🔺این رسم را چنان مهم می‌شمرند که هرگز زنی از خاندان‌های ارجمند بدون آن بیرون نرود.

📚 موسی خورنی، تاریخ ارمنستان، ترجمهٔ آ.گ. هارتمن، ایروان، ۱۹۷۷ (نقل از ترجمهٔ فارسیِ یعقوب آژند، ص۲۲۶)

💢 پ‌ن: موسی خورِنی (Moses of Khoren) تاریخ‌نگار، نویسنده و روحانی مسیحی ارمنی سدهٔ پنجم میلادی (پیش‌از اسلام) است که اغلب به‌عنوان پدر تاریخ‌نگاری ارمنی شناخته می‌شود.

🔹در مجموع و بر پایهٔ این شواهد می‌توان گفت:

🔸اولا: جداسازی زنانِ اشرافی از مردان نامحرم در دربار هخامنشی، امری رایج بوده است.

🔹دوما: پوشش بلند و فراخ برای مردان و مخصوصاً زنان، نمادی از شأن اجتماعی بالاتر به‌شمار می‌رفته، به این معنی که زنان اشرافی نباید برای دیگران حتی در حد نگاه‌کردن سهل‌الوصول باشند. برای نمونه ایرانیان زنان را در کجاوه قرار می‌دادند ‌یا آن‌ها پوشش چادر داشتند که واژه‌ای کاملا فارسی است. چادر یا چاتُر به‌معنی پوشاننده است و واژه «چتر» نیز از همین خانواده است.

🔸سوما: در دوره‌های بعد (به‌ویژه عصر ساسانی)، اسناد پهلوی و گزارش مورخان ارمنی و یونانی از استمرار این سنت حکایت دارد و این نشان‌دهنده این است این امر سلیقه مربوط به یک خاندان یا سلسله خاص نبوده بلکه برای صدها سال و تاکنون رایج است.

🔹چهارما: این رسم پوشیدگی، مفهومی بسیار گسترده‌تر از یک «تکه‌لباس» داشته و دقیقا با جایگاه طبقاتی و اخلاقی زنان گره می‌خورده. مسئله‌ای که دقیقا در صدر اسلام مانع از آن می‌شد تا خلیفه دوم اجازه دهد کنیزان مانند زنان آزاد حجاب کامل داشته باشند.

🔹این مسئله عجیب را در رشتویی دیگر برایتان تشریح خواهم کرد.

🔗 لینک توییت

🆔 @Masaf

29.5K viewsedited 11:30