‍ 📌 دروس خارج فقه آیت‌الله اراکی

📝 اصل افقی‌گرایی - بخش دهم

🔸 طبرسی در مکارم الاخلاق روایت می‌کند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به ابن مسعود فرمود:
🔸 (يَبْنُونَ اَلدُّورَ) خانه‌ها را می‌سازند (وَ يُشَيِّدُونَ اَلْقُصُورَ) و کاخ‌ها را بلند می‌کنند (وَ يُزَخْرِفُونَ اَلْمَسَاجِدَ) و مساجد را با نقش و نگار زینت می‌بخشند و جز دنیا به چیز دیگر نمی‌اندیشند، خداوند فرمود: وَ تَتَّخِذُونَ مَصانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ؛ «کارگاه‌ها می‌سازید به امید آنکه جاودان بمانید.» (مکارم الأخلاق، ج۱، ص۴۴۶).

🔸 از عبارت «وَ يُشَيِّدُونَ الْقُصُورَ»؛ کاخ‌های بلند می‌سازند، در این روایت نیز مبغوضیت بلندی ساختمان در نظر شارع استفاده می‌شود و ظاهر این است که مراد از «يَبْنُونَ الدُّورَ» به قرینه‌ «وَ يُشَيِّدُونَ الْقُصُورَ» ساختن کاخ‌های بلند است نه ساختن خانه‌ معمولی که قطعاً در نظر شارع مذموم نیست.

🔸 از مجموع این روایات، هرچند يکایک آن‌ها از نظر شرایط فنی اعتبار سند دارای شرایط لازم نیستند؛ لکن به لحاظ تعدد آن‌ها اطمینان به صحت صدور مضمون آن‌ها حاصل می‌شود، بالخصوص آنچه مربوط به «تشیید و تطاول» در بنیان (بلندسازی) است که در همه‌ این روایات مشترک است.

🔸 بنابراین با توجه به این دسته از روایات و سایر ادله‌ مربوط به موضوع بلندی ساختمان چنین نتیجه می‌گیریم:
ساختن ساختمان‌های بلند با نظام عمران شهری اسلامی سازگار نیست. آنچه در نظام عمران شهری در فقه اسلامی مورد تأیید است؛ خط افقی در ساختمان شهری است نه خط عمودی.


📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۸۹-۹۱

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | سروش | گپ | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت‌الله اراکی

📝 اهمیت فضای سبز در عمران شهری - بخش نهم

🔸 ادامه‌ قسمت دوم

• بخش چهارم: ممنوعیت قطع درختان، به ویژه درختان مثمر، مگر در موارد استثنا؛
از آیات و روایات مختلف اینگونه برداشت می‌شود؛ قطع درختان و نابودکردن فضای سبز حرام و ممنوع است، مگر آنکه در مواقع ضروری و استثنایی راه دیگری نباشد.

🔸 از اطلاق آیه‌ کریمه‌ «الْخِصَامِ وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ؛ و چنانچه روی گرداند تلاش می‌کند در زمین فساد به راه اندازد و گیاه و نسل جانداران را نابود کند.» (بقره: ۲۰۵) ممنوعیت قطع درختان استفاده می‌شود.
از این آیه استفاده می‌شود که نابودکردن کشت و زرع مصداق فساد فی‌الارض و در نظر شرع، ممنوع و حرام است و اطلاق آن شامل قطع هر نوع درخت می‌شود؛ بنابراین هر نوع نابودسازی کشت و درخت ممنوع است مگر در موارد خاصی که اشاره خواهیم کرد که در این موارد قطع درخت مصداق فساد نیست.

از برخی روایات نیز حرمت قطع درخت به‌طور مطلق استفاده می‌شود؛
🔸 کلینی به سند صحیح از امام صادق علیه‌السلام روایت می‌کند:
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هرگاه مجموعه‌ای را برای جنگ اعزام می‌نمود آنان را در برابر خود می‌نشاند و می‌فرمود: «...وَ لاَ تَقْطَعُوا شَجَراً إِلاَّ أَنْ تُضْطَرُّوا إِلَيْهَا» هیچ درختی را قطع نکنید مگر آنکه ناچار شوید (وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۵۸).

🔸 جمله‌ «وَ لاَ تَقْطَعُوا شَجَراً إِلاَّ أَنْ تُضْطَرُّوا إِلَيْهَا؛ و هیچ درختی را قطع نکنید مگر آنکه چاره‌ای جز آن نداشته باشید» بر حرمت قطع درخت به طور مطلق مگر در موارد اضطرار دلالت دارد.

🔸 حرمت قطع درخت شامل قطع آبیاری درخت هم می‌شود، به طوری که موجب خشک شدن درخت شود؛ زیرا مراد از قطع، نابودی درخت است که با خشک شدن نیز تحقق پیدا می‌کند.

📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۱۸۲-۱۸۳

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

🔶 توسعه افقی

🔸 به کارگیری اصل افقی‌گرایی را می‌توان حاصل نگاه کلی‌نگر هنرمند دانست. نگاه هنرمند مسلمان، توجه به وحدت وجود است که با نگاه انسان محور تفاوت دارد. هنرمند مسلمان درون خود را جایگاه ذات خداوندی می‌داند و از چنین ساحتی به پیرامون و فضای معماری می‌نگرد.

🔸 از این منظر، تضاد و مرز و جهتی نیست؛ بلکه همنشینی است و بی‌پایانی. به عبارت دیگر، همه چیز افقی است.

🔸 در ساختار اجتماعی امت اسلامی نیز به جای ارتباطات عمودی قدرتمندانه و تضاد طبقاتی، شبکه‌ای از یکپارچگی و همسویی دیده می‌شود.

🔸 هنرمند اسلامی با نگاه متأثر از روح الهی، با انتخاب روش‌های مناسب، به آفرینش آثار متنوع دارای اصول واحد می‌پردازد. حرکت از درون، او را در بی‌نهایتی قرار می‌دهد که به هر سو رو کند، خدا را می‌بیند.
بی‌کرانگی حاصل از اصل افقی‌گرایی در معماری اسلامی، انسان را در مسیر کمال قرار می‌دهد.

#معماری_اسلامی_ایرانی

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 📌 دروس خارج فقه آیت الله اراکی

📝 لزوم رعایت امنیت در عمران شهری - بخش سوم

🔸 ادله‌ی وجوب رعایت امنیت اخلاقی در ساختمان:
تجسس در احوال شخصی دیگران و جستجو کردن نقاط ضعف، نیز نظر انداختن به آن غیر مجاز است و از عواملی است که موجب سلب امنیت اخلاقی شهروندان می‌شود.
لهذا در نظام شهرسازی باید تأمین امنیت مردم و ساکنان در منازل از این جهت، به طور کامل مدنظر قرار بگیرد.

• خدای متعال می‌فرماید:
اى کسانى که ایمان آورده‌اید! از بسیارى از گمان‌ها بپرهیزید چرا که بعضى از گمان‌ها گناه است و (هرگز در کار دیگران) تجسس نکنید (حجرات/۱۲).

• کلینی به سند صحیح روایت می‌کند:
از امام باقر و امام صادق علیه‌السلام که فرمودند: نزدیکترین فاصله‌ی بنده‌ای تا کفر این است که با کسی در دین برادری کند پس خطاها و لغزشهایش را بشمارد تا در روزی بخواهد او را به سبب آن خطاها و لغزش‌ها سرزنش کند (الکافی، ج۲، ص۳۵۴).

• خدای متعال می‌فرماید:
به مؤمنان بگو چشم‌هاى خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند و دامان خود را (از بى عفتی) حفظ کنند این براى آنان پاکیزه‌تر است خداوند به آنچه انجام می‌دهند آگاه است (نور/۳۱).

🔸 از آنچه نقل شد استفاده می‌شود؛ از جمله‌ی مهمترین موارد تأمین امنیت روانی و اخلاقی جامعه عبارت است از:
۱. عدم تجسس در احوال دیگران؛
۲. عدم پی جویی عیوب و نقاط ضعف دیگران؛
۳. اجتناب از نگاه به آنچه باید مستور باشد از بدن دیگران.


📚 درس خارج فقه نظام عمران شهری | جلد ۱ | ص ۱۵۷-۱۶۲

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی
#فقه_شهرسازی
#فقه_معماری

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

‍ 🔶 ماهیت فلسفی مسکن

🔸 از لحاظ فلسفی در ماهیت مسکن، جوهره‌ای به نام سَکَن وجود دارد و در مصداق به شکل‌های مختلفی جلوه می‌کند و انجام سبک زندگی اسلامی را برای کاربر آسان می‌نماید.

🔸 هر خللی از جانب ساختمان که مشقتی در رسیدن به سبک زندگی اسلامی را رقم بزند(همچون وسعت کم، آلودگی صوتی یا بصری، متریال یا گل‌های خشن و...)، اساساً ماهیت مسکن را خدشه‌دار کرده و نقض غرض‌های اساسی می‌تواند ماهیت آن را تغییر داده و دیگر نام مسکن را نمی‌توان بر آن ساختمان نهاد!

🔸 بیت که در قرآن چندین مرتبه ذکر شده، ماهیتی جدا از مسکن دارد و شاید بتوان معادل فارسی آن را خوابگاه نامید.

🔸 همچنین عدم توجه به روحیات انسانی و کارایی طراحی‌ها برای رفتار انسان در مجتمع‌های مسکونی و عدم توجه به چیستی و معنا و فلسفه‌ی خانه با درنظرگیری مقوله‌ی اقتصادی و سودآوری مسکن و استفاده‌ی ابزاری از آن برای تحقق منافع مادی باعث شده است که معیارهای کیفیت مسکن و تأثیر آن بر کاربران نادیده گرفته شود.
• ارتقای بنیان‌های نظری مفهوم حریم در مسکن معاصر از منظر روانشناسی محیطی، سولماز بابازاده و همکاران

🔸 مسکن در روزگار معاصر از ماهیت آرام‌بخشی، ایجاد امنیت، رشد و... دور شده است و به زندان‌هایی تبدیل شده است که خودمان ساخته‌ایم، متأسفانه مسکن از کالای مصرفی تبدیل به کالای سرمایه‌ای شده است که خود این باعث شده سازندگان صرفاً به فکر سود سرمایه خود باشند که نمود این طرز تفکر را می‌شود برج‌ها و ساختمان‌های بلند در نظر گرفت. درگذشته خانه‌های ایرانی همگام با محیط خود و با اجتناب از بلند مرتبه‌سازی محیط ایمن و خوبی را برای انسان‌ها فراهم می‌کردند.

🔺 به این صورت، بسیاری از خانه‌های امروز دنیا را نمی‌توان مسکن نامید و بیشتر مشابه خوابگاه هستند.

#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#معماری_اسلامی_ایرانی

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف در:
تلگرام | ایتا | توییتر | اینستاگرام

⭕️ مدرسه معماری و شهرسازی اسلامی_ایرانی مصاف برگزار می‌کند 📣📣

🔹️مدرسه معماری و شهرسازی اسلامی_ایرانی مصاف توسط واحد معماری و شهرسازی مصاف، در سال ۱۳۹۷ برای اولین بار با دغدغه‌ رفع خلأ این سبک در جمهوری اسلامی ایران، در راستای تحقق ظهور و ایجاد آرمانشهر مهدوی تاسیس شد.

🔸️واحد معماری و شهرسازی، بارها علاوه بر طراحی پروژه‌های مختلف، مبانی نظری و پروسه طراحی خود را نیز ذیل این مدرسه در کارگاه‌های مختلف، دانشگاه‌ها و مراکز علمی‌فرهنگی مختلف ارائه کرده و شاگردانی با این سبک و سیاق تربیت نموده است.

🔹️ هم‌اکنون برای اولین بار، این واحد از دوره کامل و جامع خود با رویکرد مسکن رونمایی و به‌زودی شروع به ثبت‌نام خواهد کرد. این دوره شامل ۱۱۴ جلسه تدوین و تشریح‌شده توسط اساتید مطرح و متخصصین این سبک که در طول دو سال و نیم تدوین و آماده شده است رونمایی و به زودی شروع به ثبت‌نام خواهد کرد.

🔸️مدرسه معماری و شهرسازی اسلامی_ایرانی مصاف در این کارگاه پروسه کامل طراحی خود را که در عرصه‌های آیات و روایات، فلسفه معماری، زیبایی‌شناسی و نمادشناسی، طراحی داخلی، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، تایپولوژی (physiognomy and praxeology)، پزشکی (طب سنتی و آکادمیک) و... می‌باشد، ارائه می‌نماید.

🔹️در این کارگاه مواردی از جمله امروزی‌بودن پروژه‌ها (برخلاف کهن الگوها)، رعایت استانداردها، متریال و تاسیسات ارگانیک و نوین، اصالت و هویت پروژه‌ها بسیار اهمیت دارد.

🔸️همچنین در ابتدای ثبت‌نام مصاحبه‌ای جهت پذیرش و در انتهای دوره آزمونی جهت عضویت در استودیو مجازی و ورود به دنیای حرفه‌ای معماری و شهرسازی انجام خواهد شد تا علاوه بر انجام پروژه‌های حرفه‌ای، درآمدزایی نیز برای شرکت‌کنندگان به ارمغان آورد.

✍️ به‌زودی شرایط ثبت‌نام از رسانه‌های واحد معماری و شهرسازی مصاف منتشر خواهد شد.

#معماری_اسلامی_ایرانی
#شهرسازی_اسلامی_ایرانی
#مدسه_معماری_شهرسازی_مصاف

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف
💠 @masaf_memari

‍ 🔶 تفاوت زیبایی و تجمل‌گرایی

🔸 عوامل درونی پیدایش و گسترش معماری تجمل‌گرا، حُب دنیا، تکبر، تکاثر و تفاخرطلبی است. در معماری قرآنی بر ساده‌زیستی و بی‌آلایشی و بی‌پیرایگی تأکید شده، زیرا موجب آسودگی ارتباطات اجتماعی به‌خصوص صله‌رحم می‌گردد و برعکس معماری تجمل‌گرا موجب کمرنگ‌شدن فرهنگ صله‌رحم در جامعه می‌شود.

🔸 زیبایی‌ای که برآمده از عدل می‌باشد، در واقع بدین معناست که هر عنصر و اِلمانی در جای خود قرار بگیرد. عده‌ای زیبایی را با تجملات اشتباه می‌گیرند که این برخلاف زیبایی می‌باشد!

🔸قرآن کریم، معماری فرعونی و قارونی و اطرافیان آن‌ها را گرایش به تجمل‌گرایی بد و تزئین شیطانی برای گمراه‌کردن مردم دانسته است.

🔸در معماری اسلامی بر وجود عناصری همچون نور، رنگ، خط و اشکال هندسی برای زیبایی‌آفرینی تأکید شده است. در متون روایی آمده است که همه اطراف اتاق امام صادق علیه‌السلام، مزین به آیةالکرسی بوده و در سمت قبله و مکان عبادت آن حضرت نیز از آیات قرآن استفاده شده بود. اسلام از زیبایی و زینت متعارف که با موازین شرعی مطابقت داشته باشد، استقبال می‌کند. اما این به‌‌معنای تجملات نیست و تبرج‌گرایی که در واقع به‌معنی برج‌شدن و خودنمایی است به دور از زیبایی واقعی است.

🔸 قالَ اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ: ... فَإِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَنْعَمَ عَلَى عَبْدٍ نِعْمَةً أَحَبَّ أَنْ يَرَى عَلَيْهِ أَثَرَهَا قِيلَ وَ كَيْفَ ذَلِكَ قَالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ يُنَظِّفُ ثَوْبَهُ وَ يُطَيِّبُ رِيحَهُ وَ يُحْسِنُ دَارَهُ وَ يَكْنُسُ أَفْنِيَتَهُ حَتَّى إِنَّ اَلسِّرَاجَ قَبْلَ مَغِيبِ اَلشَّمْسِ يَنْفِي اَلْفَقْرَ وَ يَزِيدُ فِي اَلرِّزْقِ. (بحارالأنوار، ج۷۶، ص۳۰۰)

🔸 امام صادق عليه السلام فرمود: ...خداوند عزوجل چون نعمتى به بنده دهد دوست دارد اثرش را در او ببيند. گفته شد: چگونه‌؟ فرمود: جامه خوب و پاكيزه، بوى خوش و خانه‌ خوب و گَرد خانه را جاروب كند، چراغ را پيش از غروب خورشيد روشن كند كه فقر را ببرد و روزى را بيفزايد. (بحارالأنوار، ترجمه کمره‌ای، ج۱، ص۱۱۱)

🔸 هرچه مسکن و خانه تزئین شود، تجملات و تشریفات آن افزون گردد، انسان میل بیشتری به مادیات پیدا می‌کند و از معنویات دور خواهد شد. امروزه خانه‌ها با انواع ظروف تجمّلی بلااستفاده که باعث دنیاگرایی اهل خانه و حسرت و آه دیگران می‌شود، تزئین می‌گردند؛ دکورها، ویترین‌ها و کمدهای مملو از وسایل تزئینی، زینتی، مجسمه‌ها و... که مخالف صریح سبک زندگی اسلامی می‌باشند و در راستای سبک زندگی غربی هستند.

#زیبایی_شناسی
#معماری_اسلامی_ایرانی

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف
💠 @masaf_memari

‍🔶 استفاده از رنگ سفید در طراحی

🔸به‌کارگیری رنگ سفید در فضا به‌خصوص برای پوشش‌های اصلی (همچون دیوارها)، آن مکان را روشن‌تر، بزرگ‌تر و لطیف‌تر جلوه می‌دهد؛ بنابراین برای فضا‌های کوچک و کم‌نور انتخاب ایدئالی است. اما استفاده از رنگ سفید در وسعت زیاد می‌تواند خنثی و کسل‌کننده باشد.

🔸خداوند زیبایی را دوست دارد و دوست دارد آثار نعمت‌هایی که به بنده‌اش عطا کرده، دیده شود. رنگ سفید که در روایات به‌عنوان رنگ زیبا معرفی شده است، می‌تواند فضا را زیباتر کند.

▫️در حدیثی رسول الله(صلی‌الله علیه وآله) می‌فرمایند: رنگ سفید زیباتر و پاک‌تر است.
▫️یا در حدیثی دیگر می‌خوانیم که پوشاندن دیوارها با گچ که سفیدرنگ است، مصداق نشان‌دادن نعمت‌های الهی است.

🔸سفید خالص هنگامی که با نور طبیعی نورپردازی می‌شود، یک رنگ گرم را ایجاد می‌کند، اما در زیر نور‌های مصنوعی به نظر سرد می‌رسد. رنگ سفید، یک رنگ تابستانی است که نور را منعکس کرده و از گرمای زیاد جلوگیری می‌کند. ابن‌سینا به‌نقل از جالینوس ذکر می‌کند که رنگ سیاه به‌دلیل تکاثف (چگالی) و رنگ سفید (در وسعت زیاد) به‌دلیل تخلخل، چشم را آزار می‌دهد.

🔸رنگ سفید به‌دلیل آرامش‌بخش‌بودن برای افرادی با تایپولوژی d، گرم‌وخشک و i، گرم‌وتر توصیه می‌شود. این رنگ به‌دلیل لطافت زیاد می‌تواند شدت تایپ d که موجب تندخویی، ریزش مو از پیشانی و مابقی ابرازات d و i است را تقلیل دهد، بدین‌منظور این رنگ به‌شدت برای مناطق "گرم‌وخشک" و "گرم‌وتر" توصیه می‌شود.(تایپولوژی disc)

🔸مناطق جنوبی کشورمان بیشتر دارای حالات گرم‌وتر(دموی) و مناطق نیمه‌بیابانی (تهران و کرج و...) و بیابانی (یزد و اصفهان و...) بیشتر حالات گرم‌وخشک (صفراوی) می‌باشند.

🔸در مناطق سردوخشک و سردوتر کمتر توصیه می‌شود زیرا موجب افزایش سودا و بلغم می‌گردد!

#رنگ_شناسی
#معماری_سالم
#دکوراسیون_داخلی
#معماری_اسلامی_ایرانی

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف
💠 @masaf_memari

✨ طاقچه

#معماری_اسلامی_ایرانی

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف
💠 @masaf_memari

✨ نورگیر
✨ قاب‌بندی
✨ قوس

#معماری_اسلامی_ایرانی

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف
💠 @masaf_memari

✨پیرنشین

#معماری_اسلامی_ایرانی

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف
💠 @masaf_memari

✨فضای دنج
✨دورهمی

#معماری_اسلامی_ایرانی

💠 واحد معماری و شهرسازی مصاف
💠 @masaf_memari