واژه لری #کلگ: (Kalg)👇👇👇
عشایر در اوایل پاییز
از کوچک و بزرگ به صورت گروهی و با هم بلوط را از درختان می چینند
و پس از جدا کردن پوست سبز یا بلوطی رنگ خارجی،
مغز آنها را که همراه پوست داخلی بلوط(جَفت) است برای مراحل بعدی آماده می کنند.
قبل از هر کاری یک اطاقک کوچک با دیواره های سنگ چین می سازند
و روی آن را بوسیله چوبهای تر و خیس خورده در آب می پوشانند.
روی چوبها را بوسیله سنگ های مناسب به نحو خاصی فرش می کنند که آن راکلیت Kollyet می گویند.
سپس بلوط های پوست کنده را روی کلیت می ریزند
و زیر آن مثل کوره آتش روشن می کنند تا پوست تلخ و داخلی (جَفت)آنها بر اثر گرما از مغز جدا شود.
بلوط ها را از روی کلیت برداشته و روی یک تخته سنگ صاف و تمیز می ریزند و با چوب دست ضرباتی به آنها وارد می آورند
تا پوست داخلی از مغز جدا شود.
این پوستهای تیره رنگ و نازک همان جَفت jaft است.
به دنبال آن مغز بلوط ها را در جریان آب سرد قرار می دهند
و در بعضی موارد روی آنها را با لجن تمیز کف نهر یا رودخانه می پوشانند.
پس از چندین روز از آب می گیرند و در سبدهای بزرگ و کوچک ریخته و چند مشت آرد بلوط برشته را به نام پتینه روی آن می پاشند
و با جُل و گلیم های پشمی می پوشانند. پس از چندین روز مغز بلوط ها عرق کرده که می گویند تب کرده اند.
بعد از این مرحله بلوط ها را دوباره در جریان آب سرد و زلال قرار می دهند
تا لَرز (Larz) کنند
و پس از آن در جلو آفتاب و در جریان هوا قرار می دهند تا خشک شوند.
این مراحل را خَشه khasheh کردن بلوط گویند.
وقتی مغز بلوط ها کاملاً خشک شدند به آسیاب می برند
و تبدیل به آرد می نمایند.
این آرد را خمیر کرده و بر روی ساج(تاوه) قرصهای کوچک و بزرگی از نان بلوط می پزند
که تا حدودی سیاه رنگ و سفت هستند بنام کِزکَه kezkah یا در مناطقی از بالاگریوه کِسکه keskah که همان کلک با آرد خالص بلوط است.
غالباً آرد بلوط را با کمی آرد گندم مخلوط می کنند
که نان آن کمی سفید و نرم است.
ناگفته نماند که آرد و نان بلوط قابض خوبی است
و برای افرادی که زخم معده داشته باشند مفید خواهد بود.
در زمانهای قحطی و خشک سالی آرد ونان بلوط برای عشایر وجنگل نشینان زاگرس نقشی بسیار حائز اهمیت و مفید داشته است.
/ایل شوهان، ایلام
🇮🇷 @nayekash 👈
نای کش
عشایر در اوایل پاییز
از کوچک و بزرگ به صورت گروهی و با هم بلوط را از درختان می چینند
و پس از جدا کردن پوست سبز یا بلوطی رنگ خارجی،
مغز آنها را که همراه پوست داخلی بلوط(جَفت) است برای مراحل بعدی آماده می کنند.
قبل از هر کاری یک اطاقک کوچک با دیواره های سنگ چین می سازند
و روی آن را بوسیله چوبهای تر و خیس خورده در آب می پوشانند.
روی چوبها را بوسیله سنگ های مناسب به نحو خاصی فرش می کنند که آن راکلیت Kollyet می گویند.
سپس بلوط های پوست کنده را روی کلیت می ریزند
و زیر آن مثل کوره آتش روشن می کنند تا پوست تلخ و داخلی (جَفت)آنها بر اثر گرما از مغز جدا شود.
بلوط ها را از روی کلیت برداشته و روی یک تخته سنگ صاف و تمیز می ریزند و با چوب دست ضرباتی به آنها وارد می آورند
تا پوست داخلی از مغز جدا شود.
این پوستهای تیره رنگ و نازک همان جَفت jaft است.
به دنبال آن مغز بلوط ها را در جریان آب سرد قرار می دهند
و در بعضی موارد روی آنها را با لجن تمیز کف نهر یا رودخانه می پوشانند.
پس از چندین روز از آب می گیرند و در سبدهای بزرگ و کوچک ریخته و چند مشت آرد بلوط برشته را به نام پتینه روی آن می پاشند
و با جُل و گلیم های پشمی می پوشانند. پس از چندین روز مغز بلوط ها عرق کرده که می گویند تب کرده اند.
بعد از این مرحله بلوط ها را دوباره در جریان آب سرد و زلال قرار می دهند
تا لَرز (Larz) کنند
و پس از آن در جلو آفتاب و در جریان هوا قرار می دهند تا خشک شوند.
این مراحل را خَشه khasheh کردن بلوط گویند.
وقتی مغز بلوط ها کاملاً خشک شدند به آسیاب می برند
و تبدیل به آرد می نمایند.
این آرد را خمیر کرده و بر روی ساج(تاوه) قرصهای کوچک و بزرگی از نان بلوط می پزند
که تا حدودی سیاه رنگ و سفت هستند بنام کِزکَه kezkah یا در مناطقی از بالاگریوه کِسکه keskah که همان کلک با آرد خالص بلوط است.
غالباً آرد بلوط را با کمی آرد گندم مخلوط می کنند
که نان آن کمی سفید و نرم است.
ناگفته نماند که آرد و نان بلوط قابض خوبی است
و برای افرادی که زخم معده داشته باشند مفید خواهد بود.
در زمانهای قحطی و خشک سالی آرد ونان بلوط برای عشایر وجنگل نشینان زاگرس نقشی بسیار حائز اهمیت و مفید داشته است.
/ایل شوهان، ایلام
🇮🇷 @nayekash 👈
نای کش