📚معنای اصلی و تحول معنایی(semantic change) واژه رش در لری 👇👇👇
✍ #غلامرضا_مهرآموز
واژه ی #رش raš در لری در اصل به معنای سیاه بوده است ولی بر اثر دگردیسی و تحول معنایی به معنای تیره یا قهوه ای سوخته و نظایر آن تغییر یافته است.
هنوز در نظام واژه سازی لری و به ویژه ادبیات لری ، رش به معنای سیاه کاربرد دارد.
طالَه رش: کسی که بخت و طالع او سیاه است، سیه روز
هناسه رَش: کسی که نفس او سیاه است کنایه از بدیمن
تول رَش: کسی که پیشانی نوشت او سیاه است کنایه از بدبخت
اما چند نمونه در ادبیات لری با کاربرد واژه رش به معنای سیاه :
🍀🍀🍀🌹🌹🌹
خوم رَش و بَختِم رَش وُ رَشَه هِناسه م
ئی فِلَک رِختَه دِ یَک کَـمچَه وُ کاسه م
یا
اگر باور نمیکی طالَه رشم
بیتر دی چاره ناچارم بَپُرسی
(استاد #رمضان_پرورده)
اَ حسرت چنونه ا ماتم چنینَه
منِ طالَه رش هم چنی هم چنونم
(استاد #عزیز_نادری)
غَمینِم ، آه نا خَش دِم وِریسَـه
حِفار ئی طالِعِ رَش دِم وِریسـَه
نِزیکِــم نو کِه لونِــه گُنجِلونِـم
چِنو باروتی‌ئِم تَش دِم وِریسـَه
(استاد #رحمان_مریدی)
جالب آنکه استاد #رضا_جهانی سئ و رش
را کنار هم جهت تاکید و هم افزایی به عنوان جفت مترادف(doublet) آورده است:
دلِتَه لیلَه سخونم وریسَه تا وه فلک
چپ و راس طعنه وه ئی بختِ سئ و رش بَزنی
واژه رش به معنای سیاه در کردی نیز وجود دارد
واژه رش در معنی تحول یافته دوم( قهوه ای سوخته، تیره)
در لری بختیاری نیز وجود دارد
مثلا در گرمسیر بختیاری ماه اردیبهشت را رَشَه هوش rašahuš می گفتند
یعنی ماه تیره شدن رنگ خوشه ها( منبع از نوشته های استاد رهدار)
در مناطق سردسیری لرنشین به ویژه لر فیلی، جورش صفت یا هنگامه ای برای ماه #باروݩبوروݩ ( ماه قطع شدن باران) یا همان #خردادماه بوده است.
#جۉرٱش یعنی هنگامه تیره شدن کشتزار جو
ضرب المثل یا گفته مشهور در اساطیر هواشناسی لری:👇👇
ٱر د شٱممٱ نٱکنٱش خٱش
مۉرٱش سی جۉرٱش
یعنی: اگر (صبح) شنبه بارندگیها قطع نشود
تا زمان جورش( هنگامه تیره شدن رنگ کشتزار جو که بسته به نوع منطقه ی ییلاقی، اواخر اردیبهشت یا خرداد واقع می شود) به طول می انجامد( کنایه از اینکه سال پربارشی خواهیم داشت)
در خود این معنای تحول یافته دوم هنوز عنصر معنایی سیاه( تیره) دیده می شود.
🇮🇷 @nayekash 👈
نای کش
✍ #غلامرضا_مهرآموز
واژه ی #رش raš در لری در اصل به معنای سیاه بوده است ولی بر اثر دگردیسی و تحول معنایی به معنای تیره یا قهوه ای سوخته و نظایر آن تغییر یافته است.
هنوز در نظام واژه سازی لری و به ویژه ادبیات لری ، رش به معنای سیاه کاربرد دارد.
طالَه رش: کسی که بخت و طالع او سیاه است، سیه روز
هناسه رَش: کسی که نفس او سیاه است کنایه از بدیمن
تول رَش: کسی که پیشانی نوشت او سیاه است کنایه از بدبخت
اما چند نمونه در ادبیات لری با کاربرد واژه رش به معنای سیاه :
🍀🍀🍀🌹🌹🌹
خوم رَش و بَختِم رَش وُ رَشَه هِناسه م
ئی فِلَک رِختَه دِ یَک کَـمچَه وُ کاسه م
یا
اگر باور نمیکی طالَه رشم
بیتر دی چاره ناچارم بَپُرسی
(استاد #رمضان_پرورده)
اَ حسرت چنونه ا ماتم چنینَه
منِ طالَه رش هم چنی هم چنونم
(استاد #عزیز_نادری)
غَمینِم ، آه نا خَش دِم وِریسَـه
حِفار ئی طالِعِ رَش دِم وِریسـَه
نِزیکِــم نو کِه لونِــه گُنجِلونِـم
چِنو باروتی‌ئِم تَش دِم وِریسـَه
(استاد #رحمان_مریدی)
جالب آنکه استاد #رضا_جهانی سئ و رش
را کنار هم جهت تاکید و هم افزایی به عنوان جفت مترادف(doublet) آورده است:
دلِتَه لیلَه سخونم وریسَه تا وه فلک
چپ و راس طعنه وه ئی بختِ سئ و رش بَزنی
واژه رش به معنای سیاه در کردی نیز وجود دارد
واژه رش در معنی تحول یافته دوم( قهوه ای سوخته، تیره)
در لری بختیاری نیز وجود دارد
مثلا در گرمسیر بختیاری ماه اردیبهشت را رَشَه هوش rašahuš می گفتند
یعنی ماه تیره شدن رنگ خوشه ها( منبع از نوشته های استاد رهدار)
در مناطق سردسیری لرنشین به ویژه لر فیلی، جورش صفت یا هنگامه ای برای ماه #باروݩبوروݩ ( ماه قطع شدن باران) یا همان #خردادماه بوده است.
#جۉرٱش یعنی هنگامه تیره شدن کشتزار جو
ضرب المثل یا گفته مشهور در اساطیر هواشناسی لری:👇👇
ٱر د شٱممٱ نٱکنٱش خٱش
مۉرٱش سی جۉرٱش
یعنی: اگر (صبح) شنبه بارندگیها قطع نشود
تا زمان جورش( هنگامه تیره شدن رنگ کشتزار جو که بسته به نوع منطقه ی ییلاقی، اواخر اردیبهشت یا خرداد واقع می شود) به طول می انجامد( کنایه از اینکه سال پربارشی خواهیم داشت)
در خود این معنای تحول یافته دوم هنوز عنصر معنایی سیاه( تیره) دیده می شود.
🇮🇷 @nayekash 👈
نای کش