✍#غلامرضا_مهرآموز

📚واژگان لری هر کدام کاربردی دارند، هیچکدام را حذف نکنیم


درست است‌که متاسفانه این روزها واژگان فارسلری فراوانی یافت می شود که دارند جای کلمات لری را می گیرند ولی هر شباهت و اشتراک واژگان لری با فارسی فارسلری نیست

مثلا بارها بحث می شود که #چش لری نیست یا #برار لری نیست و فارسلری است ولی این واقعیت ندارد.

بنده شاخه زبانی مادری خود را در پیوستار زبان لری مثال می زنم :


ما برای برادر داریم:
#برار، #گییه، #گگه، #کاکه، و #کاکا

این واژه ها را حتی از لرهای متولد سه دهه آخر قاجار هم شنیده ایم

برار عمومی ترین کلمه است

#گییه یعنی برادر ولی وقتی در مورد برادر به کار می بریم عزیز بودن او هم مستفاد می شود.

ولی مثلا به طرف نمی گوییم یا بسیار نادر است که به طرف بگوییم: چَن گییه داری؟ می گوییم: چن برار داری؟

برار با برادر در فارسی، برا در لکی و گویش هایی از کردی، brother در انگلیسی، frater در یونانی، brudder در آلمانی, و... هم ریشه است؛ریشه مشترک هندواروپایی.


#گییه با واژه #گئوو در بختیاری هم ریشه است

#گگه عزیز بودن و صمیمی بودن را نشان می دهد. همچنین در خطاب عطوفت آمیز برای کودکان هم به کار می رود.برای بزرگترها نیز کاربرد دارد. واژه گگه در لکی و بختیاری نیز کاربرد دارد. البته در بختیاری علاوه بر گگه، گگو نیز داریم.

کاکه در ضرب المثل ها و حکم لری بیشتر کاربرد دارد مثلا" چه‌ کاکه علی، چه علی کاکه"

و کاکا در اشعار کهن، در متل ها، ترانه ها و.... دیده می شود. مثلا ترانه ای که در بازی " پم پری پمه" که دختران نوجوان آن وقت ها می خواندند :
یکی‌‌که زینه شایه
بمارکش نوایه
علی رته وه ویشه/آورده تل و تیشه
هوسیره م ناله کرده/آو د پیاله کرده
شمشیر حواله کرده
بن شمشیر بُرِسه /مرواریا تیچسه
بیی کشکله جمش کو
بنیش د جیو کاکاش
کاکاش برد و فروختش / ده شی نیا د مشتش

کاکه و کاکا با لر بزرگ و هم چنین کردی ... همریشگی دارد و ممکن است در گذشته در لری ما هم پر کاربرد بوده است ولی تنها در اشعار و حکایات کهن مانده است.


در لری بختیاری هم برخی مناطق واژه برار کاربرد دارد


اما‌ واژه برار در واژه سازی لری پرکاربردتر است

مثلا ما بئ براری( نداشتن برادر/ حالت بیکسی در وقت تنگی) داریم ولی مثلا بئ گییه ای نداریم

دس براری( رفاقت برادرگونه) داریم ولی دس گییه ای!! یا دس گگه ای!! نداریم

در مورد #چش و #تیه نیز همینطور

چش در اشعار قدیمی هم به کار رفته مثل میرنوروز.

ولی برخلاف امروز، در مکالمه تا ۹۵ درصد از #تیه استفاده کرده ایم

از همان قدیم چش و تیه مشتقات خاص خود را داشته اند مثلا

#دوچشکی( به معنای تبعیض ) داشته ایم ولی #دوتیه_کی! نداشته ایم

#تیه_پیلکی( چشم غره ) داشته ایم ولی #چش_پیلکی! نداشته ایم

#تیه_دار(۱. بینا، ۲.متوقع) داشته ایم ولی #چشدار نداشته ایم

#چش_مس می گفته ایم ولی #تیه_مس!! نمی گفته ایم.


پس هرکدام از این واژگان کاربرد اجتماعی،معنایی و واژه سازی خود را داشته اند همه هم لری هستند.

ولی مشکل این است که مثلا لرهای ما به ویژه در مناطق شهری و مرکزی آن کلمه ای را که به فارسی نزدیک تر است را پرکاربرد کرده اند ولی آن کلمه یا کلماتی را که با فارسی قرابت ندارد کم کاربرد یا از دایره کاربرد و رواج بیرون ساخته‌اند مثلا بین #چش و #تیه، چش پرکاربرد شده است و در برخی مناطق حتی تیه بی کاربرد یا بسیار کم کاربرد شده است.

یا در لری ما برای ناز کردن، هم ناز کِردِن داشته ایم و هم لولکِسِن ولی متاسفانه معنی فعل #لولکسن را امروزه کمتر کسی می داند

لالکِسم مه لولکِسی تو/ گریوِسم مه خَنِسی تو( ترانه ای از زنده یاد استاد فرجی)

من‌ التماس کردم تو ناز کردی/ من گریه کردم تو( به من) خندیدی

یا بین اینهمه واژه برای برادر که داریم روی کاربرد واژه برار تمرکز کرده ایم چون این تصور که کلمات بومی بیکلاس هستند یا متعلق به قدیمی ها هستند و مناسب امروز نیستند بین ما متاسفانه رواج پیدا کرده است که باید این تلقینات روانی _اجتماعی را به تدریج زدود.


پس هر شباهت لری با فارسی فارسلری نیست. به بهانه فارسلری مشترکات لری و فارسی را از بین نبریم. فارسلری آن است‌که یک کلمه یا اصطلاح یا عبارت و جمله ... فارسی که در لری وجود نداشته است بیاید جای معادل لری اصیل را بگیرد

مثلا التماس کِردِم فارسلری است( به جای لالکِسِم)

پخش بی/ پشخ بی فارسلری است به جای تیچِس یا چیچِس

لولان عوض کِردِم فارسلری است به جای ( گیژنِن آلشت کِردم)

زمی هَرد( زمین خورد) فارسلری است( به جای گِلِس یا زنِس د زمی)

شکس هَرد ( شکست خورد) فارسلری است( به جای توزِس)

و هزاران جمله و کلمه دیگر

🇮🇷@nayekash
نای کش

✍#غلامرضا_مهرآموز

📚واژگان لری هر کدام کاربردی دارند، هیچکدام را حذف نکنیم


درست است‌که متاسفانه این روزها واژگان فارسلری فراوانی یافت می شود که دارند جای کلمات لری را می گیرند ولی هر شباهت و اشتراک واژگان لری با فارسی فارسلری نیست

مثلا بارها بحث می شود که #چش لری نیست یا #برار لری نیست و فارسلری است ولی این واقعیت ندارد.

بنده شاخه زبانی مادری خود را در پیوستار زبان لری مثال می زنم :


ما برای برادر داریم:
#برار، #گییه، #گگه، #کاکه، و #کاکا

این واژه ها را حتی از لرهای متولد سه دهه آخر قاجار هم شنیده ایم

برار عمومی ترین کلمه است

#گییه یعنی برادر ولی وقتی در مورد برادر به کار می بریم عزیز بودن او هم مستفاد می شود.

ولی مثلا به طرف نمی گوییم یا بسیار نادر است که به طرف بگوییم: چَن گییه داری؟ می گوییم: چن برار داری؟

برار با برادر در فارسی، برا در لکی و گویش هایی از کردی، brother در انگلیسی، frater در لاتین، brudder در آلمانی, و... هم ریشه است؛ریشه مشترک هندواروپایی.


#گییه با واژه #گئوو در بختیاری هم ریشه است

#گگه عزیز بودن و صمیمی بودن را نشان می دهد. همچنین در خطاب عطوفت آمیز برای کودکان هم به کار می رود.برای بزرگترها نیز کاربرد دارد. واژه گگه در لکی و بختیاری نیز کاربرد دارد. البته در بختیاری علاوه بر گگه، گگو نیز داریم.

کاکه در ضرب المثل ها و حکم لری بیشتر کاربرد دارد مثلا" چه‌ کاکه علی، چه علی کاکه"

و کاکا در اشعار کهن، در متل ها، ترانه ها و.... دیده می شود. مثلا ترانه ای که در بازی " پم پری پمه" که دختران نوجوان آن وقت ها می خواندند :
یکی‌‌که زینه شایه
بمارکش نوایه
علی رته وه ویشه/آورده تل و تیشه
هوسیره م ناله کرده/آو د پیاله کرده
شمشیر حواله کرده
بن شمشیر بُرِسه /مرواریا تیچسه
بیی کشکله جمش کو
بنیش د جیو کاکاش
کاکاش برد و فروختش / ده شی نیا د مشتش

کاکه و کاکا با لر بزرگ و هم چنین کردی ... همریشگی دارد و ممکن است در گذشته در لری ما هم پر کاربرد بوده است ولی تنها در اشعار و حکایات کهن مانده است.


در لری بختیاری هم برخی مناطق واژه برار کاربرد دارد


اما‌ واژه برار در واژه سازی لری پرکاربردتر است

مثلا ما بئ براری( نداشتن برادر/ حالت بیکسی در وقت تنگی) داریم ولی مثلا بئ گییه ای نداریم

دس براری( رفاقت برادرگونه) داریم ولی دس گییه ای!! یا دس گگه ای!! نداریم

در مورد #چش و #تیه نیز همینطور

چش در اشعار قدیمی هم به کار رفته مثل میرنوروز.

ولی برخلاف امروز، در مکالمه تا ۹۵ درصد از #تیه استفاده کرده ایم

از همان قدیم چش و تیه مشتقات خاص خود را داشته اند مثلا

#دوچشکی( به معنای تبعیض ) داشته ایم ولی #دوتیه_کی! نداشته ایم

#تیه_پیلکی( چشم غره ) داشته ایم ولی #چش_پیلکی! نداشته ایم

#تیه_دار(۱. بینا، ۲.متوقع) داشته ایم ولی #چشدار نداشته ایم

#چش_مس می گفته ایم ولی #تیه_مس!! نمی گفته ایم.


پس هرکدام از این واژگان کاربرد اجتماعی،معنایی و واژه سازی خود را داشته اند همه هم لری هستند.

ولی مشکل این است که مثلا لرهای ما به ویژه در مناطق شهری و مرکزی آن کلمه ای را که به فارسی نزدیک تر است را پرکاربرد کرده اند ولی آن کلمه یا کلماتی را که با فارسی قرابت ندارد کم کاربرد یا از دایره کاربرد و رواج بیرون ساخته‌اند مثلا بین #چش و #تیه، چش پرکاربرد شده است و در برخی مناطق حتی تیه بی کاربرد یا بسیار کم کاربرد شده است.

یا در لری ما برای ناز کردن، هم ناز کِردِن داشته ایم و هم لولکِسِن ولی متاسفانه معنی فعل #لولکسن را امروزه کمتر کسی می داند

لالکِسم مه لولکِسی تو/ گریوِسم مه خَنِسی تو( ترانه ای از زنده یاد استاد فرجی)

من‌ التماس کردم تو ناز کردی/ من گریه کردم تو( به من) خندیدی

یا بین اینهمه واژه برای برادر که داریم روی کاربرد واژه برار تمرکز کرده ایم چون این تصور که کلمات بومی بیکلاس هستند یا متعلق به قدیمی ها هستند و مناسب امروز نیستند بین ما متاسفانه رواج پیدا کرده است که باید این تلقینات روانی _اجتماعی را به تدریج زدود.


پس هر شباهت لری با فارسی فارسلری نیست. به بهانه فارسلری مشترکات لری و فارسی را از بین نبریم. فارسلری آن است‌که یک کلمه یا اصطلاح یا عبارت و جمله ... فارسی که در لری وجود نداشته است بیاید جای معادل لری اصیل را بگیرد

مثلا التماس کِردِم فارسلری است( به جای لالکِسِم)

پخش بی/ پشخ بی فارسلری است به جای تیچِس یا چیچِس

لولان عوض کِردِم فارسلری است به جای ( گیژِنِن آلشت کِردم)

زمی هَرد( زمین خورد) فارسلری است( به جای گِلِس یا زِنِس د زمی)

شکس هَرد ( شکست خورد) فارسلری است( به جای توزِس)

و هزاران جمله و کلمه دیگر

فرهنگستان زبان لری👇👇👇
https://t.iss.one/thelurishacademy

🇮🇷 @nayekash 👈
نای کش

✍#غلامرضا_مهرآموز

📚واژگان لری هر کدام کاربردی دارند، هیچکدام را حذف نکنیم


درست است‌که متاسفانه این روزها واژگان فارسلری فراوانی یافت می شود که دارند جای کلمات لری را می گیرند ولی هر شباهت و اشتراک واژگان لری با فارسی فارسلری نیست

مثلا بارها بحث می شود که #چش لری نیست یا #برار لری نیست و فارسلری است ولی این واقعیت ندارد.

بنده شاخه زبانی مادری خود را در پیوستار زبان لری مثال می زنم :


ما برای برادر داریم:
#برار، #گییه، #گگه، #کاکه، و #کاکا

این واژه ها را حتی از لرهای متولد سه دهه آخر قاجار هم شنیده ایم

برار عمومی ترین کلمه است

#گییه یعنی برادر ولی وقتی در مورد برادر به کار می بریم عزیز بودن او هم مستفاد می شود.

ولی مثلا به طرف نمی گوییم یا بسیار نادر است که به طرف بگوییم: چَن گییه داری؟ می گوییم: چن برار داری؟

برار با برادر در فارسی، برا در لکی و گویش هایی از کردی، brother در انگلیسی، frater در لاتین، brudder در آلمانی, و... هم ریشه است؛ریشه مشترک هندواروپایی.


#گییه با واژه #گئوو در بختیاری هم ریشه است

#گگه عزیز بودن و صمیمی بودن را نشان می دهد. همچنین در خطاب عطوفت آمیز برای کودکان هم به کار می رود.برای بزرگترها نیز کاربرد دارد. واژه گگه در لکی و بختیاری نیز کاربرد دارد. البته در بختیاری علاوه بر گگه، گگو نیز داریم.

کاکه در ضرب المثل ها و حکم لری بیشتر کاربرد دارد مثلا" چه‌ کاکه علی، چه علی کاکه"

و کاکا در اشعار کهن، در متل ها، ترانه ها و.... دیده می شود. مثلا ترانه ای که در بازی " پم پری پمه" که دختران نوجوان آن وقت ها می خواندند :
یکی‌‌که زینه شایه
بمارکش نوایه
علی رته وه ویشه/آورده تل و تیشه
هوسیره م ناله کرده/آو د پیاله کرده
شمشیر حواله کرده
بن شمشیر بُرِسه /مرواریا تیچسه
بیی کشکله جمش کو
بنیش د جیو کاکاش
کاکاش برد و فروختش / ده شی نیا د مشتش

کاکه و کاکا با لر بزرگ و هم چنین کردی ... همریشگی دارد و ممکن است در گذشته در لری ما هم پر کاربرد بوده است ولی تنها در اشعار و حکایات کهن مانده است.


در لری بختیاری هم برخی مناطق واژه برار کاربرد دارد


اما‌ واژه برار در واژه سازی لری پرکاربردتر است

مثلا ما بئ براری( نداشتن برادر/ حالت بیکسی در وقت تنگی) داریم ولی مثلا بئ گییه ای نداریم

دس براری( رفاقت برادرگونه) داریم ولی دس گییه ای!! یا دس گگه ای!! نداریم

در مورد #چش و #تیه نیز همینطور

چش در اشعار قدیمی هم به کار رفته مثل میرنوروز.

ولی برخلاف امروز، در مکالمه تا ۹۵ درصد از #تیه استفاده کرده ایم

از همان قدیم چش و تیه مشتقات خاص خود را داشته اند مثلا

#دوچشکی( به معنای تبعیض ) داشته ایم ولی #دوتیه_کی! نداشته ایم

#تیه_پیلکی( چشم غره ) داشته ایم ولی #چش_پیلکی! نداشته ایم

#تیه_دار(۱. بینا، ۲.متوقع) داشته ایم ولی #چشدار نداشته ایم

#چش_مس می گفته ایم ولی #تیه_مس!! نمی گفته ایم.


پس هرکدام از این واژگان کاربرد اجتماعی،معنایی و واژه سازی خود را داشته اند همه هم لری هستند.

ولی مشکل این است که مثلا لرهای ما به ویژه در مناطق شهری و مرکزی آن کلمه ای را که به فارسی نزدیک تر است را پرکاربرد کرده اند ولی آن کلمه یا کلماتی را که با فارسی قرابت ندارد کم کاربرد یا از دایره کاربرد و رواج بیرون ساخته‌اند مثلا بین #چش و #تیه، چش پرکاربرد شده است و در برخی مناطق حتی تیه بی کاربرد یا بسیار کم کاربرد شده است.

یا در لری ما برای ناز کردن، هم ناز کِردِن داشته ایم و هم لولکِسِن ولی متاسفانه معنی فعل #لولکسن را امروزه کمتر کسی می داند

لالکِسم مه لولکِسی تو/ گریوِسم مه خَنِسی تو( ترانه ای از زنده یاد استاد فرجی)

من‌ التماس کردم تو ناز کردی/ من گریه کردم تو( به من) خندیدی

یا بین اینهمه واژه برای برادر که داریم روی کاربرد واژه برار تمرکز کرده ایم چون این تصور که کلمات بومی بیکلاس هستند یا متعلق به قدیمی ها هستند و مناسب امروز نیستند بین ما متاسفانه رواج پیدا کرده است که باید این تلقینات روانی _اجتماعی را به تدریج زدود.


پس هر شباهت لری با فارسی فارسلری نیست. به بهانه فارسلری مشترکات لری و فارسی را از بین نبریم. فارسلری آن است‌که یک کلمه یا اصطلاح یا عبارت و جمله ... فارسی که در لری وجود نداشته است بیاید جای معادل لری اصیل را بگیرد

مثلا التماس کِردِم فارسلری است( به جای لالکِسِم)

پخش بی/ پشخ بی فارسلری است به جای تیچِس یا چیچِس

لولان عوض کِردِم فارسلری است به جای ( گیژِنِن آلشت کِردم)

زمی هَرد( زمین خورد) فارسلری است( به جای گِلِس یا زِنِس د زمی)

شکس هَرد ( شکست خورد) فارسلری است( به جای توزِس)

و هزاران جمله و کلمه دیگر

فرهنگستان زبان لری👇👇👇
https://t.iss.one/thelurishacademy

🇮🇷 @nayekash 👈
نای کش