Культура Гродненщины
1.9K subscribers
67.8K photos
3.23K videos
18 files
5.75K links
Информация о мероприятиях, творческих проектах, людях искусства, а также о самых важных культурных событиях Гродненщины.
Креативно обо всем и обо всех!
Download Telegram
#АртэФакт

🏛 Вашай увазе прадстаўлена незвычайная зброя – тросць-шпага.

👉 Выраблена ў Тыфлісе ў 1893 годзе. Тросць-шпага складаецца з дзвюх змацаваных паміж сабою частак – чатырохграннага клінка і рукаяці.
Рукаяць выглядае як тонкая пласціна з белага металу, скручаная ў выглядзе трубкі з адтулінай. У адтуліну была заліта клеепадобная маса (магчыма, сургуч) і ўстаўлена ніжняя частка клінка шпагі.

🏠Зброя была выпадкова знойдзена жыхаром горада В.Р.Юргелем на паддашшы свайго дома, дзе, па ўсёй бачнасці, была схавана яшчэ ў першай палове ХХ ст
👍31
#АртэФакт

🤔Ці ведалі вы, што ў БССР у канцы 1980-х гадоў выраблялі ўласныя камп’ютары?

🖥⌨️Звяртаем вашу ўвагу на камп’ютар “Байт” (1992 году вытворчасці), які захоўваецца ў фондах нашага музея. Вытворчасць такіх ПЭВМ была наладжана яшчэ ў 1989 годзе на Брэсцкім электрамеханічным заводзе. Узорам паслужыў папулярны ў тыя гады англійскі камп’ютар ZX Spectrum.

▪️ У якасці носьбіта інфармацыі на камп’ютары выкарыстоўваліся магнітафонныя касеты. З аднаго боку, яны ўжываліся для загрузкі праграм, з другога – для запісу інфармацыі. Для забеспячэння працы да ПЭВМ падключаўся магнітафон і тэлевізар.

▪️ Калі “Байт” паступіў у продаж у 1989 годзе, яго кошт складаў каля 1000 савецкіх рублёў. Дазволіць набыць яго маглі далёка не ўсе. Тым не менш, камп’ютары "Байт" прадаваліся не толькі ў крамах буйных гарадоў, але і ў невялікіх раённых цэнтрах.

▪️ У пачатку 1990-х гадоў магутнасці такіх камп’ютараў хапала не толькі для працы з праграмамі, але і для падтрымкі відэагульняў з графічнымі інтэрфейсамі.
#АртэФакт

🤔Ці ведалі вы, што ў БССР у канцы 1980-х гадоў выраблялі ўласныя камп’ютары?

🖥⌨️Звяртаем вашу ўвагу на камп’ютар “Байт” (1992 году вытворчасці), які захоўваецца ў фондах нашага музея. Вытворчасць такіх ПЭВМ была наладжана яшчэ ў 1989 годзе на Брэсцкім электрамеханічным заводзе. Узорам паслужыў папулярны ў тыя гады англійскі камп’ютар ZX Spectrum.

▪️ У якасці носьбіта інфармацыі на камп’ютары выкарыстоўваліся магнітафонныя касеты. З аднаго боку, яны ўжываліся для загрузкі праграм, з другога – для запісу інфармацыі. Для забеспячэння працы да ПЭВМ падключаўся магнітафон і тэлевізар.

▪️ Калі “Байт” паступіў у продаж у 1989 годзе, яго кошт складаў каля 1000 савецкіх рублёў. Дазволіць набыць яго маглі далёка не ўсе. Тым не менш, камп’ютары "Байт" прадаваліся не толькі ў крамах буйных гарадоў, але і ў невялікіх раённых цэнтрах.

▪️ У пачатку 1990-х гадоў магутнасці такіх камп’ютараў хапала не толькі для працы з праграмамі, але і для падтрымкі відэагульняў з графічнымі інтэрфейсамі.
#АртэФакт

Кнігі з аўтографам Якуба Коласа

📚Сёння адзначаецца Сусветны дзень кнігадарэння. У фондах Гродзенскага дзяржаўнага гісторыка-археалагічнага музея ёсць шмат кніг з дарункавымі подпісамі. Сярод іх дзве кнігі з аўтографам Якуба Коласа.

📖 Пасля вайны ў гродзенскім музеі быў створаны літаратурны аддзел і планавалася стварэнне экспазіцыі. Музей звяртаўся да беларускіх пісьменнікаў з просьбай прадаставіць матэрыялы для будучай экспазіцыі. Накіраваны быў ліст і класіку беларускай літаратуры. Якуб Колас адгукнуўся на просьбу і перадаў у Гродна два новыя выданні сваіх твораў: «Паэмы» і «Вершы». На кожнай з кніг ён пакінуў подпіс: «Гродзенскаму музею Якуб Колас 16 IV 1947 г.».
👍1
#АртэФакт

🚚 Грузавік-самазвал з пультам кіравання – мара ўсіх хлопчыкаў у часы былога Савецкага Саюза.

🛣 Адна з фабрык, якая выпускала цацкі для дзяцей у СССР, мела назву "Norma". Фабрыка займалася вытворчасцю цацак з 1932 г. Існуе фабрыка і па сённяшні дзень у Таліне (Эстонская Рэспубліка), але вырабляе тавары народнага ўжытку, а таксама рамні бяспекі і абсталяванне для аўтамабіляў.

📌 Гэта цікава: Першыя дзіцячыя машынкі ў звыклым для нас выглядзе з'явіліся ўслед за сапраўднымі аўтамабілямі. Фабрыкі па вытворчасці цацачнага транспарту размяшчаліся, у асноўным, у Германіі і Англіі, адкуль цацкі распаўсюджваліся па ўсім свеце.
У СССР першыя мадэлі цацачнага транспарту выраблялі з дрэва. Гэта былі не толькі аўтамабілі, але і паравозы, і трамваі.
#АртэФакт

💼 Сакваяж (1970-я гг.)
Сакваяж належаў жыхару г. Гродна, які працаваў на тонкасуконным камбінаце, і быў набыты для паездак у камандзіроўкі.

🛤🚂 Калі ў сярэдзіне XIX стагоддзя пачынаюць актыўна будавацца чыгуначныя шляхі, то значна пашыраецца і колькасць людзей, якія мелі магчымасць адправіцца ў падарожжа. Расце попыт на недарагія, але зручныя дарожныя сумкі. Менавіта ў той час і з'яўляюцца першыя сакваяжы.

🧵🗝 Матэрыялам для іх вырабу служылі дываны́! З часам матэрыял змяніўся, сакваяжы сталі шыць з натуральнай скуры. Гэта паспрыяла павелічэнню кошту дарожных сумак і зніжэнню іх даступнасці. Цікавы знешні выгляд, зручнасць і кампактнасць сакваяжаў зрабілі іх запатрабаванымі ў людзей розных прафесій: бізнесменаў, адвакатаў, лекараў. Для абароны ад крадзяжу каштоўных рэчаў на сакваяжы пачалі ставіць уразныя замкі, ключы ад якіх уладальнікі насілі на шыі.

🧳 У XX стагоддзі асартымент сакваяжаў змяніўся: больш разнастайнымі сталі іх формы, пашырыўся выбар матэрыялаў і фурнітуры.
👍3
#АртэФакт

🕓 З XVIII ст. гадзіннікі сталі сапраўдным упрыгожваннем касцюма. Іх насілі на спецыяльным ланцужку – шатлене, які прымацоўваўся да пояса адзення. У XIX ст. кішэнныя гадзіннікі атрымалі найбольшае распаўсюджванне.

Перад вамі кішэнны гадзіннік швейцарскай вытворчасці фірмы "Galonne". Гадзіннік належаў падпольшчыку Анішчыку Міхаілу Трафімавічу. У гады Вялікай Айчыннай вайны Міхаіл Трафімавіч займаў пасаду сакратара Слонімскага падпольнага райкама партыі, кіраваў міжраённым цэнтрам, шмат зрабіў для развіцця партызанскага руху на тэрыторыі Слонімскага раёна
👍1
#АртэФакт

🔥 Лямпа газавая настольная, з круглым гарэннем (кнот мае форму кальца) выраблена кампаніяй Ditmar у кан. ХІХ – пач. ХХ ст. Прыбор складаецца з чатырох зборных элементаў: металічнага рэзервуара для паліва, шкляной колбы, плафона з белага шкла і металічнага мацавання плафона да рэзервуара. На вентылі для рэгуліроўкі кнота змешчана ўстаўка з сіняга шкла з фірменнай гравіроўкай.

💡 Лямпавая мануфактура, заснаваная К.Р.Дзітмарам у Вене ў 1853 г., цягам ХIX ст. стала найбуйнейшай сярод аўстрыйскіх вытворцаў газавых асвятляльных прыбораў. Кампанія пастаянна ўдасканальвала сваю прадукцыю і распрацавала венскую плоскую гарэлку, якая атрымала шырокае распаўсюджванне. У асартыменце мануфактуры К.Р.Дзітмара былі якасныя і дарагія лямпы, якія адказвалі самым высокім патрабаванням. Да канца ХIX ст. у кампаніі Ditmar з’явілася мноства філіялаў у шматлікіх краінах, а пастаўкі прадукцыі Ditmar ажыццяўляліся па ўсім свеце.
1
#АртэФакт

Перад вамі настольны гадзіннік маркі “Агат”. Ён складаецца з гадзінніка і ручкі, якія мацуюцца да падстаўкі. У 1960-я гг. такі гадзіннік можна было набыць за 20 руб.

🕰 У СССР прадукцыя Златавускага гадзіннікавага завода пад адзінай фірменнай маркай "Агат" карысталася вялікім попытам. Акрамя настольных механічных гадзіннікаў на заводзе быў наладжаны выпуск наручных і кішэнных гадзіннікаў, таксама секундамераў і высокадакладных прыбораў.
#АртэФакт

🧷 Бутэлька трохкутная, зеленавата-блакітнага адцення, прызначалася бутэлька для воцату. Бутэлька зроблена на Шклозаводзе імя 9 студзеня.
У 1892 г. маскоўскі купец Мікалай Самуйлаў пабудаваў на беразе ракі Цна шклозавод.

📌 З’явіліся трохкутныя бутэлькі ў XIX стагоддзі, калі была засвоена прамысловая вытворчасць воцатнай кіслаты, і ў шырокі продаж паступіла 70-100% воцатная эсэнцыя. Яна была танней за натуральны воцат, але ў неразведзеным выглядзе магла быць прычынай апёкаў і атручванняў, якія былі даволі частымі з-за дрэннага асвятлення памяшканняў ці недастатковай граматнасці людзей. Але навобмацак у цемры трохгранную бутэльку зблытаць з іншымі было немагчыма.

👉 Дзяленні на сценках дапамагалі правільна адмяраць прапорцыю пры развядзенні вадой, а патаўшчэнне на горлачку прадухіляла ад пырскаў.
Воцат у трохгранных бутэльках у СССР выраблялі да 1970-х гг., паступова ад такой формы бутэлькі адмовіліся.
#АртэФакт

Ці карысталіся вы калі-небудзь грэлкамі? 🤔

🔥 Здаўна ў еўрапейскіх краінах для абагравання ложка людзі выкарыстоўвалі грэлкі. Гэта былі свайго роду жароўні з металу ці керамікі, авальнай або круглай формы, якія напаўнялі вуголлем ці попелам. Рабілі іх з доўгай ручкай, каб зручна было рухаць грэлкай пад коўдрай для раўнамернага прагрэву ложка. Падобнымі грэлкамі карыстаюцца і сёння ў Італіі, Балканскіх і іншых краінах.

📌 Дадзеная грэлка выраблена ў 2-й палове XX ст. у Італіі. Па форме нагадвае патэльню з адкідным вечкам і вытачаным драўляным дзяржаннем. Вечка прымацавана да корпусу пры дапамозе невялікай завесы, арнаментавана па акружнасці насечкамі, упрыгожана фігурнай лапкай. У вочы кідаецца герб у выглядзе крылатых грыфонаў, якія трымаюць увенчаны каронай шчыт.
🔥1
#АртэФакт

🎉 У Гродне пышна прайшоў ХІV Рэспубліканскі фестываль нацыянальных культур, таму прадмет з нашай рубрыкі будзе звязаны менавіта з гэтай грандыёзнай падзеяй.

🧣Белы шалік належаў удзельніку фестывалю ХІ Рэспубліканскага фестывалю нацыянальных культур. Пра гэта сведчыць эмблема ў выглядзе рознакаляровай шматпялёсткавай кветкі, якая размешчана на адным з яго канцоў.

💐Рэспубліканскі фестываль нацыянальных культур адбываецца раз у два гады ў Гродне. Удзел прымаюць прадстаўнікі грамадскіх нацыянальна-культурных аб'яднанняў Беларусі, майстры народнай творчасці, артысты. Асаблівасцю фестывалю з'яўляецца стварэнне нацыянальных падворкаў.
Першы фестываль адбыўся ў 1996 годзе. У ім прынялі ўдзел 11 нацыянальных аб'яднанняў.

🌼 У 2016 годзе з 4 па 5 чэрвеня адбыўся ХІ Рэспубліканскі фестываль нацыянальных культур, падчас якога прайшло адкрыццё скульптуры шахматнай фігуры ладдзі на беразе Нёмана, непадалёк ад Старога і Новага замкаў.
👍1
#АртэФакт

🤔 Амаль усе існуючыя прадметы могуць стаць аб'ектам калекцыяніравання. Калекцыяніраванне запалкавых карабкоў называецца філуменіяй.

🔥 Набор запалак “Les allumettes. Le cinema de L'U.R.S.S. Спички” выраблены масавым тыражом да Міжнароднай выставы ў Бруселі 1958 года. На этыкетках запалкавых карабкоў адлюстраваны кадры з савецкіх кінафільмаў. Набор складаецца з 17 карабкоў з рознымі этыкеткамі.
Аўтар малюнкаў – Краўцоў Ігар Барысавіч (нар. у 1931 г.), савецкі мастак, дызайнер, прамысловы графік, плакатыст.
Forwarded from Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей
#АртэФакт

🏰 23.10.2024 у Музеі “Замкавы комплекс «Мір»” была акрыта выстаўка “Арсенал: ваенная зброя ў гістарычным кантэксце”. На выстаўцы наведвальнікі могуць убачыць прадметы са збораў нашага музея, у тым ліку літаўру XVII ст.

🥁 Літаўра – гэта ўдарны музычны інструмент старажытнага паходжання. У Еўропе літаўры сталі вядомымі ўжо ў XV ст. З XVII ст. яны, першымі з ударных, уваходзяць у склад аркестраў. У ваеннай справе ўжываліся ў цяжкай кавалерыі, дзе выкарыстоўваліся для перадачы сігналаў баявога кіравання, у прыватнасці для кіравання строем кавалерыстаў.

🎵 Характэрнае гучанне літаўраў можна пачуць у розных музычных жанрах: класічнай музыцы, эстрадзе, джазе. Кожная літаўра можа выдаваць толькі адзін гук – той, на які яе настроілі. Настройку інструмента забяспечвае нацяжэнне скуры. Перастройваць літаўру доўга і складана. Таму ў аркестры звычайна бывае дзве ці тры літаўры розных памераў з рознай настройкай. Сучасныя кампазітары выкарыстоўваюць адначасова чатыры, часам нават пяць літаўраў.
#АртэФакт

Туфлі жаночыя
🩴У 1821 г. бізнесмен і рамеснік Сайрус Кларк разам са сваім братам вырашыў запусціць вытворчасць дываноў і тапак з аўчыны. У 1825 г. вытворчасць здабыла статус бізнесу, менавіта гэты год прынята лічыць годам заснавання "Clarks". Да 1842 г. "Clarks" былі даволі папулярныя ў Вялікабрытаніі і выраблялі больш за 1000 пар тапак у тыдзень. Каб павялічыць абарот, яны прыдумалі сістэму: даваць эскізы і матэрыялы сваім рабочым, каб тыя шылі іх дома. Так эканомілі на арэндзе памяшканняў. Пасля крызісу 1863 г. структура вытворчасці стала больш фабрычнай.
👠Да пачатку Другой сусветнай вайны "Clarks" выпускалі толькі мужчынскі абутак, але ў 1945 г. у іх з'явіліся лінейкі для жанчын і дзяцей. Так прадпрыемству ўдалося пашырыць кола сваіх пакупнікоў.
Зараз кампанія выпускае больш за 50 000 000 пар абутку кожны год, і гэта лічба расце. Брэнд і надалей належыць сям'і Кларк.
Гэтыя пары туфель набыла жыхарка горада Гродна падчас вучобы ў Маскве ў 1960-я гг. А Вы набылі б сабе такія зараз?
3
#АртэФакт

😍 Клош (фр. cloche - звон) - жаночы капялюш у форме званочка, модны ў 1920-х гадах. Яго стваральніцай была французская мадыстка і дызайнер адзення Каралін Рэбу.

🪡 Капялюш-клош звычайна вырабляўся з фетру і шчыльна аблягаў галаву. Іх насілі, нізка насунуўшы на лоб. У 1920-я гг. з дапамогай стужак на капелюшы жанчыны даводзілі да ўсеагульнага ведама нейкае пасланне. Напрыклад, стужка ў форме стралы азначала, што дзяўчына не замужам, але яе сэрца занятае; шчыльны вузел - дама замужам; яркі бант - незамужняя дзяўчына зацікаўлена ў адносінах з мужчынам.

📆 У 1928-1929 гг. быў папулярным і модным клош з палямі, паднятымі наверх. Гэтая тэндэнцыя захавалася да пачатку 1930-х гг. Капялюш-клош выйшаў з моды ў канцы 1930-х гг.
У 2008 годзе дзякуючы фільму «Падмена», у якім Анджэліна Джалі з’явілася ў капялюшы-клош, гэты аксесуар зноў стаў даволі папулярным.

📸 Капялюш, прадстаўлены на фотаздымку, належаў жыхарцы г. Гродна.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
1
#АртэФакт

🔨 Кавалі́ – ударна-шумавы інструмент. Аснову складаюць дзве гарызантальныя планачкі, якія рухаюцца ўправа-ўлева. Калі верхнюю планачку пасоўваць управа-ўлева адносна ніжняй, дзве чалавечыя фігуркі па чарзе б’юць малатком па кавадле.

🎶 Гэты інструмент забяспечвае музычны рытм, добра спалучаецца з іншымі ўдарнымі інструментамі.

🎵 Кавалі́ зрабіў майстар-музыка Мар’ян Антонавіч Скрамблевіч. У 2012 годзе яго творчасць уключана ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь. У 2020 годзе майстар удастоены Спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь дзеячам культуры і мастацтва «за значны асабісты ўклад у адраджэнне традыцый вытворчасці музычных інструментаў».

⭐️ У 1990-2000-я гг. М.А.Скрамблевіч падараваў у музейны фонд дудкі, дуду, флейты, жалейкі, рогі, трубу, акарыны, клякотку, варган, свісткі-пішчыкі, гуды, чаротку, свісцёлку і інш.
2
#АртэФакт

🎖 Дзень Перамогі – адно з самых галоўных і значных святаў у гісторыі нашай краіны. Гэта сімвал мужнасці і гераізму савецкага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны, гэта дзень памяці, глыбокай павагі і ўдзячнасці ўсім, хто набліжаў Перамогу.

💫 Напярэдадні гэтага знамянальнага дня дэманструем вам цікавы музейны экспанат – булаву, якая належала генералу арміі А.І. Антонаву.

Антонаў Аляксей Інакенцьевіч (15.09.1896, Гродна – 18.06.1962, Масква) – ваенны дзеяч, генерал арміі (1943), кавалер ордэна "Перамога" (узнагароджаны 04.06.1945 г. за планаванне баявых аперацый і каардынацыю дзеянняў франтоў на працягу ўсёй вайны). У Вялікую Айчынную вайну са жніўня 1941 г. – начальнік штаба Паўднёвага, Паўночна-Каўказскага і Закаўказскага франтоў, Чарнаморскай групы войскаў. З 1942 – 1-ы намеснік начальніка Генштаба і начальнік Аператыўнага ўпраўлення, удзельнік распрацоўкі плана Беларускай аперацыі 1944 г. З лютага 1945 г. – начальнік Генштаба, удзельнік Крымскай і Берлінскай канферэнцый. У 1946-48 гг. і з 1954 г. – 1-ы намеснік начальніка Генштаба, з 1955 г. адначасова начальнік Штаба Аб'яднаных узброенных сіл дзяржаў-удзельніц Варшаўскага дагавора.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
3
#АртэФакт

Срэбра з’яўляецца адным з высакародных, даўгавечных і надзвычайна прыгожых металаў. Асаблівая каштоўнасць срэбра тлумачыцца тым, што яно рэдка сустракаецца ў прыродзе ў чыстым выглядзе.

⚫️ Вяршыняй папулярнасці срэбра было XVIII стагоддзе – час панавання стылю ракако. Срэбра найбольш адпавядала характару гэтай эпохі, любові да пышнасці, стылю прыдворнага жыцця. Распаўсюджанымі былі разнастайныя вырабы са срэбра: табакеркі, партсігары, шкатулкі, посуд і інш.

⚫️ Вашай увазе прадстаўлены срэбраныя сальніцы. З аднаго боку на іх, на грані падножкі, змешчаны герб роду Дэнхоф. З адваротнага боку, на ніжнім ранце, змешчана ювелірнае кляймо «DAHM» майстра Якуба Дзітрыха Дама, проба металу – «12», кляймо Гродзенскай прабірнай палаты.

Дэнхоф – нямецкі дваранскі род, які паходзіць з графства Марк у Вестфаліі, упершыню згадваецца ў 1282 годзе.

Якуб Дзітрых Дам (Jakob Dietrich Dahm, Dann, Dam) – майстар віленскага цэха злотнікаў. У 1791-1808 гг. працаваў у г.Гродна. У 1790 г. атрымаў званне майстра віленскага злотніцкага цэха.
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
#АртэФакт

🎼 Варган – музычны інструмент, распаўсюджаны ў Азіі і Акіяніі. Упершыню ён быў знойдзены ў Манголіі, гэта знаходка датуецца III–I ст. да н. э. У еўрапейскай прафесійнай музыцы варган пачалі выкарыстоўваць у канцы XVIII ст.

🔈 Асаблівасць гучання варгана заключаецца ў яго ўнікальнай здольнасці створаць бесперапынны, гіпнатызуючы гук. Дзякуючы асаблівасцям канструкцыі і тэхніцы выканання, музыкант здольны кіраваць тэмбрам і дынамікай гуку, ствараючы як мяккія медытатыўныя мелодыі, так і больш выразныя імправізацыі.

❗️ Гэты інструмент зрабіў гарадзенскі майстар-музыка Мар'ян Антонавіч Скрамблевіч. Акрамя каробачкі ў 1990–2000-х гг. майстар вырабіў і перадаў музею дудкі, дуду, флейты, жалейкі, рогі, трубу, акарыны, клякотку, варган, свісткі-пішчыкі, кавалі, гуды, чаротку, свісцёлку.
Цікава, што ад назвы інструмента ўтварыўся і дзеяслоў «варганіць», які першапачаткова абазначаў гульню на варгане, а затым перайшоў у жывую гаворку з рознымі сэнсавымі адценнямі (шумець, рабіць што-небудзь сяк-так і г. д.).
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM