[مو فقط بالُم تیر خورده...]

روایتی از قیام خونین گوهرشاد یا به تعبیر قدیمی‌ها #جنگ_مسجد (۲۱ تیر ۱۳۱۴ هجری شمسی) در اعتراض به سیاست‌های رضاخانی و مقدمات کشف حجاب



⭕️ #روشنفکران آن دوره با تمام دک و پزشان و بعد از همه ادعاهایشان علیه استبداد و سلطنت، حالا شده بودند مشاوران و معاونان #رضاخان! #استبداد رضاخانی دیگر برایشان بد نبود، شاید چون به نفع #استعمار هم بود. مشیرالدوله و مصدق السلطنه مرتب با رضاخان جلسات مشاوره داشتند. اسکندرمیرزا و تقی‌زاده و داور و فروغی هم که شده بودند وزرای دولتش.

⭕️ شهربانی خراسان مأمور بود به هر قیمتی شده مردم را به گذاشتن #کلاه_شاپو مجبور کند. خبر به #آیت_الله_قمی که رسید، تصمیم گرفت خودش به تهران برود و با شاه صحبت کند. اما تا پایش رسید به تهران، در محل اقامتش در شاه عبدالعظیم تحت نظر قرار گرفت. بعد دستگیری آیت الله قمی، توی مشهد ولوله شد. شوشتری، خفیه‌نویس شاه، به علما پیشنهاد داد نامه‌ای به شاه بنویسند و درخواست آزادی آیت الله را مطرح کنند. نامه نوشته شد و 150 نفر از علما و تجار و کسبه و افراد بانفوذ مشهد زیرش را امضا کردند. به محض رسیدن تلگراف به تهران، تمام 150 نفر دستگیر شدند. هیجان در شهر باز هم بیشتر شد.

⭕️ مردم #بهلول را در #مسجد_گوهرشاد روی منبر امام زمان (عج) نشاندند. رئیس اطلاعات شهربانی خودش را به منبر رساند و به بهلول گفت حق ندارد منبر برود. مردم ریختند سرش و کتکش زدند و از مسجد بیرونش کردند. جمعیت فریاد می‌زد: #مرگ_بر_شاه... زنده باد اسلام... مرده باد کفر... بر دشمن علما لعنت...
بهلول روی منبر سر به زانو فرو برده برد و فکر می‌کرد. بالأخره مسجد ساکت شد. بهلول روی منبر ایستاد: «برادرها چرا نظم را به هم زدید؟ ما این را نمی خواستیم... لکن کاری که نمی‌بایست بشود، شد... اکنون ما هرقدر پیش مأمورین دولت، عجز و کوچکی نشان دهیم، دولت ظالم و جانی دست از سر ما برنمی دارد... لهذا وظیفه‌ی ما این است که کمرها را محکم ببندیم و دست از جان شسته، برای جهاد دینی حاضر شویم و بکوشیم حضرت آیت الله العظمی آقای قمی را از زندان تهران نجات دهیم. یا همه کشته شویم، یا دولت موجود را براندازیم... . اکنون اهالی #مشهد بروند مایحتاج یک هفته را آماده کنند... فردا صبح هرکس با ما یار است، با هر سلاحی که دارد، در مسجد حاضر شود».

⭕️ شرایط بهلول برای پایان تحصن این بود که در مشهد هرکس هر کلاه و لباسی خواست بپوشد و هرکس خواست عمامه بگذارد. آیت‌الله قمی به مشهد برگردانده شود، محبوسان آزاد شوند و کسانی که در اطراف حرم، مردم بی‌‌گناه را کشته بودند، مجازات شوند. از آن سو رضاخان دستور داده بود «مطبوعی»، فرمانده‌‌ی لشکر شرق کشور، کار را یکسره کند. مطبوعی دربه در دنبال کسی می‌‌گشت که مأموریت ختم غائله را انجام دهد. کسی جرأت اهانت به #حرم را نداشت. سرهنگ شیخ‌‌لی -که سنی بود- صریحاً گفته بود «نه»... اما سرانجام پیاده نظام به سرکردگی «سرگرد قادری» وارد میدان شد. عقربه های ساعت به دقایق آخر روز شنبه بیست و یک تیر 1314، نزدیک می‌‌شد. باید ساعت حرم دوازده ضربه می نواخت تا ...

⭕️ مردم در مسجد فریاد «یا الله» و «یا علی، یا علی» سر می‌‌دادند. مأموران عده‌‌ای از علمای سرشناس را بیرون بردند که بعداً به خون‌‌خواهی آنان قیامی برپا نشود. و در این میان، متحصنین که خیلی‌شان از #خاوری‌‌ها هم بودند، محکم برعقیده‌‌شان ایستاده بودند. بالأخره، ساعت دوازده ضربه‌‌اش را نواخت...
درِ مسجد شکسته شد. نظامی‌‌ها از همه طرف ریختند. هنوز صدای ساعت در فضا طنین‌‌انداز بود که صدای رگبار مسلسل‌‌ها از بالای بام‌‌ها و گلدسته‌‌ها بلند شد. جمعیت را درو کردند. همه‌‌ی راه‌‌های فرار بسته شده بود. صدای مسلسل‌‌ها که قطع شد، سکوت وحشتناکی فضای شهر را پر کرده بود. همه را به گورهای دسته‌جمعی سپردند. حتی آن‌‌ها که با ناله‌‌هاشان فریاد زندگی سرمی‌‌دادند. یکی مظلومانه زیر خاک فریاد می‌‌زد: «به حضرت رضا ولُم کنِن، مو فقط بالُم تیر خورده»...

⭕️ دسته دیگری از علما بعد کشتار دستگیر شدند. رضا خان با یک تیر دو نشان زده بود و عملاً #حوزه_علمیه_مشهد را هم تعطیل کرده بود. اسدی، تولیت آستانه، مقصر کشتار جلوه داده شد و چند ماه بعد اعدام شد. بعد از مرگ رضاخان، فرزندان اسدی از فرصت استفاده کردند و پرونده پدرشان را دوباره باز کردند. دادگاه، نوایی را به جرم پرونده سازی برای اسدی و زجر و شکنجه چند تن از علما و معتمدین مشهد به 5 سال زندان محکوم کرد. نوایی در زندان مرد. چند نفر دیگر هم به خاطر فاجعه گوهرشاد محکوم و زندانی شدند؛ ولی هیچ کس برای رضاخان و نظریه‌پردازان #تجدد و ترقی‌اش پرونده‌ای تشکیل نداد... .



#سید_محمدجواد_میری
برش‌هایی از کتاب #ضربه_دوازدهم | روایتی کوتاه از #قیام_گوهرشاد | انتشارات به‌نشر و سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری مشهد، چاپ اول، ۱۳۸۷
@smjmiry
@jomhouri

💢 معضل اساسی جامعه تفریط است تا افراط

✅ در جامعه ما، در پرداختن به #افراط، بیش از حد افراط شده است. چون یک گروه که به افراط اعتراض دارند کسانی هستند که تفریطی هستند، و به آنهایی که در دامنه #اعتدال ایستاده‌اند می‌گویند: «شما چرا اینقدر افراطی هستید؟»
به نظرم معضل اساسی در جامعه بیشتر #تفریط است نه افراط.

✅ به عبارت دیگر من هم مخالف افراط هستم، اما تا الان بیشتر ضربه‌ای که خورده‌ایم نتیجه تفریط‌ها بوده است. بنابراین کسانی که منتقد افراط هستند باید مصادیقش را مشخص کنند و بگویند مصداقش چیست؟ چون خیلی از اینها حرکاتی مثل تسخیر لانه جاسوسی و خیلی حرکتهای انقلابی دیگر را نیز افراط می دانند. نباید این شباهت بین اعتدالیون و تفریطیونی که از افراط انتقاد می‌کنند، موجب شود که تفریطی‌ها بی گناه تلقی شوند و معایب‌شان پوشانده شود.

✅ اگر بخواهیم از نگاه تاریخی و تجربی هم نگاه کنیم، در دهه هفتاد اگر 5 درصد افراط بوده، 95 درصد تفریط بوده است. برای مثال تفریطی که #حوزه_علمیه داشت، بسیاری از جمعیت‌های حزب‌اللهی در #امر_به_معروف و #نهی_از_منکر داشتند، در اعتنای اساسی به سرخط‌هایی که رهبری طرح می‌کرد، داشتند و... بسیار بیشتر از افراط‌هایشان ضربه زد.

✅ به طور مثال مقام معظم رهبری در مردادماه سال 70 در یکی از سخنرانی هایشان فرمودند : اگر مسائل امنیتی نبود، با ماشین پیکان بیرون می‌آمدم. یعنی آقا در مقایسه با ماشین‌های آخرین سیستم آن زمان صریحاً معیار می‌دهند، اما در اعتنای به سخنان رهبری در نوع سلوک مسئولان جمهوری اسلامی، ما خیلی تفریط کرده‌ایم، تشکل‌های حزب‌اللهی و حوزه‌های علمیه بسیار تفریط کرده‌اند، پی موضوع را نگرفته و آن را به گفتمان عمومی در رسانه‌ها و تریبون‌ها تبدیل نکردند.

🔹 #وحید_جلیلی گفتگو با #حلقه_وصل به مناسبت #روز_دانشجو
@jalili_ir

⛔️خط سوم و تخریب چهره انقلابیها

#میثم_ظهوریان

🔻🔻در جلسه ای که چند هفته پیش با موضوع جریان شناسی گروه های خط سوم و عملکرد آن ها از ابتدای انقلاب تا کنون داشتم اشاره به این نکته کردم که محوری ترین و مرکزی ترین ویژگی این جریانات فقدان یک ایده فکری #گفتمان و #هویت_مستقل است و تاکید کردم این جریان ها معمولا از طریق #سلب و #ایجاد_غیریت به دنبال هویت بخشی به خود هستند. این وجه سلبی نیز معمولا با ایجاد غیریت و تضاد با طیف هایی از #جریان_مکتبی و سوار شدن و حمله به اشتباهاتی که افرادی در این جریان انجام می دهند، بروز پیدا می کند.

🔻🔻از باب آفتاب آمد دلیل آفتاب به نظرم نوع انعکاس جلسه برگزار شده در حسینیه #قرآن_و_عترت توسط روزنامه #خراسان به عنوان یک نمونه مناسب جهت تحلیل نوع رفتار و #کنش_سیاسی و رسانه ای این جریانات قابل بررسی است.

🔻🔻از منظر این گروه از بین جلسات مختلف فکری و سیاسی و اقتصادی که بخش های مختلف از جریانات انقلابی برگزار می کند تنها موارد و گزیده هایی قابل انعکاس هستند که به پروژه آن ها در #تصویرسازی از جریان های حزب اللهی و انقلابی به عنوان عناصری افراطی و غیر منطقی کمک کند. از همین جهت نیز هست که پس از سکوت چند ماهه این جریان و بایکوت کامل انتقادات به فتف و معاهدات مرتبط و جلسات گوناگونی که در این زمینه برگزار شده است، ناگهان این رسانه با #چرخشی_گشتالتی و با تیتری جنجالی یک صفحه کامل را به پوشش گزینشی بخش هایی از سخنرانی یکی از چند نفر سخنران این جلسه در نقد این توافق اختصاص می دهد که احساس می کند به پروژه تصویرسازیش کمک می کند و می تواند به ایجاد تقابل بین جریاناتی در داخل #حوزه_علمیه و بدنه مذهبی با این حسینیه کمک کند تا از این طریق در عمل نقش مکمل پروژه ای که نزدیک به یک ماه پیش رسانه های جریان غربگرا در ماجرای انتقادات پیامکی اجرا کردند، ایفا کند.

🔻🔻البته این نوع از پروژه های #تصویرسازی_منفی یا به تعبیر علم رسانه #دمونیزیشن (Demonization) پیشینه ای طولانی در تاریخ فعالیت رسانه ها دارد. در سطح جهانی تصویر سازی شیطانی از کشورهای مستقل (مانند ایران و بعضی کشورهای آمریکای لاتین) توسط رسانه های جریان غالب جهانی با گزینش و انتخاب و برجسته سازی برخی از حوادث ناگواری که در این کشورها رخ داده است، نمونه ای از این سیاست است و در تاریخ سیاسی پس از انقلاب نیز سیاست رسانه های وابسته به جریان #بنی_صدر در ابتدای انقلاب بر ضد شهید بهشتی (با کلید واژه رهبر چماقداران) به بهانه درگیری های برخی طرفداران این شهید بزرگوار در تجمعات منافقین و بنی صدریون و همچنین حمله به افرادی مانند شهید آیت و شهید دیالمه به بهانه برخی تعابیر تند این شهدای بزرگوار علیه بنی صدر (از جمله نواری که بنی صدر از شهید آیت منتشر کرد و حاوی انتقادات تند ایشان علیه بنی صدر بود) از جمله نمونه های این سیاست تصویر سازی بوده است.

🔻🔻نمونه دیگر سیاست #تصویر_سازی شیطانی نیز در دوره ابتدایی دولت اصلاحات توسط رسانه های وابسته به دولت وقت علیه برخی چهره های انقلابی منتقد سیاست های دولت مانند فرمانده وقت سپاه، آیت الله مصباح، امام جمعه ارومیه و ... پیش گرفته شد که در آن مقطع نیز همراهی برخی جریانات خط سومی کمکی زیادی به پیشبرد این پروژه در #بدنه_مذهبی جامعه داشت .

🔻🔻از باب این که درس گیری از تاریخ می تواند همواره به عنوان یک #آیینه_عبرت پیش روی ما باشد، به دوستان عزیز در این رسانه محترم نیز توصیه می کنم برای تحلیل بهتر غایت پروژه ای که آغاز کرده اند به جای اتکا صرف به ارزیابی امکانات رسانه ای در اختیار دارند، نگاهی هم به سرنوشت امروز اسلاف خود در روزنامه های مذکور (چه در ابتدای انقلاب و چه در دوره اصلاحات) بیندازند تا شاید با محاسبه برخی معادلات غیر مادی که فراتر از چنین محاسباتی وجود دارد، تغییر رویه داده و مسیر مناسب تری پیش گیرند.

https://t.iss.one/jomedia/251

🔖📌 @zohurian