نبوّت و حاکمیت سیاسی: از قرافی تا عبدالرّازق
✍️عدنان فلّاحی
راشد غنوشی برغم همدلی با شورش علی عبدالرازق علیه اندیشه‌ی سیاسی خلافت، عبدالرازق را متهم می‌کند که صفت امر سیاسی را از کنش پیامبر اسلام(ص) سلب کرده و ایشان را به شکل واعظی صرف تصویر کرده است. در این سخن غنوشی البته ابهامی هست که مخاطب را به تدقیق و بررسی بیشتر فرا می‌خواند: سلب صفت سیاسی از کنش پیامبر به چه معناست؟ اگر مراد غنوشی این است که علی عبدالرازق مدّعی شده که حاکمیت سیاسی پیامبر اسلام(ص) جزء ذات نبوت و رسالت ایشان نبوده است، باید گفت که این ادّعا مختص عبدالرازق نبوده و قرن‌ها پیش از وی برخی از برجسته‌ترین فقهای اهل سنّت نیز به این موضوع اشاره کرده‌اند. مثلا القَرافی (684هـ) اصولی و فقیه نامدار مالکی می‌نویسد: «تصرّف پیامبر صلّی الله علیه وسلّم در رهبری سیاسی، صفتی زائد بر نبوّت و رسالت و فتوا دادن و قضاوت است چراکه پیشوایی سیاسی منصبی است که سیاست عامّه و تنظیم پیمانهای مربوط به مصالح و... به آن تفویض شده است... امّا رسالت شامل چیزی جز تبلیغ از سوی خدای تعالی نیست و رسالت مستلزم این نیست که سیاست عامّه به آن تفویض شده باشد چراکه چه بسا پیامبران الهی که با رسالات الهی مبعوث شده‌اند و چیزی جز تبلیغ برای اقامه‌ی حجّت بر خلائق از آنان خواسته نشده است و آنان مأمور به ورود در مصالح عامه نبوده‌اند.»[1]
به زبان ساده‌تر قرافی می‌گوید که پیامبرانی مثل عیسی(ع) که موفّق به احراز منصب حاکمیت سیاسی نشدند چیزی از وصف پیامبری و رسالتشان کم نشد و این ویژگی آنها ناقص نماند؛ و بنابراین فرضاً اگر پیامبر اسلام(ص) هم موفّق به تشکیل حاکمیت سیاسی نمی‌شد چیزی از رسالت و پیامبرانگی وی کم نمی‌شد و این دو موضوع پیوند ذاتی و لاینفکی با هم ندارند.
حق این است که قرافی مالکی صاحب نظریات قابل تأمّلی در حوزه‌ی روش‌شناسی تعامل با نصوص حقوقی است که شاید برغم تفوّق بر امثال شاطبی، هیچگاه به درجه‌ی شهرت شاطبی نرسید. وائل بن حلاق در همین زمینه می‌گوید: «اندیشه‌ی بدیع قَرافی مالکی [متوفای۶۸۴] هیچ توجهی را به خود جلب نکرد. نظریه‌ی طوفی حنبلی هم سرنوشتی مشابه پیدا کرد... قرافی گونه‌شناسی دیگری از روایات نبوی پیش می‌نهد؛ گونه‌شناسی‌ای که پیامدهای گسترده را به دنبال دارد. از نظر قرافی پیامبر در چهار مقام عمل می‌کرد: مقام پیامبر، مقام مفتی، مقام قاضی و مقام رئیس حکومت. پس از وفات ایشان، مفتیان مقام افتاء، قضات مقام قضاوت، و خلفا مقام ریاست حکومت ایشان را به عهده گرفتند. حال، اثر شرعی هر روایت، به شیوه‌ی شکل‌گیری آن به عنوان یک فتوا، یک حکم قضایی یا یک اقدام سیاسی بستگی دارد»[2].
ــــــــــــــــــــــــــ
ارجاعات:
[1]. القرافی، الإحكام في تمييز الفتاوى عن الأحكام وتصرفات القاضي والإمام، صص105،106، دار البشائر الإسلامية للطباعة والنشر والتوزيع، بيروت.
[2]. وائل بن حلّاق، تاریخ تئوری‌های حقوقی اسلامی، صص۲۲۱-۲۲۳، ترجمه د. محمد راسخ، نشر نی
#اندیشه #گزیده #راشد_غنوشی #قرافی #طوفی_حنبلی #شاطبی #وائل_حلاق #علی_عبدالرازق #نبوت #خلافت
@ISLAHWEB
✍️عدنان فلّاحی
راشد غنوشی برغم همدلی با شورش علی عبدالرازق علیه اندیشه‌ی سیاسی خلافت، عبدالرازق را متهم می‌کند که صفت امر سیاسی را از کنش پیامبر اسلام(ص) سلب کرده و ایشان را به شکل واعظی صرف تصویر کرده است. در این سخن غنوشی البته ابهامی هست که مخاطب را به تدقیق و بررسی بیشتر فرا می‌خواند: سلب صفت سیاسی از کنش پیامبر به چه معناست؟ اگر مراد غنوشی این است که علی عبدالرازق مدّعی شده که حاکمیت سیاسی پیامبر اسلام(ص) جزء ذات نبوت و رسالت ایشان نبوده است، باید گفت که این ادّعا مختص عبدالرازق نبوده و قرن‌ها پیش از وی برخی از برجسته‌ترین فقهای اهل سنّت نیز به این موضوع اشاره کرده‌اند. مثلا القَرافی (684هـ) اصولی و فقیه نامدار مالکی می‌نویسد: «تصرّف پیامبر صلّی الله علیه وسلّم در رهبری سیاسی، صفتی زائد بر نبوّت و رسالت و فتوا دادن و قضاوت است چراکه پیشوایی سیاسی منصبی است که سیاست عامّه و تنظیم پیمانهای مربوط به مصالح و... به آن تفویض شده است... امّا رسالت شامل چیزی جز تبلیغ از سوی خدای تعالی نیست و رسالت مستلزم این نیست که سیاست عامّه به آن تفویض شده باشد چراکه چه بسا پیامبران الهی که با رسالات الهی مبعوث شده‌اند و چیزی جز تبلیغ برای اقامه‌ی حجّت بر خلائق از آنان خواسته نشده است و آنان مأمور به ورود در مصالح عامه نبوده‌اند.»[1]
به زبان ساده‌تر قرافی می‌گوید که پیامبرانی مثل عیسی(ع) که موفّق به احراز منصب حاکمیت سیاسی نشدند چیزی از وصف پیامبری و رسالتشان کم نشد و این ویژگی آنها ناقص نماند؛ و بنابراین فرضاً اگر پیامبر اسلام(ص) هم موفّق به تشکیل حاکمیت سیاسی نمی‌شد چیزی از رسالت و پیامبرانگی وی کم نمی‌شد و این دو موضوع پیوند ذاتی و لاینفکی با هم ندارند.
حق این است که قرافی مالکی صاحب نظریات قابل تأمّلی در حوزه‌ی روش‌شناسی تعامل با نصوص حقوقی است که شاید برغم تفوّق بر امثال شاطبی، هیچگاه به درجه‌ی شهرت شاطبی نرسید. وائل بن حلاق در همین زمینه می‌گوید: «اندیشه‌ی بدیع قَرافی مالکی [متوفای۶۸۴] هیچ توجهی را به خود جلب نکرد. نظریه‌ی طوفی حنبلی هم سرنوشتی مشابه پیدا کرد... قرافی گونه‌شناسی دیگری از روایات نبوی پیش می‌نهد؛ گونه‌شناسی‌ای که پیامدهای گسترده را به دنبال دارد. از نظر قرافی پیامبر در چهار مقام عمل می‌کرد: مقام پیامبر، مقام مفتی، مقام قاضی و مقام رئیس حکومت. پس از وفات ایشان، مفتیان مقام افتاء، قضات مقام قضاوت، و خلفا مقام ریاست حکومت ایشان را به عهده گرفتند. حال، اثر شرعی هر روایت، به شیوه‌ی شکل‌گیری آن به عنوان یک فتوا، یک حکم قضایی یا یک اقدام سیاسی بستگی دارد»[2].
ــــــــــــــــــــــــــ
ارجاعات:
[1]. القرافی، الإحكام في تمييز الفتاوى عن الأحكام وتصرفات القاضي والإمام، صص105،106، دار البشائر الإسلامية للطباعة والنشر والتوزيع، بيروت.
[2]. وائل بن حلّاق، تاریخ تئوری‌های حقوقی اسلامی، صص۲۲۱-۲۲۳، ترجمه د. محمد راسخ، نشر نی
#اندیشه #گزیده #راشد_غنوشی #قرافی #طوفی_حنبلی #شاطبی #وائل_حلاق #علی_عبدالرازق #نبوت #خلافت
@ISLAHWEB
💢نظام سنجش و ارزیابی در زندگی
✍جهانگیر بابایی
انسان گل سرسبد و محصول تکنولوژی آفرینش آفریدگار مقتدری است که با مهارت و کاردانی و ظرافت خاصی طراحی شده و کوچکترین نقصی در آفرینشش وجود ندارد در کارگاهی به نام رحم مادر و بستر امنی بە نام خانواده و زیر نظر دو امانتدار با وفا به نام پدر و مادر پرورده می‌شود.
🔗 ادامه‌ی متن
#فرهنگی #نبوت #پیامبری #برابری #دگرپذیری
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
✍جهانگیر بابایی
انسان گل سرسبد و محصول تکنولوژی آفرینش آفریدگار مقتدری است که با مهارت و کاردانی و ظرافت خاصی طراحی شده و کوچکترین نقصی در آفرینشش وجود ندارد در کارگاهی به نام رحم مادر و بستر امنی بە نام خانواده و زیر نظر دو امانتدار با وفا به نام پدر و مادر پرورده می‌شود.
🔗 ادامه‌ی متن
#فرهنگی #نبوت #پیامبری #برابری #دگرپذیری
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
💢حضرت محمّد (ص) پیامبر رحمت یا پیامبر قدرت
✍️محمدعلی سوره ـ كارشناسی ارشد علوم سیاسی
فرا رسیدن ماه ربیع‌الاول را به میمنت و مبارکی تولد فخر عالم حضرت محمد(ص) به همه‌ی انسانهای حق‌پذیر، حق‌گو و حق‌جو تبریک می‌گویم و از خداوند می‌خواهم انسان‌ها را در راه شناخت و معرفت این عالم ربانی یاری دهد.
در این که پیامبر به شواهد تاریخی و نص صریح قرآن رحمةللعالمین است شکی نیست. هر چند با توجه به نگاه مغرضانه و جانبدارانه‌ی عده‌ای از مورخان، برخی از زوایای زندگی معنادار ایشان مورد بیمهری واقع شده و یا آگاهانه مغفول مانده است.
🔗ادامه‌ی مطلب
#سیره #سیره‌ی_نبوی #قدرت #سیاست #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
✍️محمدعلی سوره ـ كارشناسی ارشد علوم سیاسی
فرا رسیدن ماه ربیع‌الاول را به میمنت و مبارکی تولد فخر عالم حضرت محمد(ص) به همه‌ی انسانهای حق‌پذیر، حق‌گو و حق‌جو تبریک می‌گویم و از خداوند می‌خواهم انسان‌ها را در راه شناخت و معرفت این عالم ربانی یاری دهد.
در این که پیامبر به شواهد تاریخی و نص صریح قرآن رحمةللعالمین است شکی نیست. هر چند با توجه به نگاه مغرضانه و جانبدارانه‌ی عده‌ای از مورخان، برخی از زوایای زندگی معنادار ایشان مورد بیمهری واقع شده و یا آگاهانه مغفول مانده است.
🔗ادامه‌ی مطلب
#سیره #سیره‌ی_نبوی #قدرت #سیاست #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
💢سیره و سنت عملی رسول خدا توشه‌ی راه دعوتگران
✍️د. رمضان فوزی بدینی - ترجمه: حمید محمودپور
دعوتگر پیوسته به منبعی نیاز دارد که از آن برای توشه‌ی روحی و فکری و عملی کمک بگیرد؛ زیرا حال و وضعیت دعوتگر مانند چراغ روغنی است که فتیله‌ی آن برای ادامه‌ی پرتوافکنی از روغن استفاده می‌کند، بدون آنکه روغن موجود آتش بگیرد و هر وقت روغن کم یا تمام شود، فتیله خواهد سوخت.
🔗ادامه‌ی مطلب
#سیره #سیره‌ی_نبوی #نبوت #گزیده
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
✍️د. رمضان فوزی بدینی - ترجمه: حمید محمودپور
دعوتگر پیوسته به منبعی نیاز دارد که از آن برای توشه‌ی روحی و فکری و عملی کمک بگیرد؛ زیرا حال و وضعیت دعوتگر مانند چراغ روغنی است که فتیله‌ی آن برای ادامه‌ی پرتوافکنی از روغن استفاده می‌کند، بدون آنکه روغن موجود آتش بگیرد و هر وقت روغن کم یا تمام شود، فتیله خواهد سوخت.
🔗ادامه‌ی مطلب
#سیره #سیره‌ی_نبوی #نبوت #گزیده
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
شیخ سعدالدين صديقى:
«امت اسلامی در این مرحلە از حیات خویش، بیشتر از همیشه به همبستگی و همگرایی نیاز دارد و باید در چشم‌انداز و نگاه آتی‌نگر خود رسیدن به اتحادیه‌ی کشورهای اسلامی را دنبال کرده و به کمتر از آن راضی نشود.
در این مرحله لازم است مسلمانان، با ترکیز بر نگاه انسانی و اسلامی و تأکید بر همدلی و انسجام داخلی، خود را از تنگ‌نظری‌های فرقه‌ای نجات دادە و همچنین با گشایش و ارتباط مؤثر و مفید با جامعه‌ی انسانی آیندەای مترقی و تمدنی نوین را ایجاد کنند.»
#سیره #سیره‌ی_نبوی #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
«امت اسلامی در این مرحلە از حیات خویش، بیشتر از همیشه به همبستگی و همگرایی نیاز دارد و باید در چشم‌انداز و نگاه آتی‌نگر خود رسیدن به اتحادیه‌ی کشورهای اسلامی را دنبال کرده و به کمتر از آن راضی نشود.
در این مرحله لازم است مسلمانان، با ترکیز بر نگاه انسانی و اسلامی و تأکید بر همدلی و انسجام داخلی، خود را از تنگ‌نظری‌های فرقه‌ای نجات دادە و همچنین با گشایش و ارتباط مؤثر و مفید با جامعه‌ی انسانی آیندەای مترقی و تمدنی نوین را ایجاد کنند.»
#سیره #سیره‌ی_نبوی #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
💢با عینک پیامبر دنیا را ببین!
✍️دکتر ژیلا مرادپور
با عینک پیامبر دنیا را که بنگری آدمهایش زیباترند و دوست داشتنی‌تر...
دردمندتر و معذورتر و نیازمندتر از آنچه نشان می‌دهند...
آدمها را از خود جدا نمی‌بینی درد آنها دردت می‌شود رشدشان رشدت و عاقبت خیریشان برایت آرزو....
رمز موفقیت پیامبر در دعوتش همدلی بالایش بود.
در این دنیای پر آشوب اگر توانستی با بودنت حال انسانهای اطرافت خوب بشه بهترین انسانی چون بهترین تخصص و مهارت خوب کردن حال آدمهاست...
🔗ادامه‌ی مطلب
#سیره #سیره‌ی_نبوی #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
✍️دکتر ژیلا مرادپور
با عینک پیامبر دنیا را که بنگری آدمهایش زیباترند و دوست داشتنی‌تر...
دردمندتر و معذورتر و نیازمندتر از آنچه نشان می‌دهند...
آدمها را از خود جدا نمی‌بینی درد آنها دردت می‌شود رشدشان رشدت و عاقبت خیریشان برایت آرزو....
رمز موفقیت پیامبر در دعوتش همدلی بالایش بود.
در این دنیای پر آشوب اگر توانستی با بودنت حال انسانهای اطرافت خوب بشه بهترین انسانی چون بهترین تخصص و مهارت خوب کردن حال آدمهاست...
🔗ادامه‌ی مطلب
#سیره #سیره‌ی_نبوی #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
💢محمد(ص) پیامبر نور
نویسنده: محمد غزالی مصری
ترجمه: اصلاحوب
نمی‌فهم یک فرد تاریک‌دل یا امت تاریک چگونه خود را به او نسبت می‌دهد؟
برخی از عقل‌ها مخزن خرافات و خاستگاه اباطیل است؛ اگر کتاب محمد حق است و بیانگر حقایق، پس این عقل‌ها چه نسبتی با اسلام دارند؟
إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ؛ دل‌هایی وجود دارند که از حد و مرز شهوت فراتر نمی‌روند.
اگر هواپرستی چنان که خداوند خبر داده است، آسمان و زمین را فاسد می‌کند، پس امور مردم چگونه با هوا و هوس فاسد نمی‌شود؟
کسانی که از نور علم و فضیلت و حق و عدالت و ایمان بی‌بهره‌اند، در هیچ چیزی با محمد نسبت ندارند و ادعای آن در این خصوص راه به جایی نمی‌برد.
🔗ادامه‌ی مطلب
#سیره #سیره‌ی_نبوی #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
نویسنده: محمد غزالی مصری
ترجمه: اصلاحوب
نمی‌فهم یک فرد تاریک‌دل یا امت تاریک چگونه خود را به او نسبت می‌دهد؟
برخی از عقل‌ها مخزن خرافات و خاستگاه اباطیل است؛ اگر کتاب محمد حق است و بیانگر حقایق، پس این عقل‌ها چه نسبتی با اسلام دارند؟
إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ؛ دل‌هایی وجود دارند که از حد و مرز شهوت فراتر نمی‌روند.
اگر هواپرستی چنان که خداوند خبر داده است، آسمان و زمین را فاسد می‌کند، پس امور مردم چگونه با هوا و هوس فاسد نمی‌شود؟
کسانی که از نور علم و فضیلت و حق و عدالت و ایمان بی‌بهره‌اند، در هیچ چیزی با محمد نسبت ندارند و ادعای آن در این خصوص راه به جایی نمی‌برد.
🔗ادامه‌ی مطلب
#سیره #سیره‌ی_نبوی #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
💢در مدرسه‌ی سیره‌ی پیامبر صلّی‌الله علیه وسلّم
نویسنده: عثمان نورسی
ترجمه: شیوا نازی
وقتی می‌خواهم این جهان پر از سختی و مضیقە را برای مدتی ترک کنم، تا دل و روحم را شاد و آسوده گردانم و بروم بە جهان پاکان و اوج گیرم بە دنیای عملگرایی، زیبایی و راستی، برای خدا زیستن، غم مردم، نجات یافتن، بە پایان رسیدن بردگی، رنج دادن و مُزد ندادن و زندە بەگور… مات و مبهوت بە کتابخانەام نگاە می‌کنم و دست بە طرف زندگینامه پیامبر بزرگوار می‌برم، هیچ لذت و خوشی به اندیشەکردن و همراە شدن با لحظاتی که سرورمان به سربرده نمی‌رسد
🔗ادامه‌ی مطلب
#سیره #سیره‌ی_نبوی #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
نویسنده: عثمان نورسی
ترجمه: شیوا نازی
وقتی می‌خواهم این جهان پر از سختی و مضیقە را برای مدتی ترک کنم، تا دل و روحم را شاد و آسوده گردانم و بروم بە جهان پاکان و اوج گیرم بە دنیای عملگرایی، زیبایی و راستی، برای خدا زیستن، غم مردم، نجات یافتن، بە پایان رسیدن بردگی، رنج دادن و مُزد ندادن و زندە بەگور… مات و مبهوت بە کتابخانەام نگاە می‌کنم و دست بە طرف زندگینامه پیامبر بزرگوار می‌برم، هیچ لذت و خوشی به اندیشەکردن و همراە شدن با لحظاتی که سرورمان به سربرده نمی‌رسد
🔗ادامه‌ی مطلب
#سیره #سیره‌ی_نبوی #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
💢پیغمبران چه کسانی بودند و چه کردند؟
✍️مهندس مهدی بازرگان
پیغمبران افراد مشخص و شناخته شده‌ای می‌باشند که به لحاظ تاریخ واقعیت داشته‌اند و واضعین ادیان توحیدی هستند. آنها هم افرادی از بشر و دارای خصال و احوالی بوده‌اند.
پیش از آنکه وارد بحث در حقیقت و حقانیت یا باطل بودن دعوت آنها بشویم، خوب است خودشان را بشناسیم. همان طور که گروندگان اولیه ادیان و معاصرین انبیا پس از آشنایی و تماس با آنها ایمان آورده یا دشمن شده‌اند.
🔗ادامه‌ی مطلب
#اندیشه #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
✍️مهندس مهدی بازرگان
پیغمبران افراد مشخص و شناخته شده‌ای می‌باشند که به لحاظ تاریخ واقعیت داشته‌اند و واضعین ادیان توحیدی هستند. آنها هم افرادی از بشر و دارای خصال و احوالی بوده‌اند.
پیش از آنکه وارد بحث در حقیقت و حقانیت یا باطل بودن دعوت آنها بشویم، خوب است خودشان را بشناسیم. همان طور که گروندگان اولیه ادیان و معاصرین انبیا پس از آشنایی و تماس با آنها ایمان آورده یا دشمن شده‌اند.
🔗ادامه‌ی مطلب
#اندیشه #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
💢پیغمبران چه گفتند؟ گفته‌ها یا خواسته‌ها و تعلیمات پیغمبران چه بود؟
✍️مهندس مهدی بازرگان
در مقاله قبلی «پیغمبران چه کسانی بودند و چه کردند؟»، اجمالا دیدیم، پیغمبران چگونه کسانی بودند و چه اعمال و آثاری داشتند. حال می‌خواهیم روی گفته‌ها یا خواسته‌ها و تعلیمات آنها صحبت کنیم.
البته وقتی کتب مذاهب توحیدی مانند تورات، اوستا، انجیل یا قرآن را باز می‌کنیم، در نظر اول کوچکترین شباهتی میان نوشته‌ها و گفته‌های آنها به لحاظ سبک و مطلب و احکام و تشریفات دیده نمی‌شود و با هم (اگر نگوییم تعارض) اختلافات زیاد دارند؛ همان طور که معابد و نمازها و شرایعشان با هم فرق دارد.
🔗ادامه‌ی مطلب
#اندیشه #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb
✍️مهندس مهدی بازرگان
در مقاله قبلی «پیغمبران چه کسانی بودند و چه کردند؟»، اجمالا دیدیم، پیغمبران چگونه کسانی بودند و چه اعمال و آثاری داشتند. حال می‌خواهیم روی گفته‌ها یا خواسته‌ها و تعلیمات آنها صحبت کنیم.
البته وقتی کتب مذاهب توحیدی مانند تورات، اوستا، انجیل یا قرآن را باز می‌کنیم، در نظر اول کوچکترین شباهتی میان نوشته‌ها و گفته‌های آنها به لحاظ سبک و مطلب و احکام و تشریفات دیده نمی‌شود و با هم (اگر نگوییم تعارض) اختلافات زیاد دارند؛ همان طور که معابد و نمازها و شرایعشان با هم فرق دارد.
🔗ادامه‌ی مطلب
#اندیشه #نبوت
🌐 www.islahweb.org
🆔 @islahweb