Іван Навуменка - беларускі пісьменнік, які не здрадзіў сваім поглядам нават у такія ліхія часы як другая палова 80-х - першая палова 90-х. Ніжэй прадстаўлены ўрыўкі з яго дзённіка:

10 снежня 1991 года:

"Садружнасць славян я вітаю, у гэтым адзіны ратунак, асабліва нам, беларусам, якіх без Расіі можа скубці нават Літва, не кажучы пра Польшчу. Дзіву даёмся, што «дэмакраты» нашы — пазьнякі i ткачовы — нават супраць такой садружнасці выступаюць. Такую зашоранасць немагчыма зразумець..."

21 снежня 1991 года:

Хіба БНФ, БСДГ партыі? Кучкі інтэлігентаў-самалюбцаў, палітыканаў. A вялікая партыя (600 тысяч у Беларусі) растала, як лёгкі дым, як тонкая пара. Дрэнь мы, а не камуністы! Да сябе траціш павагу. Але не трачу яе да Леніна — змагар! Нічога не баяўся. Наламаў дроў? Не ён. Акружэнне — спачатку Троцкі, які расстрэльваў славян, пасля Сталін i Берыя, якія знішчалі ўсіх, хто ім здаваўся ворагам, нават сваіх, грузін, нікога не шкадавалі. Гнеў мой i нянавісць скіраваны супраць Гарбачова. Гляджу па тэлевізары, чытаю інтэрв'ю — хачу зразумець — i злараднічаю: «Пайграў, сукін сын? Пакрасаваўся? На каго спадзяваўся? На Буша? На Коля? Зад яны табе паказалі, ідыёт. Ім патрэбны новыя халуі».

22 снежня 1991 года:

"Учора ў Алма-Аце ўжо адзінаццаць незалежных (ад каго? ад чаго?) дзяржаў падпісалі Белавежскае пагадненне. Садружнасць я вітаю. Але калі зацяты хахол Краўчук з пенай заяўляе, што грамадзянства Садружнасці не можа быць, толькі грамадзянства Украіны,— сумна. Былі мы грамадзянамі СССР — вялікай сусветнай дзяржавы, a сталі..."

24 снежня 1991 года:

"Апублікавана Пастанова ВС аб зацвярджэнні эталона дзяржаўнага герба. I герб... Серп i молат з калоссямі — гэта дрэнна. Коннік з мячом i шчытом—ох як добра, як разумна, як гуманна! Які палёт фантазіі! Нацыяналізм — найстрашнейшая ідэалагічная зашоранасць, горш камуністычнай".

29 снежня 1991 года:

"Спуск сцяга СССР глыбока параніў душу. Божа мой! Такую дзяржаву развалілі! Тысячу гадоў сабіралі. Чытаю «Фаворита». Як немка Кацярына сабірала землі імперыі! Усе сабіралі. Хто ж разваліў? Не адзін Гарбачоў. Кінуты былі ўсе сіла антыкамуністычныя. Дурня Гарбачова выкарысталі. ...Сцяг папрасілі камуністы — на захаванне. Дажыць бы, калі ён запалошчацца над Крамлём, над Домам урада — чырвоны, з сярпом i молатам — сімваламі міру i дабрабыту".

9 мая 1992 года:

"Іван Навуменка сказаў мне: «Вы не адчуваеце, што мы ператвараемся ў захудалую правінцыю?» У сэнсе культуры ўжо ператварыліся. Без перакладаў i выданняў на рускай мове мы, пісьменнікі, будзем даходзіць хіба да Пухавіч, да Гародні не дойдзем, там хутка запануюць палякі... Упэўнены, што толькі Саюз славян можа нас уратаваць. Без саюзу з Расіяй, Украінай — мы, беларусы, фікцыя, захудалая правінцыя, як сказаў Навуменка".

11 ліпеня 1993 года:

"8-га цэлы дзень сядзеў на Першым з'ездзе беларусаў свету. У прынцыпе, я вітаў ідэю такога з'езда. I напачатку ўсё ішло прыстойна, паважна, нават выступленне Быкава, які адкрыў з'езд, не выклікала ўнутранага пратэсту. Нармальныя, сугучныя часу даклады. Вытрыманыя выступленні прадстаўнікоў дыяспары — без злоснага аплёўвання савецкай гісторыі. Пад вечар выступіў Пазьняк. Пазьняк аплёўваў усё, не толькі мінулае, але i сучаснае — парламент, урад, «рэанімацыю», як ён сказаў, КПСС. I яму... наладзілі авацыю. Зала паднялася. Між іншым, перада мной сядзела група беларусак з Польшчы, яны не падняліся i не пляскалі. Вылі ад захаплення эмігранты з ЗША, Канады, Аўстраліі. (А з ЗША найбольшая група — 108 чалавек.) I тады я зразумеў — сутнасць з'езда. Шабаш былых паліцэйскіх. І рэванш ix. Самі яны, у выступленнях, захоўвалі «аб'ектыўнасць». Выказвалі толькі радасць «ад адраджэння». A калі пырснуў слінай дэпутат, эмоцый сваіх не стрымалі, не маглі стрымаць; гэта ж такая радасць: пабітыя ў вайне, ганебна ўцёкшыя з зямлі сваёй, яны дачакаліся сваёй перамогі, рэваншу".

Корчмы ў ВКЛ - 16 ст. 🍻

Карчомныя паслугі. У корчмах прадаваліся на разліў спачатку традыцыйныя пітны або “сычаны” мед і, пераважна, ячменнае піва87, а пазней – хлебная гарэлка. Яе мацунак, мяркуючы па заходнееўрапейскіх узорах, вымяраўся 47–50 градусамі. Віно піло не ўсё насельніцтва ВКЛ, а толькі багатыя. Таму ў шынках і корчмах яго не было. Там жа наладжваўся продаж хлеба, мяса, рыбы і рознай гародніны. Пры неабходнасці, пры карчме маглі адрамантаваць воз, накарміць і падкаваць коней. У 1540 г. у Гародні існавала карчма Сідара, дзе акрамя алкаголю да паслуг прапаноўваліся жанчыны лёгкіх паводзінаў. Частай наведвальніцай гэтай карчмы была Багдана Алехнава, якая абвінавачвалася ў зводніцтве ва ўласным доме.
Спажыўцы. Статут 1529 г. засведчыў факт найбольшай распаўсюджаннасці ў ВКЛ піўных корчмаў і шынкоў, у тым ліку патаемных, куды сцякаліся “нізы” грамадства і квітнела злачыннасць. У дакументах Гарадзенскага земскага суда 1540–1541 гг. зафіксаваны скаргі пацярпелых у ходзе боек, якія лічыліся тыповай з’явай для ўсіх корчмаў, дзе наведвальнікі былі на добрым падпітку. Жыгімонт І глядзеў на гэта “скрозь пальцы”. Заўзятарамі гарадзенскіх корчмаў выступалі мяшчане, рамеснікі, прадстаўнікі вялікакняжацкай адміністрацыі (яго падданыя, баяры). Наведванне габрэямі хрысціянскіх корчмаў таксама не было зусім заказана.
У пазагарадскіх корчмах Гарадзенскага павета можна было сустрэць гаспадарскіх татар, баяр, прадстаўнікоў валасной адміністрацыі, рамеснікаў, пушкароў, прыгонных сялян і розных гаспадарскіх падданых. Шляхцічы не былі выключэннем. У адным з артыкулаў Статута ВКЛ 1529 г., а потым і 1566 г. адзначалася, што яны ездзілі па пірах або корчмах, а іх любімым заняткам была
гульня ў косці.

Крыніца: Захар Шыбека "Піцейны гандаль Вялікага Княства Літоўскага і ўдзел у ім габрэяў (канец XІV ст. – 1572 г.)"

#ПобытБеларусаў

Народныя традыцыі на Дзяды

🪔На Дзяды, як і на Каляды, гатуюць куццю – звычайна пярловую ці ячменную. Часта дадаюць туды мёд ці ягады. Каб дзядам было салодка.

🪔Таксама важнай стравай на Дзяды ў нашых продкаў былі тоўстыя бліны. У Кармянскім раёне ёсць традыцыя – першы блін не ядуць, а калі яго гатуюць, то чытаюць над ім малітву. А на раніцу аддаюць катам ці сабакам. Ёсць прымаўка "Першы блін – сабаку".

🪔Традыцыйныя беларускія калдуны, альбо цэпіліны, таксама былі памінальнай стравай (напрыклад, на Віцебшчыне), і мелі назву “Клёцкі з душамі” (пад душой мелася на ўвазе начынка).

🪔 На Палессі, у ваколіцах Мотыля, Дзяды адзначалі ў пятніцу і суботу. У гэтыя дні  было забаронена працаваць – ткаць, рабіць сякерай і гэтак далей. У пятніцу хадзілі на могілкі, ладзілі вялікую памінальную вячэру, а ў суботу ішлі ў царкву.

🪔На Гродзеншчыне, з яе трывалымі каталіцкімі традыцыямі,  1 і 2 лістапада разам з Дзядамі шырока адзначаецца Дзень Усіх Святых і Памерлых, калі людзі прыходзяць на могілкі і запальваюць знічкі.

🪔Таксама этнографы заўважылі цікавую традыцыю ў Веткаўскім і Лепельскім раёнах. На Дзяды там абавязкова растаплівалі лазні – “каб дзяды памыліся, і праз пар прыйшлі”

🪔На ўсходзе Гомельшчыны, па словах мясцовых старажылаў, у хатах, якія месціліся каля могілак, увечары на Дзяды не зачынялі вокны або дзверы – “каб дзяды маглі зайсці”, бо гаспадары хаты запрашалі іх да вячэры.

🪔У некаторых регіёнах каля дзвярэй вешалі чыстыя рушнікі, “бо мёртвыя будуць ісці”.

🪔 Таксама ў многіх мясцінах Беларусі запальваецца свяча, якую ставілі перад акном, каб продкі бачылі куды ісці.

🪔У залежнасці ад рэгіёну, колькасьць страваў на святочным стале на Дзяды можа быць цотнай альбо няцотнай.

Крыніца матэрыялу

В 1738 году из-под пера жителя Витебщины Адама Варакомского вышла поэма на польском языке "История про благословенных мучеников". Сюжетом послужило пребывание Петра Великого в Полоцке и его расправа над представителями униатского духовенства, которые его оскорбили. Автор с большим сочувствием относится к "польским мученикам" и осуждает царя.

Но при этом Варакомский отдаёт должное личным качествам императора и его реформаторским способностям, сравнивая его, ни много ни мало, с библейским Давидом. При этом государство Петра Великого - Российскую империю - писатель называет не "Московщиной" и не "Расеяй" - "Русским государством".

Точно таким же этнонимом (Ruś litewska) называли в польской науке и публицистике XVIII века белорусские земли. А в административно-территориальном делении Речи Посполитой было Województwo ruskie с центром во Львове.

📚 Источник (на скане): Мальдзіс А.I. На скрыжаванні славянскіх традыцый: літаратура Беларусі пераходнага перыяду

Информация взята отсюда

#ЛюдзіБеларусі

📝4 лістапада 1887 года нарадзіўся Дзмітрый Фёдаравіч Жылуновіч (Цішка Гартны), беларускі пісьменнік, грамадзкі і дзяржаўны дзеяч.

Удзельнік рэвалюцыі 1905–1907 гадоў. У 1918 годзе — сакратар Беларускага нацыянальнага камісарыяту. Рэдактар першай беларускай бальшавіцкай газеты «Дзянніца».

З 1 студзеня і па 3 лютага 1919 года — старшыня Часовага рабоча-сялянскага савецкага ўраду Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі.

Аўтар раманаў «Сокі цаліны» і «Перагуды»; зборнікаў вершаў: «Песні працы і змагання», «Урачыстасць»; зборнікаў п’ес: «Хвалі жыцця», «Сацыялістка», «На стыку», «Дзве сілы»; зборнікаў апавяданняў: «Трэскі на хвалях» і «Прысады»; публіцыстычных нарысаў «Па чатырох краінах»; артыкулаў па літаратурнай крытыцы і пра падзеі сведкам якіх ён быў.

Быў знаёмы і падтрымліваў сяброўскія, творчыя сувязі й вёў перапіску з Юліасам Фучыкам, Здэнекам Неедлым, Іаганесам Бехерам, Францам Вайскопфам і іншымі

Падрабязна пра яго лёс і адданасць Радзіме чытайце тут