Grafik tahlili: Mutaxassisliklar bo‘yicha boshlang‘ich maoshlar

Quyidagi grafik turli yo‘nalishlarda o‘qigan bitiruvchilarning boshlang‘ich yillik maoshlari qanday taqsimlanganini ko‘rsatadi.

Grafikda nimalar ko‘rsatilgan?

Har bir soha uchun 5 ta percentil: 10%, 25%, 50% (median), 75%, 90%
Bu natijaning qanchalik noyob yoki keng tarqalganligini anglatadi:

10% – faqat 10 % odam yetolmaydi (quyi)
90% – faqat 10 % odam erishadi (yuqori)
Ranglar:
🔴 10% – eng quyi maosh
🟡 25% – quyi kvartil
🟢 50% – o‘rtacha maosh
🔵 75% – yuqori kvartil
💟 90% – eng yuqori maosh
⚫️ Qora nuqta – real median (odatdagi bitiruvchining daromadi)

Grafikni o‘qish:

Bar qancha o‘ngga siljigan bo‘lsa – maosh balandroq
Bar qancha uzun bo‘lsa – soha ichidagi daromad farqi katta

1. Aqliy daraja va maosh o‘rtasidagi bog‘liqlik
- IQ yuqori bo‘lgan sohalar (fizika, matematika, muhandislik, IT) – maoshi ham yuqori
- IQ pastroq bo‘lgan sohalar (san’at, xizmat, gumanitar) – boshlang‘ich maosh pastroq

Misollar:
- Computer Engineering – ≈ \$75,000
- Jurnalistika – ≈ \$40,000
- Chemical Engineering – 10% bitiruvchi ≈ \$50k, eng zo‘rlari ≈ \$190k

2. Tier (S-F) darajalari bilan bog‘liqlik
- S-Tier (masalan: fizika, matematika, kompyuter fanlari): yuqori aqliy salohiyat, yuqori daromad
- F-Tier (masalan: musiqa, nutq terapiyasi, jismoniy tarbiya): IQ va maosh pastroq

Misollar:
- Fizika – S Tier → yuqori IQ, yuqori maosh
- Tarix – C Tier → o‘rtacha
- Musiqa – F Tier → iste’dod bo‘lsa o‘sish mumkin, bo‘lmasa cheklangan

3. Soha tanlovi = Hayotdagi daromad sifati
- Muhandislik, IT, tibbiyot – o‘sish imkoniyati katta, talab yuqori
- San’at, jurnalistika, til – barqarorlik kamroq, daromad notekis

Misollar:
- Computer Science – boshlang‘ich daromad: \$65,000+
- O‘qituvchilik – boshlang‘ich daromad: \$35,000–40,000

4. Keng va tor daromad oraliqlari
- Ayrim sohalarda daromad farqi keng – bu sizning mehnat va mahoratingizga bog‘liq
- Boshqalarida tor – eng yaxshi mutaxassis ham cheklangan miqdorda oladi

Misollar:
- Engineering – yuqoriga chiqish imkoniyati katta (90%-tile: \$150–190k)
- Marketing – median \$50k, 90% ≈ \$110k

O‘quvchilar uchun 5 muhim savol:

1. Matematikani yaxshi ko‘rasizmi yoki odamlar bilan ishlashni?

2. Barqaror o‘rtacha maosh xohlaysizmi yoki risk qilib ko‘proq topish?

3. Menga ijodiy erkinlik kerakmi yoki aniq o‘sish yo‘li?

4. Qaysi percentil oraliq (🔴–💟) menga mos: barqarorlikmi yoki imkon kengligimi?

5. qiziqish + iste’dod + bozor talabi – qayerda kesishadi?

Yakuniy xulosa:
- Tanlagan mutaxassisliging hayot sifatingni belgilaydi.

- “Yoqadi” degan sabab yetarli emas – bozor, salohiyat va xizmatga foyda ham muhim.

- Agar aqling kuchli, tafakkuring matematik bo‘lsa STEM yo‘nalishlarini tanla.

- Agar insonlar bilan ishlashni yoqtirsang – barqaror xizmat sohalarini tanla, lekin daromad shiftini bil.

🎧 Sodiq Podkast | To‘liq suhbatni bugun tomosha qiling!

🎙 Podkast mehmoni: siyosatshunos Hamid Sodiq

🧭 Mavzu: Tarbiya, tafakkur va texnologiyalar chorrahasida — biz aslida qayerdamiz?

📌 Suhbat davomida:
• Tarbiya va siyosiy tafakkur o‘rtasidagi nozik bog‘liqlik
• “Testga emas, hayotga tayyorlaydigan” maktab qanday bo‘lishi kerak?
• O‘qituvchi va sun’iy intellekt — raqobatchimi yoki hamkor?

🧠 Har bir daqiqa — sizni o‘ylantiradi.
Bu suhbat — fikrga chorlaydi, tanlovga undaydi.

📺 Bugun soat 19:15 da — faqat Sodiq School YouTube kanalida tomosha qiling!

🎓 Birinchi Harvard talabasini yetishtirdik. Farzandingiz — keyingisi bo‘lishi mumkin.

Sodiq School — O‘zbekistonda ilk bor Harvard University talabasi yetishgan xususiy maktab.

🚀 Bu tasodif emas. Bu — aniq metodika, o‘lchanadigan natijalar va xalqaro darajadagi ta’lim yondashuvining samarasidir.

🔹 IELTS, SAT, A-Level — 9–10-sinfdan boshlab
🔹AQSh, Angliya, Yaponiya, Qatar — Ta’lim sayohati
🔹 Bitiruvchilarning 70% dan ortig‘i — xalqaro universitetlarda
🔹 25 million dollardan ortiq grantlar — bu shunchaki raqam emas, yuzlab orzularning ro‘yobidir

💡 Farzandingiz salohiyatini ochishi, xalqaro standartlardagi ta’lim sifatida bilimga ega bo‘lishi va orzularini global sahnada ro‘yobga chiqarishi — aynan Sodiq Schoolda boshlanadi.

🔔 Sodiq School — bu marketing mahsuloti emas.
Bu — isbotlangan natija, haqiqatga aylangan orzular.

📢 Navbatdagi o‘quv yiliga qabul boshlandi.
Joylar soni cheklangan.

Bogʻlanish uchun: ☎️ 788888080

Bizni tarmoqlarda kuzatib boring
Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

Faqat 46% bakalavr bitiruvchilari hozirda o‘z mutaxassisligi bo‘yicha ishlamoqda.

Demak, 54% odam mutlaqo boshqa sohada ishlayapti.


📌 Tahlil:
1. Mutaxassislik = Kasb degani emas

- Talabalar o‘qigan yo‘nalishi ko‘pincha ularning kelajakdagi ish joyiga to‘g‘ri kelmaydi.

- Masalan, tibbiyotda o‘qigan inson ta’lim sohasida ishlayotgan bo‘lishi mumkin.

2. Nima uchun bu holat yuz beradi?

- Mehnat bozorida ularning mutaxassisligi bo‘yicha ish topish qiyin.

- Ba’zilari o‘qigan sohasidan ko‘ngli qoladi.

- Ayrimlar boshqa yo‘nalishda ko‘proq pul topadi.

- Iqtisodiy bosim, vaqtinchalik ishlar, migratsiya va shaxsiy qarorlar bunga ta’sir qiladi.

3. Bu raqam nimani anglatadi?

- O‘quvchilar yo‘nalishni tanlashda faqat “yoqadi” degan mezon bilan emas, bozor talabi va real imkoniyatlarni hisobga olishlari kerak.

- Demak, faqat diplom emas, balki qobiliyat + moslashuvchanlik + strategik rejalashtirish muhim.

O‘quvchilar va ota-onalar uchun foydali savollar:

- Siz tanlagan soha bo‘yicha qaysi kasblar mavjud?

- Shu yo‘nalish bo‘yicha ishlayotganlar qancha?

- Agar bu sohada ish topilmasa, qanday boshqa yo‘nalishga o‘tish mumkin?

Xulosa:

Diplom — bu faqat boshlanish.

Mutaxassislikni tanlashda, faqat hozirgi istak emas, kelajakdagi ish bozori, daromad imkoniyatlari, va shaxsiy kuchli jihatlar hisobga olinishi kerak.

Aks holda, siz ham o‘qigan sohangizdan yiroqda ishlayotgan 54% ichida bo‘lishingiz mumkin.
Xuddi men kabi…)

1. 80 % talabalar kamida bir marta mutaxassisligini o‘zgartiradi
– Bu degani, aksariyat talabalar tanlagan yo‘nalishidan qoniqmaydi yoki boshqa sohaga qiziqib qoladi.
– Bu holat ko‘pincha noto‘g‘ri tanlov, yetarli maslahat olmaslik, yoki real tajriba yetishmasligidan kelib chiqadi.

2. 3 yil ichida 30 % bakalavrdagi talaba yo‘nalishini yana o‘zgartiradi
– Bu shuni ko‘rsatadiki, o‘qishning ilk yillaridayoq talaba nimani istashini tushunib yetmaydi.
– Dastlabki yillarda chuqur o‘ylab tanlanmagan yo‘nalishlar vaqt va pul yo‘qotilishiga olib kelishi mumkin.

Xulosalar:
• Talabalar uchun maslahat xizmatlari muhim.
Maktab va universitetlarda kasb tanlash, kuchli tomonlarni aniqlash, real soha vakillari bilan uchrashuvlar kerak.

• Keng ko‘lamli tanlov imkoniyati – foyda ham, xavf ham.
Tanlov imkoniyati ko‘p bo‘lishi yaxshi, lekin bu chalkashlik ham olib keladi. Shu bois, yo‘l ko‘rsatish zarur.

• Mutaxassislikni tanlashdagi “sinov” yondashuvi odatiy hol.
Ko‘pchilik avval bir sohani tanlab, keyinchalik o‘zini boshqa joyda topadi. Bu yomon emas, lekin qanchalik tez aniqlansa – shunchalik yaxshi.

• O‘qishdan oldin sohani amaliy ko‘rish kerak.
Stajirovka, yozgi kurslar, shadowing, real loyiha tajribasi – qaror qabul qilishda ancha yordam beradi.

Savollar:
• Men hozir tanlagan yo‘nalishda 3 yil o‘qib ishlashni xohlarmikanman?
• Shu soha bo‘yicha ishlayotgan odam bilan uchrashib suhbatlashganmanmi?
• Mening kuchli tomonlarim va qiziqishlarim bu soha bilan mos keladimi?

Ushbu statistika maktabda tanqidiy fikrlash va kasb tanlashga doir darslarning naqadar muhimligini ko‘rsatadi. Aks holda, yoshlar bir necha yil vaqtini yo‘qotib, keyinchalik qayta yo‘nalishga majbur bo‘ladi.

Statiskada ko'rinmagan boshqa faktlar
Chet el tajribasi: yo‘nalishni o‘zgartirish – normal holat

• Rivojlangan mamlakatlarda — ayniqsa AQSh, Kanada, Avstraliya va Yevropa universitetlarida — talabaning yo‘nalishni almashtirishi odatiy va institutsional qo‘llab-quvvatlanadi.

• Akademik tizim moslashgan:
– Kredit tizimi asosida ko‘p fanlar umumiy bo‘lgani uchun o‘tish oson.
– Qo‘shimcha semester bilan yo‘nalish to‘liq o‘zgartiriladi, bu holat “kechikish” emas, balki “aniqroq tanlov” sifatida qabul qilinadi.

• Talaba – markazdagi shaxs:
Universitetlar talabaning ehtiyojiga qarab dasturlarni moslashtiradi. Yordam xizmatlari, kasbiy yo‘naltirish markazlari faol.

• Jamiyat buni odatiy deb qabul qilgan:
– “19–20 yoshda hayoting butun yo‘lini aniqlab bo‘lishing kerak” degan bosim yo‘q.
– Qayta yo‘nalish tanlash kuchsizlik emas, aksincha o‘z ustida ishlash sifatida ko‘riladi.

Nega?

Aksariyat o‘quvchilar 17–19 yoshda kim bo‘lishini aniq bilmaydi. Tizim bu noaniqlikni tabiiy deb qabul qilsa, o‘quvchi ham xotirjam qaror qiladi, hayotiy xatolar kamayadi.

O‘zbekiston ta’lim tizimi ham yo‘nalish almashtirishga moslashuvchan bo‘lishi kerak. Buning uchun:
• Kredit tizimini kuchaytirish
• Karyera yo‘naltirish xizmatlarini rivojlantirish
• Yo‘nalishlararo o‘tishni qulaylashtirish zarur

Bu yoshlarimizga o‘z qobiliyati va bozordagi ehtiyojga mos keluvchi sohani topishga yordam beradi.

Endi talabalar tanlagan sohasini nega o’zgartirishi haqidagi tadqiqotlar natijasi bilan tanishamiz

1. Akademik qiyinchilik (Academic Difficulty)

Talabaning tanlagan sohasidagi darslar og‘ir bo‘lishi ularni boshqa yo‘nalishga o‘tishga majbur qiladi.

Masalan: Fizika yoki muhandislik kabi yo‘nalishlarda matematikaga talab yuqori bo‘lishi ko‘pchilikni chekinishga majbur qilishi mumkin.

Xulosa: Har bir talaba o‘z imkoniyat va qiziqishlariga mos darajadagi yo‘nalishni tanlashi kerak. Raqamlar va texnik tahlillar sizga to‘g‘ri kelmasa, ijtimoiy fanlarga e’tibor bering.

2. Kasbiy qiziqishning o‘zgarishi (Career Exploration)

Talaba universitetda yangi fanlar yoki kasblar bilan tanishib, avval o‘ylamagan yo‘nalishlarga qiziqib qoladi.

Bu yangi qiziqishlar uni mutaxassislikni o‘zgartirishga undaydi.

Misol: Boshida huquqshunoslikni tanlagan talaba psixologiya darsidan zavq olib, psixolog bo‘lishga qaror qilishi mumkin.

Xulosa: Universitet davri — bu o‘zini sinab ko‘rish, ko‘proq sohalarni bilish va keyin to‘g‘ri tanlov qilish vaqti.

3. Mutaxassislik haqida noto‘g‘ri tushunchalar (Misconceptions about Majors)

• Ba’zi talabalar biror sohani noto‘g‘ri tasavvur qiladi. Masalan, marketingni faqat ijodiy ish deb biladi, lekin unda ko‘p statistik tahlil bo‘ladi.

• Reallikni ko‘rgach, boshqa yo‘nalishga o‘tishadi.

Xulosa: Tanlashdan oldin chuqur o‘rganish, real mutaxassislar bilan suhbatlashish va soha haqida aniq tasavvurga ega bo‘lish juda muhim.

Umumiy xulosa:
Talaba tanlovida 3 omil juda muhim:
1. Shaxsiy imkoniyat (nima yaxshi chiqadi?)
2. Qiziqish (nimani sevaman?)
3. Haqiqiy tasavvur (bu soha aslida qanday?)

Shu omillar bo‘yicha sinchiklab fikr yuritilmasa, mutaxassislik almashtirish ehtimoli yuqori bo‘ladi.

📌 O‘zbekiston maktablarida tanqidiy fikrlash, kasb bilan tanishtirish, mentorlardan maslahat olish — bu ehtimolni kamaytirishga xizmat qiladi.

Hozirgi ortiqcha bo'sh vaqtni - siz kelajakdagi vaqtingizdan qarzga olyapsiz...

Bitiruvdan keyin faqat 20–30% yaqin do‘stlar bilan aloqa saqlanadi (Berkeley, 2019).

Sabablar:
- Hayot yo‘nalishlari, mas’uliyatlar, masofa o‘zgaradi.

- Oila, ish, bolalar, shaxsiy rivojlanish kabi omillar do‘stlikni ikkinchi darajaga suradi.

- Har ikki tomon harakat qilmasa, aloqa uziladi.

Tavsiyalar:
- Do‘stlikni saqlash mehnat talab qiladi – yozing, uchrashing, eslang.

- Sifatli do‘stlik kam bo‘ladi

- Yangi do‘stliklarni qurishga ochiq bo‘ling.

Savol:
Oxirgi 1 oyda yaqin do‘stlaringizdan qanchasidan xabar oldingiz?

Ustozingizdanchi?

Dialog:
-- Drabl ayt.
- Ulgurmadi.
-- Ayanchliroq bo'lsin!
- Tavba qilishga...

- Orzuingizdagi xususiy maktab qanday?
- O’quvchilari avtobusda, ustozlari shaxsiy avtomobilda keladigan…

Hozir, yonimda birga ishlaydigan, ishonadigan, maslahatlashadigan birorta sinfdoshim yo’q. Lekin institudagi do’stlarim juda ko’p. Bu albatta ongli qarordir. Sabablari quyidagidek:

Maktabdagi do‘stliklar: Ko‘pincha tashqi sabablar (sinf, mahalla) bilan bog‘liq.

Mustaqil tanlov emas. Ko’pi tasodiflarga bog’liq holat bo’ladi.
Shuning uchun vaqt o‘tib Do’stlik susayadi.

Universitetdagi do‘stliklar:
– Qiziqishlar o‘xshash

– Muammolar bir xil (masalan, imtihonlar, moliyaviy bosim);

– Yotoqxonada birga yashash;

– Birga ishlash, pul topish, xarajatlarni bo‘lishish;

– Safarlarga chiqish, hayotiy tajriba orttirish;

– Oldi-berdi, yordam, maslahatlar;

Bular do‘stlikni chuqurlashtiradi va uzoq muddatli qiladi.

Xulosa:
Universitet do‘stligi — hayotiy, ongli, va sinovdan o‘tgan munosabardir.

Maktab do‘stlari unutilmas bo‘lishi mumkin, lekin ular bilan aloqa ko‘pincha uziladi.

Tavsiya:
Universitetda birga yurgan, yordam bergan, muammolarni bo‘lishgan insonlarga e’tiborsiz bo’lmang

Bunday do‘stliklar hayot davomida kuchli ijtimoiy va kasbiy tarmoq bo‘lib qoladi.

🎓 Sodiq School | 2024–2025 YIL YAKUNI
📢 Natijalarni e’lon qilish — biz uchun katta faxr!

Yil davomida har bir o‘quvchimiz o‘z salohiyatini to‘liq namoyon etdi. Ushbu natijalar — yuksalish, mehnat va intilishning yorqin isbotidir!

🔹 IELTS natijalari
75 nafar o‘quvchi IELTS imtihonini topshirdi.
✨ Ulardan 44 nafari — 7.0 va undan yuqori ball oldi.
🎯 5 nafar o‘quvchimiz esa — IELTS 8.0 ball bilan yuksak natijaga erishdi!

🔹 SAT
28 nafar o‘quvchi 1200–1510 oralig‘ida ball to‘pladi.

🔹 Xalqaro olimpiadalar
📊 Jami — 396 ta medal!
FMO, NGEA, HIPPO, COPERNICUS va boshqa nufuzli musobaqalarda o‘quvchilarimiz bayrog‘imizni baland ko‘tardi.

🔹 World Scholars Cup
🌍 Xalqaro sahnada porladik:
🏆 2 ta kubok
🥇 148 ta oltin
🥈 253 ta kumush
📌 Jami — 401 ta medal!

🔹 Ta’lim sayohatlari
O‘quvchilarimiz Yaponiya, Qatar, Dubay va Malayziyada innovatsion markazlar, texnoparklar hamda universitetlar bilan tanishishdi.

📌 Bu yutuqlar — Sodiq School o‘qituvchilari, o‘quvchilari va ota-onalarining birligidagi kuchining yorqin ifodasidir.

🚀 Biz yuksalayapmiz. Endi esa navbat — yangi marralarga!

Bogʻlanish uchun: ☎️ 788888080

Bizni tarmoqlarda kuzatib boring
Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

Qiziq statistika

Tahlil:
Tadqiqotlarga ko‘ra, do‘stliklar o‘rtacha 7 yil davom etadi.

Bu raqam doimiy emas — do‘stlikni saqlab qolish hayotdagi quyidagi omillarga bog‘liq:

Turmush sharoitlari o‘zgarishi (oila, ish, bola)

Geografik masofa (boshqa shahar yoki davlatga ko‘chish)

Ichki aloqaning chuqurligi (sadoqat, hurmat, hissiy yaqinlik)

Xulosa:
Do‘stlik abadiy emas, agar unga vaqt va e’tibor berilmasa, asta-sekin yo‘qoladi.

Muhim do‘stliklar uchun vaqt ajrating: gaplashing, ko‘rishing, yordam bering.

Masofa yoki turmush bosqichlari to‘siq bo‘lmasligi uchun ongli harakat qiling.

Men esa ishonardim...
Doim ishonganman...