ALLOH BILAN TIJORAT

Ali Tantoviy rohimahulloh aytadi:

"Bu voqea o‘tgan asrning taxminan yetmishinchi yillarida Dimashqda sodir bo‘lgan. Katta savdogarlardan biri saraton bilan og‘rib qoladi. Bizning diyorlarda davolanishning iloji bo‘lmagani sababli odatdagidek davolanish uchun Amerikaga bormoqchi bo‘lishadi. Tahlil va analizlardan so‘ng davolanishning foydasi yo‘qligini, kasallik butun tanaga tarqalganligini aytishadi. Biror-bir umid uchquni qolmagan edi.

Amerikalik shifokor bemorga bir oylik umri qolganini, vataniga qaytib o‘sha yerda oilasi bag‘rida vafot etishini ochiq aytadi. Qolgan kunlarini g‘animat bilishini, istagan va yaxshi ko‘rgan mashg‘uloti bilan mashg‘ul bo‘lishini aytadi.

Savdogar uyiga qaytdi. Qolgan bir oyning ham uchdan ikkisi qolgan edi. U o‘limini kuta boshladi.

Yomg‘irli kunlarning birida qalbida tanglik his qilib uyni tashlab ko‘chaga chiqdi. Yo‘lakdan yurib borayotib toliqdi. Nafas rostlash uchun yo‘lakning chetida o‘tirdi.

Yo‘lakda bir yosh juvon bilan ko‘rinishidan boy-badavlatligi bilinib turgan go‘zal yigit gaplashib turar edi. Yigit og‘zidagi saqichni egilib olib chaynar edi. Yigit bemor savdogarga e’tibor ham bermadi. Aftidan u juvonni pul bilan domiga tushirib nafsini qondirmoqchi edi. Yigit bilan faqir juvon qilayotgan past ovozli suhbatdan savdogar shuni angladi. Juvon yigitga molga, nonga ehtiyoji borligini aytar edi. Uni farzandlari bilan ijarada turgan joyidan ijarachi haydab chiqargan ekan. Yigit juvonning gaplariga ishonmadi. Juvon eski uyning ijarasini to‘lay olmabdi.

Yigit juvon talab qilgan pulni bermadi. U juvonning ozg‘in tanasiga arzimagan pul evaziga ega chiqmoqchi edi. Juvon u pulga ko‘nmagach yigit uni tashlab ketdi.
Savdogar juvonga yaqinlashib so‘radi:
- Qizim, kechirasiz! Sizga nima bo‘ldi? Boshingizga tushgan hodisani so‘zlab bera olasizmi? Bu ishni qilishga sizni nima majbur qildi?
Juvon dedi:
- Ijarachi bizni farzandlarim bilan uydan haydab chiqardi. Farzandlarim ko‘chada qolgan. Erim qamoqda. Uning ahvolidan bexabarman. Bizga ko‘rsatishmaydi. Mening boshqa hech kimim yo‘q.
Juvon Allohning nomi bilan qasam ichib aytdiki, bu ishga birinchi marta majbur bo‘layotgan ekan. Hatto shuning ham uddasidan chiqa olmadim, dedi.
Savdogar dedi:
- Ey qizim! Agar men sizga butun umr nafaqa berib tursam, farzandlaringizga g‘amxo‘rlik qilishga yetarli mablag‘ berib tursam menga nima va’da bera olasiz?
Juvon dedi:
- Istagan narsangizni so‘rang.
Savdogar dedi:
- Men sizdan bitta narsa so‘rayman. Bir umr tanangizni haromga sotmaysiz. Men sizni va farzandlaringizni kafillikka olaman.
Juvon dedi:
- Men roziman.
Savdogar dedi:
- Bu ishni qaytib qilmasligingizga kafilingiz bormi?
Juvon dedi:
- Alloh taolo kafilim bo‘lsa shunga rozimisiz? Men butun umr bu ishni qilmaslikka, va’damni bajarishga Allohni guvoh qilaman. Mana bu qiyin holatda turganimda sizni yuborgan Allohga hamd aytaman.
Savdogar dedi:
- Kelishdik. Menga manzilingizni tushuntiring. O‘zingiz uyingizga, farzandlaringiz oldiga boring. Men keyinroq uyingizga boraman.

Savdogar darhol uyiga qaytdi. Xonasiga kirib bir varaqqa vasiyatini yozib uni seyfga qo‘ydi. Vasiyatda shunday yozilgan edi:
"Aziz farzandlarim! Sizlarga butun umr, mendan keyin varaq ostidagi manzilga har oy besh kishiga yetarli mablag‘ yuborib turishingizni vasiyat qilaman".

So‘ngra bir qancha pul va turli jihozlarni katta mashinaga ortib juvonning uyi tomon yo‘l oldi. Uy egasiga to‘lanmay qolgan ijara pullarini to‘ladi. Keyingi uch yillikni ham qo‘shib to‘ladi. Yana ayolning barcha qarzlarini ham to‘ladi.

O‘sha kuni savdogar juvonning uyidan qalbi farahga to‘lib qaytdi. U o‘limi oldidan qilgan xayrli ishidan shod edi. Shifokor aytgan vaqt ham keldi. Ammo savdogar o‘lmadi. Birinchi oylikni olib juvonning uyiga bordi. Oylikni berib darhol uyiga qaytdi.

Kunlar- oylar o‘tdi. Ammo u o‘lmadi. U oyma-oy mablag‘ni o‘zi juvonnikiga olib borib berib turdi. Yillar o‘tdi. Ammo u o‘lmadi. Vasiyat yigirma yildan ortiq vaqt seyfda qolib ketdi.

Savdogarimiz bir kuni tongda bomdodni o‘qidi. Xushu’ bilan Allohga sajda qildi.

Qalbida dunyoni sig‘dira oladigan ishonch, nur, iymon, xotirjamlik bor edi. U sajdada jonini Robbiga topshirdi.

Ta’ziya marosimi o‘tganidan so‘ng merosxo‘rlar seyfni ochishdi. Vasiyatni o‘qishdi. Katta o‘g‘il:
- Oylik mablag‘ni berishdan yetti kun kechikibmiz, dedi.
So‘ngra belgilangan pulni olib juvonning uyini topib kelib eshigini taqillatdi. Eshikni juvon ochdi. Yigit unga pulni uzatib dedi:
- Marhamat pulni oling. Bir hafta kechiktirganimiz uchun bizni ma’zur tutasiz.
Yigitning ko‘zlari to‘la yosh edi.
Juvon dedi:
- Pulni endi ololmaymiz. Otangizga ayting, endi boshqa faqir qidirsinlar. Bir hafta oldin o‘g‘lim birinchi maoshini oldi. Endi bu pulga bizning ehtiyojimiz yo‘q. Otangizga mendan salom ayting. Men u kishini bir umr duo qilaman!
Yigit ko‘zlariga yosh to‘lib dedi:
- Otam bir hafta oldin vafot qildilar!

Ali Tantoviy rohimahulloh aytadi:
"Bu qissa haqiqatdan ham sodir bo‘lgan. Alloh bilan tijorat qilish mana shunaqa bo‘ladi. Yaxshi ishni ko‘paytiring. Albatta uni Allohning huzurida topasiz!".

Vijdonan

Agar chiqarayotgan mahsulotingizni oilangizga iste’mol qildirmasangiz, demak, u sifatsiz va zararli!

Agar reklama qilayotgan xizmatingizdan o‘zingiz foydalanmasangiz, demak, u samarasiz va foydasiz!

Agar ota-onalarga berayotgan tavsiyalaringizni o‘z farzandlaringizga ravo ko‘rmasangiz, demak, siz ikkiyuzlamachisiz!

Bu – yolg‘on biznes, yolg‘on xizmat, yolg‘on maslahat! Bunday ish bilan band bo‘lgan kishi na ishonchga, na hurmatga, na barakaga ega bo‘ladi. Chunki odamlarni aldagan inson oxir-oqibat o‘zini ham aldaydi va qachonlardir bu yolg‘onining ostida qolib halok bo‘ladi.

Agar chin dildan halol ishlamoqchi bo‘lsangiz, avvalo, o‘zingiz ishlab chiqargan narsani iste’mol qiling, o‘z xizmatlaringizdan foydalaning, o‘z maslahatlaringizga o‘zingiz amal qiling. Aks holda, sizning har bir so‘zingiz va harakatlaringiz puch bo‘lib, oxir-oqibat fosh bo‘lishi muqarrar!

Hayotimdagi o‘zgarish nuqtasi onam menga oynayi jahonni ko‘rishni man qilib kitob o‘qishga majburlagan kundan boshlangan.

Ben Karson.
Dunyodagi eng mashhur bolalar jarrohi.

P.s. bugungi kunda “oynai jahon”ni smartfonlar deb o’qilsin…

Dialog:

- Isming chiroyli ekan!
- Rahmat. Tug‘ilgan kunimga sovg‘a qilishgan..

Afandi qo‘shnisidan doim narsa so‘rayverib, uni bezor qilibdi. Xotini unga maslahat beribdi:

— Endi yana so‘rasa, “o‘zim ishlataman” deng.

Afandi qo‘shnisinikiga borib:

— Ketmoningizni berib turing, — debdi.

— O‘zim yer chopaman, — deb javob beribdi qo‘shnisi.

— Kechgacha chopasizmi? — deb so‘rabdi Afandi.

— Ha, — debdi qo‘shnisi.

Shunda Afandi jilmayib:

— Juda yaxshi-da! Unda arrangizni berib turing, — debdi.

Xulosa:
Har narsani so‘rashning o‘z yo‘li bor!

Afandi qo‘shnisidan ketmonni so‘rab, javobni oldindan tayyorlab olgan. Bu yondashuv hayotda ko‘p narsaga erishishda ishlaydi: agar odam o‘z foydasini to‘g‘ri ko‘rsata olsa, rad qilishning iloji bo‘lmaydi.

Xulosa:

Rad qilishni imkonsiz qilish uchun so‘rovni shunday shakllantirish kerakki:

1. Uning foydasini ko‘rsatish – odam faqat siz emas, balki o‘zi ham foyda olishini his qilsin.

2. Sizning oldingi harakatlaringizni ko‘rsatish – ya’ni, bu so‘rov shunchaki emas, balki mantiqiy natija ekanligini tushuntirish.

3. Odamni rad qilishdan noqulay holatga tushirish – agar u “yo‘q” desa, bu noto‘g‘ri qaror bo‘lib ko‘rinsin.

Diplomatik va o‘ylangan yondashuv bilan istalgan narsaga erishish mumkin!

π uchun eng yaxshi sevgi izhori shu bo’lsa kerak…


Sen ratsional emassan, irratsionalsan, buni bilish uchun necha necha matematiklar umrini senga bag`ishladi. Seni verguldan keyingi sonlaringni topish uchun qanchadan qancha matematiklar doiraga ichki va tashqi ko`pburchaklar chizib yuzalarni solishtirdi. Seni yetarlicha aniqlikda topish uchun 2^62-burchakni yuzi bilan ishlashlariga to`g`ri keldi. Lekin Nyuton seni yetarlicha aniqlikda topishning eng yaxshi usuli bo`lgan qatorni integrallash usuli bilan seni aniqlashni o`ylab topdi va Matematik analiz rivojlanishiga katta poydevor qo`ydi. Hozir kompyuterlar seni verguldan keyingi millionlab raqamlaringni topyabdi, lekin bu ham seni to`liq anglash imkonini bermaydi, sen takrorlanmassan. Bugun sening kuning (03.14), lekin o`zing bilmaysan janob π=3.14159265...

Xalqaro matematiklar kuni bilan barchani tabriklayman, doimo π sonidek muhim, murakkab va o`rganilishga arziydigan bo`lib yuring!

@karimraximov

Teskari (xudbin) xulosa

Suqrot aytadi:
"Kichkinaligimda barvaqt turishni xohlamas va yoqtirmas edim. Bu esa onamga yoqmas edi. Chunki u kishi meni boy savdogar bo‘lishimni xohlar edilar.

Bir kuni onam meni bir muallimning huzuriga olib bordilar. Onam oldinroq muallimga "o‘g‘limga barvaqt turishning foydalari haqida gapirib o‘g‘limga nasihat qilasiz", deb shipshitib qo‘ygan ekanlar

Biz kelganimizda muallim menga dedi:
- Suqrot! Men senga bir go‘zal hikoya aytib beraman. Sen esa undan qanday foyda olganingni gapirib berasan, maylimi?
Men:
-Mayli, dedim.
Muallim dedi:
- Ikkita chumchuq bor edi. Ulardan biri barvaqt turar, hasharotlarni ovlar, jo‘jalarini boqar edi. Ikkinchisi esa ko‘p uxlar barvaqt turishni yoqtirmas edi. U shuning uchun och qolar edi. Xo‘sh nima foyda olding hikoyadan?
Men dedim:
- Barvaqt turgan hasharotlarni chumchuq yer ekan!".

Sharafli yig‘i

Ba’zan qalb shunchalik xursand bo‘ladiki, tabassum uni ifoda etishga ojiz qoladi. Shunda ko‘z yoshlari yordamga keladi. Dunyo shunday bir yig‘ini biladiki, unga har kim ham erisha olmaydi. Bu – sharafli yig‘i, ota qalbidan tug‘ilib, shukronalik ila to‘kiladigan ko‘z yoshidir.

Bu yig‘iga yetishish uchun sabrni sovchi qilib yuborasiz, unga mahr sifatida tinimsiz mehnatni tuhfa qilasiz. Nikoh guvohi esa fidoyilik va duo bo‘ladi. Va nihoyat, farzandingizning ezgu yo‘lini ko‘rib, yuragingiz faxr va shukronadan titraganida, ko‘zlaringizdan ana shu sharafli yoshlar to‘kiladi.

Farzandining muvaffaqiyatini, odobi va ezgu amallarini ko‘rib, qalbi faxr va minnatdorlik bilan to‘lgan ota, bu yig‘i bilan o‘zining eng oliy orzusiga yetganini his qiladi.

Bunday manzaraga guvoh bo‘lganlar qalblarida bir orzuni pichirlashadi: “Qani edi, men ham shunday baxtni his qilsam...”

Alloh barchamizga ana shunday sharafli yig‘ini nasib etsin – ota-onamizning duolari bilan namlangan ko‘z yoshlari ila bizdan rozi bo‘lishini, shu ota kabi yig’lay olishni…

#Shogirdimga

Uylanish uchun yaxshi nomzod izlayapsan. Uni topishning eng oson yo‘lini o‘rgataman:

Sohangning mutaxassisi bo‘l.
Shunda zo‘r nomzodlar seni o‘zlari izlab topishadi, ham onang ularning eshigini bemalol taqillatib kira oladi.

Lekin bu yaxshi nomzodni topishdan ham qiyinroq.
Ko‘p vaqt oladi, ammo baribir shu vaqt o‘tib ketadi.

Endi bunga qanday erishish mumkinligi haqida gaplashamiz:

1. Til o‘rgan.
• Minimum IELTS 7.0.
• Yangi imkoniyatlar ochiladi, tanloving ortadi, dunyoqarashing o‘zgaradi.

2. AI Tools ni o‘rgan.
• Sun’iy intellekt kelajakda ishsizlikni oshirishi aniq.
• SI ni biladiganlar, bilmaydiganlarni ishsiz qoldirishi yanada aniqroq.
• SI – bu vosita, undan o‘z manfaating uchun foydalan.
• To‘g‘ri foydalangan odamlar rivojlanadi, foydalanmaganlar esa ortda qoladi.

3. Sport bilan shug‘ullan.
• Professional sportchi bo‘lish uchun emas, sog‘lig‘ing uchun.
• “Sog‘lomman” deb o‘ylama.
• Sport – nafaqat tanang, balki aqlingni ham tarbiyalaydi.
• Disiplinaga erishish va dangasalikka qarshi kurash uchun eng yaxshi usul.

4. Sohangga mos trendlarni kuzatib bor.
• Dunyo miqyosida o‘rgan.
• O‘zingni faqat mahalliy chegaralar bilan cheklama.
• Katta loyihalar kimlar tomonidan va qanday amalga oshirilayotganini bil.
• Buning uchun til yordam beradi, sun’iy intellekt esa bu jarayonni osonlashtiradi.

5. Ijtimoiy tarmoqlardan chiqib ket.
• “Time killer”lar senga foyda keltirmaydi.
• Ijtimoiy tarmoqlarni tark et.
• Buni baribir tushunib yetasan, lekin ko‘p vaqt yo‘qotgan bo‘lasan.
• Aslida yuqoridagilar bilan shug‘ullansang, bekorchi narsalarga vaqting qolmaydi.
• Haqiqiy mazmunli hayotning mazasini sezib qolasan.

6. O‘zingni nazoratda ushla.
• Buning uchun vijdoningdan yaxshi hakam topa olmaysan.
• Vijdon bu – ichki o‘qituvching, agar uni to‘g‘ri tarbiyalasang, u seni hayot yo‘lidan adashtirmaydi.
• Uni tarbiyalaydigan narsa esa – diningdir.
• Har doim ichingda seni kuzatayotgan Zot borligini his qil.

7. Muhit tanla.
• Muhiting kimligingni belgilaydi.
• Atrofingdagi odamlar seni yuksaltiradimi yoki tushiradimi – shuni doim nazorat qil.
• Seni oldinga boshlaydigan odamlar bilan ko‘proq vaqt o‘tkaz.
• Ularning o‘yin maydoniga qo‘shil, shunda ular bilan birga rivojlanasan.

8. Ota-onang va ustozning duosini ol.
• Sen hozir nimaga erishgan bo‘lsang, ularning duosi bilan erishgansan.
• Har kuni duolarini olishga harakat qil.
• Bu seni hayot yo‘lida eng katta kafolat bilan yuksaltiradigan omildir.

9. Jiddiy odam bo‘l.
• Odamlar seni gaplaring bilan emas, ishing orqali tanishsin.
• Qachonki ishing gaplaringdan baland bo‘lsa, hurmat ortadi.
• Sarlavhaga emas, mohiyatga intil.
• Jiddiy odam har narsaga jiddiy qaraydi.

Bu qoidalarga amal qil, shunda hayoting yana bir bosqich yuqoriga ko‘tariladi.
Shu bosqichga chiqqaningda esa, o‘zing qanday inson ekaningga loyiq nomzodni topasan.

Eslatma, vaqtingiz bor…

Yaqin do'stim Sentyabrdan Princetonda ish boshlaydigan ajoyib matematik Abror Pirnapasov bilan avvalgi loyihamiz zoominarni asta-sekin tiklamoqchimiz. Nasib qilsa navbatdagi zoominarimiz zoom orqali kelayotgan yakshanba kuni, 23-mart, soat 15:00da bo'lib o'tadi.

Mavzu: Bakalavriatdagi ta'lim va undan keyin O'zbekiston va G'arb! (Solishtirishga harakat qilib ko'ramiz)

Barcha qiziqqanlar qatnashishi mumkin. Zoomlink zoom boshlanishidan 15 daqiqa oldin e'lon qilinadi.


@karimraximov

Xullas biroz lirik chekinish.
Yangi taklif va loyihalarga ochiqman. Ta’lim sohası ma’qulroq…
Komentga yozinglar. Apreldan ishni boshlashimiz mumkin…

P.s. Xoh sherikchilik, xoh vakant, Farqi yo’q.

Murojaat: +998935715555

Alhamdulillah,
Harvardni ham zabt etdik.
Avvalo Allohning fazli, so’ngra ota-onasini duosi, Maktabimiz jamoasi mehnati va Jasurni shijoati bilan
erishildi…

🏆 HARVARD BIZNI TANLADI!
Sodiq School tarix yozdi!

🇺🇸 O‘zbekiston xususiy maktablari orasida ilk bor – Sodiq School o‘quvchisi Harvard’dan 360 000 AQSH dollarlik to‘liq grant qo‘lga kiritdi!

🎓 11-sinf o‘quvchimiz Jasurbek Umarov endi dunyoning eng nufuzli universiteti – Harvard University talabasi!

💰 Bu shunchaki qabul emas –
360 000 AQSH dollarlik to‘liq grant!

⚡ Jasurbek 9-sinfda Sodiq School’ning ilk o‘quvchilaridan biri sifatida ta’limni boshlagan.
U o’quv yillari davomida bilimga chanqoq, mehnatsevar va qat’iyatli o‘quvchi sifatida ajralib turdi. Har qanday qiyinchilikni imkoniyatga aylantirib, maqsad sari dadil intildi.

📚 Sodiq School unga mustahkam bilim, tajribali ustozlar va cheksiz qo‘llab-quvvatlash muhitini yaratib berdi.
Jasurbek esa bu imkoniyatlardan to‘g‘ri foydalanib, Harvard sari yo‘l ochdi!

🚀 Bu hali boshlanishi!
Jasurbek ochgan eshik ortidan yana ko‘plab Sodiq School o‘quvchilari o‘tishiga ishonamiz!

👏 Barakalla, Jasurbek! Biz sen bilan faxrlanamiz!

Sodiq School: biz ilmga sodiqmiz, biz sizga sodiqmiz!

Bogʻlanish uchun: ☎️ 788888080

Bizni tarmoqlarda kuzatib boring
Telegram | Instagram | Facebook | YouTube

Aqlliroq bo'lish uchun 21-kunlik qo'llanma

Dangasalik — bu harakat qilish istagining yo‘qligi, kechiktirish, loqaydlik va passivlik bilan ifodalanadigan psixologik holatdir. U ko‘pincha vaqtinchalik bo‘ladi, lekin odatga aylansa, hayot sifatiga jiddiy zarar yetkazadi. Bunga sabab miya energiyani tejashga intilishi bilan bog‘liq.
Dangasalikni yengish yo‘llari:
Maqsadni aniqlashtirish: Harakat ortida ma’no bo‘lsa, dangasalik kamayadi.
Ishni bo‘lish (Pomodoro usuli): 25 daqiqa ish + 5 daqiqa tanaffus — bu usul diqqatni jamlaydi. Ilmiy asos: Fokus va mahsuldorlikni 60% gacha oshiradi (Francesco Cirillo tomonidan ishlab chiqilgan, 1980-yillar)

"Hech bo‘lmasa 5 daqiqa shu ishni qilib ko‘raman" deb o‘zingizni majburlaysiz.
Nima uchun ishlaydi:
Bu miyani “katta vazifa” deb qo‘rqitmaydi. Ishni boshlagach, odatda davom ettirasiz.
Ilmiy asos: Bu usul prokrastinatsiyani kamaytirishga yordam beradi — (Dr. Timothy Pychyl, Carleton University)

Kitoblar ro'yxati (aniq foydali, ilmiy)

The Power of Habit Charles Duhigg Odatlar qanday shakllanadi va o‘zgaradi
Atomic Habits James Clear Kichik o‘zgarishlar orqali katta natijalarga erishish
Deep Work Cal Newport Diqqatni jamlash va dangasalikni yo‘q qilish bo‘yicha texnikalar
Eat That Frog! Brian Tracy Ishni kechiktirmaslik va prokrastinatsiyani yengish yo‘llari
Can’t Hurt Me David Goggins O‘zini tuta bilish, dangasalikdan qutulishdagi ekstremal motivatsiya

Hadis:

"Alloh taolo mening ummatim uchun tong vaqtida baraka bergan."

Dangasalikdan Allohdan panoh so‘rash
Nabiy sollallohu alayhi vasallam duolari:

“Allohumma inni a’uzu bika minal hammi val hazan, val ‘ajzi val kasal...”
“Ey Alloh, men Senga g‘am, qayg‘u, ojizlik va dangasalikdan panoh so‘rayman...”
— Buxoriy va Muslim rivoyati

Amaliy tavsiya:
Har kuni ertalab va kechqurun ushbu duoni qilish ruhiy tayanch bo‘ladi va dangasalikka qarshi qalbni mustahkamlaydi.

Amaliy tavsiya:
Tongda erta turish, Fajr namozidan keyin yotmaslik — dangasalikni sindiradi va kuningizga baraka kiradi.
Tibbiy jihatdan ham: erta uyg‘onish serotonin va kortizol (faollik gormoni)ni ko‘paytiradi.

Ustozimiz Karimjon Rahimov bilan yana bir ajoyib suhbat!

Hurmatli matematika o‘qituvchilari, imkon qilsangiz, o‘quvchilaringizni ushbu ko‘rsatuvlarni ko‘rishga rag‘batlantirishingizni so‘rab qolamiz.

O’quvchilar tomonidan beriladigan,
“Matematika o‘zi nimaga kerak?” savolga matematika bilimlarini amaliyotda qo‘llayotgan insonning javobini eshitish o‘quvchilarimiz uchun albatta boshqacha ilhom bag‘ishlaydi.

Agar siz matematika fani o‘qituvchisi bo‘lsangiz, hatto oliy matematikani to‘liq tushunmasangiz ham, ushbu ustozni diqqat bilan kuzating. Chunki siz dars berayotgan o‘quvchilaringiz orasida ham kelajakda matematikani aynan amaliyotda qo‘llaydigan yoshlar yetishib chiqishi mumkin.

Ustozning so‘zlari ko‘pchilik uchun kuchli motivatsiya bo‘lishiga ishonamiz.

@MathMaster_UZ

Aqlli bo‘lish — faqat genetik meros emas, balki rivojlantiriladigan ko‘nikmadir. Zamonaviy ilm-fan va tajribalar shuni ko‘rsatadiki, intellektni oshirish, fikrlashni o‘stirish va “aqllilik”ni shakllantirish mumkin.

Quyida ilmiy asoslangan va hayotiy tarzda ishlaydigan 4 ta usul keltiraman:

✅ 1. Neuroplasticity (Miyaning moslashuvchanligi)
Ilmiy asos:
Miya yangi bilim va tajriba bilan doimiy ravishda o‘zgarib boradi. Bu jarayon neuroplasticity deb ataladi.

Demak: Siz muntazam o‘qisangiz, muammolar ustida ishlasangiz, yangi tillar yoki fanlarni o‘rgansangiz — miyangiz kuchayadi va “aqllilik” oshadi.

Dr. Carol Dweck: “Aqlli bo‘lish — bu jarayon, tug‘ma emas.” (Growth Mindset nazariyasi)

✅ 2. Murakkab muammolarni hal qilish bilan shug‘ullanish
Matematika, mantiqiy o‘yinlar, kod yozish yoki strategik o‘yinlar (shaxmat, sudoku) — miyaning prefrontal korteksini faollashtiradi.

Tadqiqot:
London University College tadqiqiga ko‘ra, intellektual muammolar bilan muntazam shug‘ullanganlarda IQ ko‘rsatkichi 7-10% oshgan (12 haftalik tajriba davomida).

✅ 3. O‘qish va yozish odatini shakllantirish
Har kuni o‘qilgan bir necha sahifa, yozilgan fikrlar — fikrlashning chuqurlashuvi, so‘z boyligining kengayishi va tahliliy yondashuvni rivojlantiradi.

Imam G‘azzoliy: “Ilm o‘qilmasa so‘nadi, yozilmasa unutiladi.”

✅ 4. Sog‘lom tana — sog‘lom aql
Yurish, sport bilan shug‘ullanish — miyada qon aylanishni yaxshilaydi, kislorod yetkazadi va eslab qolish qobiliyatini oshiradi.

Harvard tadqiqoti (2018):
Jismoniy mashqlar bilan shug‘ullangan talabalar kognitiv testlarda 20% yuqori natija ko‘rsatgan.

Islomiy manbada nima deyilgan?
Nabiy sollallohu alayhi vasallam duolari:

“Robbim, ilmimni ziyoda qil!” (Toha surasi, 114-oyat)
Bu oyat orqali Islom aqllilik, ilm va tafakkurni oshirishga undaydi — va bu narsa harakat orqali keladi, tug‘ma emas.

Xulosa:
Aqlli bo‘lish — bu tug‘ma emas, har kuni mehnat bilan quriladigan “ko‘nikma”dir.

Kitob o’qisa uyqu kelmaslik uchun ba’zi “life hack”lar

1. Passiv harakat
Kitob o‘qish — jismoniy harakatsiz, ko‘z va miya orqali kiradigan passiv mashg‘ulot. Bu holat tanaga "dam olish vaqti keldi" degan signal beradi.

Ayniqsa, yotib o‘qilsa - tana uyqu rejimiga o‘tadi.

2. Ko‘zning charchashi (eye fatigue).
Uzoq vaqt matnga qarash, ayniqsa yoritilishi yomon bo‘lgan joyda — ko‘z mushaklari charchaydi, bu esa miyaga "uyqu vaqti keldi" degan signal yuboradi.

3. Miyaning alfa-to‘lqinlarga o‘tishi
O‘qish paytida, ayniqsa sekin va sokin muhitda, miya alfa holatga o‘tadi — bu esa uyqudan oldingi holatdir.
EEG tadqiqotlari ko‘rsatadiki, sokin o‘qish miya to‘lqinlarini sekinlashtiradi.

4. Qon aylanishning sustlashuvi
Yotib yoki egilgan holatda o‘qish, harakatsizlik — miyada kislorod kamayishiga olib keladi, bu esa uyqu keltiradi.

✅ Buni yo‘qotish uchun nima qilish kerak?
1. O‘tirib, to‘g‘ri holatda o‘qish
Stol oldida, bel tik holda o‘tirib o‘qish. Yotgan holda yoki yostiqqa suyangan holda o‘qishdan saqlaning.

2. Yorug‘likni to‘g‘ri tanlash
Yorug‘ joyda o‘qish (tabiiy yorug‘lik yoki oq rangli lampa) — ko‘z charchashini kamaytiradi.

3. Aktiv kitob o‘qish texnikasi
Eslatma yozing, muhim joylarni chizing, savol-javob qiling. Bu miyani aktiv holatda ushlab turadi.

4. Pomodoro usulini qo‘llang
25 daqiqa o‘qish + 5 daqiqa tanaffus. Uzoq vaqt uzluksiz o‘qish — miyani charchatadi.

5. Eng qiziqarli yoki tanish bo‘lmagan mavzulardan boshlang
O‘qiyotgan mavzuga qiziqish bo‘lsa, miya uyg‘oq bo‘ladi. Zorli yoki tushunarsiz mavzular tez charchatadi.

Qadriyatimizda ham foydali uslublar bor:
Ibn Qayyim rahimahulloh:
“Ilm talab qilish — bu qalbning hayoti, dangasalik esa ruhiy o‘limdir.”

Agar o‘qish paytida uyqu kelsa, niyatni eslang: men ilm orqali Allohga yaqinlashmoqchiman — bu ruhiy quvvatni kuchaytiradi.

Chet el maktablari bilan bizdagi maktablar o‘rtasidagi 10 ta konkret farq

1.Ta’lim usuli:

Chet elda: Darslar interaktiv, muhokamaga boy, savol-javoblar asosida o‘tadi.
Bizda: Asosan ma’ruza va yodlashga asoslangan.

2. Baholash tizimi:

Chet elda: Baholash – o‘quvchini o‘stirish vositasi (formatif assessment).
Bizda: Baholar – ko‘proq nazorat va jazolash vositasi sifatida qabul qilinadi.

3. Ijodkorlik va mustaqillik:

Chet elda: O‘quvchidan mustaqil fikr, muammo yechish, kreativlik talab qilinadi.
Bizda: Ko‘p hollarda "to‘g‘ri javob"ni yodlash va takrorlashga undaladi.

4. O‘quvchi markaziy o‘rinda:

Chet elda: Dars o‘quvchiga moslashtiriladi (differensial yondashuv).
Bizda: Dars rejasi markazida o‘qituvchi turadi, hamma uchun bir xil usul.

5. Loyihaviy ishlash (Project-Based Learning):

Chet elda: Har semestrda katta loyiha ishlanadi, real hayotga bog‘lanadi.
Bizda: Loyiha ishlari ko‘p hollarda formal, amaliy natijasi yo‘q.

6. Ota-ona ishtiroki:

Chet elda: Ota-onalar ta’lim jarayonining faol ishtirokchisi.
Bizda: Ota-onalar asosan nazorat yoki shikoyat bilan shug‘ullanadi.

7. O‘quvchilarni hayotga tayyorlash:

Chet elda: Maktabdan chiqadigan o‘quvchi mustaqil yashashga tayyor.
Bizda: O‘quvchi test yechishda zo‘r, lekin hayotiy ko‘nikmalari zaif.

8. Texnologiyadan foydalanish:

Chet elda: Har bir o‘quvchi kompyuter/tablet bilan ishlaydi, darslar raqamlashtirilgan.
Bizda: Raqamli texnologiyalardan foydalanish cheklangan, ko‘proq doska va daftar.

9. O‘qituvchi roli:

Chet elda: O‘qituvchi – mentor va yo‘l ko‘rsatuvchi.
Bizda: O‘qituvchi – axborot manbai va intizomni nazorat qiluvchi shaxs.

10. Tanqidiy fikrlash:

Chet elda: Har bir fikrga "nima uchun?" degan savol berishga undaladi.
Bizda: "Shu shunday bo‘lgan", "Kitobda yozilgan" kabi fikrlar yetarli deb hisoblanadi.