✅️سواد رسانه

🔴کلون‌صدا و جعل هویت در عصر هوش مصنوعی

۱. در تازه‌ترین افشای واشنگتن‌پست، فردی ناشناس با «کلون‌کردن صدای» سناتور مارکو روبیو از طریق هوش مصنوعی توانسته است با سه وزیر خارجه، یک فرماندار ایالتی و یک عضو کنگرهٔ آمریکا تماس بگیرد و اطلاعات محرمانه‌ به دست آورد. وزارت خارجهٔ آمریکا هنوز هویت عامل یا عوامل این عملیات را شناسایی نکرده است.

🗂 چرا این خبر برای ما مهم است؟

۱. سطح تهدید بالا رفت: اگر مقام‌های ارشد فریب می‌خورند، کاربران عادی چندان ایمن نیستند.

۲. هزینه جعل هویت نزدیک به صفر شده: تنها با چند دقیقه صدای ضبط‌شده می‌توان یک «کلون صدا» تولید کرد.

۳. حقیقت در محاصرهٔ فناوری: تقابل «راستی‌آزمایی انسانی» با «تقلید ماشینی» پیچیده‌تر شده است.

🗂 دستورعمل‌های ضروری برای کاربران:

۱. احراز اصالت چندمرحله‌ای
در تماس‌های حساس، فقط به صدا یا تصویر اکتفا نکنید؛ از کانال دوم (پیام متنی تأیید، تماس تصویری، یا ایمیل سازمانی) استفاده کنید.

۲. هشیاری نسبت به «فرمان فوری»
افراد سودجو معمولاً با ایجاد حس فوریت («همین حالا فلان کار را بکن») فرصت تفکر انتقادی را از شما می‌گیرند.

۳. استفاده از کدواژهٔ درون‌سازمانی
برای مکالمات حساس، عبارت یا سؤال امنیتی ازپیش‌تعریف‌شده‌ بین طرفین داشته باشید. کلون صدا نمی‌تواند پاسخ درست بدهد.

۴. افشای حداقلی اطلاعات شخصی
هر ثانیه ویدئو یا صدا که آپلود می‌کنید، مادهٔ خامی است برای مدل‌های تقلید آینده.

۵. مهارت «راستی‌آزمایی لحظه‌ای» را تمرین کنید
عادت کنید هر ادعای غیرمنتظره را با جست‌وجوی سریع در منابع معتبر، تلاقی خبر (cross-check) و پرسش از افراد معتمد بسنجید.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️تکذیبیه رسمی

🔴شایعه انفجار در فرودگاه مهرآباد

◀️روابط عمومی فرودگاه مهرآباد خبر منتشر شده در برخی رسانه‌ها و فضای مجازی مبنی بر وقوع انفجار در فرودگاه مهرآباد کاملاً کذب و بی‌اساس دانست.
◀️ستون دود مشاهده‌شده ارتباطی با فرودگاه مهرآباد ندارد و محل مورد نظر خارج از محدوده فرودگاه بوده است.
◀️در حال حاضر، هیچ‌گونه حادثه‌ای در فرودگاه مهرآباد رخ نداده و تمامی فعالیت‌های پروازی طبق برنامه در حال انجام است.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴کاترین شکدم با ۱۲۰ فرد مهم در ایران رابطه جنسی داشته

❌نتیجه‌بررسی: نادرست

۱. در پی اظهارات مصطفی کواکبیان، نماینده سابق مجلس، مبنی بر «همخوابی کاترین شکدم با ۱۲۰ مسئول ایرانی»، بررسی دقیق منابع رسمی و شواهد موجود نشان می‌دهد این ادعا کاملاً بی‌اساس و فاقد هرگونه سند است.

۲. نه سندی ارائه شده، نه تصویر یا شهادتی وجود دارد، و نه حتی زمان حضور شکدم در ایران (فقط ۱۸ روز) با چنین عددی سازگار است.

۳. دستگاه قضایی کشور این اظهارات را مصداق «تشویش اذهان عمومی» دانسته و علیه کواکبیان اعلام جرم کرده است. شکدم نیز در مصاحبه‌ای رسمی با BBC فارسی، این ادعا را «تخریب شخصیت» خوانده و قویاً تکذیب کرده است.

۴. تنها با یک محاسبه ساده مشخص می‌شود تحقق چنین عددی (۱۲۰ رابطه در ۱۸ روز) عملاً غیرممکن است.

🔵نتیجه‌گیری : با استناد به نبود مستندات، تکذیب رسمی مسئولان، ناسازگاری عددی، و سابقه جعلی آن این ادعا نادرست ارزیابی می شود.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴غرامت ۱۰ میلیون دلاری برای هر شهرک‌نشین رژيم صهيونيستی

❌نتیجه بررسی : غیرقابل اثبات

۱. رئیس پیشین سازمان برنامه‌وبودجه گفته است: «اسرائیل به خانواده هر کشته‌شده در جنگ ۱۲روزه با ایران ۱۰ میلیون دلار می‌پردازد؛ با ۴۰۰ کشته، رقم کل به ۴ میلیارد دلار می‌رسد

۲. ادعا فاقد مستندات رسمی است؛ هیچ نهادی در سرزمین های اشغالی فلسطین یا منبع بین‌المللی رقم ۱۰ میلیون دلاری را تأیید نمی‌کند

۳. سقف‌های واقعی جبران خسارت در قوانین اسرائیل چند ده هزار تا چند صد هزار دلار است، نه میلیون‌ها دلار

۴. محاسبه ۴ میلیارد دلاری بر مبنای آماری تأییدنشده از تلفات و رقمی مبالغۀ شده بنا شده است.

🔵نتیجه‌گیری: این خبر در حال حاضر «شبه‌خبر» و غیرقابل استناد است. تا انتشار اسناد رسمی آن را به‌عنوان خبری غیرقابل اثبات ارزیابی می‌کنیم.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴هر ۳۰۰ سکه مهریه، ۳ میلیارد تومان مالیات

❌نتیجه بررسی : نادرست

۱. خبرگزاری فارس در صفحات مجازی خود مدعی شد: بر اساس قوانین مالیات‌های مستقیم، مهریه‌هایی که بیش از ۱۴ سکه باشند به‌عنوان دارایی مشمول مالیات شناخته می‌شوند و مشمول مالیات بر درآمد یا مالیات بر ارزش افزوده خواهند بود. این گزارش افزوده است که، برای مثال، مهریه‌ای معادل ۳۰۰ سکه – با فرض قیمت هر سکه ۷۰ میلیون تومان – حدوداً مشمول سه میلیارد تومان مالیات خواهد شد.

۲. بر مبنای آنچه در این محتوا ذکر شده، نحوه محاسبه مالیات به شرح زیر اعلام شده است:
• تا ۱۴ سکه: معاف از مالیات
• از ۱۵ تا ۱۰۰ سکه: ۱.۱ درصد از ارزش کل مهریه
• از ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه: ۲ درصد
• بیش از ۲۰۰ سکه: ۱۵ درصد

۳. با این حال، بررسی‌های فکت پرس نشان می‌دهد که ادعای مذکور با محتوای اصلی گزارش خبرگزاری فارس تناقض دارد. در متن کامل گزارش، واژه «طرح» به‌کار رفته و نه «قانون تصویب‌شده». این تفاوت واژگانی، از منظر حقوقی و اجرایی، حائز اهمیت است.

۴. بر اساس طرح پیشنهادی جدید درباره مالیات بر مهریه، مقرر شده است که مهریه‌های بالای ۱۴ سکه مشمول مالیات شوند؛ به‌گونه‌ای که ثبت مهریه‌ای معادل ۳۰۰ سکه می‌تواند منجر به پرداخت مالیاتی بالغ بر ۳ میلیارد تومان گردد. با این حال، این طرح هنوز در فرآیند قانون‌گذاری قرار داشته و به تصویب نهایی نرسیده است.

۵. در واکنش به این اخبار، سازمان امور مالیاتی کشور اعلام کرده است:
«تا کنون هیچ قانون یا اصلاحیه‌ای مبنی بر لغو یا تغییر معافیت مالیاتی مهریه تصویب نشده است و این معافیت همچنان پابرجاست. این موضوع شامل انواع مهریه‌ها از جمله نقدی، سکه، ملک، خودرو یا سایر اقلام می‌شود.»

🔵نتیجه‌گیری: ادعای وضع مالیات میلیاردی بر مهریه‌های بالاتر از ۱۴ سکه در حال حاضر نادرست است. تاکنون هیچ قانون جدیدی در این خصوص تصویب نشده و معافیت مالیاتی مهریه به قوت خود باقی است.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴سانسور ترامپ از عکس‌های قهرمانی چلسی در شبکه‌های اجتماعی این باشگاه

✅ نتیجه بررسی : درست

۱. در شبکه‌های اجتماعی ادعا شده است که باشگاه فوتبال چلسی، در انتشار عکس رسمی جشن قهرمانی جام جهانی باشگاه‌ها (۲۳ تیر ۱۴۰۴)، عمداً دونالد ترامپ را از قاب حذف کرده است.

۲. بررسی ما نشان می‌دهد این حذف نه با ویرایش دیجیتال بلکه با انتخاب هوشمندانۀ زاویه عکس انجام شده است.

۳. تصاویر خبرگزاری‌های معتبر (رویترز، گاردین، Getty) حضور ترامپ در ردیف جلوی سکو را ثبت کرده‌اند.

۴. در فایل منتشرشده در حساب رسمی ChelseaFC، قاب به‌گونه‌ای بسته شده که ترامپ کاملاً بیرون کادر قرار می‌گیرد؛ هیچ نسخهٔ رسمی دیگری با حضور او منتشر نشده است.

۵. نسخه‌های ویدئوییِ لحظه‌ی بالابردن جام نشان می‌دهد ترامپ به‌وضوح در کنار بازیکنان ایستاده است؛ زاویۀ ثابت و مستقیم دوربین‌های تلویزیونی امکان حذف او را نمی‌داد. در مقابل، عکس‌ها از زوایای متنوع گرفته شدند و باشگاه فریمی را برگزید که ترامپ در آن حضور ندارد.

🔵نتیجه‌گیری : باشگاه چلسی با انتشار تنها چند فریم رسمیِ بدون ترامپ، عملاً این چهرهٔ جنجالی را از روایت تصویری قهرمانی کنار گذاشته است.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴ترامپ مدال فینال جام جهانی باشگاه را یواشکی در جیبش گذاشت

❌ نتیجه‌بررسی : نادرست

۱. ویدئویی از لحظات انتهایی مراسم اهدای مدال ها در فینال جام جهانی باشگاه‌ها پربازدید شده که نشان میدهد ترامپ مدال در دست خودش را جمع کرده و در جیبش می گذارد

۲. این ویدئوی که ابتدا در کانال یوتیوب روزنامه as  اسپانیا منتشر شد سبب شروع جنجال‌ها شد.

۳. اما بررسی ویدئوی کامل مراسم توسط فکت پرس واقعیت متفاوتی را نمایان می کند
دقیقا لحظاتی قبل از آغاز ویدئوی کوتاه تر «as» و هنگامی که آخرین بازیکن (james) مدالش را تحویل می گیرد اینفانتینو آگاهانه و با توجه به اتمام بازیکنان یک مدال را از مامور تشریفات تحویل گرفته و به ترامپ به شکلی متفاوت و گفتن توضیحاتی تحویل می‌دهد.

۴. بعد از مراسم نیز ترامپ در مصاحبه‌ای اذعان می‌کند که کاپ اصلی قهرمانی نیز که توسط فیفا به کاخ سفید هدیه داده شده پس گرفته نمی‌شود و برای تیم چلسی کاپی جداگانه تولید شده است.

۵. بر اساس این شواهد به نظر می‌رسد اینفانتینو این مدال را هم نیز به عنوان هدیه به ترامپ تحویل داده است.

🔵نتیجه‌گیری : بنابراین با بررسی های انجام شده ادعای «دزدیده شدن مدال جام جهانی باشگاه ها توسط ترامپ» نادرست ارزیابی می‌شود.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴تصاویر آخرالزمانی از سیل مرگبار اخیر در ایالت تگزاس آمریکا

❌نتیجه‌بررسی : جعلی

۱. در شبکه‌های اجتماعی، چند ویدیوی چشمگیر از آب‌های خروشان رودخانه «گوادالوپ» دست به دست می‌شود که مدعی‌ است صحنه‌های واقعی سیلاب مرگبار ۴ ژوئیه ۲۰۲۵ در تگزاس را نشان می‌دهد.

۲. آنالیز تصاویر توسط تیم فکت‌پرس نشان می‌دهد که تصاویر با ابزارهای تولید ویدیوی هوش مصنوعی ساخته شده‌اند و هیچ‌کدام مربوط به حادثه‌ی اخیر نیستند.

۳. سرنخ‌هایی که جعلی‌بودن را لو می‌دهد

◀️واترمارک‌ مخفی یا پیدا: لوگوهای «Veo» یا «Runway» روی بعضی فریم‌ها دیده می‌شود؛ این پلتفرم‌ها ویدیوی مولد AI تولید می‌کنند.

◀️حرکت دوربین غیرممکن: پرواز آهسته و ثابت در ارتفاع پایین روی جریان خروشان، بدون لرزش یا پاشش قطرات روی لنز.

◀️جزئیات عجیب: ساختمان‌هایی با پنجره‌های نامتقارن، درختانی که در باد تکان نمی‌خورند یا ریل‌های فلزی موج‌دار نشانه‌های رندر AI.

◀️نبودِ منبع محلی: هیچ رسانه معتبر تگزاسی این سکانس‌ها را منتشر نکرده؛ ویدیو فقط در اکانت‌های ناشناس تیک‌تاک و تلگرام پخش شده است.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴رئیس جمهور چین :‌ هر کس موضعش را در قبال واشنگتن تغییر ندهد، زیر چرخ‌های آن له خواهد شد

❌نتیجه‌بررسی : نادرست

۱. برخی اکانت های توییتری به نقل از شی جین‌پینگ در پکن مدعس شدند وی روبه‌روی وزرای خارجه روسیه و ایران، گفته است : «وقوع سریع نظم جدید جهانی» هشدار داده: «جهان در حال تغییر است… و هر کسی که موضع خود را در قبال واشنگتن تغییر ندهد، زیر چرخ‌های آن له خواهد شد.»

۲. ردیابی ادعا به یک پست در شبکه اجتماعی (حساب‌های غیردولتی در X) برمی‌گردد که نقل‌قول را بدون پیوند به متن رسمی، و سپس بازنشر آن در کانال‌ها/گروه‌های خبری غیررسمی بازتولید کرده‌اند.

۳. متن‌ها و گزارش‌های رسمی از «دیدار گروهی رئیس‌جمهور چین با وزرای خارجه و رؤسای نهادهای دائمی سازمان همکاری شانگهای (SCO)» در ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۵ (وب‌سایت وزارت خارجه چین، پورتال دولت چین، چین‌دیلی) محتوایی درباره همکاری چندجانبه، «روح شانگهای»، ثبات و توسعه ارائه می‌کنند و فاقد عبارت تهدیدی درباره «له شدن زیر چرخ‌ها» یا اشاره مستقیم به «واشنگتن» هستند.

🔵نتیجه‌گیری : نقل‌قول تهدیدآمیز منسوب به شی جین‌پینگ درباره له شدن کشورها زیر چرخ‌ها، در هیچ‌یک از متون رسمی دیدار ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۵ با وزرای خارجه SCO وجود ندارد و نادرست است؛ همچنین او جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل را در آن نشست شتاب‌دهنده نظم جدید جهانی نخوانده است.»

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴ادعای فاکس‌نیوز درباره تأسیسات هسته‌ای در سمنان

❌نتیجه‌بررسی : قدیمی و نادرست

۱. در ساعات اخیر، برخی کانال‌های خبری به نقل از شبکه فاکس‌نیوز (Fox News) ادعا کرده‌اند که ایران یک تأسیسات هسته‌ای اعلام‌نشده در استان سمنان دارد که حتی از مجتمع‌های نطنز و فردو نیز بزرگ‌تر است.

۲. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که این خبر مربوط به یک گزارش قدیمی از شبکه فاکس‌نیوز است که در تاریخ ۸ مه ۲۰۲۵ (۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴) منتشر شده و پایه آن، اطلاعات ادعایی و بی‌اعتبار گروهک منافقین است.

۳. در آن گزارش، بدون ارائه مدارک فنی یا تأیید از سوی نهادهای مستقل بین‌المللی، تنها به گفته‌های اعضای این گروهک استناد شده بود.

۴. این ادعا نه‌تنها در گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازتاب نیافته، بلکه در نهادهای اطلاعاتی غربی نیز به عنوان داده‌ای معتبر به رسمیت شناخته نشده است.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴فیلمی باورنکردنی از خشکی سد کرج

❌نتیجه‌بررسی : گمراه‌کننده

۱. ویدئویی که ادعا می شود ۲۹ تیرماه ۱۴۰۴ گرفته شده است تحت عنوان وضعیت باورنکردنی از خشکی سد کرج منتشر شده است.

۲. این ویدئو توسط رسانه های مختلف داخلی و خارجی و خبرنگاران باز نشر شده است ( منبع یک ، دو ، سه)

۳. این ویدئو بنا به ادله گوناگونی از پایین دست سد فیلمبرداری شده است :‌

◀️شکل دیواره سد و قوس آن که مربوط به جلوی سد است
◀️کانال شیب‌دار و باز سمت چپ آن که مربوط به سرریز از نوع "شوت" (Chute Spillway) است و در خروجی سد تعبیه می شود.
◀️شیب عوارض و زمین به سمت فیلم بردار که نشان از پایین دست بودن موقعیت و سمت خروجی بودن است
◀️ مقایسه با تصاویر رسمی سد
◀️مقایسه با ویدئویی در همین تاریخ که از پشت سد گرفته شده است.

۴. مشخصا فیلم بردار و منتشر کنندگان خبر، هدفشان نشان دادن کم یا بی آبی سد است. اما قاعدتا تصویر برداری از جلوی سد و آن هم از این زاویه، برای نشان دادن این واقعیت (هرچند درست باشد) منطقی به نظر نمی‌رسد.


🔵نتیجه‌گیری : بنابراین براساس شواهد موجود، ادعای "فیلمی باورنکردنی از خشکی سد کرج" گمراه کننده ارزیابی می‌شود.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴ادعای عراقچی :‌ سیاست ایران هرگز محو اسرائیل از روی نقشه نبوده است.

✅ نتیجه بررسی : درست

۱. در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با شبکه فاکس‌نیوز، سید عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در پاسخ به سوالی درباره رویکرد ایران در قبال اسرائیل اظهار داشت: سیاست ایران هرگز محو اسرائیل از نقشه نبوده است.

۲. این پاسخ عراقچی در واکنش به سؤالاتی درباره نقش ایران در حمایت از گروه‌های مسلح و هدف قرار دادن اسرائیل به صورت نظامی بوده است که بسیاری از رسانه‌ها به سوال مجری فاکس نیوز اشاره‌ای نکردند.

۳. رهبر ایران در سخنرانی‌های متعدد، موضع جمهوری اسلامی را به‌طور شفاف اعلام کرده‌اند: «بعضی‌ها دروغ می‌گویند که ایران گفته باید یهودی‌ها را به دریا بریزند؛ ما هیچ‌وقت چنین حرفی نزدیم. ما می‌گوییم نظر، نظر مردم فلسطین است؛ هر دولتی که بر اساس آرای مردم فلسطین شکل بگیرد، درباره سرنوشت مهاجران صهیونیست تصمیم خواهد گرفت.» این اظهارات نشان می‌دهد راه‌حل پیشنهادی ایران، مبتنی بر سازوکار همه‌پرسی از مردم اصلی فلسطین است، نه یک اقدام نظامی برای نابودی فیزیکی اسرائیل.

۴. امام خمینی در واکنش به عادی‌سازی روابط برخی کشورهای عربی با اسرائیل، گفته بود: «ما می‌گوییم اسرائیل باید از صفحه روزگار محو شود.» اما این جمله در ادبیات انقلابی آن زمان و در چارچوب نفی مشروعیت سیاسی رژیم صهیونیستی تفسیر می‌شود، نه به‌معنای تهدید نظامی.

۵. میدان عمل جمهوری اسلامی در بیش از چهار دهه، جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه جنگی را علیه اسرائیل آغاز نکرده است بلکه تنها حمایت‌های مستشاری، سیاسی و معنوی از گروه‌های مقاومت در منطقه داشته است؛ گروه‌هایی که مشروعیت خود را از فضای اشغال و مقاومت در سرزمین‌های خود کسب کرده‌اند.

۶. رویکرد رسمی ایران در سطوح دیپلماتیک و بین‌المللی همچون سازمان ملل همواره با تکیه بر واژه‌هایی چون مقاومت مردم، رأی مردم فلسطین، و نفی اشغالگری بیان شده و نه با تهدید به حمله نظامی یا نابودی فیزیکی اسرائیل

🔵نکته :‌ باید توجه داشت که رهبران ایران همواره گفته‌اند «اسرائیل باید محو شود» نه اینکه «ما اسرائیل را محو می‌کنیم». این تفاوت در بیان، تأکید بر زوال تدریجی مشروعیت و ساختار این رژیم دارد، نه تهدید به اقدام نظامی از سوی ایران

🔵نتیجه‌گیری : ادعای عراقچی مبنی بر اینکه «ایران خواهان محو اسرائیل از طریق نظامی نبوده» با اسناد رسمی، سخنان صریح رهبری، مواضع تاریخی امام خمینی و عملکرد عملی جمهوری اسلامی منطبق است و درست ارزیابی می‌گردد.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴صف آب در تهران

❌نتیجه‌بررسی : نادرست و گمراه‌کننده

۱. تصویری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که چند شهروند را در صف آب‌تنگر نشان می‌دهد. کاربر منتشرکننده طوری نوشته که انگار این تصویر مربوط به وضعیت فعلی و بحران کم‌آبی امروز تهران است.

۲. بررسی‌های فکت‌پرس نشان می‌دهد این تصویر مربوط به انفجار لوله آب در خیابان تجریش در جریان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل است؛ نه بحران کم‌آبی کنونی. این حادثه باعث قطع موقت آب در آن محدوده شد و صف‌های اضطراری تشکیل شد.

۳. استفاده از تصاویر قدیمی برای القای شرایط بحرانی امروز، مصداق تحریف واقعیت و فریب افکار عمومی است.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴گزارشگر پاکستانی حین گزارش به داخل جریان سیل کشیده و کشته شد

✅نتیجه بررسی : نیمه‌درست

۱. ویدئویی در فضای مجازی در روزهای اخبر پربازدید شده که نشان می دهد فردی که به ظاهر گزارشگر پاکستانی است در حال صحبت میان جریان سیلاب است و در انتهای ویدئو وی به داخل جریان کشیده می شود.

۲. این ویدئو به سرعت در خبرگزاری های رسمی تر از جمله العربیه انگلیسی و Mint هندوستان، با عنوان لحظات دراماتیک بازنشر شد.

۳. بررسی ها نشان می‌دهد منبع ویدئو، روهی تی‌وی، یک رسانه محلی مستقر در استان پنجاب پاکستان است. این گزارش در ۱۴ جولای منتشر شده است. مرد حاضر در ویدیو، علی موسی رضا، روزنامه‌نگار پاکستانی است که با نام امیر نیز شناخته می‌شود.

۴. این خبرنگار در مصاحبه با indiatoday اذعان کرده نه در جریان آب غرق شده و نه در آن افتاده است. تنها اتفاقی که افتاده این بوده که وقتی یک قدم به عقب برداشته، کابل میکروفونش قطع شده و به دنبال آن فیلمبردارش ضبط را متوقف کرده است.

۵. وی ادعا کرده در اینگونه صحنه های نمایشی متخصص است و چندین بار دیگر نیز چنین حرکت هایی انجام داده است

🔵نتیجه‌گیری : بنابراین با توجه به حقیقی بودن این ویدئو (هوش مصنوعی نبودن) و البته نادرست بودن حادثه برای این خبرنگار، ادعای " گزارشگر پاکستانی حین گزارش به داخل جریان سیل کشیده و کشته شد" نیمه درست ارزیابی می‌شود.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴 توزیع آب بسته‌بندی‌شده در تهران توسط آبفا

❌نتیجه‌بررسی : نادرست

۱. طی روزهای اخیر تصاویری در فضای مجازی و اکانت رژیم صهیونیستی منتشر شده که در آن بسته‌های آب معدنی با نشان شرکت آب و فاضلاب استان تهران دیده می‌شود. این تصاویر با ادعای آغاز توزیع آب بسته‌بندی در سطح شهر تهران منتشر شده است.

۲. بررسی‌ها نشان می‌دهد این تصاویر مربوط به سال ۱۳۸۶ و یکی از مراسم‌های گذشته شرکت آبفای استان تهران است.

۳. شرکت آب و فاضلاب استان تهران در اطلاعیه رسمی اعلام کرده است: «تصاویر منتشرشده مربوط به یکی از برنامه‌های سال ۱۳۸۶ است و در حال حاضر هیچ‌گونه برنامه‌ای برای توزیع آب بسته‌بندی‌شده وجود ندارد.»

۴. به‌نظر می‌رسد بازنشر این تصاویر با نیت ایجاد نگرانی درباره وضعیت آب شرب یا مدیریت بحران آب صورت گرفته، در حالی‌که مستندات موجود چنین وضعیتی را تأیید نمی‌کند.

🔵نتیجه‌گیری : ادعای توزیع آب بسته‌بندی‌شده در تهران توسط آبفا، بر اساس شواهد موجود نادرست است و تصاویر منتشرشده مربوط به سال‌ها پیش می‌باشد.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴 ادعا: مردان هم ممکن است به سرطان پستان مبتلا شوند

✅ نتیجه بررسی: درست

۱. سرطان پستان در ذهن عموم اغلب با زنان پیوند خورده است؛ چرا که به‌صورت فرهنگی و زیستی، بافت پستانی بیشتر با جنس مؤنث شناخته می‌شود. با این حال، این سؤال مطرح است که آیا مردان نیز بافت پستانی دارند و ممکن است دچار سرطان آن شوند؟

۲. بررسی منابع معتبر پزشکی و سلامت نشان می‌دهد که مردان نیز بافت پستانی دارند؛ هرچند کوچک‌تر و کمتر از زنان. همین بافت می‌تواند در موارد نادری دچار رشد غیرطبیعی و بدخیمی شود.

۳. داده‌های رسمی از سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، انجمن سرطان آمریکا و سایر نهادهای تخصصی نشان می‌دهد که هرچند شیوع سرطان پستان در مردان بسیار پایین‌تر از زنان است، اما کاملاً ممکن و قابل تأیید است.

۴. مردان نیز باید نسبت به وجود توده، تغییرات پوستی، فرورفتگی یا ترشح از نوک پستان حساس باشند و در صورت مشاهده علائم مشکوک، به پزشک مراجعه کنند.

🔵 نتیجه‌گیری: بر اساس منابع معتبر علمی و آمارهای بین‌المللی، این ادعا که «مردان هم ممکن است به سرطان پستان مبتلا شوند» درست است، هرچند احتمال وقوع آن بسیار کمتر از زنان است.

🔵برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی، فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️راستی‌آزمایی

🔴 انتقال سرورها و اطلاعات کاربران توسط تلگرام به دولت‌ها

❌نتیجه بررسی: نادرست

۱. فرید موسوی، مجری برنامه سرتیتر روزنامه همشهری در مصاحبه با جواد جهرمی (وزیر اسبق وزارت ارتباطات) گفت: «پیام‌رسان‌‌ها در کشورهای دیگر مورد نظارت قرار می‌گیرند که در ایران وجود ندارد، سرورها در کشورها وجود دارد و به عنوان مثال، تلگرام در مواردی پذیرفته است که اطلاعات را به کشورها بدهد.»

۲. پاول دورف (مالک تلگرام) در شهریور ۱۴۰۳ در پاریس بازداشت شد و پس از چند روز آزاد شد، دورف در پیامی نوشت: «پلیس فرانسه به دنبال داشتن دسترسی به حریم خصوصی مردم بود که این قانون توسط مجمع ملی فرانسه کنار گذاشته شد.»

۳. البته به دلیل پروتکل همکاری میان برخی کشورها و تلگرام، تلگرام در برخی موارد غیر سیاسی، با دولت‌های بین‌المللی همکاری دارد. به عنوان نمونه، چند ماه قبل رگولاتور استرالیا اعلام کرد تلگرام به‌دلیل تأخیر در پاسخگویی به سؤالات درباره اقدامات انجام‌شده برای جلوگیری از گسترش کودک‌آزاری با جریمه‌ ۶۴۰ هزار دلاری مواجه شده است.

۴. بر اساس گزارش شفافیت تلگرام، داده‌های منتشر شده نشان می‌دهد تلگرام سال ۲۰۲۴ در ۹۰۰ مورد، شماره و آدرس IP برخی کاربران که تعداد آنها ۲ هزار و ۲۵۳ نفر اعلام شده را به مقامات ایالات متحده تحویل داده است.

۵. تلگرام همچنین بر اساس قوانین و سیاست‌های بالادستی، در مواردی کانال‌های پول‌شویی و هکری را مسدود کرده است، به عنوان مثال، کانال هکرهای صرافی نوبیتکس در چند روز قبل بسته شد.

⏺نکته تکمیلی: دفتر مرکزی پلتفرم تلگرام در دبی واقع شده و توسط «پاول دورف»، کارآفرین روس‌تبار تأسیس شده است.

⏺نتیجه‌گیری: بر اساس بررسی‌های انجام شده، برخی کشورها به دلیل نبود تحریم و قوانین منسجم و پروتکل همکاری با تیم‌های مدیریتی شبکه‌های اجتماعی مرتبط هستند و در مواردی مانند پول‌شویی، قاچاق مواد مخدر یا اقدام تروریستی همکاری دارند، اما ادعای «انتقال سرورها و اطلاعات کاربران توسط تلگرام به دولت‌ها»، نادرست ارزیابی می‌شود.

فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅راستی‌آزمایی

🔴متن برجام به تیم مذاکرات ایران دیکته شد

❌نتیجه بررسی: نیمه‌نادرست

۱. یاسر جبرائیلی (فعال رسانه‌ای) اخیراً با انتشار یک ویدیو از مصاحبه‌ سال‌های گذشته، نوشت: «اندیشکده (گروه بین‌المللی بحران) در آمریکا ۱۴ ماه قبل از توافق برجام، متنی را منتشر کرد که شباهت کامل به متن نهایی برجام دارد و نشان می‌دهد برجام به تیم مذاکرات ایرانی دیکته شده است.»

۲. به بیان ساده‌، یاسر جبرائيلی مدعی است: «گزارش تهیه شده توسط اندیشکده گروه بین‌المللی بحران اثبات می‌کند که متن برجام سال‌ها پیش توسط وزارت امور خارجه آمریکا نوشته شده بود و دو سال مذاکرات هسته‌ای ژنو و وین صرفاً نمایشی بود و ایران نیز این متن از قبل تهیه شده را کاملاً پذیرفت.»

۳. متن برجام ۱۷۱ صفحه و متن پیشنهادی بین‌المللی گروه بحران کمتر از ۴ صفحه است، لذا مشابهت کامل متن برجام با متن اندیشکده آمریکایی به صورت منطقی مقدور نیست.

۴. جبرائیلی در مصاحبه می‌گوید: «تعداد سانترفیوژها و محل انبارشدن سانترفیوژها در کدام سالن نطنز در متن پیش نویس گروه بحران آمده است.». تعداد ۶ هزارسانترفیوز به دلیل بازرسی‌های آژانس هسته‌ای برای همه کشورها مشخص بود، از طرفی سال b نطنز، تنها مکان مقدور برای انبار سانترفیوژها بود. اما بر اساس متن برجام، سانترفیوژهای مازاد فردو شامل ۱۰۴۴ عدد در همان محل فردو باقی ماندند.

۵. محمد جواد ظریف (وزیر امور خارجه وقت) در کتاب راز سر به مهر نوشته است؛ تیم‌های مذاکراتی قرار بود پیش‌نویسی ارائه ندهند، اما اشتون (نماینده وقت اتحادیه اروپا) مجبور به پذیرش پیش‌نویس شد، تیم ایرانی پیش‌نویس را به اشتون داد، اما به دلیل اینکه شاید اشتون متن پیش‌نویس را به بقیه کشورهای اروپایی ندهد، تیم ایرانی متن را به اندیشکده بحران داد که منتشر شود تا بقیه کشورهای اروپایی نیز از این متن مطلع باشند و امکان اجماع بیشتر باشد و این متن پایه توافق هسته‌ای قرار بگیرد.

🔵نتیجه‌گیری: بر اساس بررسی‌های انجام شده، تیم مذاکره‌کننده ایرانی، پیش‌نویس اجمالی توافق هسته‌ای (برجام)‌ را برای انتشار در اختیار یک اندیشکده بین‌المللی قرار می‌دهد که امکان اجماع و جمع‌بندی نهایی پیرامون همین پیش‌نویس باشد که البته متن نهایی برجام با پیش‌نویس نیز تفاوت‌هایی دارد، لذا ادعای «دیکته شدن برجام به تیم مذاکره‌کننده ایرانی به دلیل انتشار متن ۳ صفحه‌ای شبیه به برجام» نیمه‌نادرست ارزیابی می‌شود.

فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir

✅️سواد رسانه

🔴در دنیا با اخبار جعلی چگونه مقابله می‌کنند؟

🔽سنگاپور

◀️بر اساس «لایحه حفاظت از دروغ پردازی و دستکاری آنلاین»، دروغ پردازی که برای سنگاپور خسارت بار باشد، ممنوع می‌شود و برای افراد خاطی تا ۱۰ سال زندان در نظر گرفته شده است.

🔽استرالیا

◀️طبق لایحه جدید اگر محتوای خشونت‌آمیز «به سرعت» حذف نشود، شرکت‌های شبکه‌های اجتماعی جریمه و مدیران آن زندانی می‌شوند و شرکت‌ها می‌توانند با جریمه‌ای تا ۵ درصد از گردش مالی سالانه خود مواجه شوند.

🔽چین

◀️طبق قانون کیفری جمهوری خلق چین، مجازات انتشار اطلاعات نادرست بسته به نوع آن تا هفت سال حبس است.

🔽آلمان

◀️شبکه‌های اجتماعی که محتوای آشکارا غیرقانونی را حذف نمی‌کنند ممکن است تا ۵۰ میلیون یورو جریمه شوند.

🔽روسیه

◀️در روسیه، افراد ‌می‌توانند به دلیل انتشار اطلاعات نادرست آنلاین که به «نقض گسترده نظم عمومی» منجر شود تا ۴۰۰ هزار روبل جریمه شوند و همچنین انتشار اخبار جعلی در مورد نیروهای مسلح روسیه نیز ۱۵ سال حبس در پی دارد.

🔽انگلستان

◀️دولت در حال حاضر در حال تدوین یک بسته قانونی و اجرایی است که چارچوبی را برای شیوه برخورد با مسائل ناشی از اخبار جعلی منتشر شده در فضای مجازی تعیین می‌کند.

🔽آمریکا

◀️ایالت کالیفرنیا در سپتامبر ۲۰۱۸ قانونی را تصویب کرد که سواد رسانه‌ای را در مدارس دولتی تقویت می‌کند. دولت، وزارت آموزش و پرورش را ملزم کرد که مواد و منابع آموزشی را در مورد چگونگی ارزیابی رسانه‌های قابل اعتماد فهرست کند.

🔽فنلاند

◀️در مدارس به کودکان آموزش «شناخت اخبار نادرست» داده می‌شود و آموزش «تفکر انتقادی»، یک جزء اصلی از برنامه درسی است.

🔽فرانسه

◀️بر اساس قانون مقابله با اخبار جعلی به مقام‌ها اختیار می‌دهد محتواهای نادرست منتشرشده در فضای مجازی را حذف کرده و حتی سایت‌ منتشرکننده آن را مسدود کند.

⏺جمع‌بندی: بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، برخورد با اخبار نادرست در کشورها با روش‌های متنوعی شامل زندان، جریمه مالی، حذف محتوای نادرست انجام می‌شود و برخی کشورها نیز به جای مجازات، به سمت تقویت آموزش تفکر انتقادی، شناخت مغالطات و دیگر اقدامات آموزشی حرکت کرده‌اند.

فکت‌پرس را دنبال کنید :

◻@factpress_ir