#bilib_oling

Xafa bo‘lmoq so‘zini sinonimlari bilan tanishing.

xafalanmoq,
o‘ksi(n)moq,
ranjimoq,
ozor chekmoq,
ozorlanmoq,
g‘amgin bo‘lmoq,
mahzun bo‘lmoq,
mahzunlanmoq (mahzunlashmoq),
munglanmoq,
qaygʻulanmoq,
qaygʻurmoq,
xomush bo‘lmoq,
xomushlanmoq,
ma’yus bo‘lmoq,
ma’yuslanmoq

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

#Nodir_ovozlar

“Nodir ovozlar” loyihasining 162-sonini e’tiboringizga havola etamiz

1. Muhammad Yusuf “Iqror” she’ri
2. Kamoliddin Rahimov “Nargiz” qo'shig'i
3. Tog’ay Murod “Oydinda yurgan odamlar” qissasi

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook

#Ibrat

Bir millatning ishlatadigan so‘zlari orasida qaysidir so‘z tushib qolsa yoki yo‘qolib borayotgan bo‘lsa, o‘sha so‘z bilan bog‘liq narsalar ham yo‘qolib borayotganini bildiradi.

❗️Siz oilangizda, atrofingizda yoki o‘zaro suhbatlaringizda shafqat va marhamat so‘zlarini qachon ishlatingiz?

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

#savol

❗️.... tili turkiy tillarning qipchoq tili guruhiga mansub bo‘lib, XX asrning 30-yillariga qadar Kavkazdagi barcha xalqlar o‘zaro muloqot uchun ushbu tildan foydalanishgan.

❗️Hozirda Dog‘istonda rus tili bilan bir qatorda 14 ta davlat tili maqomiga ega tillardan eng ko‘p kishi so‘zlashadigan til sanaladi.

❓Ushbu qaysi til?

Fikringizni ushbu manzilga yuborishingiz mumkin.

Faol ishtirokchilar sovg‘alar bilan taqdirlanadi!

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

#bilib_oling

Arafa

✔️Arafa - bu soʻz bo'yicha bir qancha qarashlar ilgari suriladi. Bulardan eng bilingan va maqbuli sifatida Qurbon bayramidan avvalgi kun hojilar "Arafot" ( arabcha arafaning koʻplik shakli) togʻiga chiqib, haj arkonlaridan birini ado etadilar. Ushbu jarayonni nazarda tutib, Arafa so'zini mana shu diniy marosimdan kelib chiqqan deyiladi. Bayramdan oldingi kun mohiyatida ishlatiladi.

Keyinchalik esa bu so'zning semantik doirasi kengayib, boshqa bayramlar yoki muhim hodisalardan oldingi kunga ham shu atamani qo'llay boshlaydilar. (Masalan: Navro'z arafasi, To'y arafasi).

Bu soʻzning togʻ nomidan tashqari o'zagi arabcha "arafa", ya'ni bizga tanish bo'lgan bilmoq mazmunidagi irfon, ma'rifat so'zlarining o'zagi boʻlib, oldindan bayram daragini bilish, idrok qilish deb talqin qilinadi.
Yana, xalq ogʻzida yolg'on arafa degan so'z ham ishlatiladi. Bu Qurbon bayramidan ikki kun oldinga toʻgʻri keladi.
@shevashunos

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

HAYIT [a.– bayram, tantana]

1 din. Musulmonlarning bir yilda ikki marta – hijriy zulhijja oyi, ya’ni qurbon oyining o‘ninchi kuni hamda hijriy ramazon oyi tugashi bilan ertasiga, ya’ni shavvol oyining birinchi kuni bo‘ladigan diniy bayrami.

To‘y tegishliniki, hayit barchaniki. Maqol.

Qurbon hayiti (yoki Katta hayit) Musulmonlarning hijriy zulhijja oyi, ya’ni qurbon oyining o‘ninchi kuni bo‘ladigan diniy bayrami.

Qurbon hayiti arafasida qishloqi murid Tillaboy yana bir qo‘y keltirib tashladi. P.Tursun, O‘qituvchi.

Ramazon hayiti (yoki Kichik hayit) Musulmonlarning hijriy ramazon
oyi tugashi bilan ertasiga, ya’ni shavvol oyining birinchi kuni bo‘ladigan diniy bayrami.

Buning ustiga kichik hayitning bahor fasliga to‘g‘ri kelgani nur [ustiga] a’lo nur bo‘ldi. Mirmuhsin, Me’mor.

2 etn. Vafotiga yil to‘lmagan kishini hayit kunlari yo‘qlab aza tutish, eslash marosimi; ma’raka.

Onasining hayiti yaqinlashgan kunlar edi. Hademay akasining hayiti ham keladi.

3 ko‘chma Biror muvaffaqiyat, g‘alaba munosabati bilan bo‘ladigan umumiy shodlik, bayram.

-Echkiga jon qayg‘usi, qassobga moy qayg‘usi. Men nima g‘amda-yu, sizga hayit ekan-da? – dedi Akmal Qudratga. J.Abdullaxonov, Yo‘l.

4 Hayit (erkaklar va xotin-qizlar ismi).

“O‘zbek tilining izohli lug‘ati” dan

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

Xayit ❌
Hayit ✅

Qurbon hayit ❌
Qurbon hayiti ✅

Muborakbot etaman ❌
Muborakbod etaman ✅

Birpas

Bolalikdagi sheʼriy mashqlarimning birida, shabboda, toʻxta bir pas, deb yozgan ekanman. Devoriy gazeta muharriri, oʻzbek adabiy tilida bir pas degan soʻz yoʻq, bir nafas deyish kerak, deb oʻzi qizil qalam bilan toʻgʻrilab qoʻygan.

Koʻp yillar oʻtib Navoiyning “Layli va Majnun”ida shunday baytni koʻrdim:
Bir pos chu tundin oʻtdi ul xayl,
Tushluq tushi qildi uyqugʻa mayl.

Lugʻatlarda Pos — tunning sakkizdan biri, deb sharhlanibdi. Demak, taxminan bir soatga teng tungi muddat — pos, bir soatlik tungi soqchi — posbon, ruscha часовой maʼnosidagi atama boʻlib chiqdi.

Ajabki, oʻz soʻzimiz boʻlgan pos jahon kezib, yana oʻzimizga post shaklida, qoʻriqlanadigan joy, soqchining oʻrni hamda lavozim maʼnolarini olib qaytibdi...

Demak, oʻzbekning bir pasi bir soat boʻlar ekan. Gapimni bir pasda tugataman, degan soʻzning maʼnosini oʻzingiz tushunavering.

Erkin Vohidov, “Soʻz latofati”.

P/S. Hozirgi til meʼyorlari boʻyicha bu soʻz qoʻshib yoziladi:
Bir pas ❌
Birpas ✅

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

#Kun_hikmati
#Kun_savoli
#Izohli_lugat

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook