Shavkat Mirziyoyev:
“Mana, keyingi paytda o‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzini oshirish bo‘yicha katta ishlarni amalga oshiryapmiz.
Ayni paytda oldimizda yangi, yana-da muhim vazifalar turibdi. Jumladan, ziyolilarimiz, keng jamoatchiligimiz bilan bamaslahat, lotin yozuviga asoslangan alifbomizni takomillashtirish bo‘yicha ishlarni yakuniga yetkazishimiz zarur”.
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
“Mana, keyingi paytda o‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzini oshirish bo‘yicha katta ishlarni amalga oshiryapmiz.
Ayni paytda oldimizda yangi, yana-da muhim vazifalar turibdi. Jumladan, ziyolilarimiz, keng jamoatchiligimiz bilan bamaslahat, lotin yozuviga asoslangan alifbomizni takomillashtirish bo‘yicha ishlarni yakuniga yetkazishimiz zarur”.
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Forwarded from Geosiyosat NEWS (Sherzod Khasanov)
Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosida hujjat ishlarini yuritishga doir targ‘ibot tadbirlari davom etmoqda
Davlat tashkilotlarida faoliyat yuritadigan har bir rahbar yoki xodim hujjat tayyorlash va rasmiylashtirishda eng avvalo, o‘zbek tilining barcha asosiy qonuniyatlari, yani, o‘zbek tilining imlosi, tinish belgilari va uslubiy qoidalari haqida bilimga ega bo'lmog'i lozim.
Yoshlar ishlari agentligi Yakkabog' tumani bo'limida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga bosqichma-bosqich to‘liq o‘tishni ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2021-yil 10-fevraldagi 61-sonli qarori ijrosini ta'minlash maqsadida hujjat yuritish ishlari o'rganildi.
O'rganish jarayonida tuman hokimining davlat tili masalalari boʻyicha maslahatchisi D.Xushvaqtova agentlik mas'ullariga ish yuritishda davlat tili talablariga rioya qilish, bayonnoma, murojaatlar, yuqori tashkilotlarga jo'natiladigan hisobotlar, yig'ma jildlar ustidagi yozuvlar qonun talablari darajasida (lotin yozuvida) yuritish shartligi haqida tushuntirish ishlarini olib bordi.
Mavjud kamchiliklarni bartaraf qilish maqsadida tegishli mas'ullarga ko‘rsatma va topshiriqlar berildi.
Dilafro‘z Xushvaqtova tuman hokimi maslahatchisi.
Davlat tashkilotlarida faoliyat yuritadigan har bir rahbar yoki xodim hujjat tayyorlash va rasmiylashtirishda eng avvalo, o‘zbek tilining barcha asosiy qonuniyatlari, yani, o‘zbek tilining imlosi, tinish belgilari va uslubiy qoidalari haqida bilimga ega bo'lmog'i lozim.
Yoshlar ishlari agentligi Yakkabog' tumani bo'limida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosiga bosqichma-bosqich to‘liq o‘tishni ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2021-yil 10-fevraldagi 61-sonli qarori ijrosini ta'minlash maqsadida hujjat yuritish ishlari o'rganildi.
O'rganish jarayonida tuman hokimining davlat tili masalalari boʻyicha maslahatchisi D.Xushvaqtova agentlik mas'ullariga ish yuritishda davlat tili talablariga rioya qilish, bayonnoma, murojaatlar, yuqori tashkilotlarga jo'natiladigan hisobotlar, yig'ma jildlar ustidagi yozuvlar qonun talablari darajasida (lotin yozuvida) yuritish shartligi haqida tushuntirish ishlarini olib bordi.
Mavjud kamchiliklarni bartaraf qilish maqsadida tegishli mas'ullarga ko‘rsatma va topshiriqlar berildi.
Dilafro‘z Xushvaqtova tuman hokimi maslahatchisi.
Forwarded from DAVLAT TILIDA ISH YURITISH VA MALAKA OSHIRISH MARKAZI
#etimologiya
🤔 IXCHAM so‘zining etimologiyasini bilasizmi?
🔎 IXCHAM ‘tuzilishi, bichimi yig‘noq va qulay’. Shu kunlarda ixcham chamadon ko‘tarib yurish odat bo‘libdi. Bu sifat eski o‘zbek tilida ‘to‘pla–’ ma’nosini anglatuvchi yig‘– fe’lidan –(i)ch qo‘shimchasi bilan yasalgan otga –a qo‘shimchasini qo‘shib yasalgan; keyinchalik so‘z boshlanishidagi y undoshi, ikkinchi bo‘g‘indagi tor unli talaffuz qilinmay qo‘ygan, g‘ undoshi x undoshiga almashgan, i unlisining qattiqlik belgisi yo‘qolgan. {(yig‘ + ich = yig‘ich) + a = yig‘icha–} + m = yig‘icham > ig’icham > ig‘cham> ixcham.
Ma'lumotlar Sh.Rahmatullayevning "O'zbek tilining etimologik lug'ati" dan olindi.
Bizning manzillar:
Veb-sahifa |Telegram | Facebook | Youtube
🤔 IXCHAM so‘zining etimologiyasini bilasizmi?
🔎 IXCHAM ‘tuzilishi, bichimi yig‘noq va qulay’. Shu kunlarda ixcham chamadon ko‘tarib yurish odat bo‘libdi. Bu sifat eski o‘zbek tilida ‘to‘pla–’ ma’nosini anglatuvchi yig‘– fe’lidan –(i)ch qo‘shimchasi bilan yasalgan otga –a qo‘shimchasini qo‘shib yasalgan; keyinchalik so‘z boshlanishidagi y undoshi, ikkinchi bo‘g‘indagi tor unli talaffuz qilinmay qo‘ygan, g‘ undoshi x undoshiga almashgan, i unlisining qattiqlik belgisi yo‘qolgan. {(yig‘ + ich = yig‘ich) + a = yig‘icha–} + m = yig‘icham > ig’icham > ig‘cham> ixcham.
Ma'lumotlar Sh.Rahmatullayevning "O'zbek tilining etimologik lug'ati" dan olindi.
Bizning manzillar:
Veb-sahifa |Telegram | Facebook | Youtube
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
“Ulug‘ o‘quvchi bo‘lmaguncha, ulug‘ yozuvchi bo‘lmaydi, ulug‘ odam ham bo‘lmaydi”
O‘zbekiston qahramoni Ibrohim G‘afurov kitob o‘qish ahamiyati haqida.
📺“Olamning qalbi”
Kanalga ulaning👉 @mm_telekanal
O‘zbekiston qahramoni Ibrohim G‘afurov kitob o‘qish ahamiyati haqida.
📺“Olamning qalbi”
Kanalga ulaning👉 @mm_telekanal
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
#onatilimfaxrim
"Qadring baland bo'lsin, ona tilim!"
ONA TILIGA QASIDA
Zebo MIRZO she'ri
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
"Qadring baland bo'lsin, ona tilim!"
ONA TILIGA QASIDA
Zebo MIRZO she'ri
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
SAYLOVNING REFERENDUMDAN FARQI.
Saylov va referendum tushunchalari farqli tushunchalardir. Bu haqida O.Turg‘unovning “Saylov huquqi” kitobida shunday fikr keltirilgan:
“Referendum (lotincha “referendum” so‘zi – “umumxalq ishi” ma’nosini anglatadi) bevosita demokratiyaning muhim belgisi va instituti bo‘lib, davlat va jamiyat qurilishidagi eng muhim masalalarni ovoz berish yo‘li bilan amalga oshiriladigan jarayonni aks ettiradi.
Saylovlar referendumdan farq qiladi, ya’ni saylovlar davlat va jamiyat ahamiyatiga molik masalalarni qonun, qonun loyihasi, konstitusiyaga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish kabi muammolarni o‘z ichiga olmasdan, u muayyan bir tuzilmani shakllantirish yoki mansabdor shaxslarni tegishli organ yoki ma’lum bir lavozimga saylashdan iboratdir”.
O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasida esa, “Referendumning saylovlardan asosiy farqi shundaki, Referendum oʻtkazilayotganda biron bir lavozimga nomzod yoki nomzodlar roʻyxati uchun ovoz berilmaydi, balki unda muayyan masala — qonun, qonun loyihasi, konstitutsiya, konstitutsiyaga tuzatishlar, mamlakat xalqaro maqomiga taalluqli yoki ichki siyosatiga oid biron bir savol qoʻyiladi. Saylov natijalari majoritar tizim boʻyicha ham, proporsional tizim boʻyicha ham aniqlanishi mumkin boʻlsa, R. natijalari faqat majoritarizm (mutlaq koʻpchilik ovozini hisoblash) tamoyillari asosidagina aniqlanishi mumkin” deya ma’lumot berilgan.
Yana bir muhim jihat borki, saylovda aniq nomzodlar bo‘lib ularning biriga yoki hech biriga ovoz berish va bermaslik huquqi mavjud. Referendumda ma’lum bir muammo yozilib, unda so‘ng “Siz bunga rozimiz” deya savol qo‘yiladi va “Ha” yoki “Yo‘q” javoblaridan birini tanlash lozim bo‘ladi.
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Saylov va referendum tushunchalari farqli tushunchalardir. Bu haqida O.Turg‘unovning “Saylov huquqi” kitobida shunday fikr keltirilgan:
“Referendum (lotincha “referendum” so‘zi – “umumxalq ishi” ma’nosini anglatadi) bevosita demokratiyaning muhim belgisi va instituti bo‘lib, davlat va jamiyat qurilishidagi eng muhim masalalarni ovoz berish yo‘li bilan amalga oshiriladigan jarayonni aks ettiradi.
Saylovlar referendumdan farq qiladi, ya’ni saylovlar davlat va jamiyat ahamiyatiga molik masalalarni qonun, qonun loyihasi, konstitusiyaga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish kabi muammolarni o‘z ichiga olmasdan, u muayyan bir tuzilmani shakllantirish yoki mansabdor shaxslarni tegishli organ yoki ma’lum bir lavozimga saylashdan iboratdir”.
O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasida esa, “Referendumning saylovlardan asosiy farqi shundaki, Referendum oʻtkazilayotganda biron bir lavozimga nomzod yoki nomzodlar roʻyxati uchun ovoz berilmaydi, balki unda muayyan masala — qonun, qonun loyihasi, konstitutsiya, konstitutsiyaga tuzatishlar, mamlakat xalqaro maqomiga taalluqli yoki ichki siyosatiga oid biron bir savol qoʻyiladi. Saylov natijalari majoritar tizim boʻyicha ham, proporsional tizim boʻyicha ham aniqlanishi mumkin boʻlsa, R. natijalari faqat majoritarizm (mutlaq koʻpchilik ovozini hisoblash) tamoyillari asosidagina aniqlanishi mumkin” deya ma’lumot berilgan.
Yana bir muhim jihat borki, saylovda aniq nomzodlar bo‘lib ularning biriga yoki hech biriga ovoz berish va bermaslik huquqi mavjud. Referendumda ma’lum bir muammo yozilib, unda so‘ng “Siz bunga rozimiz” deya savol qo‘yiladi va “Ha” yoki “Yo‘q” javoblaridan birini tanlash lozim bo‘ladi.
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Telegram
DAVLAT TILINI RIVOJLANTIRISH DEPARTAMENTI
Vazirlar Mahkamasining Davlat tilini rivojlantirish departamenti rasmiy sahifasi
Murojaatlar uchun: @Davlat_tili_murojaat_bot
Murojaatlar uchun: @Davlat_tili_murojaat_bot
#Jarayon
QONUN IJROSI YUZASIDAN NAVBATDAGI MONITORING O‘TKAZILDI
📝O‘zbekiston Respublikasi "Reklama to‘g‘risida"gi Qonunining ijrosi yuzasidan Shahrisabz shahar hokimligi davlat tili masalalariga mas’ul ishchi guruh a’zolari tomonidan navbatdagi monitoring o‘tkazildi.
📝Unda shahardagi markaziy Ipak yo‘li shohko‘chasi bo‘ylab tadbirkorlar tomonidan joylashtirilgan tashqi reklama vositalarining bugungi holati tahlil qilindi.
📝O‘rganish natijalariga ko‘ra, qonun talablariga mos kelmagan, davlat tilidan boshqa tilga yozilgan, eskirib, yirtilib yaroqsiz holga kelib qolgan tashqi reklama vositalari tadbirkorlik subyektlarining shaxsan o‘zlari tomonidan olib tashlandi.
📝Bu kabi o‘rganishlar hududning boshqa manzillarida ham davom etmoqda.
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
QONUN IJROSI YUZASIDAN NAVBATDAGI MONITORING O‘TKAZILDI
📝O‘zbekiston Respublikasi "Reklama to‘g‘risida"gi Qonunining ijrosi yuzasidan Shahrisabz shahar hokimligi davlat tili masalalariga mas’ul ishchi guruh a’zolari tomonidan navbatdagi monitoring o‘tkazildi.
📝Unda shahardagi markaziy Ipak yo‘li shohko‘chasi bo‘ylab tadbirkorlar tomonidan joylashtirilgan tashqi reklama vositalarining bugungi holati tahlil qilindi.
📝O‘rganish natijalariga ko‘ra, qonun talablariga mos kelmagan, davlat tilidan boshqa tilga yozilgan, eskirib, yirtilib yaroqsiz holga kelib qolgan tashqi reklama vositalari tadbirkorlik subyektlarining shaxsan o‘zlari tomonidan olib tashlandi.
📝Bu kabi o‘rganishlar hududning boshqa manzillarida ham davom etmoqda.
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 20-oktabrdagi PF-6084-sonli “Mamlakatimizda oʻzbek tilini yanada rivojlantirish va til siyosatini takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi Farmonining 1-ilovasi bilan tasdiqlangan 2020-2030-yillarda oʻzbek tilini rivojlantirish va til siyosatini takomillashtirish konsepsiyasini 2020-2022-yillarda amalga oshirish dasturining 4-bandida “Lotin yozuviga asoslangan oʻzbek alifbosini, imlo qoidalarini yanada takomillashtirish va yangi yozuvga toʻliq oʻtishni ta’minlash” deb belgilab qoʻyilgan.
Bu band ijrosi boʻyicha ancha ishlar amalga oshirildi. Alifboga oʻzgartirish kiritish boʻyicha tuzilgan ishchi guruh tomonidan takliflar tayyorlandi, jamoatchilik muhokamasiga qoʻyildi. Muhokamada bildirilgan fikrlar tahlil ham qilindi. Alifbo islohi oʻz yoʻliga, lekin amaldagi ikki yozuvli masalasi jamiyatning savodxonligi masalasiga ham salbiy ta’sir koʻrsatmoqda. Shuning uchun birinchi navbatda, yagona yozuvga oʻtish masalasi kun tartibidagi asosiy masala boʻlib turibdi.
Hayriyatki, bu muammoga yana yurtboshimiz tomonidan e’tibor qaratildi. Shavkat Mirziyoyev joriy yilning 5-iyul kuni Toshkent shahri saylovchilari bilan boʻlib oʻtgan uchrashuvda quyidagi fikrlarni bildirib oʻtdi: “Mana, keyingi paytda o‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzini oshirish bo‘yicha katta ishlarni amalga oshiryapmiz.
Ayni paytda, oldimizda yangi, yanada muhim vazifalar turibdi. Jumladan, ziyolilarimiz, keng jamoatchiligimiz bilan bamaslahat, lotin yozuviga asoslangan alifbomizni takomillashtirish bo‘yicha ishlarni yakuniga yetkazishimiz zarur”.
Mustaqillikdan keyin 2001-yilgacha Ozarbayjon ham bizdagi hozirgi holatni boshdan kechirgan, ya’ni ikki yozuv amaliyoti (buni avval ham yozgandim). Prezident Haydar Aliyevning 2001-yil 18-iyunda “Davlat tilini tatbiq etishni takomillashtirish haqida”gi farmoni bilan 1-avgustdan mamlakat boʻylab lotin alifbosini joriy etish belgilab qoʻyilgan. 2001-yil 1-avgustdan Ozarbayjon hech qanday ikkilanishlarsiz toʻliq lotin yozuviga oʻtgan.
Endi bizda ham bir qarorga kelish payti keldi. Yurtboshimizning gaplaridan soʻng haligacha kirill yozuvidan voz kecha olmayotgan tashkilotlar rahbarlari ham fikrini oʻzgartiradi deya yaxshi umid qilib qolamiz.
Davlat tilida ish yuritish asoslarini o‘qitish va malaka oshirish markazi direktori f.f.n., dots. I.Azimov
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
Bu band ijrosi boʻyicha ancha ishlar amalga oshirildi. Alifboga oʻzgartirish kiritish boʻyicha tuzilgan ishchi guruh tomonidan takliflar tayyorlandi, jamoatchilik muhokamasiga qoʻyildi. Muhokamada bildirilgan fikrlar tahlil ham qilindi. Alifbo islohi oʻz yoʻliga, lekin amaldagi ikki yozuvli masalasi jamiyatning savodxonligi masalasiga ham salbiy ta’sir koʻrsatmoqda. Shuning uchun birinchi navbatda, yagona yozuvga oʻtish masalasi kun tartibidagi asosiy masala boʻlib turibdi.
Hayriyatki, bu muammoga yana yurtboshimiz tomonidan e’tibor qaratildi. Shavkat Mirziyoyev joriy yilning 5-iyul kuni Toshkent shahri saylovchilari bilan boʻlib oʻtgan uchrashuvda quyidagi fikrlarni bildirib oʻtdi: “Mana, keyingi paytda o‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzini oshirish bo‘yicha katta ishlarni amalga oshiryapmiz.
Ayni paytda, oldimizda yangi, yanada muhim vazifalar turibdi. Jumladan, ziyolilarimiz, keng jamoatchiligimiz bilan bamaslahat, lotin yozuviga asoslangan alifbomizni takomillashtirish bo‘yicha ishlarni yakuniga yetkazishimiz zarur”.
Mustaqillikdan keyin 2001-yilgacha Ozarbayjon ham bizdagi hozirgi holatni boshdan kechirgan, ya’ni ikki yozuv amaliyoti (buni avval ham yozgandim). Prezident Haydar Aliyevning 2001-yil 18-iyunda “Davlat tilini tatbiq etishni takomillashtirish haqida”gi farmoni bilan 1-avgustdan mamlakat boʻylab lotin alifbosini joriy etish belgilab qoʻyilgan. 2001-yil 1-avgustdan Ozarbayjon hech qanday ikkilanishlarsiz toʻliq lotin yozuviga oʻtgan.
Endi bizda ham bir qarorga kelish payti keldi. Yurtboshimizning gaplaridan soʻng haligacha kirill yozuvidan voz kecha olmayotgan tashkilotlar rahbarlari ham fikrini oʻzgartiradi deya yaxshi umid qilib qolamiz.
Davlat tilida ish yuritish asoslarini o‘qitish va malaka oshirish markazi direktori f.f.n., dots. I.Azimov
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
#bilib_oling
SANALAR IMLOSI
1. Hujjatlar odatda imzolangan kundan kuchga kiradi, shu bois ularga imzo qoʻyilgan sanasi yoziladi.
2. Sanalarni yozishda arab raqamlari ishlatiladi (yilni ifodalash uchun toʻrtta, oyni ifodalash uchun ikkita va kunni ifodalash uchun ikkita raqam), ular nuqta bilan ajratiladi: 2020.13.09, 2020.08.01.
3. Sanani raqamlar bilan yozganda, avval kun, keyin oy va yillarni yozish maqsadga muvofiq emas: 13.09.2020 ❌
4. Shunday yozilgan taqdirda, soʻnggida yil soʻzi yoki uning qisqartmasi (y.) qoʻyilmaydi: 13.09.2020-yil ❌
5. Yilni ikkita raqam bilan ifodalash maqsadga muvofiq emas: 20.09.13 ❌
6. Sanani harf va raqamlar bilan ham yozish mumkin: (1992-yil 1-sentyabr/sentabr)
7. Vaqt oraligʻini ifodalovchi ikki sana orasiga chiziqcha (–) qoʻyiladi va ularning orasida boʻsh joy boʻlmaydi: 2015–2020-yillar, 12–13-sentyabr/sentabr.
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook
SANALAR IMLOSI
1. Hujjatlar odatda imzolangan kundan kuchga kiradi, shu bois ularga imzo qoʻyilgan sanasi yoziladi.
2. Sanalarni yozishda arab raqamlari ishlatiladi (yilni ifodalash uchun toʻrtta, oyni ifodalash uchun ikkita va kunni ifodalash uchun ikkita raqam), ular nuqta bilan ajratiladi: 2020.13.09, 2020.08.01.
3. Sanani raqamlar bilan yozganda, avval kun, keyin oy va yillarni yozish maqsadga muvofiq emas: 13.09.2020 ❌
4. Shunday yozilgan taqdirda, soʻnggida yil soʻzi yoki uning qisqartmasi (y.) qoʻyilmaydi: 13.09.2020-yil ❌
5. Yilni ikkita raqam bilan ifodalash maqsadga muvofiq emas: 20.09.13 ❌
6. Sanani harf va raqamlar bilan ham yozish mumkin: (1992-yil 1-sentyabr/sentabr)
7. Vaqt oraligʻini ifodalovchi ikki sana orasiga chiziqcha (–) qoʻyiladi va ularning orasida boʻsh joy boʻlmaydi: 2015–2020-yillar, 12–13-sentyabr/sentabr.
Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep
Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook